Skip to content

Skip to table of contents

Nobakubusi, Sena Mulabikkila Maano Kumbaakani Zyakumuuya?

Nobakubusi, Sena Mulabikkila Maano Kumbaakani Zyakumuuya?

“Kobikka milimo yako yoonse mumaanza aa Jehova, eelyo makanze aako ayoozwidilila.”—TUS. 16:3.

NYIMBO: 135, 144

1-3. (a) Ino mbuyumu-yumu nzi mbobajana bakubusi boonse, alimwi ino ncikozyanyo nzi ncomukonzya kupa? (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.) (b) Ino mbuti bakubusi Banakristo mbobakonzya kuzwidilila mukuzunda buyumu-yumu oobu?

AMWEEZYEEZYE kuti muyanda kuunka kudolopo limwi ilili kulamfwu kutegwa mukajanike kumuswaangano uuyandika kapati. Kutegwa mukasike okuya kuyandika kweenda musinzo mulamfwu kubelesya bbaasi. Kucitisyini camabbaasi, mwanyongana kubona bantu banji basilweendo alimwi amabbaasi manji. Eelo kaka inga cabota kubikkila maano kapati kumbaakani yanu—kujana bbaasi yuunka nkomuya! Kutanta bbaasi yuunka kumbi inga caamba kuti mulaunka kubusena ikutali nkomuya.

2 Bakubusi mazuba aano balakonzya kukozyanisyigwa kuli basilweendo aabo. Bakubusi bajisi lweendo lulamfwu, kutali kubelesya bbaasi, pele mubuumi. Ziindi zimwi balakonzya kulimvwa kunyongana akaambo kazyoolwe nzyobajana alimwi akusala nkobeelede kucita. Nobakubusi, mulakonzya kupa kuti cimuuba-ubile ikuti kamuzyi kabotu nkomuyanda kuunka mubuumi bwanu. Ino nkuli nkomweelede kuunka?

3 Cibalo eeci cilawiingula mubuzyo ooyo kwiinda mukukulwaizya bakubusi kubikkila maano kumakanze aabo aakuyanda kukkomanisya Jehova. Eeci caamba kumubikkilizya Jehova mumbazu zyoonse zyabuumi—lwiiyo, mulimo, mikuli yamumukwasyi alimwi ambazu zimbi buyo. Alimwi caamba kuzuzikizya mbaakani zyakumuuya. Bakubusi ibabikkila maano kukubelekela Jehova balakonzya kuba masimpe kuti zilongezyo zyakwe ziyoobagwasya kuzwidilila mubuumi.—Amubale Tusimpi 16:3.

INO NKAAMBO NZI NCOMWEELEDE KULIBIKKILA MBAAKANI ZYAKUMUUYA?

4. Ino ncinzi ncotutiilange-lange mucibalo eeci?

4 Kulibikkila mbaakani zyakumuuya muntu kacili muniini ncintu cibotu kapati. Ino nkaambo nzi? Tulalanga-langa twaambo totatwe. Twaambo tobilo twakusaanguna tutondezya kuti ikulibikkila mbaakani zyakumuuya akuzizukizya kulaciyumya cilongwe ncajisi muntu a Jehova; kaambo katatu kaamba ibubotu buliko mukulibikkila mbaakani zyakumuuya muntu kacili muniini.

5. Ino nkaambo nzi kapati ncotweelede kulibikkila mbaakani zyakumuuya?

5 Ikaambo kapati ncotweelede kulibikkila mbaakani zyakumuuya nkakuti tutondezye Jehova mbokuli kupati kulumba kwesu kuluyando lwakwe alimwi azintu nzyaakatucitila. Sintembauzyo wakaamba kuti: “Ncibotu kukulumba, O Jehova . . . Wapa kuti ndikondwe, O Jehova, akaambo kazintu nzyoocita; akaambo kamilimo yamaanza aako ndiloongolola cakukondwa.” (Int. 92:1, 4) Mbomuli mukubusi, amuyeeye zintu zyoonse nzyomweelede kumupa Jehova. Buumi bwanu, lusyomo lwanu, Bbaibbele, mbungano alimwi abulangizi butaliboteli bwakumbele. Kusaanguna kubikkila maano kuzintu zyakumuuya ninzila imwi iitondezya kulumba kuli Leza akaambo kazilongezyo eezyi, alimwi eeci cimupa kuti muswene kulinguwe.

6. (a) Ino mbaakani zyakumuuya zicijatikizya buti cilongwe cesu a Jehova? (b) Ino nimbaakani nzi bana bacili baniini nzyobakonzya kulibikkila?

6 Kaambo kabili nkakuti ikuti naa mwatalika kulibikkila mbaakani zyakumuuya, mulatalika kulibambila mpuwo yamilimo mibotu kuli Jehova. Alimwi buya eeci cipa kuti muswene afwaafwi kapati kulinguwe. Mwaapostolo Paulo wakasyomezya kuti: “Leza tali Leza uutaluleme pe uunga waluba milimo yanu alimwi aluyando ndomwakatondezya kuzina lyakwe.” (Heb. 6:10) Kunyina myaka iigaminide nomweelede kulibikkila mbaakani. Christine wakajisi myaka yakuzyalwa iili kkumi ciindi naakatalika kubala lyoonse zibalo zyamakani aakuluula aa Bakamboni basyomeka. Kali amyaka yakuzyalwa iili 12, Toby wakalibikkila mbaakani yakubala Bbaibbele lyoonse mbolibede katanabbapatizyigwa. Maxim wakajisi myaka yakuzyalwa iili 11 alimwi imucizyi wakwe Noemi wakali amyaka 10 ciindi nobakabbapatizyigwa. Mpoonya boonse bobilo bakatalika kulibikkila mbaakani yakubelekela ku Beteli. Kutegwa bazumanane kubikkila maano kumbaakani yabo, bakabikka pepa lyakulembela mulimo waku Beteli mujulu kubwaanda bwaŋanda yabo. Sena inga tiimwalanga-langa kujatikizya mbaakani ziyandika kapati kulindinywe mpoonya akutalika kubelekela mpawo kutegwa muzizuzikizye?—Amubale Bafilipi 1:10, 11.

7, 8. (a) Ino mbuti kulibikkila mbaakani mbokukonzya kupa kuti cuube-ube kusala zyakucita? (b) Ino nkaambo nzi mukubusi umwi ncaakasala kutaunka kuyunivesiti?

7 Ikaambo katatu kakulibikkila mbaakani muntu kacili muniini kajatikizya zyakusala nzyayelede kucita. Bakubusi beelede kusala kujatikizya lwiiyo, mulimo alimwi amakani aambi. Kusala zyakucita kuli mbuli kusala nzila njomweelede kutozya ciindi nomwasika aabusena migwagwa mpoiswaanganina. Kufwumbwa buyo kuti kamwiizyi nzila iitozya nkomuunka, kusala nzila iiluzi takukonzyi kumubeda penzi pe. Mbubwenya buyo, ikuti kamuzizyi mbaakani zyanu, kusala kabotu inga cilauba-uba. Lugwalo lwa Tusimpi 21:5 lwaamba kuti: “Makanze aabankutwe masimpe apa kuzwidilila.” Ikuti naa mwafwambaana kuba amakanze kwiinda mukulibikkila mbaakani zibotu, tacikamutoleli ciindi kuti muzwidilile. Eeco ncobakacita ba Damaris nobakacili bakubusi ciindi nobakeelede kusala kujatikizya cimwi cintu cipati.

8 Ba Damaris bakapasa kabotu kapati ciindi nobakamanizya cikolo cakusekondali. Ikuti nobakayanda, nobakazumina kubbadelelwa kuunka kuyakwiiya mulawo kuyunivesiti, pele bakasala kubeleka mulimo uutavwolwi mali manji. Ino nkaambo nzi? “Ndakasalila limwi mumizeezo kakucili kooko kuba mupainiya. Eeci cakali kwaamba kubeleka buyo kwaciindi cisyoonto. Ikuti nindakaba adigili yakuyunivesiti yamulawo, nindakali kuvwola mali manji, pele nondakaba aciindi cisyoonto cakubeleka buyo kwaciindi cisyoonto.” Ba Damaris lino babeleka kabali bapainiya kwamyaka iili 20. Sena balimvwa kuti bakalibikkila mbaakani iili kabotu alimwi akuti bakasala kabotu kabacili bakubusi? “Kucibeela nkondibelekela, ndilabandika abamaloya banji. Babeleka mulimo ngondali kunoobeleka ikuti nondakaiya mulawo. Nokuba boobo, ibanji tabakkomene pe amilimo yabo. Kusala kwangu kwakucita mulimo wabupainiya kwakandigwasya kweeleba kutyompwa ikujanika mumulimo wakumubili alimwi kwakajalula nzila kumyaka minji yalukkomano mumulimo wa Jehova.”

9. Ino nkaambo nzi bakubusi besu ncobeelede kulumbaizyigwa camoyo woonse?

9 Bakubusi banji ibali mumbungano nyika yoonse beelede kulumbaizyigwa kapati. Balalyaaba kubelekela Jehova alimwi babikkila maano kumbaakani zyakumuuya. Bakubusi ibali boobo balakkomana kapati mubuumi alimwi kulubazu lumwi balaiya kutobela busolozi bwa Jehova muzintu zyoonse nzyobacita. Eezyi zilabikkilizya alwiiyo, mulimo alimwi abuumi bwamumukwasyi. Solomoni wakalemba kuti: “Kosyoma Jehova amoyo wako woonse.  . . Munzila zyako zyoonse kolanga kulinguwe, eelyo walo ulalulamika nzila zyako.” (Tus. 3:5, 6) Bakubusi mumbungano ya Bunakristo balayandika kuli Jehova, walo uubayanda kapati akubakwabilila, kubasololela alimwi akubalongezya.

AMULIBAMBILE KABOTU KUTEGWA MUPE BUMBONI

10. (a) Ino nkaambo nzi mulimo wakukambauka ncoweelede kuba mubusena bwakusaanguna mumulongo wesu wazintu ziyandika kapati nzyotweelede kucita? (b) Ino mbuti mbotukonzya kusungwaala mumulimo wakukambauka?

10 Mukubusi uubikkila maano mubuumi bwakwe kukuyandisya kukkomanisya Jehova ulaubikkila maano kapati mulimo wakukambauka. Jesu Kristo wakakankaizya kuti “makani mabotu aleelede kukambaukwa cakusaanguna.” (Mk. 13:10) Mbwaanga mulimo wakukambauka ulayandika kapati, weelede kuba mubusena bwakusaanguna mumulongo wesu wazintu ziyandika kapati nzyotweelede kucita. Sena inga mwalibikkila mbaakani yakuti kamutola lubazu mumulimo wakukambauka ziindi zinji? Sena inga mwacita bupainiya? Pele ino mbuti kuti kamutajani lukkomano lunji kapati mumulimo wakukambauka? Alimwi mbuti mbomukonzya kuyaambele mukupa bumboni? Kuli nzila zyobilo ziyandika izikonzya kugwasya: Amulibambile kabotu, alimwi mutaleki kwaambila bamwi nzyomuzyi. Cilakonzya kumugambya kubona mbomukonzya kukkomana kapati ciindi nomukambauka.

Ino mulibambila buti kutegwa mupe bumboni? (Amubone muncali 11, 12)

11, 12. (a) Ino ncinzi bakubusi ncobakonzya kucita kutegwa bape bumboni? (b) Ino mbuti mukubusi umwi mbwaakacibelesya coolwe cakupa bumboni kucikolo?

11 Mulakonzya kutalika kwiinda mukujana bwiinguzu kumubuzyo ngobavwula kubuzya basicikolonyoko, mbuli wakuti, “Sena Leza Ulakubikkila Maano Kupenga Kwesu?” Webbusaiti yesu ya jw.org ilijisi zibalo zyakabambilwa kugwasya bakubusi kulijanina bwiinguzi mbobakonzya kupa kumubuzyo ooyo. Amubone aalembedwe kuti NJIISYO ZYAMU BBAIBBELE > ZIBELESYO IZIGWASYA KWIIYA BBAIBBELE > Ino Ninjiisyo Nzi Zyakasimpe Ziliko Kujatikizya Leza? (cibeela 1). Muyoojana pepa lyakulembela lijisi mutwe wakuti “Sena Leza Ulakubikkila Maano Kupenga Kwesu?” Cibalo cigwasya kwiiya ciyoomusololela kulibambila bwiinguzi bwanu. Cilijisi magwalo otatwe ngomukonzya kubelesya ciindi nomupandulula nzyomusyoma—Jakobo 1:13, Matalikilo 6:5, 6, 1 Johane 4:8. Kwiinda mukubelesya zibalo zigwasya kwiiya, mulakonzya kulibambila bwiinguzi bwamibuzyo iindene-indene.—Amubale 1 Petro 3:15.

12 Ciindi nomwajana coolwe, amubakulwaizye basicikolonyoko kulanga awebbusaiti ya jw.org beni. Eeco ncencico Luca ncaakacita. Mukkilasi bakali kubandika zikombelo ziindene-indene, mpoonya Luca wakabona kuti bbuku lyacikolo lyakajisi makani amwi aataluzi kujatikizya Bakamboni ba Jehova. Nokuba kuti wakali kuyoowa-yoowa, wakalomba kuti alulamike makani aayo aakubeja, mpoonya bayi bakazumina. Luca tanaakagolela buyo aakupandulula nzyasyoma pele alimwi wakabatondezya boonse mukkilasi webbusaiti yesu. Aboobo bayi bakapa basicikolo boonse homuweki yakweebelela kavidiyo ikatondezya zyakudulowiŋa abboodi kakuti Amumuume Sikumupenzya Kakunyina Kumulwana. Luca wakakkomana kapati kuti wakacikonzya kupa bumboni.

13. Ino nkaambo nzi ncotuteelede kutyompwa nokwaba buyumu-yumu?

13 Mutatyompwi pe, nokuba kuti nzila momweendela zimwi ziindi ilakonzya kuba amabbaampu. (2Tim. 4:2) Ciindi nokwaba buyumu-yumu, amukakatile kumbaakani zyanu. Ba Katharina bakajisi myaka yakuzyalwa iili 17 ciindi nobakalibikkila mbaakani yakukambauka kumubelesinyina umwi aumwi kumulimo. Umwi muntu wakali kubasampaula ziindi zinji, pele bakakaka kukongwa. Ikulilemeka kwabo kubotu mubuyumu-yumu oobo, kwakamukkomanisya kapati mubelesi uumbi ngobakali kubeleka limwi wazina lya Hans. Akaambo kaceeco, wakatalika kubala mabbuku eesu, kwiiya Bbaibbele mpoonya wakabbapatizyigwa. Ba Katharina bakalilongede aboobo tiibakazyiba zyoonse eezyi izyakali kucitika. Amweezyeezye buyo mbobakakkomana nokwakainda myaka iili 13 kabakkede mu Ŋanda ya Bwami amukwasyi wabo eelyo ba Hans nobakaitwa kabali mwaambi uuswaya! Eelo kaka bakacita kabotu ba Katharina kutatyompwa ambaakani yabo yakukambaukila babelesinyina!

MUTANYONGANIZYIGWI PE

14, 15. (a) Ino ncinzi ncobeelede kuyeeya bakubusi ciindi nobali mubukkale bukatazya? (b) Ino mbuti bakubusi mbobakonzya kuzunda kuyungwa abeenzinyina?

14 Kusika waawa cibalo eeci camukulwaizya kuliyeeya kutegwa mubikkile maano kukubelekela Jehova mubuumi bwanu. Eeci caamba kubikkila maano kumbaakani zyakumuuya mubuumi bwanu. Bakubusi bamwi ibamusela wanu ambweni babikkila maano kukulikondelezya, alimwi kulangilwa kuti bayoomutamba kutegwa mubasangane. Kalitanalampa naa mukuya kwaciindi muyooyandika kubatondezya mbomukanzide kukakatila kukusala nkomwakacita. Tamweelede kunyonganizyigwa kwiinda mukuyungwa abeenzinyoko. Kayi, kuti mwayeeya alimwi kujatikizya cikozyanyo cabbaasi, mubwini inga tiimwatanta bbaasi lyuunka kumbi akaambo buyo kakuti basilweendo ibali mubbaasi eelyo baboneka kuti balalikondelezya.

15 Kuli nzila zinji zyakuzunda kuyungwa abeenzinyoko. Mucikozyanyo, amubutantamuke bukkale ibuzyibidwe kuti bulakonzya kumubikka musunko. (Tus. 22:3) Alimwi amuyeeye mbocicisa kucitikilwa zintu zibyaabi iziboola akaambo kakusangana bamwi mumicito mibi. (Gal. 6:7) Acimbi cikonzya kumugwasya nkuzumina kuti muyandika lulayo. Kulicesya kuyoomugwasya kutambula mizeezo kuzwa kubazyali banu alimwi abantu basimide kumuuya ibali mumbungano.—Amubale 1 Petro 5:5, 6.

16. Amwaambe cakuluula icitondezya bubotu bwakulicesya.

16 Kulicesya kwakapa kuti Christoph alutambule lulayo. Nokwakainda buyo ciindi cisyoonto kuzwa naakabbapatizyigwa, wakatalika kujanika lyoonse kubusena nkobakali kunyanyaasya mubili. Bakubusi bambi ibakali kujanika kubusena oobo bakamukulwaizya kubasangana mutubunga twabo. Christoph wakaabandika makani aaya amwaalu umwi, ooyo iwakamwaambila kuyeeya ntenda zimwi katanasala cakucita, ntenda mbuli kuba amuuya wakuzundana. Nokuba boobo, Christoph wakanjila mukabunga. Pele mukuya kwaciindi, wakabona kuti musobano ooyo wakali kubikkilizya ankondo, mane buya wakali kukonzya kuleta ntenda. Alimwi wakabandika abaalu banji, aabo boonse ibakamupa lulayo lwamu Magwalo. Christoph wakaamba kuti: “Jehova wakanditumina basikupa lulayo ibabotu, alimwi ndakabaswiilila nokuba kuti cakatola ciindi cili mbocibede.” Sena mulalicesya kutegwa mulutambule lulayo?

17, 18. (a) Ino Jehova uyanda nzi kubakubusi mazuba aano? (b) Ino mbukkale nzi buusisya ibukonzya kuboola kubupati, alimwi mbuti eeco mbocikonzya kweelebwa? Amupe cikozyanyo.

17 “Kokondwa, mulombwana nocili mwana [naa musimbi], alimwi moyo wako aukkomane mumazuba aabukubusi bwako.” (Muk. 11:9) Masimpe, Jehova uyanda kuti nywebo mbomuli bakubusi mube amoyo uukkomene. Cibalo eeci catondezya nzila imwi eeco mbocikonzya kucitika. Amuzumanane kubikkila maano kumbaakani zyakumuuya, akumubikkilizya Jehova mumakanze aanu oonse. Ikuti mwafwambaana kucita boobo kamucili baniini, muyoofwambaana kubona busolozi bwa Jehova, lukwabililo alimwi azilongezyo zyakwe. Amuyeeye buyo lulayo lugwasya loonse ndomujana mu Jwi lya Leza, alimwi aamuluyobole mumoyo lulayo lwakuti: “Koyeeya Mulengi wako Mupati mumazuba aabukubusi bwako.”—Muk. 12:1.

18 Taakwe uuzumanana kuba mwana. Kalitanalampa bakubusi balakomena akuba bapati. Cuusisya ncakuti, bapati banji balausa kuti bakabikkila maano kumbaakani izitali kabotu ciindi nobakacili bana naa kutyompwa akaambo kakutalibikkila mbaakani noiba yomwe. Pele bakubusi mazuba aano ibabikkila maano kumbaakani zyakumuuya bayoolimvwa kukkutila kapati noliba leelyo baakukomena akaambo kakusala nkobakacita. Oobo mbocakabede kuli ba Mirjana, ibakacibwene kapati muzisobano nobakacili bakubusi. Bakalombwa kuti bakatole lubazu mumisobano yakuzundana akati kamasi manji pele muciindi caboobo bakasala kucita mulimo waciindi coonse. Kakwiindide myaka iili 30, ba Mirjana bacili mumulimo waciindi coonse, antoomwe abalumi babo. Bakapandulula kuti: “Mpuwo, bulemu, nguzu alubono zilamana alimwi nimbaakani zyaansi mubuumi. Kubelekela Leza alimwi akusola nokuceya kugwasyilizya bantu kumuuya, mubwini nembaakani zibotu alimwi zikkalilila.”

19. Amwaambe mubufwaafwi mpindu zijanika kwiinda mukubikkila maano kumbaakani zyakumuuya muntu nacili mwana.

19 Bakubusi mumbungano beelede kulumbaizyigwa kapati akaambo kanzila mbobaalwana mapenzi aaya alimwi ambobakanzide kubikkila maano mubuumi bwabo kukubelekela Jehova. Bakubusi balacita oobu kwiinda mukuzuzikizya mbaakani zyakumuuya alimwi akubikka mulimo wakukambauka mubusena bwakusaanguna. Kuyungizya waawo, balikanzide mumoyo kutanyonganizyigwa anyika eeyi. Bakubusi balakonzya kuba masimpe kuti mulimo wabo ngobabeleka canguzu tauli wabuyo pe. Bakwesu abacizyi balakonzya kubagwasya alimwi ikuti balyaaba kuli Jehova, makanze aabo mubuumi ayoozwidilila.