Skip to content

Skip to table of contents

CIBALO CAKWIIYA 15

Ino Mwiibona Buti Myuunda?

Ino Mwiibona Buti Myuunda?

“Amuwaale meso aanu mubone myuunda, nkaambo yayuma kale kuti itebulwe.”—JOH. 4:35.

LWIIMBO 64 Kutola Lubazu Cakukondwa Mumulimo Wakutebula

IZILI MUCIBALO *

1-2. Ncinzi ncaakali kupandulula Jesu ciindi naakaamba majwi aali kulugwalo lwa Johane 4:35, 36?

JESU wakali kwiinda mumyuunda, ambweni imwakali bbaale yakali kuzwa akumena. (Joh. 4:3-6) Cisyango eeci cakeelede kutebulwa kwainda myezi iitandila kuli yone. Aboobo kweelede kuti cakali kugambya ciindi Jesu naakaamba kuti: “Amuwaale meso aanu mubone myuunda, nkaambo yayuma kale kuti itebulwe.” (Amubale Johane 4:35, 36.) Ino ncinzi ncaakali kupandulula?

2 Kweelede kuti Jesu wakali kwaamba kutebula bantu munzila yamaambilambali. Amubone cakazwa akucitika. Nokuba kuti ba Juda alimwi aba Samariya tiibakali kulyatana, Jesu wakamukambaukila mukaintu muna Samariya alimwi wakaswiilila! Alimwi buya, ciindi Jesu naakali kwaamba myuunda kuti “yayuma kale kuti itebulwe,” bana Samariya banji ibakamvwa kujatikizya nguwe kuzwa kumukaintu ooyo bakali kuboola kulinguwe kutegwa baiye zinji. (Joh. 4:9, 39-42) Kujatikizya majwi aamu Bbaibbele aaya, syaazibwene umwi wakaamba kuti: “Luyandisisyo ndobakajisi bantu lwakuunka kuli Jesu alimwi akumuswiilila . . . lwakatondezya kuti bakali mbuli maila aakeelede kutebulwe.”

Ncinzi ncotweelede kucita ikuti naa twabona kuti myuunda yesu “yayuma kale kuti itebulwe”? (Amubone muncali 3)

3. Ino kubona bantu mbuli mbwaakali kubabona Jesu, kuyoomugwasya buti kuba mukambausi uucibwene?

3 Ino mubabona buti bantu mbomukambaukila makani mabotu aa Bwami? Sena mubabona mbuli maila aayelede kutebulwa? Ikuti naa mbocibede oobo, nkokuti muyoocita zintu zyotatwe eezyi. Cakusaanguna, muyookambauka cabusungu mbwaanga mulimo ooyu ulibindide. Ciindi cakutebula cilaampocigolela; aboobo tatweelede kusowa ciindi. Cabili, muyookkomana kubona bantu kabatambula makani mabotu. Bbaibbele lyaamba kuti: ‘Bantu balakondwa ciindi cakutebula.’ (Is. 9:3) Mpoonya catatu, muntu umwi aumwi muyoomubona kuti ulakonzya kuba sikwiiya, aboobo muyootalika mubandi kweelana azintu nzyakkomanina.

4. Ncinzi ncotutiiye mucibalo eeci kujatikizya mwaapostolo Paulo?

4 Basikutobela Jesu bamwi bakali kukonzya kuyeeya kuti ba Samariya kunyina nobakonzya kuba basikwiiya ba Jesu, pele Jesu tanaakayeeya boobo pe. Muciindi caboobo, wakababona kuti balakonzya kuba basikwiiya. Andiswe bantu bamucilawo cesu tweelede kubabona kuti balakonzya kuba basikwiiya ba Kristo. Mwaapostolo Paulo ncikozyanyo cibotu ncotweelede kutobela. Ncinzi ncotukonzya kwiiya kulinguwe? Mucibalo eeci, tulabandika (1) mbwaakali kuzyiba nzyobakali kusyoma aabo mbaakali kukambaukila, (2) mbwaakali kubona zintu nzyobakali kukkomanina, alimwi (3) mbwaakali kubabona kuti bakali kukonzya kuba basikwiiya ba Jesu.

INO BASYOMA NZI?

5. Nkaambo nzi Paulo ncaakali kubamvwisya bantu mbaakali kukambaukila mucikombelo?

5 Kanji-kanji Paulo wakali kukambaukila muzikombelo. Mucikozyanyo, mucikombelo caku Tesalonika, “kwamasabata otatwe wakali kubasalazyila Magwalo [ba Juda.]” (Mil. 17:1, 2) Kweelede kuti Paulo wakali kulikwaya kukambaukila mucikombelo akaambo kakuti wakali mu Juda. (Mil. 26:4, 5) Paulo wakali kubamvwisya ba Juda, aboobo wakali kubakambaukila cakutayoowa.—Flp. 3:4, 5.

6. Ino bantu bakumusyika waku Atene bakaindene buti abaabo mbaakakambaukila Paulo mucikombelo?

6 Ciindi basikumupenzya Paulo nobakapa kuti azwe ku Tesalonika alimwi aku Bereya, wakatijila ku Atene. Paulo alimwi “wakatalika kubapandulwida cakusalazya ba Juda alimwi abantu bamwi ibakali kukomba Leza.” (Mil. 17:17) Nokuba boobo, ciindi naakali kukambaukila kumusyika, Paulo wakajana baswiilizi baindene. Akati kabaswiilizi bakwe, kwakali basyaabusongo alimwi a Bamasi bamwi ibakali kubona mulumbe wa Paulo kuba ‘njiisyo mpya.’ Bakati kulinguwe: “Utwaambila zintu zimwi zyeenzu mumatwi eesu.”—Mil. 17:18-20.

7. Kweelana alugwalo lwa Milimo 17:22, 23, mbuti Paulo mbwaakali kucinca mibandi?

7 Amubale Milimo 17:22, 23. Paulo tanaakaamba mulumbe wakwe kuli Bamasi baku Atene munzila iikonzyenye ambwaakawaamba kuba Juda mucikombelo. Kweelede kuti wakalibuzya kuti, ‘Ino bantu aaba baku Atene basyoma nzi?’ Wakali kubikkila maano kapati kulanga zintu izyakamuzungulukide alimwi wakabikkila maano kuzilengwa zyabantu zyabukombi. Mpoonya Paulo wakavwuntauzya kujatikizya bukombi bwabo alimwi akasimpe kali mu Magwalo. Syaabusongo umwi wakaamba kuti, “Mbuli Munakristo mu Juda, wakazyiba kuti ba Giriki tiibakali kukomba Leza wakasimpe waba Juda alimwi a Banakristo, pele wakasola kutondezya kuti Leza ngwaakali kwaambilizya ngu Leza wakasimpe uuzyibidwe kubana Atene.” Aboobo Paulo wakalilibambilide kucinca mibandi yakwe. Bana Atene bakapanga cipaililo “Kuli Leza Uutazyibidwe,” nkakaambo kaako Paulo wakabaambila kuti mulumbe ngwaakali kukambauka wakali kuzwa kuli Leza ooyo ngobakali kukomba. Nokuba kuti Bamasi tiibakaazyi Magwalo, Paulo kunyina naakayeeya kuti tabakonzyi kuba Banakristo. Muciindi caboobo, wakababona mbuli maila aakeelede kutebulwa alimwi wakacinca kujatikizya mbwaakali kutalisya mibandi yamakani mabotu.

Kwiinda mukutobela cikozyanyo camwaapostolo Paulo, amulangisisye, amucince-cince bukambausi bwanu alimwi akubona kuti aabo mbomukambaukila balakonzya kuba basikwiiya (Amubone mincali 8, 12, 18) *

8. (a) Mbuti mbomukonzya kuzyiba zintu nzyobasyoma bantu bali mucilawo canu? (b) Ikuti naa muntu waamba kuti ulijisi kale nkwakomba, ino inga mwamwiingula buti?

8 Mbubwenya mbuli Paulo, amubikkile maano. Amubikkile maano kuzintu nzyobasyoma bantu bali mucilawo canu. Ino tuntu nzi twakubotya-botya ntwabikkide muŋanda naa mumootokala muntu ooyo ngomuyanda kukambaukila? Ino zina lyakwe, mbwasamide, mbwalibambide naa mbwaambaula zitondezya kuti uzulilwa kucikombelo nzi? Ambweni wamwaambila cacigaminina kuti ulijisi cikombelo nkwazulilwa. Eeci nocakamucitikila painiya waalubazu wazina lya Flutura, wakaamba kuti, “Tandili waano kutegwa ndimusungilizye kutalika kusyoma zintu nzyondisyoma, pele kutegwa ndibandike andinywe kujatikizya makani aaya.”

9. Ino ntwaambo nzi ntomukonzya kuzuminana amuntu waamba kuti ulijisi kale nkwakomba?

9 Makani nzi ngomukonzya kubandika amuntu waamba kuti ulijisi kale nkwakomba? Amusole kuzyiba twaambo ntomuzuminana. Ambweni ukomba buyo Leza omwe, ulakonzya kazyi kuti Jesu Mufwutuli wabantu, naa kuti tupona muciindi cizwide bubi alimwi akuti buyoomana ino-ino. Kweelana atwaambo ooto ntomuzuminana, amwaambe mulumbe wamu Bbaibbele munzila iikonzya kumukwelelezya muntu ooyo.

10. Ino ncinzi ncotweelede kusolekesya kucita, alimwi nkaambo nzi?

10 Amuzyibe kuti bantu tabakonzyi kuzisyoma zintu zyoonse nzyobayiisyigwa kucikombelo cabo. Aboobo nociba ciindi nomwamana kuzyiba cikombelo nkwazulilwa muntu, amusolekesye kuzyiba zintu nzyasyoma lwakwe kumugama. Mukwesu David, painiya waalubazu ku Australia wakaamba kuti: “Bantu banji lino basanganya busongo bwabantu alimwi azintu nzyobasyoma.” Mucizyi Donalta waku Albania wakaamba kuti: “Bantu mbotuswaanganya baamba kuti mbakombi, mpoonya mukuya kwaciindi baamba kuti tabasyomi muli Leza.” Alimwi misyinali umwi ku Argentina wakabona kuti bantu bamwi basyoma munjiisyo ya Butatu, pele tabasyomi kuti Taata, Mwana alimwi amuuya uusalala ngu Leza omwe. Misyinali nguwenya ooyu wakaamba kuti: “Kuzyiba makani aaya kupa kuti kacuuba-uba kutalisya mubandi amuntu.” Aboobo amusolekesye kuzyiba zintu nzyobasyoma bantu. Mpoonya, mbubwenya mbuli Paulo, ‘muyooba zintu zyoonse kubantu bamisyobo yoonse.’—1Kor. 9:19-23.

INO ZINTU NZI NZYOBAKKOMANINA?

11. Kweelana alugwalo lwa Milimo 14:14-17, mbuti Paulo mbwaakatalisya mulumbe wakwe munzila iitakatazyi kubantu baku Lustro?

11 Amubale Milimo 14:14-17. Paulo wakazibona zintu nzyobakali kukkomanina baswiilizi bakwe, mpoonya wakali kuzibelesya kutalisya mubandi. Mucikozyanyo, nkamu yabantu mbaakabandika limwi ku Lustro bakajisi buyo luzyibo lusyoonto kujatikizya Magwalo naa tiibakajisi luzyibo buya. Aboobo Paulo wakabelesya nzila njobakali kukonzya kumvwisya. Wakaamba kujatikizya kutebula micelo minji alimwi akukkomana mubuumi. Wakabelesya mabala mauba-uba alimwi azikozyanyo zyatakali kukatazya kubaswiilizi bakwe.

12. Mbuti mbomukonzya kuzyiba zintu nzyakkomanina muntu alimwi akutalisya mubandi?

12 Amubelesye bupampu kutegwa muzyibe zintu nzyobakkomanina bantu mucilawo canu alimwi akucinca mubandi. Ino mbuti mbomukonzya kuzyiba zintu nzyakkomanina muntu ciindi nomwamuswaanya naa nomwasika aŋanda? Alimwi, amubikkile maano. Ambweni ulalima mugaadeni, ubala bbuku, ubamba mootokala naa ucita cintu cimwi buyo. Kuti kacikonzyeka, mbuti kuti mwatalisya mubandi kweelana acintu eeco ncacita? (Joh. 4:7) Mbwasamide muntu cilakonzya kwaamba cintu cimwi, nkokuti cisi nkwazwa, mulimo ngwabeleka naa cisobano ncayandisya. Mukwesu Gustavo wakaamba kuti: “Ndakatalisya mubandi amusankwa uujisi myaka iili 19 iwakasamide sikkipa yakalembedwe mwiimbi wakazyibidwe kapati. Ndakamubuzya kujatikizya sikkipa eeyo, mpoonya wakandaambila kaambo ncaakali kumuyandila mwiimbi. Mubandi ooyo wakasololela kuciiyo ca Bbaibbele, alimwi muntu ooyo lino mukwesu.”

13. Mbuti mbomukonzya kutalisya ciiyo ca Bbaibbele munzila iipa muntu kuba aluyandisisyo?

13 Ciindi nomutalika kwiiya Bbaibbele amuntu umwi, amumugwasye kuba aluyandisisyo, amumugwasye kubona Bbaibbele mboliyoomugwasya. (Joh. 4:13-15) Mucikozyanyo, mucizyi umwi wakatambwa muŋanda yamukaintu umwi iwakatondezya luyandisisyo. Ciindi naakabona pepa abwaanda litondezya kuti mukaintu ooyo wakacita lwiiyo lumwi, wakakankaizya kuti andiswe tuyiisya bantu kwiinda mupulogilamu yakwiiya Bbaibbele alimwi amiswaangano yesu. Mukaintu ooyo wakazumina kwiiya, wakaunka kumuswaangano buzuba bwakatobela, alimwi tiikwakainda ciindi wakajanika kumuswaangano wabbazu. Nokwakainda mwaka, wakabbapatizyigwa. Aboobo, amulibuzye kuti: ‘Ino zintu nzi nzyobakkomanina aabo mbondiswaya munyendo zyakupilukila? Sena inga ndabupandulula bubambe bwaciiyo ca Bbaibbele munzila yakuti ndibape kuba aluyandisisyo?’

14. Mbuti mbomukonzya kucinca-cinca ciiyo ca Bbaibbele kweelana abukkale bwasikwiiya?

14 Ciindi nomwatalika kwiiya Bbaibbele amuntu umwi, amulibambile kabotu ciiyo cimwi acimwi. Amubikkile maano kumukwasyi wasikwiiya wanu, lwiiyo lwakwe, zintu zyakamucitikila mubuumi alimwi azintu nzyayandisya kapati. Ciindi nomulibambila, amusale magwalo ngomuyoobala, mavidiyo ngomuyootondezya alimwi azikozyanyo nzyomuyoobelesya kupandulula kasimpe kamu Bbaibbele. Amulibuzye kuti, ‘Ino nzintu nzi iziyoomukkomanisya alimwi akumusika amoyo sikwiiya ooyu?’ (Tus. 16:23) Kucisi ca Albania, mukaintu umwi iwakali kwiiya amupainiya wazina lyakuti Flora wakaamba cakusinizya kuti, “Tandikonzyi kwiizumina njiisyo yabubuke.” Mucizyi ooyu kunyina naakamusinikizya kuti ayizumine mpoonya-mpoonya njiisyo eeyi. Wakaamba kuti, “Ndakabona kuti, kutegwa ayisyome njiisyo yabubuke, wakeelede kusaanguna kumuzyiba Leza ooyo uusyomezya bubuke.” Kuzwa waawo, lyaciiyo cimwi acimwi, mucizyi Flora wakali kukankaizya luyando lwa Jehova, busongo alimwi anguzu zyakwe. Kumbele, sikwiiya wakwe wakaisyoma njiisyo yabubuke. Lino ngu Kamboni wa Jehova musungu.

AMUBABONE KUTI BAYOOBA BASIKWIIYA

15. Kweelana alugwalo lwa Milimo 17:16-18, mbukkale nzi ibwakali mu Atene ibwakamukatazya Paulo, pele nkaambo nzi ncaakazumanana kubakambaukila bantu aabo?

15 Amubale Milimo 17:16-18. Paulo tanaakaleka kubakambaukila bana Atene, nokuba kuti munzi wabo wakazwide mituni, kutalilemeka mumakani aakoonana alimwi abasyaabusongo batakombi Leza; alimwi nokuba kuti bakali kumutukila tanaakatyompwa. Paulo kumugama wakaba Munakristo, nokuba kuti wakali “sikusampaula Leza asikupenzya bantu bakwe alimwi asikasampusampu.” (1Tim. 1:13) Mbubwenya Jesu mbwaakabona kuti Paulo wakali kukonzya kuba sikwiiya, awalo Paulo mbwaakababona mbubwenya oobo bana Atene. Lusyomo ndwaakajisi lwakuti bakali kukonzya kuba basikwiiya tiilwakali lwabuyo.—Mil. 9:13-15; 17:34.

16-17. Ncinzi citondezya kuti bantu ibazwa mubukkale boonse balakonzya kuba basikwiiya ba Kristo? Amupe cikozyanyo.

16 Mumwaanda wamyaka wakusaanguna, bantu bazwa mubukkale bwiindene-indene bakaba basikwiiya ba Jesu. Ciindi Paulo naakalembela Banakristo ibakali kukkala mumunzi waba Giriki iwaku Korinto, wakaamba kuti bamwi mumbungano eeyo aciindi cimwi bakali zigwebenga naa bakali kupona buumi bwakutalilemeka ibusesemya. Mpoonya wakuyungizya kuti: “Oobo mbobakabede bamwi akati kanu. Pele nywebo mwakasanzyigwa.” (1Kor. 6:9-11) Sena nomwakabona kuti bantu aabo bakali kukonzya kucinca alimwi akuba basikwiiya?

17 Mazuba aano, banji balilibambilide kucita kucinca kuyandika kutegwa babe basikwiiya ba Jesu. Mucikozyanyo, kucisi ca Australia, mupainiya waalubazu wazina lya Yukina wakaiya kuti bantu baindene-indene balakonzya kuutambula mulumbe wamu Bbaibbele. Bumwi buzuba kumakwebo, wakabona mukaintu umwi mwana-mwana iwakajisi ziganto amubili alimwi iwakasamide zisani zipati. Mucizyi Yukina wakati, “Ndakawaya-waya aniini, mpoonya ndakatalika kubandika anguwe. Ndakajana kuti wakali kuliyanda kapati Bbaibbele cakuti ziganto zimwi nzyaakajisi zyakali zyatupango tuzwa mubbuku lya Intembauzyo!” Mukaintu ooyo wakatalika kwiiya alimwi akujanika kumiswaangano. *

18. Nkaambo nzi ncotuteelede kubeteka bantu?

18 Sena Jesu wakabona kuti myuunda yakali kweelela kutebulwa akaambo kakuti wakali kuyanda kuti bantu banji bamutobele? Peepe. Magwalo akasinsima kuti bantu basyoonto buyo mbobakali kuyoomusyoma. (Joh. 12:37, 38) Alimwi Jesu wakajisi nguzu zigambya zyakulingula myoyo. (Mt. 9:4) Nokuba boobo, wakababikkila maano basyoonto aabo ibakamusyoma, alimwi cabusungu wakali kubakambaukila bantu boonse. Ino mbuti kujatikizya ndiswe notutakonzyi kulingula myoyo, tweelede kweeleba cilengwa cakubeteka bantu bali mucilawo cesu naa muntu! Muciindi caboobo, amubone kuti bantu balakonzya kuba basikwiiya. Mukwesu Marc, misyinali ku Burkina Faso, wakaamba kuti: “Bantu mbondiyeeyela kuti balakonzya kuzumanana kuyaambele mbombabo ibacileka kwiiya. Pele aabo mbondiyeeyela kuti tabakonzyi kuzumanana mbombabo bayaambele. Aboobo ndakaiya kuti cilagwasya kapati kulekela muuya wa Jehova kutusololela.”

19. Mbuti mbotweelede kubabona bantu ibali mucilawo cesu?

19 Ikuti naa twalanga buyo caatala-tala, cilakonzya kulibonya mbuli kuti tabali banji mucilawo ibali mbuli maila aayelede kutebulwa. Pele amuyeeye Jesu ncaakabaambila basikwiiya bakwe. Myuunda yayuma kale, nkokuti iyandika kutebulwa. Bantu balakonzya kucinca akuba basikwiiya ba Kristo. Jehova ubona bantu aaba ibakonzya kuba basikwiiya kuti ‘nzintu ziyandisi.’ (Hag. 2:7) Ikuti naa bantu katubabona mbubonya mbwababona Jehova alimwi a Jesu, tuyoosoleka kumvwisya mbobakakomena alimwi azintu nzyobayandisya. Tatukababoni mbuli bantu mbotutazyi, pele tuyoobabona kuti mbantu ibayooba bakwesu abacizyi kumbele.

LWIIMBO 57 Kukambaukila Bantu Boonse

^ munc. 5 Ino mbotubabona bantu mucilawo cesu inga kwaijatikizya buti nzila mbotukambauka alimwi akuyiisya? Mucibalo eeci tulalanga-langa kujatikizya Jesu alimwi amwaapostolo Paulo mbobakali kubabona baswiilizi babo alimwi ambotukonzya kubaiya kwiinda mukubikkila maano kuzintu nzyobasyoma baswiilizi besu, zibakkomanisya, alimwi akubabona kuti balakonzya kuba basikwiiya ba Jesu.

^ munc. 17 Zibalo zyakuti “Ibbaibbele Lilakonzya Kubacinca Bantu,” zilapa zikozyanyo azimbi kujatikizya bantu mbobakonzya kucinca. Zibalo eezyi zyakali kuzwa mu Ngazi Yamulindizi kusikila mu 2017. Lino zilazumanana kumwaigwa aa jw.org®. Amubone aalembedwe kuti KUJATIKIZYA NDISWE > ZYAKULUULA ZYA BAKAMBONI BA JEHOVA.

(Amubone muncali 8, 12, 18)

^ munc. 58 BUPANDULUZI BWAZIFWANIKISO Peeji 10-11: Ciindi banabukwetene nobali mumulimo wakuŋanda aŋanda, babona (1) ŋanda iibambidwe kabotu, iijisi amaluba-luba; (2) ŋanda aakkala mukwasyi uujisi bana ibacili basyoonto; (3) ŋanda iili aadooti mukati aanze; alimwi (4) aŋanda yabantu bakombi. Niŋanda iili mpomukonzya kujana muntu uulangilwa kapati kuba sikwiiya?