1-2. Ino cinunuzyo ninzi, alimwi nkaambo nzi ncociyandika?

CIINDI mwaalumi wakalondokede Adamu naakabisya, wakasweekelwa coolwe cakupona buumi butamani kutali buyo nguwe alikke, pele alimwi abana bakwe mbaakali kuyoozyala. Ncaakacita cakanyina cilitamizyo. Wakabisya acaali. Pele mbuti kujatikizya bana bakwe? Kunyina cibi ncobakacita, alimwi buya tiibakalina akuzyalwa ciindi Adamu naakabisya. (Rom. 5:12, 14) Adamu wakali kweelela kufwa akaambo kancaakacita. Pele sena Jehova wakeelede kucita cintu cimwi kutegwa bana ba Adamu bakapone kukabe kutamani? Inzya! Nokwakainda ciindi cisyoonto kuzwa naakabisya Adamu, Jehova wakatalika kutondezya mbwaakali kunoofwutula mamiliyoni aabana ba Adamu kucibi alufwu. (Matl. 3:15) Aciindi ncaakabikkide, Jehova wakali kuyootuma Mwanaakwe kuzwa kujulu, ‘kuzoopa buumi bwakwe kuti bube cinunuzyo cakununuzya banji.’—Mk. 10:45; Joh. 6:51.   

² Ino cinunuzyo ninzi? Kweelana a Magwalo aa Banakristo aa Chigiriki, cinunuzyo muulo ngwaakapa Jesu kubbaddela ncaakasowa Adamu. (1Kor. 15:22) Nkaambo nzi ncotuyandika cinunuzyo? Nkaambo kakuti ceelelo ca Jehova cabululami kweelana ambocaambidwe mu Mulawo ncakuti, buumi kubuumi. (Kul. 21:23, 24) Adamu wakasweekelwa buumi bulondokede. Kutegwa bululami bwa Leza buzuzikizyigwe, Jesu wakaaba buumi bwakwe bulondokede. (Rom. 5:17) Kwiinda mukucita boobo, wakaba “Taata Walyoonse Alyoonse” kuli baabo boonse ibajisi lusyomo mucinunuzyo.—Is. 9:6; Rom. 3:23, 24.

3. Kweelana alugwalo lwa Johane 14:31 alimwi a 15:13, nkaambo nzi Jesu ncaakalisungula kupa cipaizyo cabuumi bulondokede?

³ Jesu wakalilyaabide kwaaba buumi bwakwe akaambo kaluyando lupati ndwajisi kuli Bausyi bakujulu alimwi akulindiswe.  (Amubale Johane 14:31; 15:13.) Mbwaanga Jesu ulamuyanda kapati Jehova, wakalikanzide kuzumanana kusyomeka mubuumi bwakwe boonse akuzuzikizya kuyanda kwa Bausyi. Wakacita oobo kusikila kulufwu. Akaambo kaceeci, makanze aa Jehova aakumatalikilo kujatikizya bantu alimwi anyika ayoozuzikizyigwa. Mucibalo eeci, tulabandika kaambo Leza ncaakazumizya kuti Jesu apenge kapati katanafwa. Alimwi tulalanga-langa mubufwaafwi cikozyanyo camulembi wa Bbaibbele umwi, iwakalumba kapati akaambo kacinunuzyo. Mpoonya, tulabandika mbotukonzya kulumba kucinunuzyo alimwi ambotukonzya kulumba kapati kucipaizyo ncaakatupa Jehova a Jesu.

4. Amupandulule mbwaakafwa Jesu.

⁴ Amuyeeye cakacitika mubuzuba bwamamanino Jesu katanajaigwa. Kuti naakayanda naakalomba lugwasyo lwabangelo banji kutegwa bamukwabilile, pele kunyina naakacita oobo. Muciindi caboobo, wakalekela basikalumamba bana Roma kumujata akumuuma calunya. (Mt. 26:52-54; Joh. 18:3; 19:1) Bakamukwibbaula amutatula iwakali kuzapula nyama yamubili wakwe. Mpoonya bakamupa kunyamuna cisamu cilema kumwi kazwa bulowa. Jesu wakasola kucinyamuna cisamu eeco kutola kubusena nkobakali kuyanda kumujaila. Pele muciindi buyo cisyoonto, basikalumamba bana Roma bakasinikizya mwaalumi uumbi kuti amugwasye Jesu kucinyamuna. (Mt. 27:32) Ciindi Jesu naakasika abusena mpobakali kuyanda kumujaila, basikalumamba bakagagaila maanza aakwe alimwi amaulu kucisamu. Cikkelo camubili wa Jesu cakali kukwela nyama yakwe mutupulo mwakainda mpikili. Balongwe bakwe alimwi abanyina bakalila kapati, pele balo basololi ba Juda bakali kumufwubaazya. (Lk. 23:32-38; Joh. 19:25) Jesu wakapenga kwamawoola manji. Kweelana ambobakamugagaila, wakafwundilila, mpoonya cakamukatazya kapati kuyoya. Mbwaanga wakalizyi kuti wakali kusyomeka, aboobo kalaafwaafwi kufwa, wakapa mupailo wamamanino kuli Jehova. Kumane wakakotama akufwa. (Mk. 15:37; Lk. 23:46; Joh. 10:17, 18; 19:30) Masimpe lwakali lufwu lubyaabi alimwi ilucisa kapati!

5. Kuli Jesu, ncinzi cakamucisa kapati kwiinda nzila njaakajaigwa?

⁵ Kuli Jesu, nzila njaakajaigwa taali makani mapati. Pele icakamupenzya kapati nkaambo nkobakaamba kuti nkobakamujaila. Wakatamikizyigwa kuti ngusikusampaula Leza, nkokuti muntu uutamulemeki Leza naa zina lya Leza. (Mt. 26:64-66) Kaambo aako kakamucisa kapati Jesu cakuti wakalombozya kuti kubota Bausyi nobakamukwabilila kumasampu aali boobu. (Mt. 26:38, 39, 42) Nkaambo nzi Jehova ncaakazumizya kuti Mwanaakwe ngwayandisya kapati apenge akufwa? Atulange-lange twaambo totatwe.

6. Nkaambo nzi Jesu ncaakaanzikwa acisamu cakupenzezya?

⁶ Kakusaanguna, Jesu wakeelede kwaanzikwa acisamu kutegwa ba Juda baangululwe kukusinganizyigwa. (Gal. 3:10, 13) Bakasinganizyigwa akaambo kakuti bakasyomezya kutobela Mulawo wa Leza, pele kunyina nobakacita oobo. Aboobo bakeelede kufwa nkaambo bakali bana ba Adamu, pele alimwi bakalisinganizyidwe. (Rom. 5:12) Mulawo wa Leza kubana Israyeli wakali kwaamba kuti, muntu wacita cibi iceelela lufwu wakeelede kujaigwa. Mpoonya mubili wakwe wakeelede kwaanzikwa acisamu. * (Dt. 21:22, 23; 27:26) Aboobo kwiinda mukwaanzikwa acisamu, Jesu wakapa kuti nciconya cisi icakamukaka cigwasyigwe akaambo kacipaizyo cakwe.

7. Nkaambo nzi kabili ikakapa kuti Leza alekele Mwanaakwe kupenga?

 ⁷ Atubone kaambo kabili ikakapa kuti Leza alekele Mwanaakwe kupenga. Wakali kuyiisya Jesu akaambo kamulimo ngwaakali kuyooba anguwo, nkokuti wakuba Mupaizi wesu Mupati. Jesu wakacimvwa mbocili ciyumu kumvwida Leza ciindi muntu naasunkwa kapati. Wakapenga mumoyo cakuti wakapaila kulomba lugwasyo “cakulila kapati akuzwa misozi.” Akaambo kakuti wakapenga kapati, Jesu ulatumvwisya alimwi ‘ulakonzya kutugwasya’ ciindi ‘notwasunkwa.’ Eelo kaka tulamulumba kapati Jehova akaambo kakutusalila Mupaizi Mupati ulaaluse uukonzya “kutweetelela mukubula nguzu kwesu”!—Heb. 2:17, 18; 4:14-16; 5:7-10.

8. Nkaambo nzi katatu ikakapa kuti Leza alekele Jesu kusunkwa citaambiki?

⁸ Katatu, Jehova wakalekela kuti Jesu apenge citaambiki kuti aingule mubuzyo uuyandika kapati wakuti: Sena bantu balakonzya kuzumanana kusyomeka kuli Jehova nokuba kuti basunkwa citaambiki? Saatani waamba kuti peepe! Waamba kuti bantu balamubelekela Leza akaambo buyo kakuyanda kupegwa zintu. Alimwi Saatani usyoma kuti, mbubonya mbuli usyi wabo sikale Adamu, tabalyaabide kuli Jehova. (Job. 1:9-11; 2:4, 5) Akaambo kakuti Jehova wakalijisi lusyomo lwakuti Jesu wakali kuyoozumanana kusyomeka, wakazumizya kuti Mwanaakwe asunkwe citaambiki. Aboobo Jesu wakazumanana kusyomeka akutondezya kuti Saatani mubeji.

9. Ncikozyanyo nzi ncaakatusiila mwaapostolo Johane?

⁹ Lusyomo lwa Banakristo banji lwayuma akaambo kanjiisyo yacinunuzyo. Bazumanana kukambauka nokuba kuti balakazyigwa alimwi baliyumya kumasunko aayindene-indene mubuumi bwabo boonse. Atulange-lange cikozyanyo camwaapostolo Johane. Cakusyomeka wakakambauka kasimpe kujatikizya Kristo alimwi acinunuzyo, ambweni kwamyaka iinda ku 60. Wakali afwaafwi kukkwanya myaka iili 100, pele mfwulumende yabana Roma yakalibilika kuti ulanyonganya bantu cakuti yakamutola kunsumbu ya Patimo. Ino ncinzi ncaakalubizya? Wakali “kwaamba zya Leza akupa bumboni kujatikizya Jesu.” (Ciy. 1:9) Eelo kaka Johane wakapa cikozyanyo cibotu cakusyomeka akuliyumya!

10. Mbuti malemba aa Johane mbwaatondezya kuti wakalumba kapati akaambo kacinunuzyo?

¹⁰ Mumabbuku aamu Bbaibbele ngaakalemba Johane, wakalemba kujatikizya mbwaakali kumuyanda Jesu alimwi ambwaakalumba kapati akaambo kakulyaaba kwakwe. Wakaamba kujatikizya cinunuzyo naa zintu zibotu zikonzyeka akaambo kacinunuzyo ziindi ziinda ku 100. Mucikozyanyo wakalemba kuti: “Ikuti umwi wabisya, tulijisi mugwasyi kuli Taata, Jesu Kristo, imululami.” (1Joh. 2:1, 2) Alimwi malembe aa Johane akankaizya mbociyandika “kucitila Jesu bumboni.” (Ciy. 19:10) Mubwini, Johane wakalumba kapati akaambo kacinunuzyo. Mbuti mbotukonzya kutondezya kuti andiswe tulacita oobo?

11. Ncinzi cikonzya kutugwasya kuzunda masunko?

¹¹ Amulikake sunko lyakucita cibi. Kuti katulumba ncobeni akaambo kacinunuzyo, tatukabi amuuya wakuyeeya kuti: ‘Tandeelede akupenga ciindi nondasunkwa. Ndilakonzya kucita cibi, mpoonya akulomba kulekelelwa.’ Muciindi caboobo, ciindi notwasunkwa kucita cintu cimwi citali kabotu, tuyakwaamba kuti: ‘Taaku! Mbuti mbondikonzya kucita cintu cili boobu ndayeeya ncaakandicitila Jehova alimwi a Jesu?’ Kuyungizya waawo, tulakonzya kulomba  nguzu kuli Jehova, kumulomba kuti: ‘Utandilekeli kuti ndizundwe amasunko.’—Mt. 6:13.

12. Mbuti mbotukonzya kulubelesya lulayo iluli kulugwalo lwa 1 Johane 3:16-18?

¹² Amubayande bakwesu abacizyi. Ciindi notutondezya luyando kubakwesu abacizyi, tutondezya kulumba kucinunuzyo. Nkaambo nzi? Nkaambo Jesu wakapa buumi bwakwe ikutali buyo akaambo kandiswe, pele abakwesu abacizyi. Ikuti wakalilibambilide kubafwida, nkokuti balayandika kapati mumeso aakwe. (Amubale 1 Johane 3:16-18.) Tulatondezya luyando ndotujisi kubakwesu abacizyi kweelana ambotubeendelezya. (Ef. 4:29, 31–5:2) Mucikozyanyo, tulabagwasya ciindi nobacisidwe naa ciindi nobaliyumya mumasunko mapati, alimwi aciindi nobacitikilwa ntenda zilicitikila. Pele ino ncinzi ncotweelede kucita ciindi musyomima naamba naa kucita cintu cinyemya?

13. Nkaambo nzi ncotweelede kulekelela?

¹³ Sena zimwi ziindi cilamukatazya kulekelela bakwesu abacizyi? (Lev. 19:18) Kuti kacili boobo, amutobele lulayo oolu: “Amuzumanane kweengelelana akulekelelana camoyo woonse nokuba kuti umwi kajisi kaambo kakutongooka mweenzinyina. Mbubonya Jehova mbwaakamulekelela camoyo woonse, andinywe mweelede kucita mbubonya oobo.” (Kol. 3:13) Aboobo ciindi coonse notulekelela bakwesu abacizyi, tutondezya Taateesu wakujulu kuti tulalumba ncobeni akaambo kacinunuzyo. Mbuti mbotukonzya kulumba kapati kucipego eeci cizwa kuli Leza?

14. Ninzila nzi imwi motukonzya kutondezya kulumba kapati akaambo kacinunuzyo?

¹⁴ Amumulumbe Jehova akaambo kacinunuzyo. Mucizyi Joanna uujisi myaka iili 83, uukkala ku India wakaamba kuti, “Ndiyeeya kuti cilayandika kapati kucaamba cinunuzyo abuzuba mumipailo yangu alimwi akumulumba Jehova akaambo kancico.” Mumipailo yanu, amuyeeye kujatikizya kulubizya nkomwacita mubuzuba oobo akulomba Jehova kuti amulekelele. Pele kuti mwacita cibi cipati, inga mwayandika lugwasyo lwabaalu. Bayoomuswiilila alimwi akumupa lulayo kuzwa mu Jwi lya Leza. Bayoomupailila kulomba Jehova kuti amulekelele kutegwa muzumanane kuba acilongwe cibotu anguwe.—Jak. 5:14-16.

15. Nkaambo nzi ncotweelede kujana ciindi cakubala akuzinzibala kuyeeya kujatikizya cinunuzyo?

¹⁵ Amuzinzibale kuyeeya kujatikizya cinunuzyo. Mucizyi Rajamani, uujisi myaka iili 73 wakaamba kuti: “Lyoonse ndabala mbwaakapenga  Jesu, ilandeenda misozi.” Ambweni andinywe cilamucisa kapati mwayeeya kujatikizya Mwana wa Leza mbwaakapenga citaambiki. Aboobo nomuzinzibala kuyeeya kulyaaba nkwaakacita Jesu, luyando ndomujisi kulinguwe alimwi akuli Bausyi luyooyuma kapati. Kutegwa mucikonzye kuzinzibala kuyeeya kujatikizya cinunuzyo, amutalike kubala makani aamba cinunuzyo lyaciiyo canu.

16. Ino kuyiisya bantu kujatikizya cinunuzyo kutugwasya buti? (Amubone cifwanikiso icili aacivwumbyo.)

¹⁶ Amubayiisye bamwi kujatikizya cinunuzyo. Lyoonse notwaambila bamwi kujatikizya cinunuzyo, tuyungizya kulumba kwesu. Tulijisi zibelesyo zibotu kapati nzyotukonzya kubelesya kuyiisya bantu kaambo Jesu ncaakatufwida. Mucikozyanyo, tulakonzya kubelesya ciiyo 4 cabroshuwa yakuti Makani Mabotu Aazwa Kuli Leza! Ciiyo eeci cijisi mutwe wakuti “Ino Jesu Kristo Nguni?” Naa tulakonzya kubelesya cibalo 5 cabbuku lyakuti Ncinzi Bbaibbele Ncolituyiisya? Cibalo eeci cijisi mutwe wakuti “Cinunuzyo Ncipego ca Leza Cipati Kwiinda Zyoonse.” Alimwi mwaka amwaka tulatondezya kulumba kucinunuzyo kwiinda mukujanika ku Ciibalusyo calufwu lwa Jesu alimwi akwiinda mukuba basungu kutamba bamwi kutusangana. Eelo kaka eeci ncoolwe cipati ncaakatupa Jehova kuyiisya bantu kujatikizya Mwanaakwe!

17. Nkaambo nzi cinunuzyo ncocili cipego ca Leza kubantu cipati kwiinda zyoonse?

¹⁷ Kakunyina kudooneka, tulijisi twaambo tubotu ncotweelede kuzumanana kulumba kapati akaambo kacinunuzyo. Akaambo kacinunuzyo, tulakonzya kuba acilongwe ciyumu a Jehova nokuba kuti tatulondokede. Akaambo kacinunuzyo, milimo ya Diabolosi iyoonyonyoonwa. (1Joh. 3:8) Kuyungizya waawo, akaambo kacinunuzyo, makanze aa Jehova aakumatalikilo kujatikizya nyika ayoozuzikizyigwa. Nyika yoonse iyooba paradaiso. Bantu boonse banoomuyanda Jehova akumubelekela. Aboobo lino, buzuba abuzuba atubone nzila motukonzya kutondezya kulumba kapati akaambo kacinunuzyo, icipego ca Leza kubantu cipati kwiinda zyoonse!