Skip to content

Skip to table of contents

CIBALO CAKWIIYA 15

Ncinzi Ncotukonzya Kwiiya Kumaleele Ngaakacita Jesu?

Ncinzi Ncotukonzya Kwiiya Kumaleele Ngaakacita Jesu?

“Wakeenda koonse-koonse munyika kacita zintu zibotu akuponya.”​—MIL. 10:38.

LWIIMBO 13 Kristo, Ncitondezyo Cesu

IZILI MUCIBALO a

1. Amupandulule cakacitika ciindi Jesu naakacita maleele aakwe aakusaanguna.

 AMWEEZEEZYE buyo cakacitika kumamanino amwaka wa 29 C.E. ciindi Jesu naakatalika mulimo wakwe. Jesu abanyina, ba Mariya alimwi abasikwiiya bakwe bamwi bakatambwa kupobwe lyabwiinga ku Kana, munzi iwakali kunyika aadolopo lya Nazareta kwalo Jesu nkwaakakomenena. Mariya wakali mulongwe wamikwasyi eeyo iyakajisi pobwe lyabwiinga, alimwi ambweni wakali kugwasyilizya kulanganya bantu bakatambidwe. Pele aciindi aawa, kwakacitika cintu cimwi icakali kukonzya kusampuzya mukwasyi alimwi abasikukwatana. Waini wakamana. b Ambweni akaambo kakuti bantu bakasika bakali banji kapati kwiinda bakali kulangilwa. Cakufwambaana, Mariya wakaambila mwanaakwe kuti: “Waini wabamanina.” (Joh. 2:1-3) Ino Jesu wakacita buti? Camaleele, wakacita cintu cimwi cigambya. Wakasandula maanzi kuba “waini mubotu.”—Joh. 2:9, 10.

2-3. (a) Maleele nzi Jesu ngaakacita? (b) Mbuti mbotukonzya kugwasyigwa kwiinda mukulanga-langa maleele ngaakacita?

2 Jesu wakacita maleele manji naakali kucita mulimo wakwe. c Wakabelesya nguzu zyakwe zyamaleele kugwasya bantu banji kapati. Mucikozyanyo, mumaleele obilo ngaakacita Jesu wakasanina baalumi bali 5,000, mpoonya aciindi cimwi baalumi bali 4,000. Kweelede kuti mweelwe woonse wabantu mbaakasanina aciindi aawa wakali kwiinda ku 27,000 kuti twabikkilizya abamakaintu alimwi abana bakaliko. (Mt. 14:15-21; 15:32-38) Aciindi nciconya eeci, Jesu wakaponya bantu banji ibakali kuciswa. (Mt. 14:14; 15:30, 31) Amuciyeeyele buyo makamu aabantu mbwaakagambwa ikusaninwa a Jesu alimwi akuponesyegwa camaleele!

3 Mazuba aano, kuli zintu zinji nzyotukonzya kwiiya kumaleele ngaakacita Jesu. Mucibalo eeci, tulabandika ziiyo zimwi iziyumya lusyomo nzyotukonzya kwiiya kumaleele aaya. Mpoonya tulalanga-langa mbotukonzya kwiiya kulicesya alweetelelo ndwaakatondezya Jesu naakali kucita maleele.

NZYOTWIIYA KUJATIKIZYA JEHOVA A JESU

4. Ino maleele ngaakacita Jesu atuyiisya kujatikizya ni?

4 Maleele ngaakacita Jesu atuyiisya ziiyo ziyumya lusyomo kujatikizya nguwe alimwi a Bausyi. Nkaambo nzi? Nkaambo Jehova ngonguwe wakamupa nguzu nzyaakabelesya kucita maleele aaya. Lugwalo lwa Milimo 10:38 lwaamba kuti: ‘Leza wakamunanika Jesu amuuya uusalala anguzu, alimwi wakeenda koonse-koonse munyika kacita zintu zibotu akuponya boonse bakali kudyaamininwa a Diabolosi, nkaambo Leza wakali anguwe.’ Alimwi amuyeeye buyo kuti, zintu zyoonse nzyaakali kwaamba akucita, kubikkilizya amaleele ngaakacita, wakali kwiiya Bausyi. (Joh. 14:9) Amubone ziiyo zyotatwe nzyotukonzya kwiiya kumaleele ngaakacita Jesu.

5. Ncinzi cakapa Jesu kucita maleele? (Matayo 20:30-34)

5 Cakusaanguna, Jesu a Bausyi balatuyanda kapati. Ciindi naakali anyika, Jesu wakatondezya kuti ulabayanda kapati bantu kwiinda mukubelesya nguzu zyakwe zyamaleele kugwasya baabo bakapengede. Aciindi cimwi, baalumi boofwu bobilo bakamulomba kuti abaponye. (Amubale Matayo 20:30-34.) Amubone kuti ‘kweetezyegwa’ nkokwakapa kuti Jesu abaponye. ‘Kweetezyegwa’ kuli boobu, ikutondezya luyando, alimwi nkokwakapa Jesu kusanina bantu bakafwide nzala akuponya sicinsenda. (Mt. 15:32; Mk. 1:41) Tulakonzya kuba masimpe kuti Jehova, Leza ‘siluzyalo,’ a Mwanaakwe balatuyanda kapati alimwi cilabacisa kutubona katupenga. (Lk. 1:78; 1Pet. 5:7) Eelo kaka baliyandide kwaagwisya mapenzi woonse aabakatazya bantu!

6. Ino ninguzu zili buti Leza nzyaakapa Jesu?

6 Cabili, Leza wakapa Jesu nguzu zyakugwisya mapenzi woonse aabacitikila bantu. Kwiinda mukucita maleele, Jesu wakatondezya kuti ulakonzya kwaamana mapenzi woonse ngotutakonzyi kumana swebo lwesu. Mucikozyanyo, ulijisi nguzu zyakutwaangununa kucibi ncotwakakona amapenzi aaboola akaambo kancico, mbuli kuciswa alimwi akufwa. (Mt. 9:1-6; Rom. 5:12, 18, 19) Maleele ngaakacita akatondezya kuti ulakonzya kuponya “malwazi woonse” alimwi buya akubusya bafwide. (Mt. 4:23; Joh. 11:43, 44) Kuyungizya waawo, ulijisi nguzu zyakuumuzya maguwo akugwisya bantu madaimona. (Mk. 4:37-39; Lk. 8:2) Eelo kaka cilakulwaizya kuzyiba kuti Jehova wakapa Mwanaakwe nguzu zili boobu!

7-8. (a) Ino maleele ngaakacita Jesu atupa kusinizya nzi? (b) Ino maleele nzi nywebo kumugama ngomuyanda kuyoobona munyika mpya?

7 Catatu, tulakonzya kuba masimpe kuti zilongezyo nzyotulangila kumbele mu Bwami bwa Leza ziyoocitika ncobeni. Maleele ngaakacita Jesu naakali waano anyika, atuyiisya zintu nzyayoocita munyika yoonse kali Mwami wa Bwami bwa Leza kujulu. Amubone zintu zibotu iziyoocitika ino-ino Kristo aakutalika kweendelezya nyika. Tuyoopona buumi bubotu, nkaambo uyakwaagwisya malwazi woonse alimwi abulema, zyalo izyapenzya bantu kapati. (Is. 33:24; 35:5, 6; Ciy. 21:3, 4) Kunyina notuyoofwa nzala naa kupenga akaambo kantenda zilicitikila. (Is. 25:6; Mk. 4:41) Tuyookkomana kapati kutambula bayandwa besu ibayoobusyigwa kuzwa “muzyuumbwe.” (Joh. 5:28, 29) Ino maleele nzi nywebo kumugama ngomuyanda kuyoobona munyika mpya?

8 Ciindi naakali kucita maleele, Jesu wakatondezya kulicesya alimwi alweetelelo, ibube mbotweelede kwiiya. Lino amuleke tulange-lange zikozyanyo zyobilo, tulatalika acibalo caamba pobwe lyabwiinga ilyakacitika ku Kana.

NCOTWIIYA KUJATIKIZYA KULICESYA

9. Nkaambo nzi Jesu ncaakacita maleele kupobwe lyabwiinga ku Kana? (Johane 2:6-10)

9 Amubale Johane 2:6-10. Ciindi waini nowakamana kupobwe lyabwiinga, sena wakali mukuli wa Jesu kucita cintu cimwi? Peepe. Alimwi buya, kunyina businsimi bwakali kwaamba kuti Mesiya wakali kuyoopanga waini camaleele. Pele amuciyeeyele buyo mbomukonzya kulimvwa kuti waini naa madilinki amana amucado wanu. Kweelede kuti Jesu wakaufwida lweetelelo mukwasyi ooyu, kwaambisya basikukwatana alimwi tanaakali kuyanda kuti basampuke. Aboobo, wakacita maleele aambwa kumatalikilo aacibalo. Wakasandula malita aamaanzi aabalilwa ku 390 kuba waini mubotu kapati. Ambweni wakapanga waini munji boobu kutegwa umwi usyaale, akuyoobelesyegwa kumbele naa kusambalwa kutegwa banabukwetene aaba bapya bajane mali aakuligwasya. Eelo kaka kweelede kuti banabukwetene aaba bakalumba kapati!

Amwiiye Jesu kwiinda mukutalilumbaizya kujatikizya zintu nzyomwacita (Amubone muncali 10-11) e

10. Ino ntwaambo nzi tumwi tukkomanisya tuli kulugwalo lwa Johane caandaano 2?

10 Amubone twaambo tumwi tukkomanisya ituli kulugwalo lwa Johane caandaano 2. Sena mwabona kuti Jesu tali nguwe wakabikka maanzi mumatalo aamabwe? Kutegwa bantu batabikkili nguwe maano, wakaambila babelesi kuti babikke mbabo maanzi mumatalo. (Kapango 6, 7) Mpoonya naakamana kusandula maanzi kuba waini, Jesu tali nguwe wakatola waini kumweendelezi wapobwe. Muciindi caboobo, wakaambila babelesi kuti batole mbabo. (Kapango 8) Kuyungizya waawo, Jesu kunyina naakabweza nkapu yawaini akwiinyamuna kumbele lyabantu kaamba kuti, ‘Amulabile mumvwe waini ngondapanga mebo!’

11. Ncinzi ncotukonzya kwiiya kumaleele ngaakacita Jesu?

11 Ncinzi ncotukonzya kwiiya kumaleele ngaakacita Jesu aakusandula maanzi kuba waini? Twiiya bube bwakulicesya. Jesu tanaakalilumbaizya kujatikizya maleele ngaakacita; alimwi buya kunyina naakalilumbaizya kujatikizya cintu cili coonse ncaakacita. Muciindi caboobo, cakulicesya alimwi cakwiinduluka-induluka, wakapa bulemu boonse kuli Bausyi. (Joh. 5:19, 30; 8:28) Ikuti twamwiiya Jesu kwiinda mukuba bantu balicesya, kunyina notuyakulilumbaizya akaambo kakuzwidilila mucintu cili coonse ncotwacita. Kufwumbwa ncotukonzya kucita mumulimo wa Jehova, tatweelede kulidunda tobeni akaambo kancico, pele tweelede kulidunda akaambo kakuba acoolwe cakubelekela Leza mubotu kapati. (Jer. 9:23, 24) Tweelede kulumba nguwe akaambo kakuzwidilila kwesu. Alimwi buya, kunyina cintu cili coonse cibotu ncotukonzya kucita kakunyina kugwasyigwa a Jehova.—1Kor. 1:26-31.

12. Ino ninzila nzi iimbi mbotukonzya kwiiya kulicesya kwa Jesu? Amupe cikozyanyo.

12 Amubone nzila aimbi mbotukonzya kwiiya kulicesya kwa Jesu. Amweezeezye kujatikizya bukkale oobu: Mwaalu watola ciindi cinji kugwasyilizya mukutausi uucili mwana kulibambila makani aakwe aabuleya aakusaanguna. Akaambo kakumugwasya, mukutausi ooyu waapa makani aakwe munzila mbotu kapati cakuti mbungano yoonse yakulwaizyigwa. Noyamana miswaangano, umwi waboola kumwaalu ooyu akwaamba kuti: ‘Mukwesu Ccite waapa kabotu makani aakwe, tee kayi?’ Sena mwaalu ooyu inga wayandika kwaamba kuti: ‘Inzya, pele ndakayuma kumugwasya’? Naa cakulicesya inga waamba buyo kuti: ‘Inzya, waapa kabotu kapati’? Ikuti katulicesya, tatukayandi kupegwa bulemu akaambo kazintu zibotu nzyotucitila bamwi. Tuyookutila kuzyiba kuti Jehova ulazibona alimwi akuzikkomanina zintu nzyotucita. (Amweezyanisye Matayo 6:2-4; Heb. 13:16) Kwaamba masimpe, tulamukkomanisya Jehova ciindi notwiiya kulicesya kwa Jesu.—1Pet. 5:6.

NCOTWIIYA KUJATIKIZYA LWEETELELO

13. Ncinzi Jesu ncaakabona aafwaafwi amunzi wa Naini, alimwi wakacita buti? (Luka 7:11-15)

13 Amubale Luka 7:11-15. Amweezeezye kujatikizya cintu eeci cakacitika nokwakainda myaka iibalilwa kuli yobilo kuzwa Jesu naakatalika mulimo wakwe. Wakaunka ku Naini, munzi waku Galilaya kufwaafwi aku Sunemu kwalo musinsimi Elisha nkwaakabusya mwana wamukaintu umwi myaka iibalilwa ku 900 yakaindide. (2Bam. 4:32-37) Ciindi Jesu naakasika afwaafwi amulyango wamunzi, wakabona basidilwe kabazwa mumunzi. Bukkale oobu bwakali kweetezya kapati, nkaambo mukamufwu wakafwidwa mwana omwe buyo ngwaakajisi. Pele tanaakali aalikke pe; wakali aankamu yabantu bamumunzi. Mpoonya Jesu wakabaimika akucita cintu cimwi cakamukkomanisya kapati mukaintu ooyu wakali mubuumba. Wakamubusya mwanaakwe! Aaya ngamaleele aakusaanguna akati kamaleele otatwe aakubusya bantu Jesu ngaakacita aambidwe cacigaminina mu Mabbuku aa Makani Mabotu.

Amwiiye Jesu kwiinda mukutondezya lweetelelo kuli baabo bali mubuumba (Amubone muncali 14-16)

14. Ntwaambo nzi tumwi tukkomanisya tuli kulugwalo lwa Luka caandaano 7? (Amubone acifwanikiso.)

14 Amubone twaambo tumbi tukkomanisya tuli kulugwalo lwa Luka caandaano 7. Sena mwabona kuti Jesu “naakamubona” mukaintu ooyu iwakali mubuumba ndendilyo ‘naakamufwida luzyalo’? (Kapango 13) Ambweni ciindi Jesu naakamubona mukaintu ooyu kalila, kumwi keenda mumbali aamubili wamwanaakwe, wakeetezyegwa. Jesu tanaakamufwida buyo luzyalo mukaintu ooyu, pele wakatondezya lweetelelo. Wakaambaula anguwe ajwi libombe kaamba kuti: “Koleka kulila.” Mpoonya wakamugwasya kwiinda mukucita cintu cimwi. Wakamubusya mwana ooyo ‘akumupa kuli banyina.’—Kapango 14, 15.

15. Ncinzi ncotukozya kwiiya kumaleele ngaakacita Jesu?

15 Ncinzi ncotwiiya kumaleele ngaakacita Jesu aakubusya mwana wamukamufwu? Twiiya kuti tweelede kubatondezya lweetelelo aabo bali mubuumba. Masimpe kuti, tatukonzyi kubusya bantu bafwide mbuli mbwaakacita Jesu. Pele mbubwenya mbuli nguwe, tulakonzya kutondezya lweetelelo kuli baabo bali mubuumba kwiinda mukubabikkila maano. Tulakonzya kubatondezya luzyalo kwiinda mumajwi ngotwaamba, akucita kufwumbwa ncotukonzya kutegwa tubagwasye alimwi akubaumbulizya. d (Tus. 17:17; 2Kor. 1:3, 4; 1Pet. 3:8) Naaba majwi masyoonto buyo naa tuntu tusyoonto-syoonto ntotukonzya kubacitila tulakonzya kubakulwaizya kapati.

16. Ncinzi ncomwiiya kuli ceeco cakacitikila muzyali wakazwide akufwidwa mwanaakwe?

16 Amumvwe cakuluula eeci. Myaka minji yainda, mucizyi umwi wakabona muzyali uumwi kalila ciindi nobakali kwiimba kumiswaangano yambungano. Lwiimbo oolo lwakali kwaamba zyabulangizi bwabubuke alimwi muzyali ooyo wakazwide akufwidwa mwanaakwe musimbi. Akaambo kakuti mucizyi ooyu wakalizyi oobo, wakaunka cakufwambaana akuyakwiima munsi-munsi anguwe akubikka janza agwezyo lyakwe. Kumane bakazumanana kwiimba mane lwiimbo lwamana. Kumbele muzyali ooyu wakaamba kuti: “Ndakalimvwa kuyandwa kapati abakwesu abacizyi.” Wakabona kuti wakacita kabotu kujanika kumiswaangano. Wakaamba kuti: “Ku Ŋanda ya Bwami nkotujana lugwasyo.” Tulakonzya kuba masimpe kuti Jehova ulatubona akutubikkila maano notuba tuntu tusyoonto-syoonto ntotucita, kutondezya lweetelelo kuli baabo bali mubuumba, “aabo bapengede mumizeezo.”—Int. 34:18.

BUBAMBE BWAKWIIYA IBUYUMYA LUSYOMO

17. Ino maleele ngaakacita Jesu atuyiisya nzi?

17 Tulakonzya kukulwaizyigwa kapati, ciindi notwiiya zibalo zyamu Bbaibbele izijatikizya maleele ngaakacita Jesu. Zibalo eezyi zituyiisya kuti Jehova a Jesu balatuyanda kapati, akuti Jesu uyakwaamana mapenzi woonse ngobajisi bantu, alimwi akuti zisyomezyo zyakumbele ziyoocitika ncobeni ciindi Bwami bwa Leza bwaakutalika kweendelezya nyika. Ciindi notulanga-langa zibalo eezyi, tulakonzya kuzinzibala kuyeeya nzila mbotukonzya kwiiya bube bwa Jesu. Aboobo lyaciiyo canu nobeni naa nomucita Kukomba Kwamukwasyi, mulakonzya kulanga-langa maleele aamwi Jesu ngaakacita. Amusole kubona ziiyo nzyomukonzya kwiiya mpoonya akubaambila bamwi ziiyo eezyo. Ikuti mwacita oobo, cakutadooneka munooba amibandi iikulwaizya kapati!—Rom. 1:11, 12.

18. Ncinzi ncotuyoobandika mucibalo citobela?

18 Kumamanino aamulimo wakwe, Jesu wakacita bubuke bwamamanino akati kabubuke botatwe mbwaakacita ibwaambidwe mu Bbaibbele. Pele bubuke oobu bwakaliindene akaambo kakuti wakabusya mulongwe wakwe wakafwide kwamazuba one. Ncinzi ncotukonzya kwiiya kucibalo ca Makani Mabotu caamba maleele aaya? Alimwi mbuti mbotukonzya kuyumya lusyomo lwesu mubulangizi bwabubuke? Mibuzyo eeyi iyakwiingulwa mucibalo citobela.

LWIIMBO 20 Wakaaba Mwanaako Simuzyalwaalikke

a Cilakkomanisya kapati kubala kujatikizya maleele ngaakacita Jesu. Mucikozyanyo, wakaumuzya guwo, wakaponya baciswa alimwi akubusya bafwide. Zibalo eezyi zililembedwe mu Bbaibbele kutegwa twiiye kulinzizyo, ikutali kutukkomanisya buyo. Ciindi notuzibala, tulajana ziiyo ziyumya lusyomo lwesu muli Jehova a Jesu alimwi tulabona bube bwabunaleza mbotweelede kuba ambubo.

b Sikwiiya zyamu Bbaibbele umwi wakaamba kuti: “Kumasena aa Kujwe, kusamausya beenzu kwakali kubonwa kuti mukuli uusetekene alimwi sikusamausya tanaakeelede kubamba buyo cakulya ncobakkwana beenzu bakwe. Ikusamausya kwini-kwini, kwaambisya apobwe lyabwiinga, kwakali kuyandika kubamba cakulya cinji kapati cakuti casyaala akusyaala.”

c Mabbuku aa Makani Mabotu, alaamba maleele aagaminide aayinda ku 30 ngaakacita Jesu. Kuyungizya waawo, zimwi ziindi maleele ngaakacita aambidwe buyo antoomwe. Aciindi cimwi, “boonse bantu bamumunzi” bakavwoomana kulinguwe alimwi “wakabaponya banji bakali kuciswa.”—Mk. 1:32-34.

d Kutegwa mubone nzyomukonzya kwaamba naa kucita kuumbulizya baabo bali mubuumba, amubone cibalo cijisi mutwe wakuti “Amubaumbulizye Bakafwidwa, Mbuli Mbwaakacita Jesu,” icili mu Ngazi Yamulindizi ya November 1, 2011.

e BUPANDULUZI BWACIFWANIKISO: Ciindi Jesu naimvwi mubantu, basikukwatana abeenzinyina baluujisi kunywa waini mubotu.