Skip to content

Skip to table of contents

CIBALO CAKWIIYA 31

“Tatulengaani Pe”!

“Tatulengaani Pe”!

“Aboobo tatulengaani pe.”—2KOR. 4:16.

LWIIMBO 128 Kuliyumya Kusikila Kumamanino

IZILI MUCIBALO *

1. Ncinzi ncobeelede kucita Banakristo kutegwa bamanizye muzundano wabo wakubalika kuya kubuumi?

BANAKRISTO bali mumuzundano wakubalika kuya kubuumi. Tacikwe makani naa tutalika buya kubalika naa twali kubalika mumuzundano ooyu kwamyaka minji, tweelede kuzumanana kusikila mane tukasike kumamanino. Lulayo mwaapostolo Paulo ndwaakapa Banakristo baku Filipi lulakonzya kutukulwaizya kuzumanana kubalika mane kusikila kumamanino aamuzundano. Bamwi mumbungano yabana Filipi bakali kumubelekela Jehova kwamyaka minji ciindi nobakatambula lugwalo lwa Paulo. Bakali kumubelekela Jehova cakusyomeka, pele Paulo wakabayeezya kujatikizya mbocakali kuyandika kuzumanana kubalika cakuliyumya. Wakali kuyanda kuti bazumanane kutobela cikozyanyo cakwe ‘cakusolekesya kusika ambaakani.’—Flp. 3:14.

2. Nkaambo nzi lulayo lwa Paulo kubana Filipi ncolwakali kweelela?

2 Lulayo lwa Paulo kubana Filipi lwakali kweelela. Mbungano yaku Filipi yakalisulaikidwe kuzwa kumatalikilo. Eeci cakacitika mumwaka wa 50 C.E., ciindi Paulo a Sila nobakazumina kutambwa a Leza kwakuti ‘bazabukile ku Makedoniya.’ Aboobo bakaunka ku Filipi kuyookambauka makani mabotu. (Mil. 16:9) Kabali kooko, bakajana mukaintu uutegwa Lidiya, ‘iwakali kuswiilila, aboobo Jehova wakajalula moyo wakwe cakumaninina’ kumakani mabotu. (Mil. 16:14) Aboobo Lidiya alimwi abamukwasyi wakwe bakabbapatizyigwa. Pele mpoonya-mpoonya, Diabolosi wakatalika kubaletela mapenzi. Baalumi bamumunzi bakajata Paulo a Sila akubatola kubeendelezi batwaambo twabuleya alimwi akubatamikizya kuti batalisya manyongwe. Akaambo kaceeci, Paulo a Sila bakaumwa, bakaangwa alimwi akwaambilwa kuti bazwe mumunzi. (Mil. 16:16-40) Sena bakalengaana? Peepe! Ino mbuti kujatikizya bakwesu alimwi abacizyi ibamumbungano eeyo mpya? Bapa cikozyanyo cibotu, nkaambo abalo bakaliyumya. Tacidoonekwi buya kuti bakakulwaizyigwa kapati acikozyanyo cibotu ncobakatondezya ba Paulo a Sila.

3. Ncinzi Paulo ncaakazyi alimwi ino mibuzyo nzi njotutiilange-lange?

3 Paulo wakalikanzide kuzumanana kuliyumya. (2Kor. 4:16) Nokuba boobo, wakalizyi kuti kutegwa azumanane kubalika mumuzundano kusikila kumamanino, wakeelede kubikkila maano kumbaakani. Ncinzi ncotukonzya kwiiya kucikozyanyo ca Paulo? Nzikozyanyo nzi zyababelesi basyomeka mazuba aano izitondezya kuti tulakonzya kuliyumya kumapenzi aali woonse? Alimwi ino bulangizi bwesu bwakumbele inga bwatugwasya buti kuba amakanze aakutalengaana?

MBOCIKONZYA KUTUGWASYA CIKOZYANYO CA PAULO

4. Mbuti Paulo mbwaakazumanana kujata bubi, tacikwe makani amubukkale mwaakabede?

4 Amuyeeye buyo kujatikizya bukkale mwaakabede Paulo ciindi naakalembela bana Filipi. Wakalaangidwe muŋanda ku Roma. Kunyina naakali kuunka kuyookambauka. Nokuba boobo, wakajisi bubi kukambaukila baabo ibakali kumuswaya alimwi akulemba magwalo kumbungano izyakali kulamfwu. Mbubwenya buyo amazuba aano, Banakristo banji ibatakonzyi kweenda akaambo kakucembaala naa kuciswa-ciswa, babelesya coolwe cili coonse ncobajana kukambaukila baabo ibabaswaya kumaanda aabo. Kuyungizya waawo, balalemba magwalo aakulwaizya kuli bamukamwiniŋanda aabo mbobatakonzyi kubonana ambabo cacigaminina.

5. Kweelana alugwalo lwa Bafilipi 3:12-14, ino ncinzi cakagwasya Paulo kuzumanana kubikkila maano kumbaakani yakwe?

5 Paulo tanaakalekela zintu zibotu naa zintu zibi nzyaakacita kumunyonganya kubelekela Jehova. Mane buya wakaamba kuti wakaziluba ‘zintu zyoonse zyamusyule,’ kutegwa ‘agame buyo zintu zyakumbele,’ naa kutegwa amanizye muzundano. (Amubale Bafilipi 3:12-14.) Ino nzintu nzi izyakali kukonzya kumunyonganya Paulo? Cakusaanguna, Paulo wakalizwidilide kapati katanaba Munakristo. Nokuba boobo, zintu eezyo wakazibona kuti “mulwi buyo wamafwuse.” (Flp. 3:3-8) Cabili, nokuba kuti ambweni wakali kulimvwa bubi akaambo kakupenzya Banakristo, tanaakalekela kulimvwa boobu kuti kumulesye kubelekela Jehova. Catatu, kunyina naakayeeya kuti wakacita kale zintu zinji mumulimo wa Jehova. Paulo wakacita zintu zinji mumulimo nokuba kuti wakaliyumya mumasunko manji, mbuli kwaangwa, kuumwa, kupwaigwa mabwe, kunyonyookelwa bwato alimwi akubula cakulya azisani. (2Kor. 11:23-27) Nokuba kuti wakalicitide kale zinji mumulimo wa Leza alimwi akupenga, Paulo wakalizyi kuti wakeelede kuzumanana. Andiswe tweelede kucita mbubwenya oobo.

6. Ino ‘nzintu nzi zyamusyule’ zimwi nzyotweelede kuluba?

6 Mbuti mbotukonzya kwiiya cikozyanyo ca Paulo ‘cakuluba zintu zyoonse zyamusyule’? Tobamwi inga twayandika kuzunda penzi lyakulimvwa bubi akaambo kazibi nzyotwakacita musyule. Ikuti naa mbocibede oobo, ino mbuti kuti twatalika kucita ciiyo cesu tobeni, kwiiya kujatikizya cipaizyo cacinunuzyo ca Kristo? Ikuti naa twabala, twazinzibala kuyeeya alimwi akupaila kujatikizya makani aacinunuzyo, tulakonzya kwaanguluka kukulimvwa bubi ooko ikutayandiki. Tuyooleka kulimvwa bubi kujatikizya zibi nzyaakatulekelela kale Jehova. Atubone ciiyo acimbi ncotukonzya kwiiya kuli Paulo. Bamwi ambweni bakaleka mulimo iwakali kuvwolwa mali manji kutegwa bacite zinji mumulimo wa Jehova. Ikuti naa mbocibede oobo, sena inga twaziluba zintu eezyo kwiinda mukutalombozya zintu nzyotwakali kunooba aanzizyo ikuti notwakazumanana amulimo ooyo? (My. 11:4-6; Muk. 7:10) ‘Zintu zyamusyule’ zilakonzya kubikkilizya azintu nzyotwakacita mumulimo wa Jehova naa masunko ngotwakaliyumya musyule. Nokuba boobo, twayeeya mbwaakatugwasya Jehova musyule, cilongwe cesu a Taateesu cilayuma. Aboobo tatuyandi kulimvwa kukkutila, katuyeeya kuti mulimo wesu wamana.—1Kor. 15:58.

Mumuzundano wakubalika kuya kubuumi, tweelede kweeleba zintu izikonzya kutunyonganya akubikkila maano kumbaakani yesu (Amubone muncali 7)

7. Kweelana alugwalo lwa 1 Bakorinto 9:24-27, ncinzi ciyandika kutegwa tuzwidilile mumuzundano wakubalika kuya kubuumi? Amupe cikozyanyo.

7 Paulo wakaamvwisya kabotu majwi aa Jesu aakuti: “Amubeleke canguzu.” (Lk. 13:23, 24) Paulo wakalizyi kuti, mbubwenya mbuli Kristo, wakeelede kubeleka canguzu kusikila kumamanino. Aboobo wakakozyanisya buumi bwesu bwa Bunakristo kumuzundano. (Amubale 1 Bakorinto 9:24-27.) Sikubalika uuli mumuzundano ubikkila buyo maano kukeengo kamamanino, ikutali kucintu cili coonse cikonzya kumunyonganya. Mucikozyanyo, basikubalika balakonzya kubelesya mugwagwa imuli zintoolo mumbali alimwi azintu zimwi buyo izikonzya kubanyonganya. Sena muyeeya kuti sikubalika inga waima akutalika kulanga-langa zintu izili muzintoolo? Takonzyi kucita oobo ikuti kayanda kuzwidilila. Mumuzundano wakubalika kuya kubuumi, andiswe tweelede kutantamuka zintu zikonzya kutunyonganya. Ikuti twabikkila maano kumbaakani yesu, kubeleka canguzu mbuli bwakacita Paulo, tuyootambula bulumbu!

MBOTUKONZYA KUZUMANANA KUBELEKELA JEHOVA NOKUBA KUTI TUJISI MAPENZI

8. Mbuyumuyumu nzi botatwe mbotutiibandike?

8 Lino atubandike buyumuyumu botatwe ibukonzya kututyompya. Bwakusaanguna, nciindi zintu nozitacitiki kweelana ambotwali kuzilangila. Bwabili, nciindi nguzu noziyaabumana akaambo kakucembaala. Bwatatu, nciindi notujana mapenzi aatamani. Tulakonzya kugwasyigwa kwiinda mukwiiya mbobakaliyumya bamwi mubukkale oobu.—Flp. 3:17.

9. Mbuti mbotukonzya kujatikizyigwa ciindi zintu nozitacitiki kweelana ambotwali kuzilangila?

9 Ciindi zintu nozitacitiki kweelana ambotwali kuzilangila. Tulangila kuyoobona zintu zibotu Jehova nzyaakasyomezya. Ciindi musinsimi Habakuku naakali kulombozya kuti Jehova abugwisye bukkale bubyaabi ibwakali mu Juda, Jehova wakamwaambila kuti ‘azumanane kulangila.’ (Hab. 2:3) Nokuba boobo, ciindi zintu nzyotulangila nozimuka kucitika, tulakonzya kulengaana, nokuba kutyompwa buya. (Tus. 13:12) Eeci ncecakabacitikila bakwesu bamwi mumwaka wa 1914. Aciindi eeco, Banakristo bananike banji bakali kulangila kuti balaunka kujulu mu 1914. Eeco nocatakacitika, ino aabo ibakali kusyomeka bakacita buti ciindi zintu nozyatakacitika kweelana ambobakali kuzilangila?

Nokuba kuti bulangizi bwabo tiibwakazuzikizyigwa mu 1914, ba Royal aba Pearl Spatz bakazumanana kubelekela Jehova cakusyomeka kwamyaka minji (Amubone muncali 10)

10. Ino banabukwetene bamwi bakacita buti ciindi zintu nozyatakacitika kweelana ambobakali kuzilangila?

10 Atubone cikozyanyo ca Banakristo bobilo basyomeka ibakaliyumya mubukkale buli boobu. Mukwesu Royal Spatz, wakabbapatizyigwa mu 1908 kajisi myaka iili 20. Wakalisinizyide kuti muciindi buyo cisyoonto wakali kuyakuunka kujulu. Mane buya, ciindi naakali kwaamba zyalukwatano mu 1911, wakaambila yooyo ngwaakali kuyanda kukwata, Pearl kuti: “Ulicizyi iciyoocitika mu 1914. Ikuti naa tukwatana buya, inga cabota kuti tucite oobo cakufwambaana!” Sena banabukwetene aaba bakalengaana mumuzundano wakubalika kuya kubuumi ciindi nobatakaunka kujulu mu 1914? Peepe, nkaambo bakabikkilide maano kukubelekela Jehova, ikutali kuunka kujulu. Bakakanzide kubalika mumuzundano cakuliyumya. Aboobo ba Royal aba Pearl bakazumanana kuba basungu alimwi akusyomeka kwamyaka minji kusikila nobakamanizya mulimo wabo waanyika. Cakutadooneka, mulangila kumbele ciindi Jehova nayoosalazya zina lyakwe, bweendelezi bwakwe alimwi akuzuzikizya zisyomezyo zyakwe zyoonse. Amube alusyomo lwakuti zintu eezyi ziyoozuzikizyigwa aciindi Jehova ncabikkide. Kusikila kuciindi eeco, atuzumanane kujata bubi kubelekela Leza wesu, tutazumizyi zintu zitacitiki kweelana ambotwali kuzilangila kutupa kuti tutyompwe naa kulengaana.

Nociba ciindi ba Arthur Secord nobakacembaala, bakali kuyanda kuzumanana kubelekela Jehova kusikila mpobagolela. (Amubone muncali 11)

11-12. Nkaambo nzi ncotukonzya kuzumanana kumubelekela Jehova nokuba kuti nguzu ziyaabumana? Amupe cikozyanyo.

11 Ciindi nguzu noziyaabumana akaambo kakucembaala. Sikubalika mumuzundano uyandika nguzu zinji, pele nywebo tamuyandiki nguzu zinji buya kutegwa muzumanane kuyuma kumuuya. Mubwini, bunji bwabaabo ibajisi nguzu iziyaabumana bacizumanana kuyumya makanze aabo aakuzumanana kuyaambele kumuuya. (2Kor. 4:16) Mucikozyanyo, ciindi Mukwesu Arthur Secord * naakajisi myaka iili 88, wakalibelekede kale a Beteli myaka iili 55. Aciindi eeco, nguzu zyakalimanide alimwi wakali kuciswa-ciswa. Bumwi buzuba, nesi umwi wakasika abulo mpaakalede mukwesu ooyu kutegwa amulanganye. Nesi ooyu wakamulanga mukwesu akumwaambila caluyando kuti: “Mukwesu Secord, mwamubelekela kapati Jehova.” Nokuba boobo, ba Arthur tiibakali kubikkila maano kuzintu nzyobakacita musyule. Bakamulanga nesi ooyu, bakamweta-mweta akwaamba kuti: “Inzya, masimpe aayo. Pele iciyandika kapati nzintu nzyotucita lino, ikutali nzyotwakacita musyule.”

12 Ambweni mwamubelekela Jehova kwamyaka minji, pele lino kuciswa-ciswa kupa kuti kamutacikonzyi kucita mbomwakali kucita musyule. Ikuti naa mbocibede oobo, mutatyompwi pe. Amube alusyomo lwakuti Jehova ulaiyeeya milimo njomwakabeleka cakusyomeka musyule. (Heb. 6:10) Kuyungizya waawo, amuyeeye kuti taili milimo njotumubelekela Jehova iitondezya kuti tulamuyanda. Muciindi caboobo, tulatondezya mbotumuyanda Jehova ciindi notujisi bube bubotu alimwi akucita kufwumbwa nzyotukonzya. (Kol. 3:23) Jehova ulituzyi mbotubede alimwi talangili kuti tucite zintu nzyotutakonzyi.—Mk. 12:43, 44.

Ba Anatoly aba Lidiya Melnik bakaliyumya nokuba kuti bakajana mapenzi manji (Amubone muncali 13)

13. Ino cakuluula caba Anatoly aba Lidiya citukulwaizya buti kuzumanana kubelekela Jehova nokuba kuti twaliyumya mumasunko manji?

13 Ciindi notujana mapenzi aatamani. Babelesi ba Jehova bamwi baliyumya mumasunko alimwi akupenzyegwa kwamyaka minji. Mucikozyanyo, ba Anatoly Melnik * bakajisi myaka iili 12 ciindi bausyi nobakaangwa alimwi akutolwa ku Siberia, ikulampa makkilomita aali 7,000 kuzwa ku Moldova ikwakali mukwasyi. Nokwakainda mwaka omwe, ba Anatoly, banyina alimwi abakaapanyina abalo bakatolwa ku Siberia. Mukuya kwaciindi, bakali kucikonzya kujanika kumiswaangano iyakali kucitilwa kubusena bumbi, ooko nkobakali kweenda makkilomita aali 30 mucaanda imwakali kutontola kapati. Mukwesu Melnik wakakkala myaka yotatwe muntolongo, kulamfwu abakaintu bakwe ba Lidiya alimwi amwanaabo musimbi iwakajisi mwaka omwe. Nokuba kuti bakapenga kwamyaka minji, ba Anatoly alimwi amukwasyi wabo bakazumanana kubelekela Jehova cakusyomeka. Lino ba Anatoly bajisi myaka iili 82 alimwi balabeleka mu Kkomiti Yamutabi ku Central Asia. Mbubwenya mbuli ba Anatoly aba Lidiya, atucite kufwumbwa nzyotukonzya mumulimo wa Jehova alimwi akuzumanana kuliyumya mbubwenya mbotwakacita musyule.—Gal. 6:9.

KUKULWAIZYIGWA AKAAMBO KABULANGIZI BWESU BWAKUMBELE

14. Ino Paulo wakeelede kucita nzi kutegwa asike ambaakani yakwe?

14 Paulo wakalijisi lusyomo lwakuti ulazwidilila mumuzundano alimwi akusika ambaakani yakwe. Mbwaakali Munakristo munanike, wakajisi bulangizi bwakusika ambaakani ‘yakubujana bulumbu bwakujulu mbwaakamwiitila Leza.’ Nokuba boobo, kutegwa asike ambaakani eeyo, wakeelede kuzumanana ‘kusolekesya.’ (Flp. 3:14) Paulo wakabelesya cikozyanyo cikkomanisya kubana Filipi kutegwa abagwasye kubikkila maano kumbaakani yabo.

15. Ino Paulo wakacibelesya buti cikozyanyo cakuba basicisi ikukulwaizya Banakristo baku Filipi kutegwa bazumanane ‘kusolekesya’?

15 Paulo wakayeezya bana Filipi kujatikizya busicisi bwabo bwakujulu. (Flp. 3:20) Nkaambo nzi ncobakeelede kukayeeya kaambo aaka? Mumazuba aayo, bantu bakali kuyandisya kapati kuba basicisi bana Roma nkaambo kuli bubotu ibwakaliko. * Nokuba boobo, Banakristo bananike bakali basicisi icijisi mfwulumende mbotu kapati, yalo iyakali kuyoobapa zintu ziinda kubota. Bubotu bwakuba basicisi bana Roma bwakali busyoonto kapati twabweezyanisya abubotu bwakuba basicisi bamfwulumende yakujulu. Akaambo kaceeci, Paulo wakakulwaizya bana Filipi ‘kucita mbuli basicisi bamakani mabotu aajatikizya Kristo.’ (Flp. 1:27, bupanduluzi buyungizyidwe) Mazuba aano, bananike Banakristo bapa cikozyanyo cibotu ciindi nobasolekesya kusika ambaakani yabo yakuyooba abuumi butamani kujulu.

16. Tacikwe makani naa bulangizi bwesu mbwakuyoopona kujulu naa anyika, ncinzi ncotweelede kuzumanana kucita kweelana alugwalo lwa Bafilipi 4:6, 7?

16 Tacikwe makani naa bulangizi bwesu mbwakuyoopona kukabe kutamani kujulu naa muparadaiso anyika, tweelede kuzumanana kusolekesya kusika ambaakani eeyo. Kufwumbwa mbobubede bukkale bwesu, tatweelede kuyeeya zintu zyamusyule; naa kulekela cintu cili coonse kutupa kuleka kubelekela Jehova. (Flp. 3:16) Kuzuzikizyigwa kwazintu nzyotulangila kulakonzya kulibonya mbuli kuti kwamuka, naa ambweni nguzu zyesu ziyaabumana akaambo kakucembaala. Ambweni twaliyumya kumapenzi aamwi alimwi akupenzyegwa kwamyaka minji. Kufwumbwa naa muli mubukkale buli buti, “mutalibiliki acintu nociba comwe.” Muciindi caboobo, amumuzyibye Leza nzyomulomba, mpoonya uyoomupa luumuno ndomutakonzyi kuyeeyela.—Amubale Bafilipi 4:6, 7.

17. Ino tuyoobandika nzi mucibalo citobela?

17 Mbubwenya mbuli sikubalika mbwabalika canguzu ciindi nayanda kusika akeengo kamamanino, andiswe atubikkile maano kapati kumbaakani yakumanizya muzundano wakubalika kuya kubuumi. Mbubwenya mbuli sikubalika mbwabikkila maano kukumanizya muzundano ciindi nowasika kumamanino, andiswe atubikkile maano kuzisyomezyo zyakumbele zibotu mbwaanga twasika afwaafwi amamanino aamuzundano wesu. Tuyanda kuzumanana kucita boobo lino kusikila mpotugolela. Mbuti mbotukonzya kuzumanana kuliyumya? Cibalo citobela ciyootugwasya kuzyiba ncotweelede kubikka mubusena bwakusaanguna alimwi ambotukonzya ‘kusinizya zintu ziyandika kapati.’—Flp. 1:9, 10.

LWIIMBO 79 Amubayiisye Kwiima Nji

^ munc. 5 Tacikwe makani naa twali kumubelekela Jehova kwaciindi cilamfwu naa pe, tuyanda kuzumanana kukomena kumuuya akuba Banakristo basimide. Mwaapostolo Paulo wakakulwaizya Banakristonyina kutalengaana. Ciindi notubala lugwalo ndwaakalembela bana Filipi, tulakulwaizyigwa kuzumanana kuliyumya mumuzundano wesu wakubalika kuya kubuumi. Mucibalo eeci tulabona mbotukonzya kwaabelesya majwi aa Paulo aakasololelwa amuuya.

^ munc. 11 Amubone makani aakuluula aa Mukwesu Secord, aakuti, “My Part in Advancing Right Worship” mu Ngazi Yamulindizi yamu Chikuwa, yamu June 15, 1965.

^ munc. 13 Amubone cakuluula ca Mukwesu Melnik, icakuti “Taught From Childhood to Love God,” mu Sinsimuka! yamu Chikuwa yamu October 22, 2004.

^ munc. 15 Bantu baku Filipi bakalijisi lwaanguluko lumwi lwalo basicisi bana Roma ndobakajisi. Aboobo bakwesu baku Filipi bakacimvwisya cikozyanyo ca Paulo.