Skip to content

Skip to table of contents

CIBALO CAKWIIYA 32

Luyando Lwanu Luzumanane Kuvwula

Luyando Lwanu Luzumanane Kuvwula

“Eeci ncondizumanana kupailila, kuti luyando lwanu luzumanane kuvwula lyoonse.”—FLP. 1:9.

LWIIMBO 106 Amube Aluyando

IZILI MUCIBALO *

1. Ino mbaani ibakatalisya mbungano ku Filipi?

CIINDI mwaapostolo Paulo, Sila, Luka alimwi a Timoteyo nobakasika mumunzi wa Filipi, walo iwakali kweendelezyegwa abana Roma, bakajana bantu banji ibakali kuuyandisisya mulumbe wa Bwami. Bakwesu basungu bone aaba bakatalisya mbungano alimwi bakwesu abacizyi bapya bakatalika kuswaangana antoomwe, ambweni muŋanda yamucizyi wazina lya Lidiya, iwakali kusamausya kapati.—Mil. 16:40.

2. Mbuyumuyumu nzi mboyakajana mbungano eeyi kakutanainda ciindi cilamfwu kuzwa noyakapangwa?

2 Tiikwakainda ciindi cilamfwu, mbungano eeyi mpya yakatalika kujana buyumuyumu. Saatani wakapa kuti bantu ibatakali kukayanda kasimpe banyonganye makani mabotu ngaakali kukambauka Paulo alimwi abeenzinyina. Ba Paulo alimwi a Sila bakajatwa, bakaumwa amisako alimwi bakabikkwa muntolongo. Nobakaangununwa kuzwa muntolongo, bakaswaya bakwesu alimwi abacizyi bapya akubakulwaizya. Mpoonya Paulo, Sila alimwi a Timoteyo bakazwa mumunzi, pele ambweni Luka wakacaala. Ino bakwesu alimwi abacizyi aaba bapya bakacita buti? Kwiinda mukugwasyigwa amuuya wa Jehova, bakazumanana kumubelekela Jehova. (Flp. 2:12) Eelo kaka Paulo wakalijisi twaambo tubotu twakubakkomanina bakwesu alimwi abacizyi aaba bapya!

3. Kweelana alugwalo lwa Bafilipi 1:9-11, nzintu nzi nzyaakapailila Paulo?

3 Nokwakainda myaka iili 10, Paulo wakalemba lugwalo kumbungano yaku Filipi. Ciindi nomubala lugwalo oolo, mulakonzya kubona mbwaakali kubayanda bakwesu Paulo. Wakalemba kuti, ‘Ndilamuyandisisya nyoonse aluyando lwamumoyo luli mbuli ndwajisi Kristo Jesu.’ (Flp. 1:8) Wakalemba kuti wakali kubapailila. Wakamulomba Jehova kuti abagwasye kuyungizya luyando, kusinizya zintu ziyandika kapati, kutaba amulandu uuli woonse, kutalebya bamwi alimwi akuzula micelo iiluleme. Mazuba aano, andiswe tulakonzya kwiiya zinji kumajwi aa Paulo aazwa ansi aamoyo. Aboobo, atulubale lugwalo Paulo ndwaakalembela bana Filipi. (Amubale Bafilipi 1:9-11.) Mpoonya tulabandika zintu nzyaakaamba alimwi akubona mbotukonzya kuzibelesya.

AMUYUNGIZYE LUYANDO

4. (a) Kweelana alugwalo lwa 1 Johane 4:9, 10, mbuti Jehova mbwaakatondezya luyando ndwajisi kulindiswe? (b) Ino mbuti mbotweelede kumuyanda Leza?

4 Jehova wakatondezya luyando lupati ndwajisi kulindiswe kwiinda mukutuma Mwanaakwe anyika kuti azootufwide kutegwa tulekelelwe zibi. (Amubale 1 Johane 4:9, 10.) Luyando ndwajisi Leza kulindiswe lulatukulwaizya kumuyanda. (Rom. 5:8) Ino mbuti mbotweelede kumuyanda Leza? Jesu wakawiingula mubuzyo ooyu ciindi naakaambila mu Farisi kuti: “Weelede kuyanda Jehova Leza wako amoyo wako woonse, abuumi bwako boonse alimwi amizeezo yako yoonse.” (Mt. 22:36, 37) Tweelede kumuyanda Leza amoyo wesu woonse. Kuyungizya waawo, tuyanda kuti luyando ndotujisi kulinguwe kaluyaabukomena buzuba abuzuba. Paulo wakaambila bana Filipi kuti luyando lwabo ‘luzumanane kuyaabuvwula lyoonse.’ Ncinzi ncotukonzya kucita kutegwa tuluyumye luyando ndotujisi kuli Leza?

5. Mbuti luyando lwesu kuli Leza mbolukonzya kuzumanana kukomena?

5 Kutegwa tumuyande Leza, tweelede kumuzyiba kabotu. Bbaibbele lyaamba kuti: “Kufwumbwa muntu uutatondezyi luyando tanamuzyiba Leza pe, nkaambo Leza nduyando.” (1Joh. 4:8) Mwaapostolo Paulo wakatondezya kuti luyando ndotujisi kuli Leza lulakonzya kuzumanana kukomena ciindi notuba “aluzyibo lwini-lwini alimwi akumvwisya koonse” kujatikizya nguwe. (Flp. 1:9) Ciindi notwakatalika kwiiya Bbaibbele, twakatalika kumuyanda Leza nokuba kuti tiitwakazyi zintu zyoonse kujatikizya nguwe. Mpoonya mbotwakali kuyaabwiiya zinji kujatikizya Jehova, alwalo luyando lwesu kulinguwe lwakali kuyaabukomena. Nkakaambo kaako, kubala Bbaibbele alimwi akuzinzibala kuyeeya nzyotubala tukubona kuba cintu icili akati kazintu ziyandika kapati mubuumi bwesu!—Flp. 2:16.

6. Kweelana alugwalo lwa 1 Johane 4:11, 20, 21, muunzila nzi motukonzya kuluyungizya luyando?

6 Luyando lupati ndwajisi Leza kulindiswe lutupa kubayanda bakwesu. (Amubale 1 Johane 4:11, 20, 21.) Tulakonzya kuyeeya kuti ncuuba-uba kubayanda bakwesu alimwi abacizyi. Kayi tukomba Jehova alimwi tulasoleka kwiiya bube bwakwe bubotu. Kuyungizya waawo, tutobela cikozyanyo ca Jesu, uujisi luyando lupati cakuti wakaaba buumi bwakwe akaambo kandiswe. Nokuba boobo, zimwi ziindi cilakonzya kutukatazya kutobela mulawo wakuyandana. Atubone cikozyanyo icakacitika mumbungano yaku Filipi.

7. Ncinzi ncotwiiya kululayo Paulo ndwaakapa Yuwodiya a Sintike?

7 Yuwodiya alimwi a Sintike bakali bacizyi basungu ‘ibakabeleka canguzu’ amwaapostolo Paulo. Pele ambweni bakaimpana calo icakapa kuti bacileke kumvwana. Mulugwalo ndwaakalembela mbungano eeyo bacizyi aaba mobakabede, Paulo wakamwaamba cacigaminina Yuwodiya a Sintike alimwi akupa lulayo lugaminide lwakuti “babe amuzeezo omwe.” (Flp. 4:2, 3) Kuyungizya waawo, Paulo wakabona kuti cakali kweelela kwaambila mbungano yoonse kuti: “Amuzumanane kucita zintu zyoonse cakutatongooka akukazyanya.” (Flp. 2:14) Cakutadooneka, lulayo oolu lugaminide lwakabagwasya bacizyi aaba basyomeka alimwi ambungano yoonse kuzumanana kuyandana kapati.

Nkaambo nzi ncotweelede kubabona munzila yeelede bakwesu? (Amubone muncali 8) *

8. Ncinzi cikonzya kupa kuti cikatazye kubayanda bakwesu alimwi ino ncinzi cikonzya kutugwasya?

8 Mbubwenya mbuli Yuwodiya a Sintike, andiswe cilakonzya kutukatazya kapati kuyandana abamwi. Tulakonzya kuba acilengwa cakubikkila maano kapati kukutalondoka kwabo. Toonse tulalubizya buzuba abuzuba. Ikuti katubikkila maano kukutalondoka kwabamwi, luyando ndotujisi kulimbabo luyooceya. Mucikozyanyo, ikuti mukwesu waluba kuzoosalazya Ŋanda ya Bwami, tulakonzya kunyema. Mpoonya ikuti twatalika kuyeeya zintu zyoonse nzyaakalubizya mukwesu, tuyoonyema kapati alimwi luyando ndotujisi kulinguwe luyooceya. Kuti naa mwalijana mubukkale buli boobu, inga cabota kuyeeya kaambo kamasimpe aaka: Jehova ulikuzyi kutalondoka kwesu alimwi akwabakwesu. Nokuba kuti tatulondokede, ulatuyanda toonse. Aboobo, tweelede kwiiya luyando lwa Jehova alimwi akubikkila maano kubube bubotu mbobajisi bakwesu. Ciindi notubeleka canguzu kutegwa katubayanda bakwesu, tulakamantana kapati ambabo.—Flp. 2:1, 2.

“ZINTU ZIYANDIKA KAPATI”

9. Nzintu nzi zimwi “ziyandika kapati” nzyaakaamba Paulo mulugwalo ndwaakalembela bana Filipi?

9 Muuya uusalala wakasololela Paulo kulailila baabo ibakali ku Filipi alimwi a Banakristo boonse kuti ‘basinizye zintu ziyandika kapati.’ (Flp. 1:10) Zintu ziyandika kapati zibikkilizya kusalazyigwa kwazina lya Jehova, kuzuzikizyigwa kwamakanze aakwe, luumuno alimwi alukamantano lwambungano. (Mt. 6:9, 10; Joh 13:35) Ikuti zintu eezyi kaziyandika kapati mubuumi bwesu, nkokuti tulatondezya kuti tulamuyanda Jehova.

10. Ncinzi ncotweelede kucita kutegwa tubonwe kuti tatujisi mulandu uuli woonse?

10 Kuyungizya waawo, Paulo wakaamba kuti tatweelede kuba “amulandu uuli woonse.” Eeci tacaambi kuti tweelede kulondoka buya. Tatukonzyi kubula mulandu uuli woonse mbubwenya mbuli Jehova Leza mbwatajisi mulandu uuli woonse. Pele Jehova uyootubona kubula mulandu uuli woonse ikuti twasoleka kusikila mpotugolela kuyumya luyando lwesu alimwi akusinizya zintu ziyandika kapati. Nzila imwi motukonzya kutondezya luyando lwesu, nkwiinda mukucita kufwumbwa ncotukonzya kutegwa tutabalebyi bamwi.

11. Nkaambo nzi ncotweelede kukutantamuka kulebya bamwi?

11 Malailile aakutantamuka kulebya bamwi alayandika kapati. Mbuti mbotukonzya kumulebya umwi? Tulakonzya kucita oobo kwiinda muzyakulikondelezya nzyotusala, mbotusama, naa mulimo ngotubeleka. Nzyotucita kuzigama inga kazitali zibi. Pele ikuti zintu nzyotusala kucita kazinyonganya manjezeezya aamuntu umwi alimwi akumulebya, nkokuti kucita boobo makani mapati. Jesu wakaamba kuti inga cainda kubota ikuti munsingo yesu twaangililwa ziyo akunyikizyigwa mulwizi lupati kwiinda kulebya imwi yambelele zyakwe!—Mt. 18:6.

12. Ncinzi ncotwiiya kucikozyanyo cabanabukwetene bamwi ibapainiya?

12 Amubone banabukwetene bapainiya bamwi mbobakakutobela kucenjezya kwa Jesu. Bakali mumbungano yomwe abanabukwetene ibakazwa aakubbapatizyigwa balo ibakakomenena mumukwasyi mobakali kukasyigwa kucita zintu zinji. Banabukwetene aaba bapya bakazyi kuti Banakristo tabeelede kuunka kuyakweebelela mafilimu, naaba yaayo aali kabotu. Bakanyema kapati ciindi nobakamvwa kuti banabukwetene bapainiya bakeebelela filimu imwi. Kuzwa waawo, banabukwetene bapainiya bakaleka kuunka kukweebelela mafilimu kusikila mane banabukwetene bapya nobakaayiisya manjezeezya aabo akuzibona munzila yeelede zintu. (Heb. 5:14) Kwiinda mukucita boobo, banabukwetene bapainiya bakatondezya kuti bakali kubayanda bakwesu abacizyi bapya ikutali buyo mumajwi, pele alimwi amumilimo.—Rom. 14:19-21; 1Joh. 3:18.

13. Mbuti mbotukonzya kumoongelezya muntu umwi kuti acite cibi?

13 Nzila imwi motukonzya kulebya muntu umwi nkwiinda mukumoongelezya kucita cibi. Ino eeco inga cacitika buti? Amweezeezye bukkale oobu: Kwaciindi cilamfwu alimwi akwiinda mukubeleka canguzu, sikwiiya Bbaibbele umwi wacikonzya kuleka kunywa bukoko cakuciindizya. Wayeeya kuti weelede kulekela limwi kunywa bukoko. Wayaambele cakufwambaana alimwi akubbapatizyigwa. Mpoonya Munakristo uusimide wamutamba kupobwe akumupa bukoko. Wamwaambila kuti: “Yebo lino uli Munakristo; ulijisi muuya wa Jehova. Cibeela cimwi camuuya uusalala, nkulilesya. Ikuti kolilesya, ulakonzya kunywa aasyoonto.” Eelo kaka inga causisya kapati kuti mukwesu mupya waluswiilila lulayo oolu lubyaabi alimwi akuba cakolwa alimwi!

14. Mbuti miswaangano yesu ya Bunakristo mboitugwasya kwaatobela malailile aali kulugwalo lwa Bafilipi 1:10?

14 Miswaangano yesu ya Bunakristo ilatugwasya kwaatobela malailile ngotupedwe kulugwalo lwa Bafilipi 1:10 munzila zinji. Yakusaanguna, cakulya cakumuuya cinji ncotutambula, cituyeezya zintu Jehova nzyabona kuti zilayandika kapati. Yabili, tulaiya mbotukonzya kuzibelesya zintu nzyotwiiya kutegwa tutabi amulandu uuli woonse. Mpoonya yatatu, tulakulwaizyigwa “kutondezya luyando akucita milimo mibotu.” (Heb. 10:24, 25) Ciindi bakwesu nobatukulwaizya, luyando ndotujisi kuli Leza alimwi akubakwesu lulazumanana kuvwula. Ciindi notumuyanda Leza alimwi abakwesu kuzwa ansi aamoyo, tuyoosolekesya kutabalebya bakwesu.

AMUZUMANANE ‘KUZULA MICELO IILULEME’

15. Ino ‘kuzula micelo iiluleme’ caamba nzi?

15 Paulo wakapaila camoyo woonse kuti bana Filipi ‘bazule micelo iiluleme.’ (Flp. 1:11) Cakutadooneka, “micelo iiluleme” eeyi yakali kubikkilizya luyando ndobakajisi kuli Jehova alimwi akubantu bakwe. Kuyungizya waawo, eeci cakali kubikkilizya akubandika abantu nkobakali kucita kujatikizya lusyomo ndobakajisi muli Jesu alimwi abulangizi bubotu mbobakajisi. Lugwalo lwa Bafilipi 2:15 lubelesya majwi aambi aakuti, ‘kumweka mbuli mimuni munyika eeyi.’ Majwi aaya aleelela nkaambo Jesu waamba basikwiiya bakwe kuti “mumuni wanyika.” (Mt. 5:14-16) Kuyungizya waawo, ulailila basikumutobela ‘kuyiisya bantu kuti babe basikwiiya’ alimwi wakaamba kuti bakali kuyooba “bakamboni . . . kusikila kumasena aakulamfwu kapati aanyika.” (Mt. 28:18-20; Mil. 1:8) Tulazyala “micelo iiluleme” naa ‘kuzula micelo iiluleme’ ciindi notutola lubazu cabusungu mumulimo ooyu uuyandika kapati.

Kaangidwe muŋanda ku Roma, Paulo ulembela mbungano yaku Filipi lugwalo. Aciindi nciconya, Paulo wacibelesya kabotu coolwe kwiinda mukukambaukila balindizi alimwi abaabo ibakali kumuswaya (Amubone muncali 16)

16. Mbuti lugwalo lwa Bafilipi 1:12-14 mbolutondezya kuti tulakonzya kumweka mbuli mimuni noliba leelyo notuli mubukkale bukatazya? (Amubone cifwanikiso icili aacivwumbyo.)

16 Kufwumbwa mubukkale motukonzya kulijana, tulakonzya kumweka mbuli mimuni. Zimwi ziindi, zintu izilibonya mbuli kuti zitukasya kwaambilizya makani mabotu zilakonzya kutupa coolwe cakukambauka. Mucikozyanyo, mwaapostolo Paulo wakalaangidwe muŋanda ku Roma ciindi naakalemba lugwalo kubana Filipi. Pele nketani nzyaakaangidwe tiizyakamukasya kukambaukila balindizi alimwi abaabo ibakali kumuswaya. Paulo wakakambauka cabusungu mubukkale buli boobu alimwi eeci cakapa bakwesu busicamba ‘ibwakwaamba jwi lya Leza cakutayoowa.’—Amubale Bafilipi 1:12-14; 4:22.

Lyoonse atujane nzila zyakukambauka cabusungu (Amubone muncali 17) *

17. Mbuti bakwesu alimwi abacizyi bamwi mbobacikonzya kuzumanana kukambauka nomuba mubukkale bukatazya?

17 Bakwesu abacizyi banji balijisi coolwe cakutobela cikozyanyo ca Paulo cabusicamba. Bakkala muzisi mobatakonzyi kukambauka kubuleya naa kuŋanda aŋanda, pele balajana nzila zimbi zyakukambauka makani mabotu. (Mt. 10:16-20) Mucisi cimwi imuli bukkale buli boobu, mulangizi wabbazu wakapa muzeezo wakuti sikumwaya umwi aumwi akambaukile “mucilawo” cakwe imwakali banamukwasyi, basimukobonyina, basicikolonyina, babelesinyina alimwi abeenzinyina. Mumyaka yobilo buyo, mweelwe wambungano mubbazu eelyo wakayungizyika kapati. Ambweni tukkala mucisi motujisi lwaanguluko lwakukambauka. Nokuba boobo, tulakonzya kwiiya ciiyo ciyandika kapati kuzwa kubakwesu alimwi abacizyi aaba basungu: Ikuti mwasoleka kusikila mpomugolela kukambaukila bamwi, cakutadooneka Jehova uyoomupa nguzu zyakuzumanana kukambauka nomuba mubukkale bukatazya.—Flp. 2:13.

18. Makanze nzi ngotweelede kuba aangawo?

18 Muciindi ecino cikkomanisya kapati, atube amakanze aakutobela lulayo ilwakasololelwa amuuya ilujanika mulugwalo Paulo ndwaakalembela bana Filipi. Atusinizye zintu ziyandika kapati, kutaba amulandu uuli woonse, kutantamuka kulebya bamwi alimwi akuzumanana kuzyala micelo iiluleme. Kwiinda mukucita boobo, tuyooyungizya luyando alimwi akupa bulemu kuli Taateesu siluyando, Jehova.

LWIIMBO 17 “Ndilayanda”

^ munc. 5 Lino kwiinda lyoonse, tuyandika kuyumya luyando ndotujisi kubakwesu. Lugwalo lwakalembelwa bana Filipi lulatugwasya kubona mbotukonzya kuyungizya luyando, noliba leelyo nocikatazya kutondezya luyando.

^ munc. 54 BUPANDULUZI BWAZIFWANIKISO: Ciindi nobasalazya Ŋanda ya Bwami, mukwesu umwi wazina lya Joe, waleka kusalazya akutalika kubandika amukwesu umwi alimwi amwana wamukwesu ooyo. Eeci cabacima kapati ba Mike, ibazumanana kusalazya. Balyaambauzya kuti, ‘ba Joe beelede kuti kababeleka, kutali kubandika.’ Mpoonya ba Mike babona ba Joe kabagwasyilizya mucizyi uucembeede. Eelo kaka cikozyanyo eeci cikkazika moyo cakabagwasya ba Mike kuyeeya bube bubotu bwamukwesu!

^ munc. 58 BUPANDULUZI BWAZIFWANIKISO: Muzisi oomo Bakamboni mobatakonzyi kukambauka kubuleya, cabupampu mukwesu wakambaukila mweenzinyina makani mabotu aa Bwami. Mpoonya aciindi cakulyookezya kumulimo, mukwesu wamukambaukila mubelesinyina.