1-2. Kweelana acakacitikila mukwesu Angelito, ncinzi umwi aumwi wesu ncayelede kucita?

SENA bazyali banu mbaakamboni ba Jehova? Ikuti naa mboobo, amuzyibe kuti tamukonzyi kuba balongwe ba Jehova akaambo buyo kakuti bazyali banu mbalongwe bakwe. Kufwumbwa naa bazyali besu mbalongwe ba Leza naa pe, umwi aumwi wandiswe weelede kulipangila cilongwe a Jehova.

² Amubone cikozyanyo camukwesu wazina lya Angelito. Wakakomenena mumukwasyi wa Bakamboni. Nokuba boobo, naakacili mwana, tanaakali kulimvwa kuba acilongwe ciyumu a Leza. Wakaamba kuti, “Ndakali kumubelekela Jehova akaambo buyo kakuti ndakali kuyanda kucita ncobakali kucita banamukwasyi boonse.” Pele mukwesu ooyu wakayeeya kujana ciindi cinji cakubala Jwi lya Leza akuzinzibala kuyeeya nzyaakali kubala, alimwi wakatalika kupaila kuli Jehova ziindi zinji. Ino ncinzi ncaakaiya? Wakaamba kuti, “Ndakaiya kuti ilikke nzila iikonzya kundigwasya kuba acilongwe ciyumu a Taata, Jehova, nkumuzyiba kabotu.” Icakacitikila mukwesu Angelito cipa kubuzya mibuzyo iiyandika kapati yakuti: Ndwiindano nzi luliko akati kakumuzyiba Jehova alimwi akumuzyiba kabotu? Alimwi ino ncinzi ncotweelede kucita kutegwa tumuzyibe kabotu Jehova?

3. Ndwiindano nzi luliko akati kakumuzyiba Jehova alimwi akumuzyiba kabotu?

³ Tulakonzya kuyeeya kuti tulimuzyi Jehova akaambo kakuti tulilizyi zina lyakwe naa akaambo kakuti tulizyi kujatikizya zintu zimwi nzyaakaamba alimwi akucita. Pele kumuzyiba kabotu Jehova kubikkilizya zintu zinji. Tweelede kujana ciindi cinji  cakwiiya kujatikizya nguwe alimwi abube bwakwe bubotu kapati. Lilikke buyo kuti twacita oobo, ndendilyo notukonzya kutalika kumvwisya icimupa kwaamba alimwi akucita zintu. Eeci ciyootugwasya kuzyiba naa Jehova ulazikkomanina zintu nzyotuyeeya alimwi anzyotucita. Ciindi notuzyiba ncayanda kuti tucite Jehova, tweelede kucicita.

4. Ino kulanga-langa zikozyanyo zyamu Bbaibbele inga kwatugwasya buti?

⁴ Bantu bamwi balakonzya kutusampaula akaambo kakuti tuyanda kubelekela Jehova, alimwi balakonzya kutukazya kapati ciindi notwatalika kuunka kumiswaangano. Pele kuti twamusyoma Jehova, kunyina nayootulekelezya pe. Kwiinda mukucita boobo, tuyootalika kuyumya cilongwe cesu a Leza, calo iciyoozumanana mubuumi bwesu boonse. Sena masimpe inga twacikonzya kumuzyiba kabotu Jehova? Inzya, inga twacikonzya! Zikozyanyo zyabaalumi ibatakalondokede, nkokuti Musa alimwi a Mwami Davida, zilasinizya kuti cilakonzyeka. Ciindi notulanga-langa nzyobakacita, tulaingula mibuzyo yobilo yakuti: Ino bakamuzyiba buti Jehova? Alimwi ino nziiyo nzi nzyotukonzya kwiiya kuzikozyanyo zyabo?

5. Ino Musa wakasala kucita nzi?

⁵ Musa wakasala kubelekela Leza. Ciindi naakali amyaka iili 40, Musa wakasala kuyanzana abantu ba Leza, nkokuti bana Hebrayo, muciindi cakwiitwa kuti “mwana wamwana musimbi wa Farao.” (Heb. 11:24) Musa wakasiya cuuno caatala. Kwiinda mukuba kulubazu lwabana Hebrayo, ibakali mubuzike ku Egepita, Musa wakalizyi kuti wakali kuyoomunyemya kapati Farao, mweendelezi mupati iwakali kubonwa kuti nguleza. Kucita boobo kwakatondezya kuti Musa wakalaalusyomo luyumu! Wakasyoma muli Jehova. Lusyomo oolo ndolwakapa kuti abe aacilongwe ciyumu a Jehova calo icakazumanana mubuumi bwakwe boonse.—Tus. 3:5.

6. Ncinzi ncotukonzya kwiiya kucikozyanyo ca Musa?

⁶ Ino twiiya nzi? Mbubwenya mbuli Musa, toonse tweelede kusala: Sena tuyoosala kubelekela Leza alimwi akuyanzana abantu bakwe? Inga twayandika kulyaaba kutegwa tubelekele Leza, alimwi ambweni tulakonzya kukazyigwa abaabo ibatamuzyi Jehova. Pele kuti twamusyoma Taateesu wakujulu, tulakonzya kuba alusyomo lwakuti uyootugwasya!

7-8. Ino Musa wakazumanana kwiiya nzi?

⁷ Musa wakazumanana kwiiya bube bwa Jehova alimwi akucita kuyanda kwakwe. Mucikozyanyo, ciindi Jehova naakaambila Musa kusololela bana Israyeli kuzwa mubuzike ku Egepita, Musa wakali kulitenga alimwi cakwiinduluka-induluka wakaambila Jehova kuti wakali kulimvwa kuti teeleli. Leza wakamwiingula caluzyalo Musa, alimwi wakamugwasya. (Kul. 4:10-16) Aboobo Musa wakacikonzya kwaamba milumbe yanguzu iijatikizya lubeta kuli Farao. Mpoonya Musa wakabona Jehova kabelesya nguzu zyakwe ciindi naakafwutula bana Israyeli akunyonyoona Farao alimwi abasikalumamba bakwe mu Lwizi Lusalala.—Kul. 14:26-31; Int. 136:15.

⁸ Ciindi Musa naakamana kubasololela bana Israyeli kuzwa mu Egepita, ziindi zinji bakali kujana twaambo twakutongooka. Nokuba boobo, Musa wakakubona kukkazika moyo kwa Jehova ciindi naakali kweendelezya bantu mbaakaangununa mubuzike. (Int. 78:40-43) Alimwi Musa wakabona Jehova katondezya kulicesya kapati akutabanyonyoona bana Israyeli ciindi Musa naakamana kumulomba kuti ataciti oobo.—Kul. 32:9-14.

9. Kweelana alugwalo lwa Bahebrayo 11:27, mbuti cilongwe ca Musa a Jehova mbocakali ciyumu?

 ⁹ Ciindi bana Israyeli nobakazwa mu Egepita, cilongwe ca Musa a Jehova cakayuma kapati cakuti cakali mbuli kuti wakali kumubona Usyi wakujulu. (Amubale Bahebrayo 11:27.) Kutondezya mbocakali ciyumu kapati cilongwe eeco, Bbaibbele lyaamba kuti: “Jehova wakabandika mulomo mpande a Musa, mbubonya muntu mbwakonzya kubandika amuntunyina.”—Kul. 33:11.

10. Ncinzi ncotweelede kucita kutegwa tumuzyibe kabotu Jehova?

¹⁰ Ino twiiya nzi? Kutegwa tumuzyibe kabotu Jehova, tatweelede buyo kwiiya bube bwakwe, pele alimwi tweelede kucita kuyanda kwakwe. Kuyanda kwa Jehova mazuba aano nkwakuti “bantu boonse bafwutulwe akuba aluzyibo lwini-lwini lwakasimpe.” (1Tim. 2:3, 4) Nzila imwi mbotukonzya kucita kuyanda kwa Leza, nkwiinda mukuyiisya bamwi kujatikizya Jehova.

11. Mbuti mbotumuzyiba kabotu Jehova ciindi notuyiisya bamwi kujatikizya nguwe?

¹¹ Ciindi notuyiisya bamwi kujatikizya Jehova, kanji-kanji tulamuzyiba kabotu Jehova lwesu kutugama. Mucikozyanyo, tulabubona cacigaminina bumboni bwaluzyalo lwa Jehova ciindi natusololela kuli baabo ibajisi myoyo mibotu. (Joh. 6:44; Mil. 13:48) Tulazibona nguzu nzyolijisi Jwi lya Leza kazibeleka ciindi notubona baabo mbotuyiisya Bbaibbele kabaleka micito mibyaabi akutalika kusama buntu bupya. (Kol. 3:9, 10) Alimwi tulakubona kukkazika moyo kwa Leza ciindi napa bantu banji mucilawo cesu zyoolwe zinji zyakwiiya kujatikizya nguwe kutegwa bakafwutuke.—Rom. 10:13-15.

12. Kweelana alugwalo lwa Kulonga 33:13, ino Musa wakalomba nzi alimwi nkaambo nzi?

¹² Musa wakacibikkila maano kapati cilongwe cakwe a Jehova. Nokuba kuti wakacita milimo mipati kwiinda muzina lya Leza, cabulemu Musa wakalomba Jehova kuti amugwasye kumuzyiba kabotu. (Amubale Kulonga 33:13.) Musa wakajisi myaka iinda ku 80 ciindi naakalomba boobo, pele wakalizyi kuti wakacili kuyandika kwiiya zinji kujatikizya Usyi wakujulu siluyando.

13. Ninzila nzi imwi mbotukonzya kutondezya kuti tulacibikkila maano kapati cilongwe cesu a Leza?

¹³ Ino twiiya nzi? Tacikwe makani abulamfwu bwaciindi ncotwali kumubelekela Jehova, tweelede kucibikkila maano kapati cilongwe cesu anguwe. Nzila imwi iiyandika kapati mbotukonzya kutondezya kuti tulacibikkila maano cilongwe cesu a Leza, nkwiinda mukubandika anguwe mumupailo.

14. Nkaambo nzi mupailo ncouyandika kapati kutegwa utugwasye kwiiya zinji kujatikizya Leza?

¹⁴ Kuti kamuyanda kuba acilongwe ciyumu amuntu umwi, mweelede kunoobandika anguwe ciindi aciindi. Aboobo kutegwa mube acilongwe ciyumu a Leza, kamupaila kulinguwe lyoonse alimwi mutanooyoowi kumwaambila nzyomuyeeya alimwi ambomulimvwa. (Ef. 6:18) Krista, uukkala ku Turkey, wakaamba kuti: “Luyando ndondijisi kuli Jehova alimwi alusyomo ndondijisi kulinguwe lulakomena ciindi coonse nondimwaambila nzyondiyeeya kwiinda mumupailo alimwi aciindi nondibona mbwandigwasya. Kubona mbwaingula mipailo yangu Jehova kwandigwasya kumubona kuti ngu Taata alimwi Mulongwe.”

15. Ino Jehova wakamwaamba kuti nzi Mwami Davida?

¹⁵ Mwami Davida wakazyalilwa mumusyobo iwakalyaabide kuli Jehova Leza. Pele nokuba kuti mukwasyi wakwe wakali kukomba Jehova, aako takali nkakaambo ikakapa kuti awalo amukombe Jehova. Wakalipangila  cilongwe cakwe a Jehova, alimwi Jehova wakamuyanda kapati Davida. Jehova kumugama wakaamba Davida kuti ‘mwaalumi weendelana amoyo wangu.’ (Mil. 13:22) Mbuti Davida mbwaakaba acilongwe ciyumu a Jehova?

16. Ino ncinzi Davida ncaakaiya kujatikizya Jehova kwiinda mukulangilila zilenge?

¹⁶ Davida wakaiya kujatikizya Jehova kuzwa kuzilenge. Ciindi Davida naakacili mwana, ciindi cinji wakali kucimanina musyokwe, kalanganya mbelele zyabausyi. Ambweni nceciindi naakatalika kuzinzibala kuyeeya kujatikizya zintu nzyaakalenga Jehova. Mucikozyanyo, ciindi Davida naakali kulanga kujulu masiku, tanaakali kubona buyo nyenyeezi zinji kapati, pele alimwi wakali kuyeeya kujatikizya bube bwayooyo iwakazilenga. Davida wakakulwaizyigwa kulemba kuti: “Majulu aambilizya bulemu bwa Leza; mulengalenga uluula milimo yamaanza aakwe.” (Int. 19:1, 2) Ciindi Davida naakayeeya kujatikizya mbobakalengwa munzila mbotu kapati bantu, wakabona mbwali musongo kapati Jehova. (Int. 139:14) Naakazinzibala kuyeeya kujatikizya milimo ya Jehova, Davida wakalicesya kapati kuli Jehova.—Int. 139:6.

17. Ncinzi ncotukonzya kwiiya ikuti katuzinzibala kuyeeya kujatikizya zilenge?

¹⁷ Ino twiiya nzi? Amube aluyandisisyo lwazilenge. Amujane ciindi cinji cakulangilila nyika eeyi mbotu njaakalenga Leza; amwiikkomanine! Mubuumi bwanu bwabuzuba abuzuba, amuzinzibale kuyeeya kujatikizya zilenge zimuzingulukide, mbuli zisyango, banyama alimwi abantu, akubona ncozimuyiisya kujatikizya Jehova. Kwiinda mukucita boobo, abuzuba munooyiya zintu zinji kujatikizya Uso siluyando. (Rom. 1:20) Kuyungizya waawo, abuzuba munoobona kuti luyando ndomujisi kulinguwe lunooyabukomena kapati.

18. Kweelana alugwalo lwa Intembauzyo 18, ino ncinzi Davida ncaakabona?

¹⁸ Davida wakali kubona kuti Jehova wakali kumugwasya. Mucikozyanyo, ciindi Davida naakakwabilila mbelele zyabausyi kuli syuumbwa alimwi acibbeya, wakabona kuti ngu Jehova iwakamugwasya kujaya banyama bamusyokwe aabo ibali aanguzu kapati. Ciindi naakazunda sinkondo iwakali aanguzu kapati Goliyati, cakutadooneka Davida wakazyiba kuti ngu Jehova iwakali kumusololela. (1Sam. 17:37) Alimwi ciindi naakatija Mwami Saulo simunyono, Davida wakabona kuti ngu Jehova iwakamufwutula. (Int. 18, katwe kamakani) Ikuti Davida naakali kulisumpula, naakayeeya kuti wakacikonzya kucita zintu eezyo munguzu zyakwe. Pele Davida wakali kulicesya, aboobo wakacikonzya kulubona lugwasyo lwa Jehova mubuumi bwakwe.—Int. 138:6.

19. Ncinzi ncotukonzya kwiiya kucikozyanyo ca Davida?

¹⁹ Ino twiiya nzi? Tweelede kucita zinji muciindi cakwiile kulomba buyo lugwasyo lwa Jehova. Alimwi tweelede kusola kubona ciindi natugwasya alimwi ambwatugwasya. Kuti katulicesya, tuyoomvwisya kuti tatukonzyi kucita zintu zyoonse munguzu zyesu alimwi akuti Jehova nguutugwasya kucita zintu nzyotutakonzyi kucita munguzu zyesu. Aboobo lyoonse notubona mbwatugwasya Jehova, cilongwe cesu anguwe cilayuma kapati. Mukwesu Isaac uukala ku Fiji, iwamubelekela Jehova kwamyaka minji, wakabona kuti aaya masimpe. Wakaamba kuti: “Ndalanga musyule, ndilabona mbwaandigwasya Jehova kuzwa ciindi nondakatalika kwiiya Bbaibbele kusikila lino. Akaambo kaceeci, ndamuzyiba kabotu Jehova.”

20. Ncinzi cakapa kuti Davida abe acilongwe cibotu a Leza alimwi ino ncinzi ncotukonzya kwiiya?

 ²⁰ Davida wakaiya bube bwa Jehova. Jehova wakatulenga munzila yakuti katucikonzya kwiiya bube bwakwe. (Matl. 1:26) Mbotunooyaabwiiya bube bwa Jehova, tuyoocikonzya kumwiiya. Davida wakamuzyiba kabotu Usyi wakujulu, aboobo wakacikonzya kumwiiya ciindi naakali kweendelezya bamwi. Atulange-lange cikozyanyo comwe buyo. Davida wakamubisizya Jehova ciindi naakacita bumambe a Bati-seba alimwi akupa kuti mwaalumi wa Bati-seba ajaigwe. (2Sam. 11:1-4, 15) Pele Jehova wakamufwida luse Davida, imwaalumi iwakatondezya luse kuli bamwi. Akaambo kakuti Davida wakajisi cilongwe cibotu a Jehova, bana Israyeli bakali kumuyanda kapati, alimwi Jehova wakamubelesya kuba cikozyanyo cibotu kubami bambi bana Israyeli.—1Bam. 15:11; 2Bam. 14:1-3.

21. Kweelana alugwalo lwa Baefeso 4:24 alimwi a 5:1, ncinzi cikonzya kucitika ikuti ‘twamwiiya Leza’?

²¹ Ino twiiya nzi? Tweelede ‘kumwiiya Leza.’ Kuti twamwiiya Leza, tuyoogwasyigwa kapati alimwi tuyoomuzyiba kabotu. Kuyungizya waawo, kwiinda mukwiiya bube bwa Leza, tulatondezya kuti tuli bana bakwe.—Amubale Baefeso 4:24; 5:1.

22-23. Ino ncinzi ciyoocitika ikuti katuzibelesya zintu nzyotwiiya kujatikizya Jehova?

²² Kweelana ambotwabona, Jehova ulaliyubununa kulindiswe kwiinda muzilenge alimwi amu Jwi lyakwe, Bbaibbele. Bbuku eeli ililibedelede lizwide zikozyanyo zyababelesi ba Leza ibakali kusyomeka aabo mbotukonzya kwiiya, mbuli Musa alimwi a Davida. Jehova wakacita lubazu lwakwe. Aboobo andiswe tweelede kucita lubazu lwesu kwiinda mukwiiya zinji kujatikizya nguwe.

²³ Kunyina notuyooleka kwiiya kujatikizya Jehova. (Muk. 3:11) Ciyandika kapati, nzintu nzyotucita kweelana aluzyibo ndotujisi kujatikizya Jehova, ikutali luzyibo ndotujisi kujatikizya nguwe. Kuti katuzibelesya nzyotwiiya alimwi akusoleka kumwiiya Taateesu siluyando, uyoozumanana kuswena kulindiswe. (Jak. 4:8) Kwiinda mu Jwi lyakwe, utusyomezya kuti kunyina nayoobalekelezya aabo ibayandisya kumuzyiba kabotu.