Skip to content

Skip to table of contents

CIBALO CAKWIIYA 7

‘Komvwa Majwi Aabasongo’

‘Komvwa Majwi Aabasongo’

“Koteya kutwi kwako umvwe majwi aabasongo.”​—TUS. 22:17.

LWIIMBO 123 Kulibombya Cakusyomeka Kubweendelezi bwa Leza

IZILI MUCIBALO *

1. Ino lulayo inga lwaboola munzila iili buti, alimwi nkaambo nzi toonse ncotuyandika lulayo?

 TOONSE tuyandika lulayo ciindi aciindi. Tulakonzya kulomba muntu umwi ngotulemeka kuti atupe lulayo. Zimwi ziindi, mukwesu uutubikkila maano ulakonzya kutwaambila cacigaminina kuti tuyanda “kuleya,” nkokuti kucita cintu cimwi iciyootupa kuusa. (Gal. 6:1) Mpoonya zimwi ziindi, tulakonzya kupegwa lulayo ciindi notwacita cibi cipati. Kufwumbwa mbocikonzya kuba, tweelede kulutambula lulayo. Kucita boobo kulatugwasya alimwi kulakonzya kutufwutula.—Tus. 6:23.

2. Kweelana a Tusimpi 12:15, nkaambo nzi ncotweelede kutambula lulayo?

2 Lugwalo ayeeme cibalo lutukulwazya kuti, ‘Komvwa majwi aabasongo.’ (Tus. 22:17) Kunyina muntu uuzyi zintu zyoonse; lyoonse inga kuli muntu uujisi luzyibo lunji kwiinda ndotujisi swebo. (Amubale Tusimpi 12:15.) Aboobo ciindi notutambula lulayo, citondezya kuti tulalicesya. Alimwi citondezya kuti tulikuzyi kulezya kwesu; tulizyi kuti tuyandika lugwasyo kutegwa tusike ambaakani zyesu. Jehova wakasololela Mwami musongo Solomoni kulemba kuti: “Ikuti kakuli basikulaya banji kulaba kuzwidilila.”—Tus. 15:22.

Ndooluli lulayo ilumukatazya kutambula? (Amubone muncali 3-4)

3. Muunzila nzi motukonzya kutambula lulayo?

3 Tulakonzya kutambula lulayo lwacigaminina naa ilutali lwacigaminina. Ino lulayo ilutali lwacigaminina ninzi? Tulakonzya kubala makani amwi mu Bbaibbele naa mubbuku limwi akati kamabbuku eesu aakonzya kutupa kuzinzibala kuyeeya kujatikizya cintu cimwi ncotucita, mpoonya nzyotwabala zyatupa kulimvwa kuti tweelede kucinca bukkale bwesu. (Heb. 4:12) Oolo ndolulayo ilutali lwacigaminina. Ino lulayo lwacigaminina ninzi? Mwaalu naa mukwesu umwi uusimide ulakonzya kwaamba cintu cimwi ncotweelede kubelekelawo. Oolo ndolulayo lwacigaminina. Kuti muntu umwi uutuyanda kapati watupa lulayo lwamu Bbaibbele, tweelede kutondezya kulumba kapati kwiinda mukulutambula alimwi akulubelesya.

4. Kweelana a Mukambausi 7:9, ncinzi ncotuteelede kucita ciindi notwapegwa lulayo?

4 Mubwini, cilakonzya kutukatazya kapati kutambula lulayo, kwaambisya lulayo lwacigaminina. Ambweni tulakonzya akunyema buya. Nkaambo nzi? Nokuba kuti tulazumina kuti tatulondokede, cilakonzya kutukatazya kutambula lulayo ciindi muntu umwi naatwaambila cacigaminina bulubizi mbotwacita. (Amubale Mukambausi 7:9.) Zimwi ziindi tulakonzya kupa twaambo twakulitamizya, kwaadooneka makanze aasikutupa lulayo naa kunyema kweelana anzila mbwaatupa lulayo. Ambweni buya tulakonzya kumujanina twaambo, katuyeeya kuti: ‘Ino ujisi nguzi nzi zyakundipa lulayo? Tee awalo ulalubizya!’ Alimwi kuti lulayo tiitwalukkomanina, tulakonzya kutalubikkila maano naa kulomba muntu uumwi kutegwa atupe lulayo ndotukonzya kukkomanina.

5. Ncinzi ncotutiibandike mucibalo eeci?

5 Mucibalo eeci, tulabandika zikozyanyo zyamu Magwalo izijatikizya baabo ibakakaka kutambula lulayo alimwi abaabo ibakalutambula. Kuyungizya waawo, tulalanga-langa cikonzya kutugwasya kutambula lulayo akulubelesya.

AABO IBAKALUKAKA LULAYO

6. Ncinzi ncotwiiya kweelana a Mwami Rehoboamu mbwaakacita kululayo ndwaakapegwa?

6 Atubone cikozyanyo ca Rehoboamu. Ciindi naakaba mwami wa Israyeli, bantu bakwe bakamulomba cintu cimwi. Bakalomba kuti abaubizyile mukuli uulema walo usyi Solomoni, ngwabakabepede. Rehoboamu wakacita cabusongo kwiinda mukubuzya-buzya bapati bamu Israyeli kutegwa abone mbwaakali kukonzya kubaingula bantu aaba. Bapati bakamukulwaizya mwami kuti, ikuti wacita kweelana ancobalomba bantu, banooli kulubazu lwakwe lyoonse. (1Bam. 12:3-7) Pele Rehoboamu kunyina naakakkutila alulayo ndwaakapegwa, kumane wakabuzya baalumi mbaakakomena limwi. Aabo baalumi kweelede kuti bakajisi myaka yakuzyalwa yakuma 40, aboobo kuboneka kuti bakalijisi luzyibo. (2Mak. 12:13) Pele aciindi aawa, bakamupa lulayo ilutali kabotu Rehoboamu. Bakamwaambila kuti abayungizyile mukuli bantu. (1Bam. 12:8-11) Mbwaanga wakapegwa mizeezo yobilo, Rehoboamu wakeelede kupaila kuli Jehova kumulomba kuti amugwasye kusala. Muciindi caboobo, wakasala kutobela lulayo ilwakamukkomanisya kwiinda mukuswiilila baalumi bacili bana-bana. Izyakamucitikila Rehoboamu alimwi abantu bamu Israyeli zyakali zibi kapati. Andiswe, lulayo ndotutambula talili lyoonse notukonzya kulukkomanina. Nokuba boobo, kuti kaluzwa mu Jwi lya Leza, tweelede kulutambula.

7. Ino cikozyanyo ca Uziya cituyiisya nzi?

7 Mwami Uziya wakalukaka lulayo. Wakanjila mubusena bwatempele lya Jehova mwalo bapaizi balikke mobakazumizyidwe kunjila, alimwi akusunkwa kuumpa tununkilizyo. Bapaizi ba Jehova bakamwaambila kuti: “Tauli mulimo wako yebo Uziya wakuumpa tununkilizyo kuli Jehova! Balikke bapaizi mbabeelede kuumpa tununkilizyo.” Ino Uziya wakacita buti? Ikuti naakalicesya akuswiilila lulayo alimwi akuzwa mutempele cakufwambaana, ambweni Jehova naakamulekelela. Muciindi caboobo, “Uziya . . . wakanyema.” Ncinzi icakapa kuti alukake lulayo? Kweelede kuti wakalimvwa kuti mbwaanga mwami, wakalijisi nguzu zyakucita kufwumbwa ncaakali kuyanda. Pele Jehova kunyina naakazyibona munzila iili boobo zintu. Akaambo kakucita cintu ncaatakeelede, Uziya wakaba acinsenda alimwi “wakazumanana kali sicinsenda kusikila buzuba naakafwa.” (2Mak. 26:16-21) Cikozyanyo ca Uziya cituyiisya kuti, kufwumbwa naa ndiswe bani, ikuti twalukaka lulayo lwamu Bbaibbele, Jehova inga waleka kutukkomanina.

AABO IBAKALUTAMBULA LULAYO

8. Ino Jobu wakacita buti kululayo ndwaakapegwa?

8 Mukwiimpana azikozyanyo zitucenjezya nzyotwazwa akubandika, Bbaibbele lilapa zikozyanyo zyabaabo ibakalongezyegwa akaambo kakutambula lulayo. Atubone cikozyanyo ca Jobu. Nokuba kuti wakali kumuyoowa Leza, tanaakalondokede. Akaambo kakukopana mumizeezo, wakazyibona munzila iitaluzi zintu. Aboobo wakapegwa lulayo lwacigaminina kuli Elihu alimwi akuli Jehova. Ino Jobu wakacita buti? Cakulicesya wakalutambula lulayo. Wakaamba kuti: “Ndakaambaula, pele kutali camaano . . . ndaajola majwi ngendaambide, ndeempwa mulusuko alimwi amumulota.” Jehova wakamulongezya Jobu akaambo kakuti wakali kulicesya.—Job. 42:3-6, 12-17.

9. Mbuti Musa mbwali cikozyanyo cibotu caboola kukutambula lulayo?

9 Musa ncikozyanyo cibotu nkaaambo wakazumina kululamikwa ciindi naakacita cibi cipati. Aciindi cimwi, wakanyema kapati alimwi kunyina naakamulemeka Jehova. Akaambo kaceeci, Musa kunyina naakanjila mu Nyika Yakasyomezyedwe. (My. 20:1-13) Ciindi Musa naakalomba Jehova kuti amulekelele, Jehova wakamwaambila kuti: “Mbubo lino! Utakandaambili limbi makani aaya.” (Dt. 3:23-27) Musa kunyina naakanyema. Muciindi caboobo, wakakutambula kusala kwa Jehova, alimwi Jehova wakazumanana kumubelesya kusololela bana Israyeli. (Dt. 4:1) Jobu a Musa, nzikozyanyo zibotu nzyotweelede kutobela caboola kukutambula lulayo. Jobu wakacinca mbwaakali kuzibona zintu; kunyina naakapa twaambo twakulitamizya. Musa wakatondezya kuti wakalutambula lulayo lwa Jehova kwiinda mukuzumanana kusyomeka nociba ciindi naakasweekelwa coolwe ncaakali kuyandisya kapati.

10. (a) Mbuti lugwalo lwa Tusimpi 4:10-13 mbolutondezya bubotu bwakutambula lulayo? (b) Mbube nzi bubotu mbobakatondezya bamwi ciindi nobakapengwa lulayo?

10 Tulagwasyigwa ciindi notwiiya cikozyanyo ncobakatondezya baalumi basyomeka Jobu a Musa. (Amubale Tusimpi 4:10-13.) Bakwesu abacizyi banji bakacita oobo. Amubone mukwesu Emmanuel waku Congo, ncaakaamba kujatikizya kucenjezya nkwaakatambula: “Bakwesu basimide mumbungano bakabona kuti ndakali afwaafwi akunyonganya cilongwe cangu a Jehova, aboobo bakasola kundigwasya. Ndakalutobela lulayo lwabo alimwi cakandigwasya kweeleba mapenzi manji.” * Mupainiya waku Canada wazina lya Megan wakaamba boobu kujatikizya lulayo: “Lulayo tacili cintu ncondakali kuyanda kumvwa, pele ncintu ncondakeelede kumvwa.” Alimwi mukwesu waku Croatia wazina lya Marko wakaamba kuti: “Ndakanyangwa mukuli mumbungano, pele ciindi nondilanga musyule, ndilabona kuti lulayo ndondakatambula lwakandigwasya kuyumya cilongwe cangu a Jehova.”

11. Ncinzi Mukwesu Karl Klein ncaakaamba kujatikizya kutambula lulayo?

11 Cikozyanyo cimbi camuntu umwi iwakagwasyigwa kwiinda mukutambula lulayo nca Mukwesu Karl Klein, iwakabeleka kali umwi wabamu Kabunga Keendelezya. Mucakuluula cakwe, Mukwesu Klein wakaamba ciindi naakapegwa lulayo kuli ba Joseph F. Rutherford, ooyo ngobakali kumvwana kapati. Mukwesu Klein wakaamba kuti kumatalikilo tanaakakkomana akaambo kalulayo oolo. Wakaamba kuti: “Ciindi notwakabonana a [Mukwesu Rutherford], kaseka-seka wakati ‘kamwaamba ba Karl!’ Pele akaambo kakuti ndakacilinyemede, ndakaingwida mumoyo. Mpoonya wakati, ‘ba Karl, amucenjele! Saatani uyanda kumulya caangwa!’ Kanduuside ndakaingula kuti, O taaku tandinyemede Mukwesu Rutherford.’ Pele wakalizyi kuti ndakalinyemede, alimwi wakainduluka kundicenjezya kuti, ‘Mbubo. Pele amucenjele! Saatani uyanda kumulya caangwa.’ Wakaliluzi! Kuti twamubikkilila mukwesu, ikapati kuti watwaambila cintu cimwi ncayelede kutwaambila . . . , tumupa coolwe Saatani cakutuca.” * (Ef. 4:25-27) Mukwesu Klein wakalutambula lulayo lwa Mukwesu Rutherford, aboobo cilongwe cabo cakazumanana.

NCINZI CIKONZYA KUTUGWASYA KUTAMBULA LULAYO?

12. Mbuti kulicesya mbokukonzya kutugwasya kutambula lulayo? (Intembauzyo 141:5)

12 Ncinzi cikonzya kutugwasya kutambula lulayo? Tweelede kulicesya kwiinda mukuyeeya kuti tatulondokede alimwi zimwi ziindi tulakonzya kucita zintu cabufwuba-fwuba. Mbubwenya mbokwaambwa kale, Jobu wakajisi mizeezo iilubide. Pele wakacinca mbwaakali kuyeeya, alimwi Jehova wakamulongezya. Nkaambo nzi? Nkaambo Jobu wakali kulicesya. Wakatondezya kuti wakali kulicesya kwiinda mukutambula lulayo ndwaakamupa Elihu, nokuba kuti Elihu wakali mwana muniini kapati kulinguwe. (Job. 32:6, 7) Andiswe kulicesya kuyootugwasya kulubelesya lulayo, nokuba kuti tulimvwa kuti talutweelede naa kuti ooyo watupa lulayo muniini kapati kulindiswe. Mwaalu waku Canada wakaamba kuti, “Mbwaanga swebo tatuliboni mbuli mbobatubona bamwi, mbuti mbotukonzya kuyaambele kuti kakunyina uutupa lulayo?” Ino nguni akati kesu uutayandi kuyaambele mukuzyala mucelo wamuuya alimwi akuzumanana kubeleka mulimo wa Bunakristo?—Amubale Intembauzyo 141:5.

13. Ino tweelede kulubona buti lulayo ndotupegwa?

13 Lulayo amulubone kuti ncitondezyo caluyando lwa Leza. Jehova uyanda kutucitila zintu ziinda kubota. (Tus. 4:20-22) Ciindi natupa lulayo kwiinda mu Jwi lyakwe, mubbuku lyaamba zyamu Bbaibbele, naa kwiinda mumusyomima uusimide, utondezya luyando lwakwe kulindiswe. Bahebrayo 12:9, 10 yaamba kuti, ‘Ulacita oobo kuti tugwasyigwe.’

14. Ino tweelede kubikkila maano kunzi ciindi notwapegwa lulayo?

14 Amubikkile maano kululayo, ikutali mbolwapegwa. Zimwi ziindi tulakonzya kulimvwa kuti lulayo ndotwakapegwa tiilwakapegwa munzila iili kabotu. Mubwini, kufwumbwa yooyo uupa lulayo, weelede kusoleka kulupa munzila iikonzya kumuubila kulutambula sikupegwa lulayo oolo. * (Gal. 6:1) Pele kuti naa ndiswe twapegwa lulayo, inga twacita kabotu kubikkila maano kuli ncotukonzya kwiiya kululayo, nokuba kuti tulimvwa kuti sikutupa lulayo tanaalupa munzila iili kabotu. Tulakonzya kulibuzya kuti: ‘Nokuba kuti tiindakkomana ambolwapegwa lulayo, sena kuli twaambo twamasimpe itwaambwa? Sena inga tiindakuluba buyo kutalondoka kwasikundipa lulayo akubikkila maano kululayo?’ Inga twacita cabusongo kubona mbotukonzya kugwasyigwa kululayo luli loonse ndotukonzya kupegwa.—Tus. 15:31.

AMULOMBE LULAYO KUTEGWA MUGWASYIGWE

15. Nkaambo nzi ncotweelede kulomba lulayo?

15 Bbaibbele litukulwaizya kulomba lulayo. Tusimpi 13:10 yaamba kuti: “Bantu balomba kulaigwa mbasongo.” Eelo kaka majwi aaya ngamasimpe! Aabo balomba lulayo muciindi cakulindila kuti muntu umwi akabape lulayo, kanji-kanji balaunka ambele kumuuya cakufwambaana kwiinda baabo ibatalombi lulayo. Aboobo amubweze ntaamu kwiinda mukulomba lulayo.

Nkaambo nzi mucizyi uucili mwana-mwana ncaalomba lulayo kumucizyi uusimide? (Amubone muncali 16)

16. Mubukkale nzi motukonzya kulomba lulayo?

16 Ndilili notukonzya kulomba lulayo kubasyomima? Atulange-lange bukkale oobu. (1) Mucizyi walomba sikumwaya uusimide kuti amusindikile kuciiyo ca Bbaibbele, mpoonya kumamanino walomba lulayo kujatikizya mbwakonzya kuba mwiiyi uucibwene. (2) Mucizyi uutakwetwe uyanda kuula zisani, aboobo walomba mucizyi uusimide kuti amwaambile bwini mbwayeeya kujatikizya zisani nzyaasala. (3) Mukwesu wapegwa coolwe cakuyoopa makani aabuleya ciindi cakusaanguna. Walomba mwaambi uucibwene kuti aaswiilile kabotu-kabotu makani aakwe akumwaambila mwayelede kubambulula. Naba mukwesu wali kupa makani kwamyaka minji ulakonzya kulomba lulayo kuzwa kumwaambi uucibwene akulubelesya lulayo oolo.

17. Ncinzi ncotweelede kucita kutegwa tugwasyigwe alulayo?

17 Munsondo ziboola kumbele naa myezi, toonse tuyoopegwa lulayo, ambweni lulayo lwacigaminina naa ilutali lwacigaminina. Caakucitika eeco, amukatuyeeye twaambo ntotwaiya. Amukazumanane kulicesya. Amukabikkile maano kululayo, ikutali nzila mboluyoopegwa. Amukalubelesye lulayo ndomuyoopegwa. Kunyina naba omwe wesu iwakazyalwa kali musongo. Pele ciindi ‘notuswiilila lulayo akuzumina kulaigwa,’ Ijwi lya Leza litusyomezya kuti ‘tuyooba basongo.’—Tus. 19:20.

LWIIMBO 124 Katusyomeka Lyoonse

^ munc. 5 Bantu ba Jehova balizyi mbociyandika kapati kuswiilila lulayo lwamu Bbaibbele. Nokuba boobo, talili lyoonse nocili cuuba-uba kutambula lulayo. Nkaambo nzi ncocili boobo? Ncinzi cikonzya kutugwasya kutegwa tujane mpindu kululayo ndotupegwa?

^ munc. 10 Mazina aamwi acincwa.

^ munc. 14 Mucibalo citobela, tuyoobandika kujatikizya baabo ibapa lulayo mbobakonzya kucita boobo munzila yabupampu.