1-3. Mbuyumuyumu nzi ibukonzya kutupa kulila?

INO ndiilili nomwakalila? Ziindi ziindi, tulalila akaambo kakukkomana. Pele bunji bwaziindi tulalila akaambo kakuusa. Mucikozyanyo, tulalila ciindi notwafwidwa muyandwa wesu. Mucizyi Lorilei, uukkala ku United States wakalemba kuti: “Zimwi ziindi ndakali kuusa kapati kujatikizya lufwu mwanaangu musimbi cakuti kunyina icakali kukonzya kunduumbulizya. Muziindi zili boobo, tiindakali kuyeeya kuti inga ndacikonzya kuzumanana kupona.” *

² Tulakonzya kulila akaambo katwaambo tumbi. Mucizyi Hiromi, imupainiya ku Japan wakati: “Zimwi ziindi ndilausa akaambo kakuti bantu mbondikambaukila tababikkili maano kumulumbe wamu Bbaibbele. Aabona misozi kayiiba-iba mumeso, ndilamulomba Jehova kuti andigwasye kujana muntu uuyandaula kasimpe.”

³ Sena andinywe zimwi ziindi mulimvwa mbobakalimvwa bacizyi aaba ibaambwa? Bunji bwesu mbotulimvwa oobo. (1Pet. 5:9) Tuyanda ‘kubelekela Jehova cakukondwa,’ pele ambweni tulamubelekela kumwi katuli mubuumba, katutyompedwe naa katuli mubukkale ibusunka kusyomeka kwesu kuli Leza. (Int. 6:6; 100:2) Ncinzi ncotukonzya kucita ciindi notulimvwa boobo?

4. Ncinzi ncotutiilange-lange mucibalo eeci?

⁴ Tulakonzya kwiiya kucikozyanyo ca Jesu. Zimwi ziindi, awalo wakali kupenga kapati mumoyo cakuti “yakamweende misozi.” (Joh. 11:35; Lk. 19:41; 22:44; Heb. 5:7) Atubulange-lange bukkale oobo. Ciindi notucita boobo, tulabona ziiyo  nzyotukonzya kwiiya. Kunze lyaboobo, tulalanga-langa nzila zigwasya zikonzya kutugwasya kubuzunda buyumuyumu ibutupa kulila.

5. Ncinzi ncotwiiya kujatikizya Jesu kucibalo cilembedwe ku Johane 11:32-36?

⁵ Lyamupeyo mu 32 C.E., mulongwe wa Jesu, Lazaro wakaciswa akufwa. (Joh. 11:3, 14) Mwaalumi ooyu wakajisi banabokwabo bobilo, Mariya a Marta, alimwi Jesu wakali kuuyanda kapati mukwasyi ooyu. Bamakaintu aaba bakaluuside kapati akaambo kakufwidwa munyina ngobakali kuyandisya. Naakafwa Lazaro, Jesu wakaunka kumunzi wa Betaniya, ooko Mariya a Marta nkobakali kukkala. Ciindi Marta naakamvwa kuti Jesu ulaboola, wakaunka cakufwambaana kuyoomucinga. Amweezyeezye buyo mbwaakauside Marta ciindi naakaamba kuti: “Mwami, ikuti nookaliko kuno, mukwesu naatakafwa.” (Joh. 11:21) Mpoonya muciindi buyo cisyoonto, Jesu naakabona Mariya abamwi kabalila, “yakamweenda misozi.”—Amubale Johane 11:32-36.

6. Nkaambo nzi Jesu ncaakalila aciindi eeco?

⁶ Nkaambo nzi Jesu ncaakalila aciindi eeco? Bbuku lya Insight on the Scriptures liingula kuti: “Lufwu lwamulongwe wakwe Lazaro abuumba mbobakajisi bacizyi ba Lazaro zyakapa kuti Jesu ‘anyongane aboobo yakamweenda misozi.’” * Jesu weelede kuti wakali kuyeeya kucisa nkwaakamvwide mulongwe wakwe Lazaro naakali kuciswa alimwi akweezyeezya mbwaakalimvwide mwaalumi ooyu ciindi naakazyiba kuti ulaafwaafwi kufwa. Alimwi cakutadooneka Jesu wakajatikizyigwa kapati calo cakamupa kulila naakabona Mariya a Marta mbobakapengede akaambo kalufwu lwamwanookwabo. Ikuti naa mwakafwidwa mulongwe naa munamukwasyi, cakutadooneka andinywe mbomwakalimvwa oobo. Atubone ziiyo zyotatwe nzyomukonzya kwiiya kuli ceeci icakacitika.

7. Ino misozi ya Jesu ituyiisya nzi kujatikizya Jehova?

 ⁷ Jehova ulizyi mbomulimvwa. Jesu ‘ncikozyanyo cini-cini’ caba Usyi. (Heb. 1:3) Ciindi Jesu naakalila, wakatondezya mbobalimvwa ba Usyi. (Joh. 14:9) Ikuti naa mwakafwidwa muyandwa wanu, mulakonzya kuba masimpe kuti Jehova ulibubwene buumba bwanu alimwi ulamweetelela. Ulayanda kubaponya aabo batyompedwe mumoyo.—Int. 34:18; 147:3.

8. Nkaambo nzi ncotukonzya kusyoma kuti Jesu uyoobabusya bayandwa besu?

⁸ Jesu ulayanda kubabusya bayandwa banu. Katanatalika kulila, Jesu wakasyomezya Marta kuti: “Imunyoko ulabuka.” Marta wakamusyoma Jesu. (Joh. 11:23-27) Mbwaanga Marta wakali mukombi wa Jehova uusyomeka, cakutadooneka wakalizyi kuti musinsimi Elija alimwi a Elisha bakalibusyide bantu kaindi. (1Bam. 17:17-24; 2Bam. 4:32-37) Alimwi weelede kuti wakamvwa kujatikizya bubuke mbwaakacita Jesu. (Lk. 7:11-15; 8:41, 42, 49-56) Andinywe mulakonzya kusinizya kuti muyoobabona alimwi bayandwa banu. Misozi ya Jesu ciindi naakali kuumbulizya balongwe bakwe ibakali mubuumba kapati, ncisinizyo cakuti uliyandide kapati kuyoobabusya bafwide!   

9. Mbubwenya mbuli Jesu, mbuti mbotukonzya kubaumbulizya aabo ibali mubuumba? Amupe cikozyanyo.

⁹ Mulakonzya kubagwasya aabo ibali mubuumba. Jesu tanaakalila buyo antoomwe a Marta a Mariya pele alimwi wakabaswiilila akubandika ambabo munzila yuumbulizya. Tulakonzya kucita mbubwenya kuli baabo ibali mubuumba. Mukwesu Dan, mwaalu uukkala ku Australia, wakati: “Nondakafwidwa bakaintu bangu, ndakali kuyandika lugwasyo. Banabukwetene banji bakalilibambilide lyoonse kundiswiilila syikati amasiku. Bakali kundileka kuti ndilile alimwi kunyina nobakafwa nsoni kubona misozi yangu. Alimwi bakandigwasya kucita milimo imwi, mbuli kusanzya mootokala, kuula zintu ziyandika akundijikila cakulya ciindi nondakali kwaalilwa kulicitila milimo eeyi. Kanji-kanji bakali kupaila andime. Bakatondezya kuti mbalongwe beni-beni alimwi babunyina ‘bakazyalilwa kugwasya muziindi zyamapenzi.’”—Tus. 17:17.

10. Amupandulule cakacitika icilembedwe ku Luka 19:36-40.

¹⁰ Jesu wakasika mu Jerusalemu mu Nisani 9, 33 C.E. Naakasika afwaafwi amunzi, nkamu yakabungana alimwi bantu bakayala zisani zyabo munzila kumbele lyakwe ikutondezya kuti bamuzumina kuba Mwami wabo. Masimpe eeco cakali ciindi cibotu. (Amubale Luka 19:36-40.) Aboobo basikwiiya bakwe beelede kuti tiibakali kucilangila cakatobela. Ciindi Jesu “naakasika munsi-munsi, wakalila naakaubona munzi.” Kumwi kalila, Jesu wakasinsima zintu zibyaabi izyakali afwaafwi kubacitikila bantu bamu Jerusalemu.—Lk. 19:41-44.

11. Nkaambo nzi Jesu ncaakalila akaambo kabantu bamu Jerusalemu?

¹¹ Jesu cakamucisa mumoyo akaambo kakuti wakalizyi kuti nokuba kuti wakatambulwa kabotu, bunji bwabantu bamucisi cakwe bakalitondezyede kale kuti tiibakali kuyoowutambula mulumbe wa Bwami. Aboobo Jerusalemu wakali kuyoonyonyoonwa alimwi kufwumbwa mu Juda iwakali kuyoofwutuka wakali kuyootolwa mubuzike. (Lk. 21:20-24) Cuusisya ncakuti, mbubwenya Jesu mbwaakaambide, bantu banji bakamukaka. Mbuti bantu banji mbobautambula mulumbe wa Bwami kubusena nkomukkala? Ikuti naa mbasyoonto buyo ibabikkila maano kukusolekesya kwanu kubayiisya kasimpe, ncinzi ncomukonzya  kwiiya kumisozi ya Jesu? Amubone ziiyo azimwi zyotatwe.

12. Ncinzi ncotukonzya kwiiya kujatikizya Jehova kumisozi ya Jesu akaambo kabasimukobonyina?

¹² Jehova ulababikkila maano bantu. Misozi ya Jesu ituyeezya Jehova mbwababikkila maano kapati bantu. “Tayandi kuti muntu uuli woonse anyonyoonwe, pele uyanda kuti boonse bakonzye kweempwa.” (2Pet. 3:9) Mazuba aano, tulatondezya kuti tulabayanda basimukoboma kwiinda mukusolekesya kwesu nkotucita cakulyaaba kutegwa tubasike amoyo amakani mabotu.—Mt. 22:39. *

13-14. Mbuti Jesu mbwaakabafwida lubomba bantu alimwi mbuti mbotukonzya kuba abube oobo?

¹³ Jesu wakabeleka canguzu mumulimo. Wakatondezya luyando lwakwe kubantu kwiinda mukuzumanana kubayiisya aciindi cili coonse. (Lk. 19:47, 48) Ncinzi cakamukulwaizya kucita boobo? Jesu wakabafwida lubomba. Zimwi ziindi, bantu banji bakali kuyandisya kapati kumvwa majwi aa Jesu cakuti walo alimwi abasikwiiya bakwe bakali ‘kwaalilwa akulya.’ (Mk. 3:20) Alimwi ciindi muntu umwi naakali kuyanda kubandika a Jesu masiku, wakalilibambilide kuswaangana anguwe aciindi eeco. (Joh. 3:1, 2) Bunji bwabantu ibakasaanguna kumuswiilila Jesu kunyina nobakaba basikwiiya bakwe. Pele boonse ibakamuswiilila bakakambaukilwa cakulomya. Mazuba aano tuyanda kupa bantu boonse coolwe cakumvwa makani mabotu. (Mil. 10:42) Kutegwa tucite oobo, inga twayandika kucinca-cinca nzila mbotukambauka.

¹⁴ Amulisungule kucinca. Ikuti katutacinci ciindi notutola lubazu mumulimo, inga tiitwacikonzya kubajana bantu ibayanda kuswiilila makani mabotu. Mupainiya wazina lya Matilda wakati: “Mebo abalumi bangu tulasoleka kubasikila bantu aziindi ziindene-indene. Mafwumofwumo, tukambaukila mumasena mucitilwa makwebo. Syikati ciindi bantu banji nobeendeenda, tubelesya twakubikkila mabbuku twakukuba. Mpoonya kumazuba, tubona kuti cilagwasya kubasikila bantu kumaanda aabo.” Tatweelede buyo kukambauka ciindi swebo ncotuyanda, pele tweelede  kulisungula kucinca mulongo wesu kutegwa katumbauka ciindi notukonzya kubajana bantu. Ikuti twacita boobo, tulakonzya kuba masimpe kuti Jehova uyookkomana.

15. Ncinzi cakacitika mubusiku bwamamanino bwabuumi bwa Jesu, kweelana a Luka 22:39-44?

¹⁵ Kumangolezya mu Nisani 14, 33 C.E., Jesu wakaunka kumuunda wa Getesemane. Okuya wakapaila kuli Jehova camoyo woonse. (Amubale Luka 22:39-44.) Aciindi eeco icakali kukatazya kapati, Jesu “wakapaila mipailo yakukombelezya . . . kacita boobo cakulila kapati akuzwa misozi.” (Heb. 5:7) Ncinzi Jesu ncaakapailila mubusiku oobo bwamamanino katanafwa? Wakapaila kulomba nguzu kutegwa azumanane kusyomeka kuli Jehova akucita kuyanda kwakwe. Jehova wakauswiilila mupailo wa Mwanaakwe uuzwa ansi amoyo, aboobo wakatuma mungelo kuzoomuyumya-yumya.

16. Nkaambo nzi Jesu ncaakapenga kapati mumoyo naakali kupaila mumuunda wa Getesemane?

¹⁶ Cakutadooneka Jesu wakalila naakali kupaila muunda wa Getesemane, akaambo kakuti bantu bakali kuyoomubona kuti ngusikusampaula Leza. Alimwi wakaluuzyi mukuli mupati ngwaakajisi, nkokuti wakusumpula zina lya Bausyi. Ikuti muli mubukkale bukatazya kapati ibusunka kusyomeka kwanu kuli Jehova, ncinzi ncomukonzya kwiiya kumisozi ya Jesu? Atubone ziiyo azimwi zyotatwe.

17. Ncinzi ncotukonzya kwiiya kujatikizya Jehova kubwiinguzi bwamipailo ya Jesu iizwa ansi amoyo?

¹⁷ Jehova ulaiswiilila mipailo yanu yakukombelezya. Jehova wakakuswiilila kulomba kwa Jesu kuzwa ansi amoyo. Nkaambo nzi? Akaambo kakuti makanze mapati aa Jesu akali aakuzumanana kusyomeka kuli Bausyi alimwi akusumpula zina lyabo. Ikuti naa makanze eesu mapati ngakuzumanana kusyomeka kuli Jehova alimwi akusumpula zina lyakwe, uyakwiingula mipailo yesu yakulomba lugwasyo.—Int. 145:18, 19.

18. Muunzila nzi Jesu mwali mbuli mulongwe silweetelelo?

¹⁸ Jesu ulamweetelela kujatikizya mbomulimvwa. Ciindi notuuside kapati, tulakkomana kuumbulizyigwa amulongwe silweetelelo, ikapati  ooyo iwakacitikilwa masunko aakozyenye angotujisi. Jesu ngomulongwe ooyo. Ulizyi mbotulimvwa ciindi notutajisi nguzu alimwi aciindi notuyandika lugwasyo. Ulizyi kulezya kwesu alimwi uyoobona kuti twapegwa lugwasyo ndotuyandika “aciindi ceelede.” (Heb. 4:15, 16) Mbubwenya Jesu mbwaakalutambula lugwasyo kuzwa kumungelo mumuunda wa Getesemane, tweelede kulisungula kutambula lugwasyo ndwapa Jehova, kufwumbwa naa luzwa mubbuku limwi, muvidiyo, mumakani naa kwiinda mukuswaigwa kukulwaizya kuzwa kumwaalu naa mulongwe uusimide.

19. Mbuti mbomukonzya kujana nguzu ciindi nomuli mubukkale ibusunkwa kusyomeka kwanu kuli Leza? Amupe cikozyanyo.

¹⁹ Jehova uyoomupa “luumuno lwa Leza.” Mbuti Jehova mbwayootuyumya? Ciindi notupaila, tuyootambula “luumuno lwa Leza oolo lwiinda maano oonse.” (Flp. 4:6, 7) Luumuno ndwapa Jehova luyootupa kukkalwa moyo alimwi akutugwasya kuyeeya kabotu. Eeci ncecakacitikila mucizyi wazina lya Luz. Wakaamba kuti: “Ndilimvwa kulendelelwa. Zimwi ziindi, kulimvwa boobo kundipa kuyeeya kuti Jehova tandiyandi. Pele ikuti naa ndatalika kulimvwa boobo, ndilamwaambila Jehova mpoonya-mpoonya mbondilimvwa. Mupailo undipa kulimvwa kabotu.” Kweelana amajwi aamucizyi ooyu, tulakonzya kujana luumuno kwiinda mumupailo.

20. Ino nziiyo nzi nzyotwaiya kumisozi ya Jesu?

²⁰ Eelo kaka zilaumbulizya alimwi akugwasya ziiyo nzyotwiiya kumisozi ya Jesu! Twayeezyegwa kubagwasyilizya balongwe besu ibali mubuumba alimwi akusyoma kuti Jehova a Jesu bayootugwasyilizya twaakufwidwa muyandwa wesu. Tulakulwaizyigwa kukambauka alimwi akuyiisya calubomba nkaambo Jehova Leza a Jesu Kristo balabutondezya bube oobu. Alimwi tulaumbulizyigwa kuzyiba kuti Jehova a Mwanaakwe uuyandwa balizyi mbotulimvwa, balatweetelela mukulezya kwesu alimwi bayanda kutugwasya kuti tuzumanane kuliyumya. Aboobo atuzumanane kuzibelesya nzyotwaiya kusikila buzuba Jehova mbwayoocizuzikizya cisyomezyo eeci cikkomanisya ‘cakusindula misozi yoonse kumeso eesu’!—Ciy. 21:4.