Mibuzyo Yabasikubala
Naakazyalwa Jesu, nkaambo nzi Josefa a Mariya ncobakazumanana kukkala mu Betelehemu muciindi cakupiluka ku Nazareta?
Bbaibbele kunyina nolyaamba kaambo ncocili boobo. Pele lilaamba makani aakkomanisya aapandulula cintu cilangilwa kuti ncocakapa kuti basale kutapiluka ku Nazareta.
Mungelo wakaambila Mariya kuti wakali kuyoomita akuzyala mwana. Ciindi mungelo naakaamba mulumbe ooyu, Mariya a Josefa bakali kukkala ku Nazareta, imunzi wakali mu Galilaya. (Lk. 1:26-31; 2:4) Kumbele, nobakazwa ku Egepita, bakapiluka ku Nazareta. Ooku nkonkuko nkwaakakomenena Jesu akuba muna Nazareta. (Mt. 2:19-23) Nkakaambo kaako ciindi notwaamba zina lya Jesu, Josefa alimwi a Mariya inga tuyeeya Nazareta.
Mariya wakajisi wacibbululu uutegwa Elizabeta, walo iwakali kukkala ku Juda. Elizabeta wakali mukaintu wamupaizi Zekariya alimwi wakazikuba banyina Johane Mubbapatizi. (Lk. 1:5, 9, 13, 36) Mariya wakaswaya Elizabeta akukkala anguwe mu Juda kwamyezi yotatwe. Mpoonya Mariya wakapiluka ku Nazareta. (Lk. 1:39, 40, 56) Nkakaambo kaako wakalicizyi kabotu cilawo ca Juda.
Mukuya kwaciindi, Josefa wakatobela mulawo ‘wakuyoolembwa.’ Aboobo Josefa wakeenda kuzwa ku Nazareta kuya ku Betelehemu, ‘imunzi wa Davida’ alimwi mbobusena bwakasinsimwa kuti Mesiya nkwaakali kuyoozyalilwa. (Lk. 2:3, 4; 1Sam. 17:15; 20:6; Mik. 5:2) Ciindi Mariya naakatumbuka Jesu okuya, Josefa tanaakayanda kuti Mariya ayende musinzo mulamfwu kuya ku Nazareta kajisi muvwanda. Bakakkala mu Betelehemu, ikwali kulampa makkilomita aali 9 kuzwa ku Jerusalemu. Aboobo tiicakali kuyoobakatazya kutola mwanaabo muvwanda kutempele kuyoopa cituuzyo kweelana a Mulawo.—Lev. 12:2, 6-8; Lk. 2:22-24.
Mungelo wa Leza wakaambilide Mariya kuti mwanaakwe wakali kuyootambula “cuuno cabwami ca Davida” akuti uyoolela kali “Mwami.” Ambweni Josefa a Mariya bakayeeya kuti cakali kweelela kuli Jesu kuzyalilwa mumunzi wa Davida. (Lk. 1:32, 33; 2:11, 17) Aboobo kweelede kuti bakayeeya kuti cili kabotu kuzumanana kukkala mumunzi ooyu akulindila malailile ngaakali kuyoobapa Leza.
Tatuzyi naa bakakkala kwaciindi cilamfwu buti mu Betelehemu kusikila ciindi basikupandulula bweende bwanyenyeezi nobakasika. Nokuba boobo, aciindi aawa, bakali kukkala muŋanda alimwi Jesu wakali “mwana,” ikutali muvwanda. (Mt. 2:11) Kulibonya kuti muciindi cakupiluka ku Nazareta, bakakkala mu Betelehemu kwaciindi cili mbocibede.
Heroda wakalailila kuti “bana basankwa boonse mu Betelehemu . . . ibajisi myaka yakuzyalwa yobilo akuyaansi” bajaigwe. (Mt. 2:16) Mungelo wakacenjezya Josefa makani aaya, aboobo wakatijila ku Egepita antoomwe a Mariya alimwi a Jesu, akukkala okuya kusikila naakafwa Heroda. Mukuya kwaciindi, Josefa wakaunka ku Nazareta antoomwe amukwasyi wakwe. Nkaambo nzi ncobatakapiluka ku Betelehemu? Akaambo kakuti aciindi eeco mwana wa Heroda, Arikelao ngowakali kulela mu Judaya, alimwi wakali mwaalumi silunya. Mpoonya alimwi mungelo wakacenjezya Josefa kuti ataunki nkuko. Ku Nazareta, Josefa wakali kukonzya kumukomezya kabotu Jesu akuba mukombi wa Leza mwini-mwini.—Mt. 2:19-22; 13:55; Lk. 2:39, 52.
Pele kulangilwa kuti Josefa wakafwa Jesu katanafwa akupa kuti cikonzyeke kuli bamwi kuunka kujulu. Aboobo Josefa uyoobusyilwa kubuumi bwaanyika. Bantu banji bayoomubona akumubuzya zinji kujatikizya kaambo walo a Mariya ncobakazumanana kukkala mu Betelehemu ciindi Jesu naakazyalwa.