Skip to content

Skip to table of contents

MAKANI AAKULUULA

Ndagwasyigwa Kwiinda Mukweenda Abasongo

Ndagwasyigwa Kwiinda Mukweenda Abasongo

BUZUBA bumwi kwakacede kabotu ku Brookings, South Dakota, U.S.A., alimwi kwakali kwiinda kawo kabotu. Cakandiyeezya kuti lino-lino buyo kwakali kuyooba caanda kubusena oobu. Nokuba boobo, mulakonzya kugambwa kuzyiba kuti buzuba oobo, kakamu kesu kasyoonto kakali kwaandwa mpeyo muŋanda imwakali kuyobwedwa zyakulya. Twakaliimvwi kumbele lyacinywido cazivwubwa icakajisi maanzi. Amuleke ndimwaambile makani aajatikizya mbondakakomena kutegwa mumvwisye ncondisola kwaamba.

BUUMI BWANGU KANDICILI MWANA

Bapati babataata ba Alfred alimwi abataata

Ndakazyalwa mu March 7, 1936, ndendime keela akati kabana bone mbotwakazyalwa limwi. Twakali kukkala afaamu nsyoonto kujwe lyadolopo lya South Dakota. Bulimi cakali cintu cakali kuyandika mubuumi mumukwasyi wesu, pele tiicakali cintu icakali kuyandika kapati. Bazyali bangu bakabbapatizyigwa kuba Bakamboni ba Jehova mu 1934. Bakalyaaba kuli Taateesu wakujulu Jehova, aboobo kucita kuyanda kwa Leza ncecakali cintu icakali kuyandika kapati kulimbabo. Bataata ba Clarence, alimwi abapati babataata ba Alfred, bakabeleka kabali basicuuno bakabunga kabaalu mumbungano yesu nsyoonto ku Conde, South Dakota.

Kujanika kumiswaangano ya Bunakristo alimwi akukambauka kuŋanda aŋanda kuyaabwaambila bamwi kujatikizya bulangizi bwamu Bbaibbele bubotu kapati bwakumbele, cakali cintu cakali kucitwa lyoonse mumukwasyi wesu. Cikozyanyo cabazyali bangu alimwi alwiiyo ndobakatupa, zyakatugwasya munzila mbotu swebo tobana babo. Mebo amucizyi wangu, Dorothy, twakaba basikumwaya ba Bwami notwakali amyaka yakuzyalwa iili cisambomwe. Mu 1943, ndakalilembya mu Cikolo Camulimo Weendelezyegwa a Leza, calo icakazwa akuba cibeela camiswaangano yesu.

Kandili mupainiya mu 1952

Miswaangano yacooko, yabbazu alimwi ayaalubazu yakali cibeela ciyandika kapati mubuumi bwesu. Mukwesu Grant Suiter ngowakali mwaambi wakaswaide mu 1949 ku Sioux Falls, South Dakota. Ndicaayeeyede makani aakwe aakuti, “Tuli Kumamanino Aabweende Bwazintu Kwiinda Mbomuyeeyela!” Wakakankaizya kuti Banakristo boonse ibalyaabide beelede kububelesya kapati buumi bwabo mumulimo wakwaambilizya makani mabotu aa Bwami bwa Leza oobo lino ibulela. Eeco cakandikulwaizya ikulyaaba kuli Jehova. Kweelana ambokwapandululwa musyule, kumuswaangano wabbazu iwakatobela, ku Brookings, ndakajanika muŋanda eeyo iyakali kuyobwedwa zyakulya imwakali kutontola kapati, kandilindila kubbapatizyigwa. Cinywido cazivwubwa mbobwakali busena bwakuti swebo tone tubbapatizyilwe mumo mu November 12, 1949.

Mpoonya ndakalibikkila mbaakani yakucita bupainiya. Ndakatalika mulimo wabupainiya mu January 1, 1952, nondakajisi myaka iili 15. Bbaibbele lyaamba kuti: “Ooyo weenda abasongo ulaba musongo,” aboobo kwakali bantu banji basongo mumukwasyi ibakaukkomanina muzeezo wangu wakucita bupainiya. (Tus. 13:20) Bapati babataata ba Julius, balo ibakajisi myaka iili 60, mbambabo mbotwakali kubeleka limwi mulimo wabupainiya. Nokuba kuti bakali bapati kulindime, twakaba aziindi zikkomanisya kapati mumulimo wakukambauka. Ndakajana busongo bugwasya kapati kuzwa kulimbabo. Kwakainda buyo ciindi cisyoonto abalo ba Dorothy bakaba bapainiya.

KUBIKKILWA MAANO ABALANGIZI BAMABAZU

Mubukubusi bwangu boonse, bazyali bangu bakali kubatamba balangizi bamabazu alimwi abamakaintu babo kuti kabakkala andiswe. Banabukwetene bamwi, ba Jesse aba Lynn Cantwell bakandigwasya kapati. Akaambo kakukulwaizyigwa ambabo, ndakatalika bupainiya. Akaambo kakuti bakali kundibikkila maano kapati, eeci cakapa kuti ndibe aluyandisisyo lwini-lwini lwakulibikkila mbaakani zyakumuuya. Ciindi nobakali kuswaya mbungano izyakali afwaafwi ampotwakali kukkala, zimwi ziindi bakali kunditamba kuti katuunka antoomwe mubukambausi. Eelo kaka cakali kukkomanisya alimwi akukulwaizya kucita boobo!

Ba Bud Miller alimwi abakaintu babo ba Joan, mbabakatobela kuswaya mbungano yesu kabali balangizi babbazu. Aciindi eeco ndakali amyaka iili 18 alimwi ndakali kusinikizyigwa kuti ndinjile mulimo wabusikalumamba. Aabo ibakali kulemba bantu mulimo wabusikalumamba mucilawo mondakali kukkala, kumatalikilo bakandibikka kulubazu lumwi lwalo ilwatakali kweendelana amulawo Jesu ngwaakapa basikumutobela wakutatola lubazu mumapolitikisi. Pele ndakali kuyanda kukambauka makani mabotu aa Bwami. (Joh. 15:19) Aboobo, ndakalomba basikulemba mulimo wabusikalumamba kuti bandibikke kulubazu lwabakambausi.

Cakandikkomanisya kapati kuti Mukwesu Miller wakalyaaba kuti tuunke limwi kuyoomvwa makani mbwaatiikosolwe. Kweelana ambobakabede, bakali kuseka-seka abantu alimwi tiibakali kuyoowa muntu. Ikusindikilwa amuntu uusimide kumuuya uuli boobo cakandipa kutayoowa. Aboobo mu 1954 ciindi cacilimo, kabunga ikakali kulemba bantu mulimo wabusikalumamba kakandibikka kulubazu lwabakambausi. Eeci cakajalula mulyango wakuti ndizuzikizye mbaakani aimbi yakumuuya.

Kandili umwi wamukwasyi wa Beteli mupya kandiimvwi kumbali amootokala

Aciindi eeci, ndakatambwa kuyakubelekela ku Beteli, kubusena ikwakali kwiitwa kuti Watchtower Farm ku Staten Island, New York. Ndakapegwa coolwe cakubelekela ku Beteli kwamyaka yotatwe. Eeco cakapa kuti ndizyibe zintu zinji akaambo kakuti ndakayaanya bantu banji basongo alimwi akubeleka ambabo.

KUBELEKELA KU BETELI

Kandili ku WBBR a Mukwesu Franz

Faamu eeyi ku Staten Island yakalijisi aŋanda yasikapepele WBBR. Yalo iyakali kweendelezyegwa a Bakamboni ba Jehova kuzwa mu 1924 kusikila mu 1957. Bamukwasyi wa Beteli bali 15 naa bali 20 mbabakali kubelekela kufaamu eeyi. Bunji bwesu twakacili bana alimwi kunyina ncotwakazyi pe. Pele akati kesu kwakali mukwesu mupati munanike wazina lya Eldon Woodworth. Wakatondezya ncobeni kuti wakali musongo. Kutubikkila maano mbuli kuti mbaataata kwakatuyumya-yumya kumuuya. Zimwi ziindi kuti kwaba kuteendelana akaambo kakutalondoka, Mukwesu Woodworth wakali kwaamba kuti: “Zintu nzyacita Jehova zibotu nokuba kuti ubelesya bantu batalondokede.”

Ba Harry Peterson bakali basungu mumulimo wakukambauka

Andiswe twakalijisi coolwe cakukkala amukwesu Frederick W. Franz. Busongo bwakwe alimwi aluzyibo lwa Magwalo ndwaakajisi lulibedelede lwakatugwasya kapati toonse, alimwi wakali kutubikkila maano toonse. Ba Harry Peterson mbabakali kutujikila, cakali kutuubila kubelesya zina lyakuti Peterson kwiinda zina lyabo lyakuti Papargyropoulos. Abalo bakali bananike alimwi bakali basungu kapati mumulimo wakukambauka. Mukwesu Peterson wakali kuubeleka kabotu mulimo wakwe ku Beteli pele alimwi wakali kuubikkila maano mulimo wabukambausi. Wakali kwaabila mamagazini eesu aayinda ku 100 mwezi amwezi. Wakalaazyi kabotu Magwalo, alimwi bunji bwamibuzyo yesu wakali kuyiingula.

KUGWASYIGWA ABACIZYI BASONGO

Zintu izyakali kulimwa afaamu zyakali kutolwa kumincini akubikkwa mutugabba. Mwaka amwaka bakali kubikka micelo alimwi azisyumani mutugabba tubalilwa ku 45,000 twamukwasyi wa Beteli woonse. Mumulimo ooyu, ndakaba acoolwe cakubeleka aba Etta Huth, imucizyi musongo ncobeni. Nguwakali kulanganya zyoonse izyakali kuyandika ciindi notwakali kubikka mutugabba izyakali kulimwa. Ciindi eeco notwakali kubikka zyakulya mutugabba, bacizyi ibakali kukkala munsi-munsi bakali kuboola kugwasyilizya, alimwi ba Etta mbabakali kulanganya mulimo. Nokuba kuti ba Etta mbabakali kulanganya mulimo ooyu, bakali kubikkila maano kuba cikozyanyo cibotu cakulemeka bakwesu ibakali kweendelezya afaamu. Ndakabona kuti bakali cikozyanyo cibotu cakulibombya kububambe bwa Leza bwabweendelezi.

Kandili aba Angela aba Etta Huth

Mucizyi Angela Romano wakali umwi wabacizyi ibakali kuboola kugwasyilizya kubikka zyakulya mutugabba. Ba Etta bakamugwasya mucizyi ooyu ciindi naakaboola mukasimpe. Aboobo, ciindi nondakali kubelekela ku Beteli, ndakayaanya aumbi mucizyi musongo wazina lya Angie, walo ngotwabeleka limwi lino kwamyaka iili 58. Mebo aba Angie twakakwatana mu April 1958, alimwi twabeleka antoomwe mumilimo minji calukkomano. Mumyaka yoonse eeyo, lusyomo luyumu lwaba Angie muli Jehova lwapa kuti cikwati cesu ciyume. Kufwumbwa buyumu-yumu mbotukonzya kuyaanya, ndilaalusyomo lwakuti tulakonzya kubuzunda antoomwe.

MULIMO WABUMISYINALI ALIMWI AMULIMO WAKWEENDEENDA

Ciindi zibelesyo zya WBBR ku Staten Island nozyakasambalwa mu 1957, ndakabeleka ku Beteli yaku Brooklyn kwaciindi cisyoonto. Mpoonya mebo aba Angie twakakwatana, aboobo ndakazwa ku Beteli, alimwi kwamyaka yotatwe twakali kucita bupainiya ku Staten Island. Kwaciindi cisyoonto, ndakabeleka abantu ibakaula ŋanda yasikapepele, yalo yakali kubelesya mabala aaya WPOW.

Mebo aba Angie twakalikanzide kupona buumi buubauba kutegwa tulibambile kubeleka kufwumbwa nkotwakali kuyandika. Akaambo kaceeco, kumatalikilo kwamwaka wa 1961 twakalilibambilide kuzumina mulimo wakubeleka katuli bapainiya baalubazu ku Falls City, Nebraska. Kwakainda buyo ciindi cisyoonto twakatambwa kujanika ku Cikolo Camulimo wa Bwami, aciindi eeco cakali kutola buyo mwezi omwe alimwi cakali kucitilwa ku South Lansing, New York. Twakacikkomanina kapati cikolo eeci alimwi twakali kuyanda kubelesya luzyibo ndotwakajana twapiluka ku Nebraska. Aboobo twakagambwa ciindi notwakatambula mulimo mupya wabumisyinali ku Cambodia! Busena oobu bwakapa kuti tuzyibe zintu zyeenzu. Twakalijisi luyandisisyo lwakumwaya makani mabotu ooko.

Nokuba boobo, kwakatalika manyongwe aajatikizya twaambo twacisi, aboobo twakalongela ku Vietnam nkoili kumusanza. Cuusisya ncakuti, mumyaka yobilo buyo ndakazyikuciswa kapati, aboobo twakaambilwa kupiluka kuŋanda. Ndakali kuyandika ciindi cakulyookezya kutegwa ndilimvwe kabotu, pele mbondakaponena buyo, twakatalika alimwi mulimo waciindi coonse.

Mebo aba Angela mu 1975, katulindila kubuzyigwa-buzyigwa a TV

Mu March 1965 twakaba acoolwe cakutalika mulimo wakweendeenda kuswaya mbungano. Kwamyaka iili 33, mebo aba Angie twakakkomana kubeleka mulimo wamubbazu alimwi acooko, kubikkilizya amilimo iicitwa miswaangano kaitanatalika alimwi anoicitwa. Miswaangano yacooko yakali kundikkomanisya kapati, aboobo ndakali kukkomana kapati kugwasilizya kubeleka milimo yaamiswaangano. Kwamyaka iili mbwiibede twakali mudolopo lyamu New York, alimwi bunji bwamiswaangano yacooko yakali kucitikila ku Yankee Stadium.

KUPILUKA KU BETELI AKUBA MWIIYI KUZIKOLO ZYEENDELEZYEGWA AA LEZA

Mbubwenya mbocicitika kubantu banji babeleka mumulimo waciindi coonse, milimo iikkomanisya alimwi amiyumu-yumu yakali kutulindila mebo aba Angie. Mucikozyanyo, mu 1995, ndakalombwa kuti ndikayiisye ku Cikolo Cakwiiya Mulimo. Nokwakainda myaka yotatwe, twakatambwa ku Beteli. Cakali kukkomanisya kapati kupiluka ku Beteli kwalo nkondakatalikila mulimo waciindi coonse waalubazu kwamyaka iili 40 yakaindide. Kwaciindi cili mbocibede, ndakabeleka mu Dipatimenti ya Mulimo alimwi ndakabeleka akuyiisya muzikolo zinji zya Bwami. Mu 2007 ba Kabunga Keendelezya bakabikka zikolo izyakali kucitikila a Beteli kuba mu Dipatimenti ya Zikolo Zyeendelezyegwa a Leza, alimwi kwamyaka iili mbwiibede, ndakaba acoolwe cakuba mulangizi wazikolo eezyi.

Twabona kucinca kupati ikwaba mulwiiyo lwabunaleza. Cikolo Cabaalu Bambungano cakatalisyigwa mu 2008. Mumyaka yobilo yakatobela, baalu bainda ku 12,000 bakayiisyigwa ku Patterson alimwi aku Beteli yaku Brooklyn. Cikolo eeci cazumanana mumasena aambi, alimwi cilijisi bamayi bacibwene. Mu 2010 Cikolo Cakwiiya Mulimo cakatalika kwiitwa kuti Cikolo Cakwiiya Bbaibbele ca Bakwesu Batakwete, alimwi cikolo cipya cakatalisyigwa iciitwa kuti Cikolo Cakwiiya Bbaibbele ca Banabukwetene Banakristo.

Kutalikila mumwaka wamulimo wa 2015, zikolo eezyo zyobilo zyakaswaanganizyigwa, akupanga cikolo ciitwa kuti Cikolo Cabakambausi ba Bwami. Aabo ibanjila cikolo eeci balakonzya kuba banabukwetene naa bakwesu batakwete alimwi abamacizyi batakwetwe. Banji bakakkomana kumvwa kuti cikolo eeci cinakucitwa mumitabi minji. Cilakkomanisya kubona zyoolwe zyakwiiya lwiiyo lwabunaleza kazivwula, alimwi ndilikkomene kubona bantu banji kabalyaabide kwiiya kucikolo eeci.

Ndayeeya buumi bwangu bwamusyule kanditana bbapatizyigwa mucinywido cazivwubwa kusikila lino, ndilumba Jehova akaambo kabantu basongo ibakandigwasya kweenda munzila yakasimpe. Boonse tiibakali bamusela wangu alimwi tiitwakakomena limwi kubusena bomwe. Pele mukati kamyoyo yabo, bakali bantu basimide kumuuya. Luyando lwabo kuli Jehova lwakali kulibonya kwiinda mumicito yabo alimwi ambobakali kuzilanga zintu. Mumbunga ya Jehova tulijisi bantu basongo banji mbotukonzya kuyanzana limwi. Ndakacita oobo alimwi ndagwasyigwa kapati.

Ndilakkomana kubonana abasicikolo bazwa muzisi ziindene-indene nyika yoonse