Skip to content

Skip to table of contents

Bubotu​—Mbuti Mbomukonzya Kuba Ambubo?

Bubotu​—Mbuti Mbomukonzya Kuba Ambubo?

TOONSE tulayanda kuti bamwi kabatubona kuti tuli bantu bali kabotu. Nokuba boobo, mazuba aano cilakatazya kuba muntu uuli kabotu. Bantu banji ‘tabayandi bubotu.’ (2Tim. 3:3) Balazikaka zyeelelo zya Jehova. Ncaamba kuti ncibotu, balo baamba kuti ‘ncibi’ alimwi ncaamba kuti ncibi, balo baamba kuti ‘ncibotu.’ (Is. 5:20) Cilakatazya kuba bantu bali kabotu akaambo kakuti ambweni zintu izyakatucitikila musyule zyakatunyonganya mpoonya alimwi akaambo kakuti tatulondokede. Aboobo, tulakonzya kulimvwa mbubwenya mbobakalimvwa ba Anne, * balo nokuba kuti bamubelekela Jehova myaka minji, bakaamba kuti, “Cilandiyumina kusyoma kuti inga ndaba muntu uuli kabotu.”

Cikkomanisya ncakuti, toonse tulakonzya kutondezya bubotu! Muuya uusalala wa Leza nguupa kuti tube abube oobu, alimwi muuya wa Leza ulaanguzu kapati kwiinda zintu zibyaabi ziletwa anyika alimwi abantu batuzingulukide, alimwi azintu ziboola akaambo kakutalondoka kwesu azintu zyakatucitikila kaindi. Atubone ncobwaamba bubotu alimwi akwiiya mbotukonzya kubutondezya cakumaninina bube oobu.

INO BUBOTU NINZI?

Bubotu caamba kulilemeka kabotu, alimwi tabujatikizyi bubi buli boonse. Muntu uuli kabotu lyoonse uyandaula nzila mbwakonzya kubagwasya bamwi alimwi akubacitila zintu zibotu.

Ambweni mwakabona kale bamwi mbobalibambilide lyoonse kucitila banamukwasyi alimwi abalongwe babo zintu zibotu, pele sena aawa mpobweelede kugolela bubotu? Bwini mbwakuti, kunyina muntu uukonzya kutondezya bubotu ciindi coonse, nkaambo Bbaibbele lyaamba kuti “kunyina muntu mululami munyika uucita buyo zibotu lyoonse kakunyina kubisya.” (Muk. 7:20) Cakutainda mumbali, mwaapostolo Paulo wakaamba kuti: “Ndilizyi kuti mulindime, nkokuti mumubili wangu, munyina cibotu ciliko.” (Rom. 7:18) Aboobo cilasalala kuti tweelede kwiiya kuli Jehova, Kasensa kabubotu, ikuti katuyanda kuba abube oobu.

“JEHOVA MUBOTU”

Jehova Leza ulabikka zyeelelo zitondezya cibotu acibi. Kujatikizya nguwe, tubala kuti: “Uli mubotu alimwi milimo yako mibotu. Kondiyiisya malailile aako.” (Int. 119:68) Atubone zintu zyobilo zijatikizya bubotu bwa Jehova izyaambidwe mukapango aaka.

Jehova mubotu. Jehova mubotu kapati cakuti takonzyi kwaalilwa kutondezya bubotu. Amubone cakacitika ciindi Jehova naakaambila Musa kuti: “Ndilakutondezya bubotu bwangu boonse.” Wakatondezya Musa bulemu bwakwe kubikkilizya abubotu. Musa wakamvwa jwi lipandulula Jehova kaliti: “Jehova, Jehova, Leza siluse alimwi silweetelelo, uutafwambaani kukalala alimwi uuzwide luyando lutamani akasimpe, uutondezya luyando lutamani kubantu bali zyuulu, uulekelela milandu, nsotoko alimwi azibi, nokuba boobo aabo babisya tabaleki buyo katabasubuli.” (Kul. 33:19; 34:6, 7) Eeci cilatondezya caantangalala kuti Jehova mubotu kapati munzila zyoonse. Nokuba kuti Jesu wakali cikozyanyo cibotu mukutondezya bubotu kubantu, wakaamba kuti: “Taakwe mubotu ccita buyo Leza alikke.”—Lk. 18:19.

Tulabubona bubotu bwa Jehova muzintu nzyaakalenga

Milimo ya Jehova mibotu. Zintu zyoonse nzyacita Jehova zitondezya kuti mubotu. “Jehova mubotu kuli boonse, alimwi luse lwakwe lulalibonya mumilimo yakwe yoonse.” (Int. 145:9) Akaambo kakuti Jehova mubotu alimwi tasalululi, ulabapa buumi bantu boonse alimwi azintu nzyobayandika kutegwa kabapona. (Mil. 14:17) Alimwi ulatondezya kuti mubotu ciindi natulekelela zibi. Sintembauzyo wakalemba kuti: “Yebo, O Jehova uli mubotu alimwi ulilibambilide kulekelela zibi.” (Int. 86:5) Tulakonzya kuba masimpe kuti “Jehova kunyina nayakubaima cintu cili coonse cibotu, aabo beenda kabatajisi kampenda.”—Int. 84:11.

“AMWIIYE KUCITA ZIBOTU”

Twakalengwa mucinkozya ca Leza, aboobo inga twacikonzya kutondezya bubotu alimwi akucita zintu zibotu. (Matl. 1:27) Pele eeci tacikonzyi kulicitikila. Jehova utwaambila kuti tweelede ‘kwiiya kucita zibotu.’ (Is. 1:17) Ino mbuti mbotukonzya kwiiya kucita zibotu? Atubone nzila zyotatwe mbotukonzya kucita boobo.

Yakusaanguna, tweelede kulomba muuya uusalala, walo uukonzya kugwasya Banakristo kutondezya bube oobu kuzwa aansi amoyo. (Gal. 5:22) Masimpe, muuya wa Leza ulatugwasya kuyanda zintu zibotu alimwi akukaka zintu zibi. (Rom. 12:9) Alimwi buya, Bbaibbele lyaamba kuti Jehova ulakonzya ‘kutuyumya mumilimo mibotu iili yoonse alimwi amajwi.’—2Tes. 2:16, 17.

Yabili, tweelede kubala Jwi lya Leza ilyakasololelwa amuuya. Ciindi notubala Bbaibbele, Jehova ulatuyiisya “bukkale boonse bubotu” alimwi akutugwasya kulibambila kubeleka “mulimo mubotu uuli woonse.” (Tus. 2:9; 2Tim. 3:17) Moyo wesu uli mbuli ciyobwedo calubono. Ciindi notubala Bbaibbele alimwi akuzinzibala kuyeeya, tubikka zintu zibotu mumoyo wesu, eeci cili mbuli kubikka zintu ziyandika kapati muciyobwedo cesu calubono zyalo iziyootugwasya kumbele.—Lk. 6:45; Ef. 5:9.

Yatatu, tweelede kusolekesya ‘kutobela zintu zibotu.’ (3Joh.  11) Mu Bbaibbele kuli zikozyanyo zibotu nzyotukonzya kwiiya. Nokuba boobo, cikozyanyo iciinda kubota nca Jehova alimwi a Jesu. Pele tulakonzya kulanga-langa abamwi ibakali kutondezya bubotu. Bantu bobilo mbotukonzya kuyeeya ngu Tabita alimwi a Barnaba. (Mil. 9:36; 11:22-24) Mulakonzya kugwasyigwa kucikozyanyo cabo cibotu kapati ikuti kamubala ncolyaamba Bbaibbele kujatikizya mbabo. Nomubala, amubone ncobakacita kutegwa bagwasye bamwi. Amuyeeye kujatikizya ncomukonzya kucita kutegwa mugwasye bamwi mumukwasyi wanu naa mumbungano momuzulilwa. Alimwi amubone zintu zibotu izyakacitikila Tabita alimwi a Barnaba akaambo kakutondezya bubotu kuli bamwi. Mbubwenya buyo andinywe mulakonzya kugwasyigwa.

Alimwi tulakonzya kuyeeya kujatikizya bantu ibacita zibotu mazuba aano. Mucikozyanyo, amuyeeye kujatikizya baalu ibabeleka canguzu mumbungano balo ‘ibayanda bubotu.’ Alimwi amuyeeye kujatikizya bacizyi basyomeka balo kwiinda muzintu nzyobaamba akucita ‘mbaamayi bazintu zibotu.’ (Tit. 1:8; 2:3) Mucizyi wazina lya Roslyn, wakaamba kuti: “Mweenzuma ulasolekesya kapati kugwasya alimwi akukulwaizya bamwi mumbungano. Ulayeeya kujatikizya bukkale bwabo alimwi kanji-kanji ulabapa tuntu tusyoonto-syoonto pele itutondezya kuti ulababikkila maano. Ndimubona kuti muntu uuli kabotu ncobeni.”

Jehova ulabakulwaizya bantu bakwe ‘kuyandaula bubotu.’ (Am. 5:14) Ikuti twacita oobo, ciyootugwasya kuyanda zintu Jehova nzyaamba kuti nzibotu, alimwi ciyootukulwaizya kuyandisisya kucita zibotu.

Tulasolekesya kuba bantu bali kabotu alimwi akucita zintu zibotu

Kutegwa tube abube oobu, tatuyandiki kuti mane tubacitile zintu zigambya buya bantu naa zintu zidula. Mucikozyanyo: Kutegwa cisyango cikomene, tatucitilili maanzi manji aciindi comwe, muciindi caboobo, tulacitilila ziindi zinji kubelesya maanzi masyoonto. Mbubwenya buyo, ikuti twacita tuntu tusyoonto-syoonto ikugwasya bamwi, ciyootondezya kuti tuli bantu ibali kabotu.

Bbaibbele litwaambila kuba bantu “balibambilide” kutondezya bubotu. (2Tim. 2:21; Tit. 3:1) Ikuti katubikkila maano kuzintu zibacitikila bamwi, tulakonzya kujana nzila zyakukkomanisya beenzuma ‘muzintu zibotu alimwi izibapa kuyakwa.’ (Rom. 15:2) Eeci cilakonzya kubikkilizya akubapa cintu cimwi ncotujisi. (Tus. 3:27) Mucikozyanyo, tulakonzya kumutamba muntu umwi kucakulya naa kukuyanzana ikukulwaizya. Ikuti naa twamvwa kuti umwi ulaciswa, tulakonzya kumuswaya naa kumutumina fooni. Masimpe, tulakonzya kujana zyoolwe zinji zyakwaamba “jwi lili kabotu kukuyaka bamwi kweelana abukkale aciindi eeco, kutegwa libe jwi likonzya kubagwasya aabo baswiilila.”—Ef. 4:29.

Mbubwenya mbuli Jehova, tuyanda kubacitila zibotu bantu boonse. Aboobo tatubasalululi bamwi. Nzila imwi iinda kubota nkukambauka makani mabotu aa Bwami kubantu boonse. Kweelana ambwaakalailila Jesu, tulayanda kubacitila zibotu nobaba baabo ibatusulide. (Lk. 6:27) Tacilubide kutondezya luzyalo alimwi akucitila bamwi zibotu, nkaambo “kunyina mulawo uukasya zintu eezyi pe.” (Gal. 5:22, 23) Kwiinda mukulilemeka kabotu nociba ciindi notukazyigwa naa notusunkwa, tulakonzya kukwelelezya bamwi kukasimpe alimwi akupa kuti Leza alemekwe.—1Pet. 3:16, 17.

TULAGWASYIGWA CIINDI NOTUCITA ZIBOTU

“Muntu uuli kabotu uyootebula micelo yamilimo yakwe.” (Tus. 14:14) Ino micelo nzi imwi njotuyootebula? Ciindi notutondezya bubotu kuli bamwi, abalo bayootweendelezya kabotu. (Tus. 14:22) Nokuba kuti bamwi tabatweendelezyi kabotu, tweelede kuzumanana kubacitila zintu zibotu. Ikuti twacita oobo, ambweni inga bacinca bube bwabo akutalika kutweendelezya kabotu.—Rom. 12:20.

Banji balaamba mbobagwasyigwa kwiinda mukucita zibotu alimwi akuleka kucita zintu zibyaabi. Amulange cakuluula caba Nancy. Bakaamba kuti: “Ciindi nondakali kukomena, tiindakali kubikkila maano kuzintu, tiindakali kulilemeka alimwi ndakanyina bulemu. Nokuba boobo, nondakali kwiiya alimwi akuzitobela zyeelelo zya Leza ziluleme, ndakatalika kukkomana kapati. Lino ndilaabulemu.”

Ikaambo kapati ncotweelede kutondezya bubotu nkakuti, kucita boobo kupa kuti Jehova akkomane. Nokuba kuti banji tabaziboni nzyotucita, walo Jehova ulazibona. Ulazyiba ciindi coonse notucita zibotu alimwi anotuyeeya zintu zibotu. (Ef. 6:7, 8) Ino mbuti mbwatulumbula? “Jehova ulamukkomanina muntu uuli kabotu.” (Tus. 12:2) Aboobo atuzumanane kuba abubotu. Jehova usyomezya kuti “boonse bacita zibotu bayoolumbaizyigwa, bayoopegwa bulemu aluumuno.”—Rom. 2:10.

^ munc. 2 Mazina amwi acincwa.