Skip to content

Skip to table of contents

Nobakubusi, Amwiime nji Nomukazya Diabolosi

Nobakubusi, Amwiime nji Nomukazya Diabolosi

“Amusame zilwanyo zyoonse zizwa kuli Leza kutegwa mucikonzye kwiima nji nomukazya bucenjezu bwa Diabolosi.”—EF. 6:11.

NYIMBO: 79, 140

1, 2. (a) Nkaambo nzi bakubusi Banakristo ncobazunda munkondo njobalwana amyuuya mibi? (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.) (b) Ino ncinzi ncotutiilange-lange?

MWAAPOSTOLO Paulo wakakozyanisya buumi bwesu bwa Bunakristo kubuumi bwabasikalumamba. Pele nkondo njotulwana njakumuuya ikutali nkondo iini-ini. Nokuba boobo, basinkondoma nkobali ncobeni. Saatani amadaimona mbaasikalumamba bacibwene alimwi ibajisi luzyibo mukulwana. Kumatalikilo, inga calibonya mbuli kuti tatukonzyi kuzunda. Kwaambisya bakubusi Banakristo, balakonzya kulimvwa mbuli kuti tabajisi lukwabililo. Mbuti mbobakonzya kuzunda basinkondo aaba ibalaanguzu, imyuuya mibi? Balakonzya kuzunda, alimwi balizundide kale! Nkaambo nzi? Nkaambo ‘balazumanana kuyuma mu Mwami.’ Kuyungizya aalugwasyo lwa Leza, balasama zilwanyo zyankondo. Mbubwenya mbuli basikalumamba bayiisyidwe kabotu, ‘bakasama zilwanyo zyoonse zizwa kuli Leza.’—Amubale Baefeso 6:10-12.

2 Naakabelesya cikozyanyo cakwe eeci, kweelede kuti Paulo wakali kuyeeya zilwanyo nzyobakali kusama basikalumamba bana Roma. (Mil. 28:16) Atulange-lange kaambo cikozyanyo eeco ncocakali kweelela. Notucita oobo, atubikkile maano kuli nzyobakaamba bakubusi bamwi kujatikizya buyumu-yumu alimwi abubotu ibujanika kwiinda mukusama zibeela zyoonse zyazilwanyo zyakumuuya.

Sena Mulijisi Zilwanyo Zyoonse?

‘LUTAMBO LWAKASIMPE’

3, 4. Mbuti kasimpe kali mu Bbaibbele mbokali mbuli lutambo lwabasikalumamba bana Roma?

3 Amubale Baefeso 6:14. Lutambo lwabasikalumamba bana Roma lwakajisi tubulo tupapalete itwakali kukwabilila cibuno casikalumamba. Lutambo oolu lwaapangidwe munzila yakuti kalukwabilila cikwabilizyo cakucamba. Alimwi lutambo lumwi lwakalijisi atwakubikkila panga amupeni. Kuti walwaanga canguzu lutambo oolu, sikalumamba wakali kulibambila kulwana nkondo.

4 Mbubwenya buyo, kasimpe nkotwiiya kuzwa mu Jwi lya Leza kalatukwabilila kuntenda yakumuuya iiletwa anjiisyo zyakubeja. (Joh. 8:31, 32; 1Joh. 4:1) Kuti twazumanana kukayanda kasimpe kajatikizya Leza, ciyootuubila-ubila kunyamuna “cilikwabilizyo cakucamba,” nkokuti, ikupona kweelana azyeelelo zya Leza ziluleme. (Int. 111:7, 8; 1Joh. 5:3) Kuyungizya waawo, kuti katukamvwisya kasimpe kazwa mu Jwi lya Leza, tunoolibambilide lyoonse kukaiminina kuli basikukazya.—1Pet. 3:15.

5. Nkaambo nzi ncotweelede kwaamba masimpe?

5 Ciindi kasimpe nokaangwa mulindiswe, tuyookulwaizyigwa kupona kweelana ankako alimwi akwaamba masimpe ciindi coonse. Nkaambo nzi ncotweelede kweeleba kubeja? Nkaambo kubeja ninzila imwi yali kumubelekela kabotu Saatani. Kubeja kulabanyonganya boonse sikubeja alimwi asikusyoma zyakubeja. (Joh. 8:44) Aboobo, nokuba kuti tatulondokede, tweelede kusolekesya kwaamba masimpe. (Ef. 4:25) Pele kucita boobo tacili cuuba-uba. Abigail uujisi myaka yakuzyalwa iili 18, wakaamba kuti: “Kwaamba masimpe zimwi ziindi inga kwalibonya mbuli kuti takugwasyi, ikapati kubeja nokukonzya kupa kuti utanjili mumapenzi.” Pele ino nkaambo nzi lyoonse ncasola kwaamba masimpe? Wakayungizya kwaamba kuti, “Ciindi nondaamba masimpe, ndilaba amanjezyeezya aasalala kuli Jehova. Alimwi bazyali bangu abalongwe balandisyoma.” Victoria, uujisi myaka yakuzyalwa iili 23, wakaamba kuti: “Ikuti waamba masimpe alimwi akwiiminina nzyosyoma, ulakonzya kukongwa. Pele lyoonse unoojana mpindu: Unoojisi busicamba bwakwiiminina kasimpe, uyooba acilongwe cibotu a Jehova alimwi unoolemekwa abaabo ibakuyanda.” Masimpe, cilagwasya kuzumanana “kwaangilila lutambo lwakasimpe mucibuno cako” ciindi coonse.

Lutambo lwakasimpe (Amubone muncali 3-5)

“CILIKWABILIZYO CAKUCAMBA CABULULAMI”

6, 7. Nkaambo nzi bululami ncobukozyanisyigwa kucilikwabilizyo cakucamba?

6 Musyobo umwi wacilikwabilizyo cakucamba icakali kusamwa asikalumamba muna Roma mumwaanda wamyaka wakusaanguna cakajisi tubulo twabutale tuyalene. Tubulo ootu twakali koongomekwa kutegwa tukkwane acamba alimwi twakali kwaangililwa atutambo twacikutu kwiinda mukubelesya ngobyo zyalubulo alimwi atujatilizyo. Cibeela cimwi cakucamba casikalumamba cakali kukwabililwa atubulo atumbi tunji itwakaangidwe kututambo atumbi twacikutu. Cisani eeco tiicakali kupa sikalumamba kulikwaya kweenda alimwi cakali kuyandika kulingulwa ciindi aciindi kutegwa abone naa tubulo ootu tulijisi. Pele cilikwabilizyo cakucamba eeco cakali kukwabilila moyo alimwi azibeela zimbi zyamubili kukuyaswa panga naa mivwi.

7 Eelo kaka cileelela cikozyanyo eeco ikutondezya zyeelelo zya Jehova ziluleme mbozikonzya kukwabilila moyo wesu wacikozyanyo! (Tus. 4:23) Mbubwenya mbuli sikalumamba mbwaatakali kukonzya kucincanya cilikwabilizyo cakucamba cabutale akubweza ceeco citali calubulo luyumu, andiswe tatweelede kutobela mizeezo yesu kujatikizya zyeelelo ziluleme muciindi cakutobela zyeelelo zya Jehova ziluleme. Tatujisi busongo buyandika kutegwa tukwabilile moyo wesu. (Tus. 3:5, 6) Muciindi caboobo, ciindi aciindi tweelede kubona kuti ‘cilikwabilizyo cesu cakucamba’ ncaakatupa Jehova ciluukwabilide moyo wesu.

8. Ino nkaambo nzi ncocigwasya kukakatila kuzyeelelo zya Jehova?

8 Sena zimwi ziindi mulimvwa kuti zyeelelo zya Jehova ziluleme zilaminya naa kumumanina lwaanguluko? Daniel, uujisi myaka yakuzyalwa iili 21 wakaamba kuti: “Bamayi abasicikoloma inga balandifwubaazya akaambo kakuti ndipona kweelana azyeelelo zyamu Bbaibbele. Zimwi ziindi, ndilatyompwa kapati.” Ino ncinzi cakamugwasya mukubusi ooyu? Wakaamba kuti, “Mukuya kwaciindi, ndakabona mbocigwasya kupona kweelana azyeelelo zya Jehova. ‘Beenzuma’ bamwi bakatalika kubelesya misamu iikola; bamwi bakacileka cikolo. Cakali kuusisya kubona mbuli buumi bwabo mbobwakacinca. Masimpe Jehova ulatukwabilila.” Madison, uujisi myaka yakuzyalwa iili 15 wakaamba kuti: “Cilandiyumina kapati kukakatila kuzyeelelo zya Jehova alimwi akukaka kuyungwa abeenzuma kucita zintu nzyobayeeya kuti zili kabotu.” Ncinzi cimugwasya? Wakaamba kuti, “Ndilaliyeezya kuti ndiitwa azina lya Jehova alimwi akuti masunko ninzila imwi njabelesya Saatani kundilwana. Kuti ndaazunda masunko, ndilakkomana.”

Cilikwabilizyo cakucamba cabululami (Amubone muncali 6-8)

“KUMAULU AANU KAMUSAMIDE KABOTU IKULIBAMBILA KWAAMBILIZYA MAKANI MABOTU AALUUMUNO”

9-11. (a) Ino mabbusu nzi aacikozyanyo ngobasama Banakristo? (b) Ncinzi cikonzya kutugwasya kulikwaya ciindi notwaambilizya makani mabotu?

9 Amubale Baefeso 6:15. Sikalumamba muna Roma iwatakali kusama mabbusu aakwe wakali kutondezya kuti talibambilide kuunka kunkondo. Mabbusu aaya akapangidwe azikutu izyakali muzibeela zyotatwe iizyaangidwe antoomwe. Alimwi akali mayumu akupa kuti sikalumamba keenda kabotu.

10 Mbwaanga mabbusu ngobakali kusama basikalumamba bana Roma akali kubagwasya kuzunda munkondo, mabbusu aacikozyanyo aasamwa a Banakristo alabagwasya kutola mulumbe waluumuno kubantu. (Is. 52:7; Rom. 10:15) Nokuba boobo, kuyandika busicamba kutegwa tucite oobo ciindi nokwajanika coolwe. Roberto, uujisi myaka yakuzyalwa iili 20, wakaamba kuti, “Ndakali kuyoowa kubakambaukila basicikoloma, ndiyeeya kuti ndakali kufwa nsoni. Ndalanga musyule, tandizyi naa ncinzi icakali kundipa kulimvwa boobo. Lino ndilakkomana kupa bumboni kuli basicikoloma.”

11 Bakubusi banji babona kuti, ikuti naa balibambila kabotu kwaambilizya makani mabotu, balalikwaya kukambauka. Mbuti mbomukonzya kulibambila? Julia, uujisi myaka yakuzyalwa iili 16, wakaamba kuti: “Ndilabikka mabbuku mucibbeeke cangu cakucikolo, alimwi ndilaswiilila kumizeezo alimwi anzyobasyoma basicikoloma. Mpoonya ndilabona mbondikonzya kubagwasya. Ciindi nondalibambila, ndilakonzya kubandika abalo kujatikizya cini cikonzya kubagwasya.” Makenzie, uujisi myaka yakuzyalwa iili 23, wakaamba kuti: “Kuti koli aaluzyalo alimwi akuba muswiilizi mubotu, ulakonzya kwaazyiba mapenzi ngobajisi beenzinyoko. Ndilabikkila maano kwaabala makani oonse aakabambilwa bakubusi. Aboobo, ndilakonzya kubatondezya beenzuma kuzwa mu Bbaibbele naa aa jw.org makani aakonzya kubagwasya.” Kweelana anzyobakaamba bakubusi aaba mbozitondezya, kuti mwalibambila kukambauka, cili mbuli kuti mwasama “mabbusu” aanu munzila yeelede.

Maulu aalibambilide (Amubone muncali 9-11)

“NTOBO MPATI YALUSYOMO”

12, 13. ‘Mivwi iiyaka mulilo’ iili buti Saatani njabelesya?

12 Amubale Baefeso 6:16. “Ntobo mpati” iyakali kunyamunwa abasikalumamba bana Roma yakajisi makkona one alimwi yakali kumumvwumbilila kuzwa amagwezyo kusikila mumagondo. Yakali kumukwabilila kumapanga, masumo alimwi amivwi.

13 ‘Mivwi iiyaka mulilo’ njakonzya kumufwusa Saatani makani aakubeja aajatikizya Jehova, aakuti tamubikkili maano alimwi akuti kunyina uumuyanda. Ida, uujisi myaka yakuzyalwa iili 19 uulaapenzi lyakulimvwa kubula mpindu, wakaamba kuti: “Ziindi zinji ndakali kulimvwa kuti Jehova tandibikkili maano alimwi akuti tayandi kuba Mulongwe wangu.” Ncinzi cimugwasya kuzunda penzi eeli? Wakaamba kuti, “Miswaangano yakandigwasya kapati kuyumya lusyomo lwangu. Tiindakali kutola lubazu mukwiingula, kandiyeeya kuti kunyina wakali kuyanda kumvwa bwiinguzi bwangu. Pele lino ndakatalika kulibambila miswaangano akwiingula ziindi zyobilo naa zyotatwe. Tacili cuuba-uba, pele kuti ndapa bwiinguzi, ndilakkomana kapati. Alimwi bakwesu abacizyi balayumya-yumya. Lyoonse ndazwa mumuswangano ndilimvwa kuyandwa a Jehova.”

14. Nkaambo nzi kamasimpe ikayandika kapati kaambidwe mucakuluula ca Ida?

14 Cakuluula ca Ida citondezya kaambo kamasimpe ikayandika kapati: Ntobo iini iyakali kupegwa basikalumamba tiiyakali kucinca nsaizi, pele ntobo yesu yalusyomo ilakonzya kukomena naa pe. Eeco cili kulindiswe. (Mt. 14:31; 2Tes. 1:3) Eelo kaka cilayandika kapati kuyumya lusyomo lwesu!

Ntobo mpati yalusyomo (Amubone muncali 12-14)

“CIMPOOMPO CALUFWUTUKO”

15, 16. Ino mbuti bulangizi mbobuli mbuli cimpoompo?

15 Amubale Baefeso 6:17. Cimpoompo icakali kusamwa abasikalumamba bana Roma cakabambidwe munzila yakuti kacikwabilila mimvwi yakali kufwuswa kumutwe, kunsingo akumeso. Zimpoompo zimwi zyakalijisi zijatizyo kutegwa basikalumamba kabakonzya kuzinyamuna amaanza.

16 Mbubwenya mbuli cimpoompo mbocikwabilila bongo bwabasikalumamba, ‘bulangizi bwesu bwalufwutuko’ bulaikwabilila mizeezo yesu. (1Tes. 5:8; Tus. 3:21) Bulangizi butupa kubikkila maano kuzisyomezyo zya Leza alimwi bulatugwasya kwaabona munzila yeelede mapenzi. (Int. 27:1, 14; Mil. 24:15) Pele kutegwa “cimpoompo” cesu kacitugwasya, tweelede kuti katucisama kumutwe, kutali kucinyamuna amaanza.

17, 18. (a) Mbuti Saatani mbwakonzya kutoongelezya kusamununa cimpoompo cesu? (b) Mbuti mbotukonzya kutondezya kuti tiitwakoongelezyegwa abucenjezu bwa Saatani?

17 Mbuti Saatani mbwakonzya kutoongelezya kusamununa cimpoompo cesu? Amubone ncaakacita kuli Jesu. Cakutadooneka Saatani wakalizyi kuti Jesu wakajisi bulangizi bwakuyoolela bantu kumbele. Pele Jesu wakeelede kulindila kusikila ciindi ncaakabikkide Jehova. Alimwi kacitanasika ciindi eeco, Jesu wakeelede kupenga akufwa. Aboobo Saatani wakapa Jesu coolwe cakuti azuzikizye bulangizi bwakwe kacitanasika ciindi eeco. Saatani wakaamba kuti, ikuti naa Jesu wamukomba ciindi comwe buyo, wakali kuyoomupa bweendelezi mpoonya-mpoonya. (Lk. 4:5-7) Mbubwenya buyo, Saatani ulizyi kuti Jehova uyootupa zintu zyakumubili munyika mpya. Pele tweelede kulindila, alimwi notulindila tulakonzya kwiinda mumapenzi. Aboobo Saatani ulatupa zyoolwe kutegwa atusunke kuba azintu eezyo lino. Uyanda kuti tusaangune kuyandaula zintu zyakumubili, kuti tube azintu zyoonse nzyotuyanda lino. Saatani utukulwaizya kubikka Bwami mubusena bwabili.—Mt. 6:31-33.

18 Mbubwenya mbuli bakubusi banji Banakristo, Kiana uujisi myaka yakuzyalwa iili 20 tanaakoongelezyegwa abucenjezu oobu. Musimbi ooyu wakati, “Ndilizyi kuti Bwami bwa Leza mbobulangizi bulikke bukonzya kumana mapenzi eesu oonse.” Mbuti bulangizi oobu butazungaani mbobukujatikizya kuyeeya kwakwe alimwi azintu nzyacita lino? Wakaamba kuti, “Bulangizi bwa Paradaiso bulandigwasya kubikka mbaakani zyakumubili mubusena bweelede. Bulandigwasya kuyeeya kuti zintu zyamunyika eeyi nzyakaindi buyo kasyoonto. Muciindi cakubelesya nguzu zyangu zyoonse mulwiiyo lusumpukide mubweende oobu, ndibelesya ciindi anguzu zyangu kubelekela Jehova.”

Cimpoompo calufwutuko (Amubone muncali 15-18)

“PANGA LYAMUUYA,” IJWI LYA LEZA

19, 20. Mbuti mbotukonzya kuyaambele mukubelesya Jwi lya Leza?

19 Panga ndyobakali kubelesya basikalumamba bana Roma ciindi Paulo naakalemba lugwalo lwakwe lyakali kulampa masentimita aali 50 alimwi lyakapangilwa kuti kalibelesyegwa munkondo. Kaambo kamwi ikakali kupa kuti basikalumamba bana Roma kabazwidilila munkondo nkakuti bakali kwiiya kujatikizya mbobakeelede kuzibelesya zibelesyo zyabo buzuba abuzuba.

20 Paulo wakakozyanisya Jwi lya Leza kupanga ndyaakatupa Jehova. Pele tweelede kwiiya mbotweelede kulibelesya kabotu ciindi notwiiminina nzyotusyoma, naa notuyandika kucinca mbotuyeeya. (2Kor. 10:4, 5; 2Tim. 2:15) Ino mbuti mbomukonzya kuyaambele kubelesya Bbaibbele? Sebastian, uujisi myaka yakuzyalwa iili 21, wakaamba kuti: “Ndilalemba kapango komwe kuzwa mucaandaano cili coonse ciindi nondibala Bbaibbele. Ndilalemba magwalo ngodiyandisya kapati. Munzila eeyi, ndilimvwa kuti ndiyeeya mbuli Jehova mbwayeeya.” Daniel, iwaambwa musyule wakaamba kuti: “Ciindi nondibala Bbaibbele, ndilasala magwalo ngondiyeeya kuti alakonzya kubagwasya bantu mbondiyaanya mumulimo wamumuunda. Ndakabona kuti bantu balautambula kabotu mulumbe ciindi nobabona kuti mulaliyandisya Bbaibbele alimwi akuti mulasolekesya kubagwasya.”

Panga lyamuuya (Amubone muncali 19-20)

21. Nkaambo nzi ncotuteelede kumuyoowa Saatani alimwi amadaimona aakwe?

21 Kweelena ambobakaamba bakubusi ibaambwa mucibalo eeci, tatweelede kumuyoowa Saatani alimwi amadaimona aakwe. Nokuba kuti balaanguzu kapati, inguzu zyabo tazisiki aali zya Jehova pe. Alimwi tabakazumanani kupona. Lino-lino, mu Myaka Iili Cuulu ya Bulelo bwa Kristo, Saatani amadaimona aakwe bayakwaangwa akuba muciimo cakutakonzya kucita cintu cili coonse, mpoonya bayakunyonyoonwa. (Ciy. 20:1-3, 7-10) Tulimuzyi sinkondoma, nzila zyakwe zyabucenjezu, alimwi amakanze aakwe. Kwiinda mukugwasyigwa a Jehova, tulakonzya kuzwidilila mukumukazya!