Skip to content

Skip to table of contents

CIBALO CAKWIIYA 19

Kunyina Cintu Cikonzya Kulebya Mululami

Kunyina Cintu Cikonzya Kulebya Mululami

“Aabo bayanda mulawo wako balijisi luumuno lunji; kunyina cintu cikonzya kubaleba pe.”—INT. 119:165.

LWIIMBO 122 Amukakatile, Mutazungaani Pe!

IZILI MUCIBALO *

1-2. Ncinzi ncaakaamba mulembi umwi, alimwi ino tulabandika nzi mucibalo eeci?

MAZUBA AANO, mamiliyoni aabantu balamusyoma Jesu, pele tabatobeli zintu nzyaakayiisya. (2Tim. 4:3, 4) Mane buya, mulembi umwi wakaamba kuti: “Ikuti nokwali mwaalumi uumbi uuli mbuli Jesu akati kesu mazuba aano, iwaamba zintu munzila mbwaakazyaamba Jesu, sena inga twamukaka mbubwenya bantu mbobakamukaka Jesu myaka iili 2,000 yainda? . . . Bwiinguzi mbwakuti inzya, inga twamukaka.”

2 Ciindi Jesu naakali anyika, bantu banji bakamumvwa kayiisya alimwi akumubona kacita maleele, pele tiibakamusyoma. Nkaambo nzi? Mucibalo cainda, twakaiya twaambo tone itwakapa kuti bantu bamukake akaambo kazintu nzyaakali kwaamba Jesu akucita. Lino atulange-lange twaambo tone tuyungizyidwe. Notucita oobu, tulabona cipa kuti bantu mazuba aano kababakaka basikutobela Jesu alimwi ancotukonzya kucita kutegwa tutalebwi.

(1) JESU TANAAKALI KUSALULULA

Banji bakalebwa akaambo kabantu mbaakasala kuyanzana limwi Jesu. Mbuti zintu nzimunya eezyi mbozikonzya kupa bantu kukaka mulumbe wesu mazuba aano? (Amubone muncali 3) *

3. Ncinzi ncaakali kucita Jesu icakapa kuti bantu bamwi bamukake?

3 Ciindi Jesu naakali anyika, wakali kuyanzana abantu bamisyobo yoonse. Wakali kulya antoomwe abavwubi abalaanguzu, pele ziindi zinji wakali kujanika abacete alimwi abatakwe nguzu. Kuyungizya waawo, wakali kubafwida luzyalo aabo ibakali kubonwa kuti ‘mbaasizibi.’ Bantu balisumpula bakamukaka Jesu akaambo kazintu nzyaakali kucita. Bakabuzya basikwiiya bakwe kuti: “Ino nkaambo nzi ncomulya akunywa antoomwe abasimutelo alimwi abasizibi?” Mukwiingula Jesu wakati: “Aabo bataciswi tabayandiki musilisi, pele aabo baciswa mbabayandika musilisi. Ndakaboolela kwiita basizibi kuti beempwe ikutali bantu baluleme.”—Lk. 5:29-32.

4. Kweelana amusinsimi Isaya, ncinzi ba Juda ncobakali kulangila kujatikizya Mesiya?

4 Ino Magwalo aamba nzi? Kaindi katanasika Mesiya, musinsimi Isaya wakaaamba kuti nyika kunyina noyakali kuyoomutambula. Musinsimi wakasinsima kuti: “Wakali kunyansyigwa akutantamukwa abantu . . . cakali mbuli kuti wakatusisa busyu bwakwe. Muntu ooyu wakali kunyansyigwa, alimwi twakali kumubona kuti unyina mpindu.” (Is. 53:3) Mesiya wakali kunootantamukwa “abantu” aboobo ba Juda bamumwaanda wamyaka wakusaanguna kweelede kuti bakali kulangila kuti Jesu uyookakwa.

5. Ino bantu banji mazuba aano bababona buti basikutobela Jesu?

5 Sena tulalibona penzi eeli amazuba aano? Inzya. Basololi bazikombelo banji balakkomana ciindi bantu balaampuwo, bavwubide alimwi ibabonwa kuti mbasongo nobabasangana muzikombelo zyabo. Basololi aaba balabazumizya bantu aaba muzikombelo zyabo, nokuba kuti bacita zintu zitamukkomanisyi Jehova. Pele basololi mbabonya aaba tabayandi babelesi ba Jehova ibalilemeka akaambo kakuti tabajisi mpuwo munyika eeyi. Mbubwenya Paulo mbwaakaamba, Leza wakasala baabo ‘banyansyigwa.’ (1Kor. 1:26-29) Nokuba boobo, Jehova ulabayanda babelesi bakwe boonse.

6. Kweelana alugwalo lwa Matayo 11:25, 26, mbuti mbotukonzya kwiiya bube bwa Jesu?

6 Ncinzi ncotweelede kucita kutegwa tutalebwi? (Amubale Matayo 11:25, 26.) Mutayungwi amboibabona bantu ba Leza nyika. Amuzyibe kuti Jehova ubelesya buyo bantu balicesya kucita kuyanda kwakwe. (Int. 138:6) Alimwi amuyeeye buyo zintu nzyaacita kwiinda mukubelesya baabo nyika mboibona kuti tabali basongo.

(2) JESU WAKAYUBUNUNA MIZEEZO IITALUZI

7. Nkaambo nzi Jesu ncaakaamba ba Farisi kuti mbaasikuupaupa ameso, alimwi ino bakacita buti?

7 Cabusicamba Jesu wakabakazya basololi babukombi bamumazuba aakwe. Mucikozyanyo, wakakuyubununa kuupaupa ameso kwaba Farisi, ibakali kubikkila maano kujatikizya mbobakali kusamba kumaanza muciindi cakulanganya bazyali babo. (Mt. 15:1-11) Kweelede kuti basikwiiya ba Jesu bakagambwa kumajwi aakwe. Mane buya bakamubuzya kuti: “Sena ulizyi kuti ba Farisi bacimwa nobamvwa nzyowaamba?” Jesu wakaingula kuti: “Cisyango cili coonse ncaatakasyanga Taata wakujulu ciyoozyulwa. Amubaleke buyo. Mbasololi boofwu. Ikuti moofwu keenzya moofwunyina, boonse bobilo bayoowida mumulindi.” (Mt. 15:12-14) Jesu kunyina naakalekela kucimwa kwabasololi bazikombelo kumulesya kwaamba kasimpe.

8. Mbuti Jesu mbwaakatondezya kuti tazili njiisyo zyoonse zyabukombi nzyatambula Leza?

8 Jesu wakayubununa njiisyo zyabukombi zyakubeja. Kunyina naakaamba kuti njiisyo zyabukombi zyoonse ulazitambula Leza. Muciindi caboobo, wakaamba kuti bantu banji banooli munzila mpati iitola kulunyonyooko, mpoonya mbasyoonto buyo ibanooli munzila nsyoonto iitola kubuumi. (Mt. 7:13, 14) Wakacisalazya kuti bamwi banoolitaminina kuti bakomba Leza, pele mubwini kunyina nobakali kumubelekela. Aboobo wakacenjezya kuti: “Amubacenjelele basinsimi bakubeja ibaboola kulindinywe kabasamide zisani zyambelele, pele mukati mbaaumpe babutambo. Kwiinda mumicelo yabo muyoobazyiba.”—Mt. 7:15-20.

Banji bakalebwa akaambo kakuyubununa njiisyo zyakubeja. Mbuti zintu nzimunya eezyi mbozikonzya kupa bantu kukaka mulumbe wesu mazuba aano? (Amubone muncali 9) *

9. Ninjiisyo nzi zimwi zyabukombi zyakubeja nzyaakayubununa Jesu?

9 Ino Magwalo aamba nzi? Businsimi bwamu Bbaibbele bwakasinsima kuti busungu bwa Mesiya bwakuŋanda ya Jehova bwakali kuyoomulya cakumaninina. (Int. 69:9; Joh. 2:14-17) Busungu oobo mbobwakapa Jesu kuyubununa njiisyo zyabukombi zyakubeja alimwi amicito. Mucikozyanyo, ba Farisi bakali kusyoma kuti buumi tabufwi; Jesu wakayiisya kuti bafwide baloona. (Joh. 11:11) Ba Saduki bakabukaka bubuke. Pele Jesu wakamubusya mulongwe wakwe Lazaro. (Joh. 11:43, 44; Mil. 23:8) Ba Farisi bakali kuyiisya kuti Leza wakabambila limwi zintu zyoonse ziyootucitikila naa nzyotuyoocita. Pele Jesu wakayiisya kuti bantu balakonzya kusala kubelekela Leza naa pe.—Mt. 11:28.

10. Nkaambo nzi bantu banji ncobazikaka njiisyo zyesu?

10 Sena tulalibona penzi eeli amazuba aano? Inzya. Banji balazikaka njiisyo zyesu zyamu Bbaibbele ziyubununa njiisyo zyabukombi zyakubeja. Basololi bazikombelo bayiisya bantu babo kuti Leza ulabasubula basizibi mumulilo wahelo. Balaibelesya njiisyo eeyi kukonga bantu kutegwa kababamvwida. Pele swebo tobabelesi ba Jehova, notukomba Leza waluyando, tulaiyunubununa njiisyo eeyi yakubeja. Alimwi basololi bazikombelo bayiisya bantu kuti buumi tabufwi. Tulaayubununa matalikilo aanjiisyo eeyi yakubeja, yalo ikuti noyali yamasimpe, nkokuti bubuke nobutakwe mpindu. Alimwi nokuba kuti zikombelo zinji ziyiisya kuti zyoonse nzyotucita zyakasalilwa limwi a Leza naa anguzu buyo zimbi zitalibonyi, swebo tuyiisya kuti muntu ulijisi nguzu zyakulisalila alimwi ulakonzya kusala kubelekela Leza naa pe. Ino basololi bazikombelo bacita buti? Kanji-kanji balanyema!

11. Kweelana amajwi aa Jesu aali kulugwalo lwa Johane 8:45-47, ncinzi Leza ncayanda kubabelesi bakwe?

11 Ncinzi ncotweelede kucita kutegwa tutalebwi? Kuti katukayanda kasimpe, tweelede kuzisyoma akuzitobela nzyaamba Leza. (Amubale Johane 8:45-47.) Mukwiimpana aa Saatani Diabolosi, tulakakatila mukasimpe. Tatuciti cintu cili coonse citeendelani anzyotusyoma. (Joh. 8:44) Leza uyanda kuti bantu bakwe ‘kabasesemwa acintu cibi’ alimwi ‘akukakatila kucibotu,’ mbubwenya mbwaakacita Jesu.—Rom. 12:9; Heb. 1:9.

(3) JESU WAKAPENZYEGWA

Banji bakalebwa akaambo kalufwu lwakwe acisamu. Mbuti zintu nzimunya eezyi mbozikonzya kupa bantu kukaka mulumbe wesu mazuba aano? (Amubone muncali 12) *

12. Nkaambo nzi nzila mbwaakajaigwa Jesu ncoyakaba cilebyo kuba Juda banji?

12 Nkaambo nzi kambi ikakapa kuti ba Juda bamwi bamukake Jesu? Paulo wakaamba kuti: “Tukambauka Kristo iwakajaigwa aacisamu, icilebyo kuba Juda.” (1Kor. 1:23) Nkaambo nzi nzila mbwaakajaigwa Jesu ncoyakabanyonganya ba Juda banji? Kulimbabo, lufwu lwa Jesu acisamu cakupenzyezya lwakapa kuti Jesu aboneke kuti ncigwebenga naa sizibi, ikutali Mesiya.—Dt. 21:22, 23.

13. Ncinzi ncobakaalilwa kuzyiba aabo ibakalebwa akaambo kambwaakajaigwa Jesu?

13 Ba Juda aabo ibakalebwa akaambo kambwaakajaigwa Jesu bakaalilwa kuzyiba kuti wakanyina mulandu, bakamutamikizya buya alimwi akuti wakeendelezyegwa cakutalulama. Aabo ibakali kweendelezya makani aa Jesu tiibakabikkila maano kubululami. Nkuta mpati yaba Juda yakalibunga-bunga cakufwambaana akumujanina mulandu Jesu, alimwi tiiyakatobela milawo iijatikizya kubeteka. (Lk 22:54; Joh. 18:24) Babetesi tiibakacita cabululami ciindi nobakamvwa twaambo ntobakamutamikizya Jesu alimwi abumboni bwakapegwa. Alimwi abalo bakasola “kuyandaula kaambo kakumubejekezya Jesu kutegwa bamujaye.” Pele bakaalilwa kucita boobo, mpoonya mupaizi mupati wakasola kupa kuti Jesu aambe cintu citaluzi kutegwa baambe kuti wazulwa. Eeci tiicakali kweendelana amulawo naaceya. (Mt. 26:59; Mk. 14:55-64) Alimwi ciindi Jesu naakabusyigwa, babetesi aabo ibatakaluleme bakapa basikalumamba bana Roma ibakali kugatela cuumbwe cakwe “mali aansiliva aali mbwaabede,” kutegwa bamwaye makani aakubeja kupandulula kaambo ncokwakanyina mubili mucuumbwe.—Mt. 28:11-15.

14. Ncinzi Magwalo ncaakasinsima kujatikizya lufwu lwa Mesiya?

14 Ino Magwalo aamba nzi? Nokuba kuti ba Juda banji mumazuba aa Jesu tiibakali kulangila kuti Mesiya wakali kuyoofwa, amubone icakasinsimwa mu Magwalo: “Wakatila buumi bwakwe naakafwa alimwi wakabalilwa antoomwe abasikusotoka mulawo; walo wakatola cibi cabantu banji, akwiiminina basikusotoka mulawo.” (Is. 53:12) Aboobo ba Juda tiibakeelede kulebwa ciindi Jesu naakajaigwa mbuli sizibi.

15. Nzintu nzi nzyobatamikizyigwa Bakamboni ba Jehova izyapa kuti bamwi babakake?

15 Sena tulalibona penzi eeli amazuba aano? Inzya! Jesu wakapegwa mulandu akweendelezyegwa cakutalulama, eeci ncecicitika akuli Bakamboni ba Jehova mazuba aano. Amubone zikozyanyo eezyi. Ku United States, akati kamwaka wa 1930 a 1950, kwakali milandu yamunkuta minji yakwiiminina lwaanguluko lwesu lwakukomba Leza. Babetesi bamwi tiibakali kulisenda kutudyaaminina. Mudolopo lya Quebec ku Canada, Cikombelo a Mfwulumende zyakabelekela aamwi kulesya mulimo wesu. Basikumwaya banji bakaangwa akaambo buyo kakwaambila bamwi zya Bwami bwa Leza. Ku Germany, mfwulumende yaba Nazi yakajaya bakwesu banji ibacili bana-bana. Mumyaka misyonto yainda, bunji bwabakwesu ku Russia bakaangwa akaambo kakubandika makani aamu Bbaibbele, kucita boobo kwaambwa kuti “mulimo mubi kapati.” Noliba Bbaibbele lya Busanduluzi Bwanyika Mpya lyamumwaambo waku Russia, lyakalesyegwa alimwi akwaambwa kuti “lijisi makani mabi kapati” nkaambo libelesya zina lyakuti Jehova.

16. Kweelana alugwalo lwa 1 Johane 4:1, nkaambo nzi ncotuteelede kweenwa amakani aakubeja kujatikizya bantu ba Jehova?

16 Ncinzi ncotweelede kucita kutegwa tutalebwi? Amuzyibe twaambo twamasimpe. A Mulumbe wakwe waa Cilundu Jesu wakacenjezya baswiilizi bakwe kuti bamwi ‘bayoomubejelezya zintu zibi ziindene-indene.’ (Mt. 5:11) Kasensa kabubeji oobu, ngu Saatani. Ulabayunga basikukazya kumwaya makani mabyaabi aakubeja kujatikizya baabo bayanda kasimpe. (Ciy. 12:9, 10) Tweelede kubukaka bubeji mbobaamba basikutukazya. Tatweelede kulekela bubeji oobu kutuyoosya naa kunyonganya lusyomo lwesu.—Amubale 1 Johane 4:1.

(4) JESU WAKAABWA AKULEKELEZYEGWA

Banji bakalebwa akaambo akwaabwa a Judasi. Mbuti zintu nzimunya eezyi mbozikonzya kupa bantu kukaka mulumbe wesu mazuba aano? (Amubone mincali 17-18) *

17. Muunzila nzi zintu zyakacitika kalaafwaafwi kufwa Jesu mbozyakali kunoopa bantu bamwi kuti bamukake?

17 Katanafwa, Jesu wakaabwa aumwi wabaapostolo bakwe ibali 12. Mwaapostolo umwi wakamukaka ziindi zyotatwe, alimwi mangolezya katanafwa, baapostolo bakwe boonse bakamusiya akutija. (Mt. 26:14-16, 47, 56, 75) Jesu kunyina naakagambwa. Wakalaambide kuti eeci ciyoocitika. (Joh. 6:64; 13:21, 26, 38; 16:32) Nobakabona zintu eezyi kazicitika, bamwi ambweni nobakalebwa, akwaamba kuti, ‘Ikuti basikwiiya ba Jesu mbobacita oobu, mebo tandisoli kusangana kabunga aaka!’

18. Mbusinsimi nzi ibwakazuzikizyigwa kwiinda muzintu zyakacitika Jesu kalaafwaafwi kufwa?

18 Ino Magwalo aamba nzi? Kakucili myaanda yamyaka katanasika anyika Jesu, Jehova wakayubununa mu Jwi lyakwe kuti Mesiya wakali kuyakwaabwa amali aansiliva aali 30. (Zek. 11:12, 13) Sikumwaaba wakali kuyooba umwi wabalongwe bakwe. (Int. 41:9) Musinsimi Zekariya awalo wakasinsima kuti: “Komuuma mweembezi, kutegwa mbelele zimwaike.” (Zek. 13:7) Muciindi cakumukaka Jesu akaambo kazintu eezyi, babombe myoyo bakeelede kuyumizyigwa kwiinda mukubona businsimi oobu bwaamba Jesu kabuzuzikizyigwa.

19. Ncinzi babombe myoyo ncobazyi?

19 Sena tulalibona penzi eeli amazuba aano? Inzya. Mumazuba eesu, Bakamboni basyoonto ibakali amikuli bakazwa mukasimpe akuba basiluleyo alimwi akusola kupa kuti Bakamboni bamwi babasangane. Balamwaya malipooti aataluzi, aatajisi bumboni bukkwene alimwi akwaamba makani aakubeja kujatikizya Bakamboni ba Jehova kwiinda mukubelesya sikapepele alimwi a Intaneti. Pele babombe myoyo kunyina nobalebwa. Muciindi caboobo, balizyi kuti Bbaibbele lyakasinsima kuti zintu zili boobu ziyoocitika.—Mt. 24:24; 2Pet. 2:18-22.

20. Ncinzi ncotukonzya kucita kutegwa tutalebwi abaabo ibakazwa mukasimpe? (2 Timoteyo 4:4, 5)

20 Ncinzi ncotweelede kucita kutegwa tutalebwi? Tweelede kuzumanana kuyumya lusyomo lwesu kwiinda mukubala abuzuba, kupaila cakutaleka alimwi akwiinda mukujata bubi mumulimo Jehova ngwaakatupa kuti tuucite. (Amubale 2 Timoteyo 4:4, 5.) Kuti katujisi lusyomo, tatukalibiliki twaakumvwa malipooti aatali kabotu kujatikizya Bakamboni ba Jehova. (Is. 28:16) Luyando ndotujisi kuli Jehova, ku Jwi lyakwe alimwi akubakwesu luyootugwasya kutegwa tutalebwi abaabo ibakazwa mukasimpe.

21. Nokuba kuti bantu banji mazuba aano balaukaka mulumbe wesu, ncinzi ncotukonzya kuba masimpe?

21 Mumwaanda wamyaka wakusaanguna, banji bakalebwa, mpoonya bakamukaka Jesu. Nokuba boobo, bamwi banji bakamutambula. Akati kabantu aabo kuli bakazwa mu Nkuta Mpati Yaba Juda, alimwi buya ‘ankamu mpati yabapaizi.’ (Mil. 6:7; Mt. 27:57-60; Mk. 15:43) Mbubwenya buyo amazuba aano, mamiliyoni aabantu basala kutobela Jesu. Nkaambo nzi? Nkaambo balikazyi alimwi balakayanda kasimpe kamu Magwalo. Ijwi lya Leza lyaamba kuti: “Aabo bayanda mulawo wako balijisi luumuno lunji; kunyina cintu cikonzya kubaleba pe.”—Int. 119:165.

LWIIMBO 124 Katusyomeka Lyoonse

^ munc. 5 Mucibalo cainda, twakabandika twaambo tone itwakapa kuti bantu bamukake Jesu muciindi camusyule alimwi akaambo ncobabakakila basikumutobela mazuba aano. Mucibalo eeci, tulalanga-langa twaambo tone tuyungizyidwe. Alimwi tulabona kaambo bantu babombe moyo ibamuyanda Jehova ncobatalekeli cintu cili coonse kubalebya.

^ munc. 60 BUPANDULUZI BWACIFWANIKISO: Jesu ulalya a Matayo alimwi abasimitelo.

^ munc. 62 BUPANDULUZI BWACIFWANIKISO: Jesu wabatanda basikusambala mutempele.

^ munc. 64 BUPANDULUZI BWACIFWANIKISO: Jesu wanyamuna cisamu cakupenzyezya.

^ munc. 66 BUPANDULUZI BWACIFWANIKISO: Judasi wamwaaba Jesu kwiinda mukumumyonta.