Skip to content

Skip to table of contents

CIBALO CAKWIIYA 18

LWIIMBO 1 Bube bwa Jehova

Amumusyome Mubetesi ‘Wanyika Yoonse Siluse’!

Amumusyome Mubetesi ‘Wanyika Yoonse Siluse’!

“Sena Mubetesi wanyika yoonse takonzyi kucita ciluzi?MATL. 18:25.

ZILAAYIIGWE

Tulabona mbotukonzya kuyumya kumvwisya kwesu kujatikizya luse alimwi abululami bwa Jehova caboola kumakani aakuyoobusya bantu bataluleme.

1. Ino nciiyo nzi ciyumya-yumya Jehova ncaakayiisya Abrahamu?

 WAKALI mubandi Abrahamu ngwaatakaluba. Kwiinda mukubelesya Mungelo, Leza wakaambila Abrahamu kuti wakali kuya kuunyonyoona munzi wa Sodoma a Gomora. Mwaalumi ooyu iwakali kusyomeka wakalibilika kapati. Wakabuzya kuti: “Sena uyoonyonyoona baluleme antoomwe ababi?. . . Sena Mubetesi wanyika yoonse takonzyi kucita ciluzi?” Cakukkazika moyo Jehova wakayiisya mulongwe wakwe ciiyo cikonzya kutugwasya alimwi akutuumbulizya toonse: Leza kunyina nayoonyoona bantu baluleme.—Matl. 18:​23-33.

2. Mbuti mbotukonzya kusyoma kuti ciindi Jehova nabeteka bantu ucita ciluzi akutondezya luse?

2 Mbuti mbotukonzya kusyoma kuti ciindi Jehova nabeteka bantu ucita ciluzi akutondezya luse? Nkaambo tulizyi kuti ‘Jehova ubona zili mumyoyo’ yabantu. (1Sam. 16:7) Amana buya, uliizyi “myoyo yabantu yoonse.” (1Bam. 8:39; 1Mak. 28:9) Eelo kaka makani aaya alagambya! Jehova musongo kapati kwiinda ndiswe, aboobo tatukonzyi kuzimvwisya zintu zyoonse nzyasala kucita. Kwiinda mukusololelwa amuuya, mwaapostolo Paulo wakaamba boobu kujatikizya Jehova Leza naakati: “Eelo kaka tazitobeleki mbeta zyakwe!”—Rom. 11:33.

3-4. Ino mibuzyo nzi njotukonzya kulibuzya zimwi ziindi? Alimwi ncinzi ncotutiibandike mucibalo eeci? (Johane 5:​28, 29)

3 Nokuba boobo, zimwi ziindi tulakonzya kuba amibuzyo iikozyenye ayeeyo njaakabuzya Abrahamu. Tulakonzya kulibuzya kuti: ‘Sena bantu Jehova mbaakanyonyoona mu Sodoma a Gomora bayoobusyigwa? Sena cilakonzyeka kuti bamwi akati kabo inga baakubusyigwa “kububuke . . . bwabantu bataluleme”?’—Mil. 24:15.

4 Lino atubandike mbotwaamvwisya makani aajatikizya bubuke. Caino-ino, twakacinca mukumvwisya kwesu kujatizya ‘bubuke bwabuumi’ alimwi ‘abubuke bwalubeta.’ a (Amubale Johane 5:​28, 29.) Kumvwisya kwesu kwakapa kuti kube kucinca kunji. Aboobo mucibalo eeci alimwi acitobela tulabandika kujatikizya kucinca ooku. Kujatikizya lubeta lwa Jehova lululeme, kusaanguna tulabandika ncotutazyi alimwi ancotuzyi.

NCOTUTAZYI

5. Ino mabbuku eesu akali kwaamba nzi kujatikizya bantu bakanyonyoonwa mu Sodoma a Gomora?

5 Kaindi zyakumwaya zyesu zyakali kwaamba kuti bantu ibakanyonyoonwa a Jehova mbuli bamu Sodoma a Gomora, tabajisi bulangizi bwabubuke. Pele kumvwuntauzya cakusitikizya alimwi akwaapailila makani aaya kwatondezya kuti tatukonzyi kwaamba boobo cakusinizya. Nkaambo nzi?

6. Zikozyanyo zyabani balo Jehova mbaakabeteka kuti tabaluleme? Alimwi ncinzi ncotutazyi?

6 Atulange-lange zikozyanyo zyamu Bbaibbele. Kuli zibalo zyamu Bbaibbele zinji izyaamba kujatikizya Jehova mbwaakabeteka bantu kuti tabaluleme. Mucikozyanyo, Jehova wakabanyonyoona bantu boonse kunze buyo lya Nowa amukwasyi wakwe lya Zambangulwe. Alimwi wakabelesya bana Israyeli kunyonyoona misyobo iili 7 yabantu bakali kukkala munyika yakasyomezyedwe. Kumane wakabelesya mungelo omwe kujaya basikalumamba bana Asuri bali 185,000 mubusiku bomwe buyo. (Matl. 7:23; Dt. 7:​2, 3; Is. 37:​36, 37) Mubukkale boonse oobu, sena Bbaibbele lilaamba cakusalazya kuti Jehova wakasala kuti muntu umwi aumwi anyonyoonwe cakumaninina kakunyina bulangizi bwakuyoobusyigwa? Peepe, tabusyi mbolyaamba. Nkaambo nzi ncotwaambila boobo?

7. Ncinzi ncotutazyi kujatikizya bantu bakanyonyoonwa a Zambangulwe naa aabo bakanyonyoonwa ciindi bana Israyeli nobakalwana bana Kanana? (Amubone cili aacivwumbyo.)

7 Tatuzyi Jehova mbwaakamubeteka muntu umwi aumwi; alimwi tatuzyi naa aabo ibakafwa nobakaba acoolwe cakwiiya kujatikizya Jehova alimwi akucinca bukkale bwabo. Kujatikizya ciindi ca Zambangulwe, Bbaibbele lilaamba kuti Nowa wakali ‘mukambausi mululami.’ (2Pet. 2:5) Pele talyaambi kuti ciindi naakali kuyaka bwato, alimwi wakali kukambaukila muntu umwi aumwi munyika iwakali kuyoonyonyoonwa a Zambangulwe. Mbubwenya buyo, tatuzyi kuti basizibi boonse ibakali kukkala mu Kanana bakajisi coolwe cakwiiya kujatikizya Jehova alimwi akucinca bukkale bwabo.

Nowa alimwi amukwasyi wakwe bayaka bwato. Tatuzyi kuti naa Nowa aaciindi eeco wakapanga bubambe bwakukambaukila bantu boonse anyika zambangulwe kalitanasika (Amubone muncali 7)


8. Ncinzi ncotutazyi kujatikizya bantu bamu Sodoma a Gomora?

8 Mbuti kujatikizya bantu bamu Sodoma a Gomora? Mwaalumi mululami Loti, wakali kukkala aambabo mu Sodoma. Pele sena tulizyi kuti Loti wakali kubakambaukila bantu boonse? Peepe. Masimpe kuti bakali basizibi, pele sena boonse bakalicizyi ciluzi acitaluzi? Amuyeeye kuti baalumi bamumunzi ooyu bakali kuyanda koonana abeenzu bakaswaide Loti. Bbaibbele lyaamba kuti baalumi aaba bakali kutalikila “kubalombe kusikila kubapati.” (Matl. 19:4; 2Pet. 2:7) Sena tulizyi kuti Jehova Leza siluse wakasala kuti bantu boonse aaba batakabusyigwi? Peepe, inga tiitwaamba boobo. Jehova wakaambila Abrahamu kuti bantu baluleme tiibakali kusika ku 10 mumunzi ooyu. (Matl. 18:32) Aboobo tiibakaluleme alimwi Jehova wakaliluzi kubanyonyoona akaambo kamicito yabo mibyaabi. Pele sena inga twaamba kuti akati kabo kunyina uyoobuka caakusika ciindi ‘cabubuke . . . bwabataluleme’? Peepe!

9. Ncinzi ncotutazyi kujatikizya Solomoni?

9 Kulubazu lumbi, mu Bbaibbele tulabala makani aamba zyabantu baluleme mpoonya bakaba bataluleme. Cikozyanyo cimwi nca Mwami Solomoni. Wakalimuzyi Jehova alimwi ambwaakeelede kumukomba aboobo wakalongezyegwa kapati. Pele mukuya kwaciindi, Solomoni wakatalika kukomba baleza bakubeja. Ncaakacita cakamunyemya kapati Jehova, alimwi cakapa kuti cisi coonse cabana Israyeli cipenge kwamyaka minji. Masimpe, Magwalo aamba kuti Solomoni “wakoona abamausyi,” kubikkilizya abamaalumi bakali kusyomeka mbuli Mwami Davida. (1Bam. 11:​5-9, 43; 2Bam. 23:13) Pele sena eeci cisinizya kuti uyoobusyigwa? Bbaibbele talyaambi oobo pe. Ibamwi inga bayeeya kuti, “muntu ooyo iwafwa waangununwa kucibi cakwe.” (Rom. 6:7) Aayo masimpe, pele eeci tacaambi kuti boonse ibakafwa bayoobusyigwa. Amana buya, kuti muntu wafwa takuli kuti wazabuka mulonga kutegwa akapone alimwi kumbele. Bubuke ncipego kuzwa kuli Leza siluyando. Uyoocipa buyo baabo mbayanda kuti kabamubelekela mane kukabe kutamani. (Job. 14:​13, 14; Joh. 6:44) Sena Solomoni uyootambula cipego cili boobu? Jehova ngonguwe uubuzyi bwiinguzi bwamubuzyo ooyu; swebo kwiina ncotuzyi. Pele ncotuzyi ncakuti, Jehova uyoocita cintu ciluzi.

NCOTUZYI

10. Ino Jehova ulimvwa buti kujatikizya kunyonyoona bantu? (Ezekieli 33:11) (Amubone acifwanikiso.)

10 Amubale Ezekieli 33:11. Jehova ulatwaambila mbwalimvwa kujatikizya kubeteka bantu. Mwaapostolo Petro wakasololelwa amuuya kuzubulula majwi ngaakalemba musinsimi Ezekieli kwiinda mukwaamba kuti “Jehova . . . tayandi kuti muntu uuli woonse anyonyoonwe.” (2Pet. 3:9) Majwi aaya alatuumbulizya. Tulizyi kuti Jehova takonzyi kunyonyoona muntu mane kukabe kutamani ccita kuti kajisi kaambo kabotu ncacitila boobo. Uzwide luse alimwi ulacita oobo ikuti kaceelela.

Baakubusyigwa bantu bataluleme, ibanji bayooba acoolwe cakuyiisyigwa kujatikizya Jehova (Amubone muncali 10)


11. Ino mbaani batakabusyigwi? Ino tuzyi buti oobo?

11 Ncinzi ncotuzyi kujatikizya baabo ibatakabusyigwi? Bbaibbele lyaamba buyo zikozyanyo zisyoonto. b Jesu wakatondezya kuti Judasi Isikariote takabusyigwi. (Mk. 14:21; amubone Johane 17:12) c Judasi wakalizyi kuti ncaakacita cakaliimpene amakanze a Jehova alimwi aa Mwanaakwe. (Amubone Marko 3:29) d Mbubwenya buyo, Jesu wakaamba kuti basololi bazikombelo bakali kuyoofwa kabatajisi bulangizi bwabubuke. (Mt. 23:33; amubone Joh. 19:11) e Alimwi mwaapostolo Paulo wakacenjezya kuti basiluleyo bateempwi tabakabusyigwi.—Heb. 6:​4-8; 10:29.

12. Ino ncinzi ncotuzyi kujatikizya luse lwa Jehova? Amupe zikozyanyo.

12 Ncinzi ncotuzyi kujatikizya luse lwa Jehova? Ino mbuti mbwatondezya kuti “tayandi kuti muntu uuli woonse anyonyoonwe”? Atubone luse ndwaakatondezya kuli baabo bakacita zibi zipati. Mucikozyanyo, Mwami Davida wakacita zibi zipati, mbuli kucita bumambe alimwi abujayi. Pele Davida wakeempwa, aboobo caluzyalo Jehova wakamulekelela. (2Sam. 12:​1-13) Mwami Manase wakacita zintu zibi zinji kapati mubuumi bwakwe. Nomuba mubukkale oobu Jehova wakamufwida luse alimwi akumulekelela nkaambo wakeempwa. (2Mak. 33:​9-16) Zikozyanyo eezyi zituyeezya kuti Jehova ulatondezya luse ciindi nabona kuti kulayandika kucita boobo. Uyoobabusya bantu bali boobu nkaambo bakazyiba kuti bakacita zibi zinji kapati alimwi bakeempwa.

13. (a) Nkaambo nzi Jehova ncaakabafwida luse bana Nineve? (b) Ino kumbele Jesu wakaamba nzi kujatikizya bana Nineve?

13 Alimwi tuliluzyi luse Jehova ndwaakatondezya bana Nineve. Leza wakaambila Jona kuti: “Bubi bwabo ndabubona.” Pele ciindi nobakeempwa, caluzyalo Jehova wakabalekelela. Wakalaaluse kapati kwiinda Jona. Aboobo Leza wakayeezya musinsimi wakwe wakanyemede kuti bana Nineve aabo ‘tiibakacizyi nokuba kwiindanya cibi acibotu.’ (Jon. 1:​1, 2; 3:10; 4:​9-11) Kumbele, Jesu wakabelesya cikozyanyo eeci kuyiisya kujatikizya bululami alimwi aluse lwa Jehova. Jesu wakaamba kuti bana Nineve ibakeempwa bakali ‘kuyoobusyigwa mubuzuba bwalubeta.’—Mt. 12:41.

14. Ncoolwe nzi ncobanoojisi bana Nineve ibayoobusyigwa ‘kububuke bwalubeta’?

14 Pele ino caamba nzi kuti bana Nineve “bayoobusyigwa mubuzuba bwalubeta”? Jesu wakayiisya kuti kumbele kuyooba “bubuke bwalubeta.” (Joh. 5:29) Wakali kwaamba Myaka Iili 1000 Yabulelo bwakwe, ciindi aakubusya “bantu baluleme abataluleme.” (Mil. 24:15) Kubantu bataluleme, oobu buyooba ‘bubuke bwalubeta.’ Eeci caamba kuti, baakumana kubusyigwa bantu aaba, Jehova alimwi a Jesu bayoobona naa bayoomvwida alimwi akuzibelesya zintu nzyobayakwiiya. Ikuti muna Nineve uutiikabusyigwe akakake kusangana bukombi busalala, Jehova takamulekeli kuti azumanane kupona. (Is. 65:20) Pele kulibaabo ibayoosala kumukomba cakusyomeka, lubeta lwabo lunooli lubotu. Bayooba abulangizi bwakupona mane kukabe kutamani!—Dan. 12:2.

15. (a) Nkaambo nzi ncotweelede kweeleba kwaamba kuti bantu ibakajaigwa mu Sodoma a Gomora tabakabusyigwi? (b) Ino majwi aali ku Juda 7 apandulula nzi? (Amubone kabbokesi kakuti “ Ncinzi Ncaakali Kwaamba Juda?”)

15 Naakali kwaamba kujatikizya bantu bamu Sodoma a Gomora, Jesu wakaamba kuti, “mu Buzuba bwa Lubeta” cakali kuyooba cuuba-uba kulimbabo kwiinda mbocakali kuyooba kubantu ibakamukaka alimwi akukaka njiisyo zyakwe. (Mt. 10:​14, 15; 11:​23, 24; Lk. 10:12) Ino ncinzi ncaakali kupandulula? Tulakonzya kwaamba kuti Jesu wakali kwaamba munzila yamaambilambali aciindi eeci. Pele tabusyi mbocakabede ciindi naakali kwaamba kujatikizya bana Nineve. Muciindi caboobo, ncaakali kwaamba Jesu cakali kuyoocitika ncobeni. “Buzuba bwa Lubeta” mbwaakali kwaamba mubukkale oobu bwakalikozyenye. Mbubonya mbuli bana Nineve, abalo bantu baku Sodoma a Gomora bakali kucita zintu zibyaabi. Mukwiimpana, bana Nineve bakalijisi coolwe cakweempwa. Kuyungizya waawo, amuyeeye Jesu ncakaamba kujatikizya “bubuke bwalubeta.” Buyoobikkilizya ‘abaabo ibakacita zintu zibyaabi.’ (Joh. 5:29) Aboobo kulibonya kuti kuli bulangizi buliko kubantu bamu Sodoma a Gomora. Kweelede kuti, bantu bamwi bayoobusyigwa alimwi kulalangilwa kuti tuyooba acoolwe cakubayiisya kujatikizya Jehova alimwi Jesu Kristo.

16. Ncinzi ncotuzyi kujatikizya bantu Jehova mbayoosala kubusya? (Jeremiya 17:10)

16 Amubale Jeremiya 17:10. Mukapango aaka, tubala ncotuzyi kujatikizya Jehova mbwabeteka bantu. Jehova lyoonse ‘ulalanga-langa moyo, akulingula mizeezo yamukati mwini.’ Caboola kububuke bwakumbele uyoopa ‘muntu umwi aumwi kweelana anzila zyakwe.’ Jehova takacinci nokuyooyandika kucita boobo, pele uyootondezya luse kuti kaceelela. Aboobo tatweelede kwaamba kuti muntu umwi takabusyigwi ccita kuti kakuli bumboni busalede mbolyaamba Bbaibbele!

‘MUBETESI WANYIKA YOONSE UYOOCITA CILUZI’

17. Ncinzi ciyoocitika kubantu bakafwa?

17 Bantu banji kapati bafwa kuzwa ciindi ba Adamu a Eva nobakasangana Saatani akuzangila Jehova Leza. Lufwu ‘ngusinkondoma’ mubyaabi! (1Kor. 15:26) Ino ncinzi ciyoocitika kubantu boonse aaba? Mweelwe uugaminide wabasikutobela Kristo basyomeka ibali 144,000, babusyilwa kubuumi bwakujulu butafwi. (Ciy. 14:1) Mweelwe mupati wabaalumi alimwi abamakaintu basyomeka balo ibamuyanda Jehova banooli akati kabantu bayoobusyilwa “kububuke . . . bwabaluleme,” alimwi bayoopona mane kukabe kutamani anyika, ikuti naa bakazumanane kuba bantu baluleme kusikila kumamanino aa Myaka Iili 1000 Yabulelo bwa Kristo alimwi aciindi camusunko wamamanino. (Dan. 12:13; Heb. 12:1) Alimwi aciindi camyaka iili 1000, “bataluleme,” kubikkilizya abaabo ibatakamubelekela Jehova naa aabo “ibakacita zintu zibyaabi,” bayoopegwa coolwe cakucinca bukkale bwabo alimwi akuba babelesi ba Jehova Leza basyomeka. (Lk. 23:​42, 43) Nokuba boobo, Jehova wakasala kuti bantu bamwi ibakali kucita zintu zibyaabi kapati alimwi ibakakanzide kukazya makanze aakwe batakasoli kubusyigwa.—Lk. 12:​4, 5.

18-19. (a) Nkaambo nzi ncotukonzya kuba masimpe kuti Jehova uyoobabeteka cabululami bantu bakafwa? (Isaya 55:​8, 9) (b) Ncinzi ncotuyoolanga-langa mucibalo citobela?

 

18 Sena tulakonzya kuba masimpe kuti ciindi Jehova nabeteka bantu, lyoonse ucita ciluzi? Inzya! Mbubwenya Abrahamu mbwaakamvwisya, Jehova ulilondokede, nkasensa kabusongo, ngusiluse alimwi “Mubetesi wanyika yoonse.” Wakamuyiisya Mwanaakwe alimwi wakamupa mukuli wakubeteka bantu boonse. (Joh. 5:22) Jehova alimwi a Jesu balizyi izili mumoyo wamuntu uuli woonse. (Mt. 9:4) Aboobo, ciindi nobabeteka muntu uuli woonse, lyoonse bacita “ciluzi”!

19 Aabe makanze eesu aakusyoma Jehova alimwi azintu zyoonse nzyasala kucita. Tulizyi kuti Jehova alikke nguukonzya kubeteka bantu! (Amubale Isaya 55:​8, 9.) Nkakaambo kaako tusiila Jehova alimwi a Mwanaakwe kuti babeteke. Alimwi tulizyi kuti Mwami wesu Jesu, uyoobaiya bausyi cakulondoka kwiinda mukutondezya bululami alimwi aluse. (Is. 11:​3, 4) Pele ncinzi ncotukonzya kwaamba kujatikizya Jehova alimwi a Jesu mbobayoobeteka bantu lyamapenzi mapati? Ncinzi ncotutazyi? Alimwi ncinzi ncotuzyi? Mibuzyo eeyi iyakwiingulwa mucibalo citobela.

LWIIMBO 57 Kukambaukila Bantu Boonse

c Majwi aakuti “mwana walunyonyooko” aambidwe ku Johane 17:12 aamba kuti Judasi naakafwa, wakafwida limwi cakumaninina alimwi tajisi bulangizi bwakuyoobusyigwa.

d Amubone cibalo cakuti “Ino Ncibi Cili Buti Citakonzyi Kulekelelwa?” a jw.org.