Skip to content

Skip to table of contents

“Koula Kasimpe Utakasambali Pe”

“Koula Kasimpe Utakasambali Pe”

“Koula kasimpe, utakasambali pe, alimwi koula busongo, lulayo alimwi amaano.”—TUS. 23:23.

NYIMBO: 94, 96

1, 2. (a) Ino ncintu nzi ciyandika kapati ncotujisi? (b) Ino nzintu nzi nzyotwakaiya nzyotuyandisya kapati, alimwi nkaambo nzi? (Amubone zifwanikiso izili kumatalikilo aacibalo.)

INO ncintu nzi ciyandika kapati ncomujisi? Sena inga mwayanda kucicincanya acintu cimwi citayandiki kapati? Kubakombi ba Jehova balyaabide, bwiinguzi kumibuzyo eeyi tabukatazyi. Cintu ciyandika kapati ncotujisi, ncilongwe cesu a Jehova, alimwi kunyina notunga twayanda kucicincanya acintu cili coonse. Kuyungizya waawo, tulakayandisya kasimpe kamu Bbaibbele, kalo ikapa kuti cilongwe cesu a Taateesu wakujulu cikonzyeke.—Kol. 1:9, 10.

2 Amuyeeyele buyo zintu zyoonse Mwiiyi wesu Mupati nzyatuyiisya mu Jwi lyakwe, Bbaibbele! Ulatuyubunwida kasimpe kajatikizya zina lyakwe liyandika kapati alimwi abube bwakwe bubotu. Ulatwaambila kujatikizya bubambe butaliboteli bwacinunuzyo, calo ncaakatupa caluyando kwiinda mu Mwanaakwe, Jesu. Alimwi Jehova ulatwaambila kujatikizya Bwami Bwabu Mesiya, alimwi bananike ulibapede bulangizi bwakuunka kujulu mpoonya ‘bambelele zimbi’ bulangizi bwakupona anyika mu Paradaiso. (Joh. 10:16) Ulatuyiisya mbotweelede kulilemeka. Tulaziyanda zintu eezyi nzyotwiiya nkaambo zitupa kuswena ku Mulengi wesu. Zipa kuti buumi bwesu bube ampindu.

3. Sena Jehova utwaambila kuti kasimpe katukaula buya amali?

3 Jehova ngu Leza mwaabi. Kunyina nabaima zintu zibotu aabo bayandaula kasimpe. Mane buya Jehova wakaaba buumi bwa Mwanaakwe ngwayandisisya kacili cipego citabbadelwi. Mubwini Leza inga tanaayanda kuti kasimpe tukaule buya amali. Ciindi mwaalumi wazina lyakuti Simoni naakali kuyanda kupa mwaapostolo Petro mali kutegwa amupe nguzu zyakupa bantu muuya uusalala, Petro wakamwaambila kuti: “Mali aako aansiliva aafwidilile antoomwe anduwe, nkaambo uyeeya kuti cipego ca Leza citabbadelwi inga caulwa amali.” (Mil. 8:18-20) Kuti naa mbocibede oobo, ino malailile aaya aakasololelwa amuuya aakuti: “Koula kasimpe” aamba nzi?

INO “KUULA” KASIMPE CAAMBA NZI?

4. Mucibalo eeci, ino ncinzi ncotutiyiiye kujatikizya kasimpe?

4 Amubale Tusimpi 23:23. Tatukonzyi kukajana kasimpe kali mu Jwi lya Leza kakunyina kubeleka canguzu. Tweelede kulisungula kwaaba zintu zimwi kutegwa tukajane. Mbubwenya mbuli mulembi musongo wabbuku lya Tusimpi mbwaakaamba, kuti naa ‘twakakaula kale,’ naa kukajana, “kasimpe” tweelede kukajatisya kutegwa ‘tutakasambali’ naa kusweekelwa nkako. Atubandike ncocaamba ‘kuula’ kasimpe alimwi amuulo ngotukonzya kubbadela kutegwa tukajane. Kucita boobo kulatugwasya kuyungizya kulumba kwesu akaambo kakasimpe alimwi akuyumya makanze eesu aakuti ‘tutakasambali.’ Mbubwenya mbotutiibone, kuula kasimpe, cilayandika kapati tacikwe makani amuulo.

5, 6. (a) Ino mbuti mbotukonzya kuula kasimpe kakunyina kupa mali? Amupe cikozyanyo. (b) Ino kasimpe katugwasya buti?

5 Nociba cintu citabbadelwi cilakonzya kuulwa. Ibbala lya Cihebrayo ilyakasandululwa kuti ‘koula’ kulugwalo lwa Tusimpi 23:23 alimwi lilakonzya kwaamba ‘kulijanina.’ Mabala oonse aaya aamba kubeleka canguzu naa kupa cintu cimwi kutegwa tube aacintu eeco cilaampindu. Aboobo kuula kasimpe inga twakwaamba munzila eeyi. Atwaambe kuti kwaambilizyigwa kuti kumusika kunooli kupegwa mabbanana kakunyina “kubbadela”. Sena kuti katukkede inga aboola mabbanana aayo kulindiswe munzila yamaleele? Peepe. Tweelede kusolekesya kutegwa tuunke kuyakwaabweza. Sena mubwini mabbanana aaya twapegwa buyo kakunyina kubbadela? Inzya, pele tweelede kujana ciindi alimwi akusolekesya kuunka kumusika. Mbubwenya buyo tatuyandiki mali buya kutegwa tuule kasimpe. Nokuba boobo, tweelede kubeleka canguzu kutegwa tukajane.

6 Amubale Isaya 55:1-3. Majwi aa Jehova aakalembwa a Isaya aalo alaamba cakusalazya kujatikizya ncocaamba kuula kasimpe. Mucibalo eeci camu Bbaibbele, Jehova ukozyanisya jwi lyakwe kumaanzi, mukupa, alimwi awaini. Mbubwenya mbuli maanzi aatontola alimwi mabotu, ijwi lya Leza lyakasimpe lilakatalusya. Alimwi mbubwenya mukupa mboutuyumya alimwi amboupa kuti bana bakomene, ijwi lya Jehova lilatuyumya alimwi akutugwasya kukomena kumuuya. Kuyungizya waawo, majwi aa Jehova ali mbuli waini. Munzila nzi? Mu Bbaibbele waini waambwa kuti ulakkomanisya. (Int. 104:15) Aboobo kwiinda mukwaambila bantu bakwe “kuula waini” Jehova utusyomezya kuti kupona kweelana ajwi lyakwe kutuletela lukkomano. (Int. 19:8) Eelo kaka eeci ncikozyanyo cibotu citondezya mpindu ziboola akaambo kakwiiya alimwi akupona kweelana akasimpe! Kubeleka canguzu nkotukonzya kucita tulakonzya kukukozyanisya kumali ngotukonzya kubbadela. Aboobo lino, atulange-lange zintu zyosanwe nzyotukonzya kubbadela kutegwa tuule kasimpe.

NCINZI NCOMWAKACITA KUTEGWA MUULE KASIMPE?

7, 8. (a) Nkaambo nzi ncotweelede kubelesya ciindi kutegwa tuule kasimpe? (b) Ino ncinzi sicikolo umwi uucili mwana ncaakacita kutegwa aule kasimpe, alimwi ncinzi cakacitika?

7 Ciindi. Ooyu ngomuulo umwi aumwi uuyanda kuula kasimpe ngwayeelede kubbadela. Kuyandika ciindi kutegwa tuswiilile kumulumbe wabwami, kubala Bbaibbele alimwi amabbuku aamba zyamu Bbaibbele, kucita ciiyo cesu ca Bbaibbele, kulibambila alimwi akujanika kumiswangano yambungano. Tweelede ‘kulyuulila ciindi,’ naa kucesya ciindi cali kubelesyegwa muzintu zimwi zitayandiki kapati. (Amubale Baefeso 5:15, 16 alimwi abupanduluzi buyungizyidwe.) Ino inga catola ciindi cilamfwu buti kutegwa tukonzye kuba aluzyibo lwini-lwini? Ciya buyo abukkale bwesu. Kwiiya busongo bwa Jehova, nzila alimwi amilimo yakwe takugoli. (Rom. 11:33) Ngazi Yamulindizi yakusaanguna yakakozyanisya kasimpe “kukaluba kaniini” alimwi yakati: “Mutakkutili akaluba komwe buyo kakasimpe. Kuti kaluba komwe kakasimpe nokali kupa kukkutila, Leza naatakapa kasimpe kanji. Kamuujisi kubwezelela, kamuciyandaula.” Aboobo inga twalibuzya kuti, ‘Ino kasimpe nkanji buti muciyobwedo cangu?’ Nokuba kuti twapona mane kukabe kutamani, lyoonse tunoojisi zinji zyakwiiya kujatikizya Jehova. Mazuba aano, cintu ciyandika kapati nkucibelesya munzila yabusongo ciindi kutegwa tuule kasimpe kweelana abukkale motubede. Amubone cikozyanyo camuntu umwi iwakali kuyandisya kuzyiba kasimpe.

8 Mariko, * mukaintu uucili mwana-mana, wakainka kucikolo ku New York City, U.S.A. Aciindi aawa wakali kuyanzana acikombelo cimwi ku Japan icakatalika mu 1959. Mucizyi umwi mupainiya wakaswaangana a Mariko naakali mubukambausi bwakuŋanda aŋanda. Mariko wakatalika kwiiya kasimpe, eeci cakamukkomanisya kapati cakuti wakalomba mupainiya ooyu kuti kabaiya ziindi zyobilo ansondo. Nokuba kuti wakali kujata bubi azyakucikolo alimwi amulimo, Mariko wakatalika kujanika kumiswaangano yambungano. Alimwi wakacileka kusowa ciindi muzyakulikondelezya zimwi kutegwa ajane ciindi cakwiiya kasimpe. Kulyaaba kuli boobu kwakapa kuti ayaambele kumuuya cakufwambaana. Mumwaka omwe, wakabbapatizyigwa. Mpoonya nokwakainda myezi iili cisambomwe, mu 2006, wakatalika bupainiya, alimwi lino ulabeleka kali painiya.

9, 10. (a) Ino kuula kasimpe kukujatikizya buti mbotuzilanga zintu zyakumubili? (b) Ino nzyoolwe nzi nzyaakasiya mukaintu umwi uucili mwana-mwana, alimwi ino ulimvwa buti akaambo kaceeci?

9 Zintu zyakumubili. Kutegwa tuule kasimpe, ambweni inga twayandika kuleka mulimo uuvwolwa mali manji naa lwiiyo lwaatala. Ciindi bazubi banswi Petro alimwi a Andreya nobakatambwa a Jesu kuti babe ‘bazubi babantu,’ “bakasiya nsabwe zyabo.” (Mt. 4:18-20) Mubwini, bunji bwabaabo ibaiya kasimpe mazuba aano tabakonzyi kwiile kuleka milimo yabo. Bajisi mikuli yamu Magwalo. (1Tim. 5:8) Nokuba boobo, kanji-kanji aabo ibaiya kasimpe beelede kucinca mbobazilanga zintu zyakumubili alimwi kutalika kubikka zintu ziyandika kapati mubusena bwakusaanguna. Jesu wakacisalazya eeci naakati: “Amuleke kuliyobweda lubono anyika . . . Muciindi caboobo, amuliyobwede lubono kujulu.” (Mt. 6:19, 20) Amubone cikozyanyo camukaintu umwi uucili mwana-mwana.

10 Maria wakali kusobana mukabunga kacisobano citegwa golf nociba ciindi kataneelela kunjila cikolo. Wakacizyiba kapati cisobano eeci ciindi naakali kusekondali alimwi wakaba aacoolwe cakubbadelelwa kuyunivesiti. Cisobano ca Golf cakaba ncecakulya cakwe, alimwi makanze aakwe akali aakuti akonzye kuba haazibwene mucisobano eeci alimwi kacimupa kukkomana. Mpoonya Maria wakatalika kwiiya Bbaibbele, alimwi wakali kukakkomanina kasimpe nkaakali kwiiya. Wakakkomana kubona kasimpe mbokakamugwasya kucinca mubuumi bwakwe. Wakati: “Kwiinda mukusolekesya kupona kweelana azyeelelo zyamu Bbaibbele, alwalo lukkomano lwangu lwakali kuyaabwiindila buya.” Aboobo Maria wakayeeya kuti nciyumu kucita zintu zyakumuuya alimwi akuyandaula zintu zyakumubili zinji. (Mt. 6:24) Wakasala kuleka cisobano ncakali kukomanina kapati mubuumi bwakwe alimwi icakali kukonzya kupa kuti avwube alimwi akuba ampuwo. Aboobo, akaambo kakuula kasimpe, lino ulabeleka kali painiya alimwi ulikkomene kapati nkaambo wakapandulula kuti “oolu ndolukkomano lwini-lwini, ibuumi bulaampindu ncobeni.”

11. Ikuti twaula kasimpe, ncinzi cikonzya kucitika kubalongwe besu bamwi?

11 Balongwe. Ciindi notusala kupona kweelana akasimpe kamu Bbaibbele, zilongwe nzyotujisi abamwi alimwi abanamukwasyi zilakonzya kucinca. Nkaambo nzi? Jesu wakapaila boobu kujatikizya basikumutobela: “Kobasalazya akasimpe; ijwi lyako nkasimpe.” (Joh. 17:17; bupanduluzi buyungizyidwe.) “Kubasalazya” kulakonzya alimwi kwaamba ‘kubazandula.’ Notwatambula kasimpe, tulazandulwa kunyika eeyi nkaambo tatuceeleli kubumbwa anjiyo. Bantu lino batulanga munzila iimbi nkaambo twakacinca. Tulapona kweelana azyeelelo zyakasimpe kamu Bbaibbele. Nokuba kuti tatuyandi kuti kube lwaandaano, balongwe bamwi alimwi abanamukwasyi mbotwakali kumvwana limwi kapati balakonzya kutalika kututantamuka nokuba kutukazya buya akaambo kalusyomo lwesu. Eeci taceelede kutugambya pe. Jesu wakaamba kuti: “Masimpe, basinkondo bamuntu bayooba bantu bamuŋanda yakwe mwini.” (Mt. 10:36) Jesu alimwi wakasyomezya kuti bulumbu mbotujana kwiinda mukuula kasimpe mbupati kapati kwiinda mweelwe wamali aali oonse ngotukonzya kupa kutegwa tuule cintu cimwi.—Amubale Marko 10:28-30.

12. Ino ncinzi ncaakacita mwaalumi umwi mu Juda kutegwa aule kasimpe?

12 Kuzwa kubwana, mu Juda simakwebo wazina lya Aaron wakayiisyigwa kuti zina lya Leza talyeelede kwaambwa. Nokuba boobo, Aaron wakajisi nyota yakasimpe. Wakakkomana kapati ciindi Kamboni naakamutondezya mbwaaswaanganizyigwa mabala one aa Chihebrayo aamba zina lya Leza, liitwa kuti “Jehova.” Kakkomene citaambiki, wakaunka kucikombelo kutegwa akaambile basololi bacikombelo cintu cikkomanisya ncaakaiya. Cakacitika tanaakali kuciyeeyela. Muciindi cakuti abalo bakkomane akaambo kakuzyiba zina lya Leza, bakamuswida mate alimwi akumweendelezya mbuli muzwakule. Cilongwe cakwe abanamukwasyi cakanyongana. Cakutayoowa, wakazumanana kuula kasimpe alimwi wakaba Kamboni wa Jehova sicamba mane kumamanino aabuumi bwakwe. Mbubwenya mbuli Aaron, ikutegwa tweende mukasimpe, tweelede kulyaaba kuzumina kucinca kuli koonse kukonzya kuboola mubukkale bwesu naa kucilongwe cesu abanamukwasyi.

13, 14. Ino nkucinca kuli buti mukuyeeya alimwi amukulilemeka nkotweelede kucita kutegwa twiiye kasimpe? Amupe cikozyanyo.

13 Muuya wanyika. Kutegwa tukatambule kasimpe akupona kweelana azyeelelo zyakulilemeka zyamu Bbaibbele tweelede kucinca mbotuyeeya alimwi ambotulilemeka. Amubone ncaakalemba Petro kujatikizya kucinca ooko: “Mbomuli bana baswiilila, amuleke kutobela zisusi nzyomwakajisi musyule mukutazyiba kwanu, pele . . . amusalale mubukkale bwanu boonse.” (1Pet. 1:14, 15) Kutegwa baule kasimpe, bantu bamumunzi wa Korinto ibatakali kulilemeka bakali kuyandika kucinca kapati mubuumi bwabo. (1Kor. 6:9-11) Mbubwenya buyo, ibanji mazuba aano babusiya bukkale bwabo butali bwabunaleza kutegwa baule kasimpe. Petro alimwi wakayeezya Banakristo bamumazuba aakwe kuti: “Musyule oomu mwakajisi ciindi cinji cakucita kuyanda kwabamasi nimwakali kweenda mubukkale busesemya, muluunyaunya lwakutalijata, mukuciindizya kunywa makoko, mumapobwe aateendelezyeki, mukuzundana kunywa makoko amukukomba mituni kukasyidwe amulawo.”—1Pet. 4:3.

14 Kwamyaka minji, ba Devynn alimwi aba Jasmine bakali bacakolwa. Nokuba kuti ba Devynn bakali bakalaliki bacibwene, ikuciindizya kunywa bukoko kwakali kubapa kutandwa amulimo. Ba Jasmine bakali basinkondo, basilunya. Bumwi buzuba nobakali kweenda kumwi kabakoledwe, bakaswaanganya bamisyinali bobilo Bakamboni. Bamisyinali bakamvwana kwiiya Bbaibbele, pele nobakainka kuŋanda yaba Devynn nsondo yakatobela, bakajana ba Jasmine aba Devynn balikoledwe. Tiibakali kuyeeyela kuti bamisyinali inga bababikkila maano akubaswaya kuŋanda yabo. Ciindi cakatobela zintu zyakacinca. Kuzwa ciindi nobakaiya ciindi cakusaanguna, ba Jasmine aba Devynn bakaba basikwiiya Bbaibbele basungu alimwi bakatalika kupona kweelana azintu nzyobakali kwiiya. Mumyezi buyo yotatwe bakacileka kunywa bukoko alimwi bakacilembya cikwati cabo. Kucinca nkobakacita bakakubona bantu banji alimwi eeci cakapa kuti banji mumunzi wabo batalike kwiiya Bbaibbele.

15. Ino mbukkale nzi bukonzya kutukatazya kutegwa tuule kasimpe, alimwi nkaambo nzi?

15 Zilengwa zitali zyamu Magwalo. Kuleka zilengwa zitali zyamu Magwalo cilakonzya kuba cintu cikatazya kapati kutegwa tuule kasimpe. Nokuba kuti kuli bamwi inga kacili cuuba-uba kuzumina kucinca zilengwa zitali zyamu Magwalo, ibamwi inga bawayawaya kuula kasimpe akaambo kakukazyigwa abanamukwasyi, babelesinyina alimwi abalongwe. Bukkale bulakonzya kuleta mazwanga, kwaambisya kuti cilengwa kacibikkilizya tunsiya-nsiya twakulemeka banamukwasyi ibakafwa. (Dt. 14:1) Zikozyanyo zyabaabo ibakali basicamba zilakonzya kutugwasya kusala kabotu. Amubone ntaamu njobakabweza bana Efeso basicamba mumwaanda wamyaka wakusaanguna.

16. Ino ncinzi bamwi ncobakacita ku Efeso kutegwa baule kasimpe?

16 Munzi wa Efeso wakazyibidwe kuti wakazwide masalamuzi. Ino ncinzi ncobakeelede kucita aabo ibakali Banakristo bapya balo musyule ibakajatikizyidwe amasalamuzi, kutegwa bazilekele limwi zilengwa eezyi zitali zyamu Magwalo akuula kasimpe? Bbaibbele lyaamba kuti: “Bantu banji akati kabasimasalamuzi bakabungika mabbuku aabo akwaaumpa bantu boonse kabalangilila. Alimwi bakasanganya muulo woonse wamabbuku aayo, eelyo bakajana kuti akali kuulwa mali aansiliva aali 50,000. Aboobo ijwi lya Jehova lyakazumanana kuyaambele akuzunda canguzu kapati.” (Mil. 19:19, 20) Banakristo aaba basyomeka bakalyaaba cakumaninina, eelyo bakalongezyegwa kapati.

17. (a) Ino zintu nzi zikonzya kubikkilizyigwa mukuula kasimpe? (b) Ino mibuzyo nzi njotuyoolanga-langa mucibalo citobela?

17 Ino ncinzi ncomwakacita kutegwa muule kasimpe? Toonse tulabelesya ciindi kubungika maluba aakasimpe. Bamwi bakakaula kasimpe kwiinda mukusiya zintu zyakumubili alimwi akulwana kucinca kuboola kubalongwe alimwi akubanamukwasyi ibakazya kasimpe. Banji bacinca kujatikizya mbobayeeya alimwi ambobalilemeka, alimwi beelede kuleka zilengwa izitali zyamu Magwalo. Kufwumbwa kusoleka nkotukonzya kucita mukuula kasimpe, tulisinizyide kuti kasimpe kamu Bbaibbele kalaampindu kapati kwiinda cintu cili coonse ncotukonzya kujana. Katupa kujana cintu ciyandika kapati, nkokuti cilongwe ciyumu a Jehova. Notuyeeya kujatikizya zilongezyo nzyotujana akaambo kakuzyiba kasimpe, cilatukatazya kumvwisya kaambo muntu umwi ncanga wayanda kukasambala. Ino eeci inga cacitika buti, alimwi mbuti mbotukonzya kweeleba kucita cintu eeci cibyaabi kapati? Mibuzyo eeyi iyooingulwa mucibalo citobela.

^ munc. 8 Mazina aamwi mucibalo eeci acincwa.