Skip to content

Skip to table of contents

CIBALO CAKWIIYA 46

Sena Mulaibikkila Maano “Ntobo Mpati Yalusyomo” Lwanu?

Sena Mulaibikkila Maano “Ntobo Mpati Yalusyomo” Lwanu?

“Amubweze ntobo mpati yalusyomo.”​—EF. 6:16.

LWIIMBO 119 Tweelede Kuba Alusyomo

IZILI MUCIBALO *

1-2. (a) Kweelana alugwalo lwa Baefeso 6:16, nkaambo nzi ncotuyandika “ntobo mpati yalusyomo”? (b) Mibuzyo nzi njotutiilange-lange?

SENA mulijisi “ntobo mpati yalusyomo”? (Amubale Baefeso 6:16.) Tacidoonekwi buya kuti mulijisi. Mbubwenya mbuli ntobo mpati iikwabilila mubili, lusyomo lwanu lulamukwabilila kuzintu zibyaabi izili munyika eeyi, mbuli kutalilemeka mumakani aakoonana, kunkondo, alimwi akuzintu zyoonse iziteendelani azyeelelo zya Leza.

2 Nokuba boobo, tupona “kumazuba aamamanino,” alimwi lusyomo lwesu luyoozumanana kusunkwa. (2Tim. 3:1) Ino mbuti mbomukonzya kwiilingula ntobo yalusyomo lwanu akubona naa ili kabotu? Alimwi ino ncinzi ncomweelede kucita kutegwa muzumanane kuba alusyomo luyumu? Atulange-lange bwiinguzi kumibuzyo eeyi.

AMWIILINGULE NTOBO YANU CAKUBIKKILA MAANO

Yamana nkondo, basikalumamba bakali kubikkila maano kubona kuti ntobo zyabo zyabambwa (Amubone muncali 3)

3. Ino basikalumamba bakali kuzicita buti ntobo zyabo alimwi nkaambo nzi ncobakali kucitila boobo?

3 Kaindi, kanji-kanji basikalumamba bakajisi ntobo izyakajisi zivwumbyo zyazikutu. Bakali kuzinanika mafwuta ntobo zyabo kutegwa bakwabilile zikutu alimwi akukwabilila zibeela izyakajisi lubulo kutegwa zitabi aankalaya. Ikuti sikalumamba wabona kuti ntobo yakwe yanyonyooka, wakali kubikkila maano kubona kuti yabambwa kutegwa lyoonse kalibambilide kulwana nkondo. Ino cikozyanyo eeci cibeleka buti kulusyomo lwanu?

4. Nkaambo nzi ncomweelede kwiilingula ntobo yalusyomo lwanu alimwi ino mbuti mbomukonzya kucita boobo?

4 Mbubwenya mbuli basikalumamba bakaindi, lyoonse mweelede kwiilingula alimwi akwiibikkila maano ntobo yalusyomo lwanu kutegwa lyoonse kamulibambilide kulwana nkondo. Mbotuli Banakristo, tulwana nkondo yakumuuya alimwi basinkondoma balabikkilizya amyuuya mibi. (Ef. 6:10-12) Kunyina uukonzya kumubambila ntobo yalusyomo lwanu. Mbuti mbomukonzya kuba masimpe kuti mulilibambilide kulwana masunko? Cakusaanguna, mweelede kupaila kulomba lugwasyo lwa Leza. Mpoonya mweelede kubelesya Jwi lya Leza kutegwa limugwasye kulibona mbuli mbwamubona Leza. (Heb. 4:12) Ibbaibbele lyaamba kuti: “Kosyoma Jehova amoyo wako woonse, utasyomi maano aako omwini pe.” (Tus. 3:5, 6) Lino amuyeeye bukkale bumwi ibwakacitika caino-ino mubuumi bwanu alimwi akusala nkomwakacita mubukkale oobo. Mucikozyanyo, sena kuli nomwakajisi penzi lyamali? Sena mwakaciyeeya cisyomezyo ca Jehova icilembedwe kulugwalo lwa Bahebrayo 13:5 icakuti: “Ziyume zitete, tandikakusiyi pe alimwi tandikakulekelezyi pe.” Sena cisyomezyo eeci cakamupa kuba alusyomo lwakuti Jehova uyoomugwasya? Ikuti kacili boobo, nkokuti mulaibikkila maano ntobo yalusyomo lwanu.

5. Ino ncinzi ncomukonzya kujana mwamana kulingula lusyomo lwanu?

5 Mulakonzya kugambwa ncomukonzya kujana mwamana kulingula lusyomo lwanu cakubikkila maano. Mulakonzya kujana kuti kuli kulezya kumwi nkomujisi nkomwatakali kubona kwaciindi cili mbocibede. Mucikozyanyo, mulakonzya kujana kuti kulibilika, makani aakubeja, alimwi akutyompwa zyakalunyonganya lusyomo lwanu. Ikuti naa eeci cakamucitikila, ino mbuti mbomukonzya kulukwabilila lusyomo lwanu kutegwa lutanyonyookeli limwi?

AMULIKWABILILE KUZINTU IZIKONZYA KUNYONGANYA LUSYOMO LWANU

6. Nzikozyanyo nzi izitondezya kulibilika ikuli kabotu?

6 Kulibilika kumwi kuli kabotu. Mucikozyanyo, cili kabotu kulibilika kujatikizya mbotukonzya kukkomanisya Jehova alimwi a Jesu. (1Kor. 7:32) Ikuti twacita cibi cipati, tweelede kulibilika akubikkila maano kapati kujatikizya mbotukonzya kubambulula cilongwe cesu a Leza. (Int. 38:18) Kuyungizya waawo, tweelede kulibilika kujatikizya mbotukonzya kukkomanisya muntu ngotukwetene limwi alimwi ambotukonzya kubikkila maano kuzintu nzyobayandika banamukwasyi alimwi abasyomima.—1Kor. 7:33; 2Kor. 11:28.

7. (a) Mbuti kulibilika kutayandiki mbokukonzya kunyonyoona lusyomo lwesu? (b) Kweelana alugwalo lwa Tusimpi 29:25, nkaambo nzi ncotuteelede kuyoowa muntu?

7 Kulubazu lumwi, kulibilika kutayandiki kulakonzya kunyonyoona lusyomo lwesu. Mucikozyanyo, tulakonzya kuti katulibilika lyoonse kujatikizya mbotukonzya kujana cakulya alimwi azyakusama. (Mt. 6:31, 32) Aboobo kutegwa tukucesye kulibilika ooku, tulakonzya kutalika kubikkila maano kapati kukujana zintu zyakumubili. Mane buya, tulakonzya kutalika kuyandisya mali. Ikuti naa twabulekela bukkale oobu, lusyomo lwesu muli Jehova lulakonzya kuceya alimwi cilongwe cesu anguwe cilakonzya kunyongana. (Mk. 4:19; 1Tim. 6:10) Ambweni tulakonzya kutalika kulibilika kujatikizya mbobatubona bantu bamwi. Mpoonya tulakonzya kutalika kuyoowa kusampaulwa naa kupenzyegwa abantu muciindi cakuyoowa kunyemya Jehova. Kutegwa tulikwabilile kuntenda eeyo, tweelede kumulomba Jehova kuti atupe lusyomo alimwi abusicamba mbotuyandika kutegwa tubuzunde buyumuyumu oobo.—Amubale Tusimpi 29:25; Lk. 17:5.

(Amubone muncali 8) *

8. Ino ncinzi ncotweelede kucita kujatikizya makani aakubeja?

8 Saatani, ‘usyi wabubeji,’ ubelesya baabo bali kulubazu lwakwe kumwaya makani aakubeja kujatikizya Jehova alimwi abakwesu abacizyi. (Joh. 8:44) Mucikozyanyo, basiluleyo balamwaya makani aakubeja alimwi akunyonganya makani aamasimpe kujatikizya mbunga ya Jehova muma webbusaiti, muma TV alimwi amunzila zimwi zyakumwayila makani. Makani aaya aakubeja ali akati ‘kamivwi iiyaka mulilo’ ya Saatani. (Ef. 6:16) Ino ncinzi ncotweelede kucita ikuti umwi watwaambila makani aaya aakubeja? Tatweelede kumuswiilila! Nkaambo nzi? Nkaambo kakuti tulamusyoma Jehova alimwi abakwesu. Alimwi buya, tatuyandi kujatikizyigwa munzila iili yoonse abasiluleyo. Tatuyandi kukazyanya ambabo munzila iili yoonse nokuba kuti tulayandisya kuzyiba nzyobaamba.

9. Ino kutyompwa inga kwatujatikizya buti?

9 Kutyompwa kulakonzya kunyonganya lusyomo lwesu. Tatukonzyi kwaalanga buyo mapenzi eesu aatugeme. Alimwi buya, kucita boobo inga catondezya kuti tatulibikkili maano. Aboobo zimwi ziindi tulakonzya kutyompwa. Pele tatweelede kwiile kuyeeya buyo mapenzi eesu ciindi coonse. Ikuti twacita oobo, tulakonzya kuziluba zintu zibotu zyoonse nzyaakatusyomezya Jehova. (Ciy. 21:3, 4) Tulakonzya kutyompwa cakuti inga twalimvwa kubula nguzu, mane buya akucileka kubelekela Jehova. (Tus. 24:10) Pele eeco taceelede kutucitikila pe.

10. Ncinzi ncomwaiya kulugwalo ndwaakalemba mucizyi umwi?

10 Amubone mucizyi umwi waku United States mbwalubikkila maano lusyomo lwakwe kumwi kalanganya mulumaakwe uuciswa kapati. Mulugwalo ndwaakatuma kumaofesi mapati aa Bakamboni ba Jehova, wakalemba kuti: “Bukkale bwesu bwali kutyompya zimwi ziindi, pele tujisi bulangizi buyumu. Ndilalumba kapati kuzintu zyoonse nzyatupa Jehova kutegwa tuyumye lusyomo lwesu alimwi akukulwaizyigwa. Masimpe tuyandika malailile aaya alimwi akukulwaizyigwa. Alatugwasya kutegwa tuzumanane kubelekela Jehova alimwi akuliyumya mumasunko ngatuletela Saatani.” Ncotwiiya kumajwi ngaakaamba mucizyi ooyu ncakuti, tulakonzya kukuzunda kutyompwa! Munzila nzi? Mapenzi aanu amwaabone kuti amupa coolwe cakumukazya Saatani. Amusyome kuti Jehova uyoomuumbulizya. Aboobo amubikkile maano kucakulya cakumuuya ncapa Leza.

Sena mulaibikkila maano “ntobo mpati yalusyomo” lwanu? (Amubone muncali 11) *

11. Kutegwa tubone naa lusyomo lwesu luli kabotu, mibuzyo nzi njotweelede kulibuzya?

11 Sena kuli mpomubwene aayandika kubambulula kuntobo yanu yalusyomo? Kwamyezi misyoonto yainda, sena mwali kucikonzya kweeleba kulibilika kuteelede? Sena mwali kucikonzya kukaka kuswiilila alimwi akukazyanya abasiluleyo akaambo kamakani aakubeja ngobamwaya? Sena mwali kucikonzya kuliyumya kukutyompwa? Ikuti naa mwali kukonzya, nkokuti lusyomo lwanu luli kabotu. Pele tweelede kuzumanana kupakamana nkaambo Saatani ulijisi zilwanyo zimbi nzyabelesya kutulwana. Lino atulange-lange cilwanyo comwe akati kazilwanyo eezyo.

AMULIKWABILILE KUKUYANDISYA ZINTU ZYAKUMUBILI

12. Ino kuyandisya zintu zyakumubili inga kwatupa kucita nzi?

12 Kuyandisya zintu zyakumubili kulakonzya kutunyonganya alimwi akutupa kutabikkila maano kuntobo yalusyomo lwesu. Mwaapostolo Paulo wakaamba kuti: “Muntu uubeleka mulimo wabusikalumamba tatoli lubazu mumakwebo aabuumi obuno, kutegwa akkomanisye yooyo wakamunjizya busikalumamba.” (2Tim. 2:4) Alimwi buya, basikalumamba bana Roma tiibakali kuzumizyigwa kucita makwebo aali woonse. Ncinzi icakali kukonzya kucitika kuti sikalumamba waaunduluzya malailile aayo?

13. Nkaambo nzi sikalumamba ncaatakeelede kutola lubazu mukucita makwebo?

13 Amweezyeezye bukkale oobu. Mafwumofwumo, basikalumamba baiya mbobakonzya kwaabelesya mapanga aabo, pele sikalumamba omwe tanaajanika. Sikalumamba ooyo ujisi bubi kusambala zyakulya kucintoolo. Kumangolezya, basikalumamba balingula zilwanyo zyabo zyankondo alimwi akukwenga mapanga aabo. Pele sikalumamba ooyo uujisi cintoolo, ujisi bubi kujika zyakulya zyakuyoosambala buzuba butobela. Pele mafwumofwumo buzuba butobela, basinkondonyina babalwana cakutayeeyela. Ino nguni akati kabasikalumamba aaba uunoolibambilide nkondo alimwi akukkomanisya silutwe wabasikalumamba? Ikuti naa mwatola lubazu munkondo eeyo, sena inga mwayanda kubambana abasikalumamba ibakalibambila naa asikalumamba ooyo iwakajisi bubi kucita zintu zimwi?

14. Mbwaanga tuli basikalumamba ba Kristo, ino ncinzi iciyandika kapati kulindiswe?

14 Mbubwenya mbuli basikalumamba bakalibambilide, tatuyandi kunyonganya mbaakani yesu iiyandika kapati yakukkomanisya Basilutwe besu, nkokuti Jehova alimwi a Jesu. Kucita boobo kulayandika kapati kulindiswe kwiinda cintu cili coonse ncotukonzya kujana munyika ya Saatani. Tulabikkila maano kubona kuti tulijisi ciindi alimwi anguzu nzyotuyandika mukubelekela Jehova alimwi akwiibamba kabotu ntobo yalusyomo lwesu azilwanyo zyesu zyoonse zyakumuuya.

15. Nkucenjezya nzi Paulo nkwapa alimwi nkaambo nzi?

15 Lyoonse tweelede kupakamana! Nkaambo nzi? Mwaapostolo Paulo ucenjezya kuti, “aabo bakanzide kuvwuba” ‘bayooleya kulusyomo.’ (1Tim. 6:9, 10) Ibbala lyakuti ‘bayooleya’ litondezya kuti tulakonzya kunyonganizyigwa kwiinda mukusola kujana zintu zyakumubili zinji izitayandiki kapati. Kwiinda mukucita boobo, tulakonzya kutalika kulombozya “zisusi zinji zyabufwubafwuba alimwi ziletela macise.” Pele tweelede kuyeeya kuti Saatani ulazibelesya zisusi eezyo kazili zilwanyo kutegwa anyonganye lusyomo lwesu.

16. Ino cibalo cilembedwe kulugwalo lwa Marko 10:17-22 ceelede kutukulwaizya kuyeeya mibuzyo nzi?

16 Lino atweezyeezye kuti tulijisi mali aakuula zintu zinji zyakumubili. Sena cililubide kuula zintu nzyotuyanda pele izitayandiki kapati? Tacilubide pe. Pele amuyeeye kujatikizya mibuzyo eeyi: Nokuba kuti tulakonzya kuula cintu cimwi, sena ncobeni tulijisi ciindi alimwi anguzu zyakucibelesya akucibamba kabotu cintu eeco? Kuyungizya waawo, sena inga tiitwatalika kuciindizya kuyandisya zintu zyesu zyakumubili? Sena kuyandisya zintu zyakumubili inga tiikwatupa kucita mbuli mulombwana iwakakaka kutamba kwa Jesu kwakuti ayungizye mulimo wakwe kuli Leza? (Amubale Marko 10:17-22.) Eelo kaka cilakonzya kutugwasya kapati kupona buumi buuba-uba akubelesya ciindi cesu iciyandika kapati alimwi anguzu mukucita kuyanda kwa Leza!

AMWIIJATISYE NTOBO YALUSYOMO LWANU

17. Ino ncinzi ncotuteelede kuluba?

17 Tatweelede kuluba kuti tuli munkondo alimwi lyoonse tweelede kuti katulibambilide kulwana nkondo eeyo abuzuba. (Ciy. 12:17) Tauli mukuli wabakwesu abacizyi kutunyamwida ntobo yalusyomo lwesu. Pele tweelede kwiijatisya tobeni nkaambo mukuli wesu.

18. Nkaambo nzi basikalumamba bakaindi ncobakali kuzijatisya kapati ntobo zyabo?

18 Kaindi, sikalumamba wakali kulemekwa ciindi naakali kutondezya busicamba munkondo. Pele wakali kufwa nsoni ikuti wapiluka kuŋanda katajisi ntobo. Syaazibwene mumakani aakaindi muna Roma wazina lyakuti Tacitus wakalemba kuti: “Ikuti sikalumamba waisiya ntobo yakwe kunkondo, akali masampu aataambiki.” Nkakaambo kaako basikalumamba bakali kubikkila maano kuzijatisya kapati ntobo zyabo.

Mucizyi Munakristo wazumanana kwiijatisya ntobo mpati yalusyomo lwakwe kwiinda mukupaila akubala Jwi lya Leza, kujanika lyoonse kumiswaangano alimwi akutola lubazu cabusungu mumulimo wakukambauka (Amubone muncali 19)

19. Mbuti mbotukonzya kuzumanana kwiijatisya ntobo yalusyomo lwesu?

19 Tulazumanana kwiijatisya ntobo yalusyomo lwesu kwiinda mukujanika lyoonse kumiswaangano ya Bunakristo alimwi akwaambilizya zina lya Jehova a Bwami bwakwe kubantu. (Heb. 10:23-25) Kuyungizya waawo, tulapaila akubala Jwi lya Leza buzuba abuzuba alimwi akulutobela lulayo abusolozi ibujanika mulindilyo muzintu zyoonse nzyotucita. (2Tim. 3:16, 17) Twacita boobo, kunyina cilwanyo cili coonse ncakonzya kubelesya Saatani kulindiswe icikonzya kutunyonyweeda limwi. (Is. 54:17) “Ntobo mpati yalusyomo” lwesu iyootukwabilila. Tuyakwiima nji alimwi akubeleka calukamantano antoomwe abakwesu abacizyi. Tuyoozunda munkondo njotulwana buzuba abuzuba kutegwa lusyomo lwesu luzumanane kuyuma. Mpoonya kwiinda zyoonse, tuyooba acoolwe cakuba kulubazu lwa Jesu ciindi aakumuzunda Saatani alimwi abasikumutobela.—Ciy. 17:14; 20:10.

LWIIMBO 118 “Kotuyungizyila Lusyomo”

^ munc. 5 Basikalumamba bakali kusyoma ntobo zyabo kubakwabilila kuntenda. Lusyomo lwesu luli mbuli ntobo. Aboobo mbubwenya mbuli ntobo iini, lusyomo lwesu luyandika kubikkilwa maano. Mucibalo eeci tulabona ncotukonzya kucita kutegwa tube masimpe kuti “ntobo mpati yalusyomo” lwesu ili kabotu.

^ munc. 58 BUPANDULUZI BWACIFWANIKISO: Ciindi nokwaboola makani a TV aajatikizya basiluleyo ibamwaya makani aakubeja kujatikizya Bakamboni ba Jehova, silutwe wamukwasyi wa Bakamboni cakufwambaana waizima TV.

^ munc. 60 BUPANDULUZI BWACIFWANIKISO: Kumane lyakukomba mumukwasyi, usyi wabelesya makani aamwi aamu Bbaibbele kuyumya lusyomo lwamukwasyi wakwe.