Skip to content

Skip to table of contents

CIBALO CAKWIIYA 43

Busongo Bwini-Bwini Buloompolola

Busongo Bwini-Bwini Buloompolola

“Busongo bwini-bwini buloompolola mumugwagwa. Buluujisi kwiita mumabuwa aabuleya.”​—TUS. 1:20.

LWIIMBO 88 Kondipa Kuzyiba Nzila Zyako

IZILI MUCIBALO *

1. Mbuti bantu banji mazuba aano mbobabubona busongo? (Tusimpi 1:20, 21)

 MUMASI manji, cilidumide kubona bakwesu abacizyi bakkomene kabamwaya mabbuku mumasena mwiinda bantu banji. Sena kuli nomwakatola lubazu mumulimo ooyu uukkomanisya? Kuti kacili boobo, tacidoonekwi kuti cakamupa kuyeeya cikozyanyo cijanika mubbuku lya Tusimpi, icitondezya busongo mboboompolola mumugwagwa kutegwa bantu bamvwe lulayo lwandulo. (Amubale Tusimpi 1:20, 21.) Bbaibbele alimwi amabbuku eesu zijisi “busongo bwini-bwini,” nkokuti busongo bwa Jehova. Oobu mbobusongo bantu mbobayandika kutegwa bacikonzye kubweza ntaamu yakusaanguna iisololela kubuumi. Tulakkomana kuti muntu umwi watambula bbuku lyesu. Pele tabali boonse bacita oobo. Bamwi tabayandi kuzyiba ncolyaamba Bbaibbele. Bamwi balatuseka. Bayeeya kuti Bbaibbele ndyakaindi alimwi talicigwasyi. Mpoonya bamwi balazifwubaazya njiisyo zyamu Bbaibbele zyakulilemeka, kabaamba kuti aabo bazitobela balaciindizya alimwi balipa kaleza-leza. Nokuba boobo, walo Jehova caluyando wazumanana kupa kuti busongo bwakwe bwini-bwini kabuliko. Munzila nzi?

2. Nkuli nkotukonzya kujana busongo bwini-bwini mazuba aano, alimwi ncinzi bantu banji ncobasala kucita?

2 Nzila imwi Jehova mbwapa kuti busongo bwini-bwini kabuliko, nkwiinda mu Jwi lyakwe Bbaibbele. Bbuku eeli, nkolili kumuntu uuli woonse. Alimwi ino mbuti kujatikizya mabbuku eesu aamba zyamu Bbaibbele? Eelo kaka tulamulumba Jehova akaambo kakutuleleka, nkaambo mabbuku aaya nkwaali mumyaambo iinda 1,000! Aboobo aabo baswiilila, nkokuti ibabala akubelesya nzyobaiya, balagwasyigwa kapati. Nokuba boobo, bantu banji basala kutamuswiilila Jehova. Ciindi nobayanda kusala cakucita, balombozya kutobela mizeezo yabo naa kuswiilila bantunyina. Alimwi buya balakonzya kutufwubaazya akaambo kakuti tutobela ncolyaamba Bbaibbele. Mucibalo eeci tulabandika kaambo kapa bantu kucita boobu. Nokuba boobo, cakusaanguna, atulange-lange mbotukonzya kujana busongo bwa Jehova.

LUZYIBO LWA JEHOVA NDOLUPA BUSONGO

3. Ino busongo bwini-bwini bubikkilizya nzi?

3 Busongo nkucizyiba kubelesya luzyibo kutegwa tusale camaano. Nokuba boobo, busongo bwini-bwini bulainda aawo. Bbaibbele lyaamba kuti: “Kuyoowa Jehova ngamatalikilo aabusongo, alimwi kumuzyiba Ooyo Uusalalisya ngamaano.” (Tus. 9:10) Aboobo ciindi notuyanda kusala cakucita mumakani aayandika kapati, tweelede kusaanguna kulanga-langa Jehova mbwayeeya kujatikizya makani aayo. Tulakonzya kucita oobo kwiinda mukulingula Bbaibbele amabbuku aamba zyamu Bbaibbele. Notucita boobo, tutondezya busongo bwini-bwini.—Tus. 2:5-7.

4. Nkaambo nzi Jehova alikke ncali nguwe uukonzya kutupa busongo bwini-bwini?

4 Jehova ngonguwe alikke uukonzya kutupa busongo bwini-bwini. (Rom. 16:27) Nkaambo nzi ncali Kasensa kabusongo? Cakusaanguna, Jehova ngo Mulengi alimwi ulaazyi makani oonse aajatikizya zintu nzyaakalenga. (Int. 104:24) Cabili, zyoonse nzyacita Jehova zitondezya kuti musongo. (Rom. 11:33) Catatu, lulayo lwabusongo ndwapa Jehova, lyoonse lulabagwasya aabo ibalutobela. (Tus. 2:10-12) Kuti katuyanda kuba abusongo bwini-bwini, tweelede kuzumina ntalisyo eezyi zyotatwe zyakasimpe alimwi akukazumizya kuti katusololele notusala zyakucita mubuumi.

5. Ncinzi cicitika ciindi bantu nobakaka kuti busongo bwini-bwini buzwa kuli Jehova?

5 Bantu banji munyika balazumina kuti zintu nzyobabona mububumbo zileebeka kapati, pele balo baamba kuti kunyina Mulengi akuti zyakasanduka buya. Bamwi balitaminina kuti balasyoma muli Leza, nokuba boobo, zyeelelo zyamu Bbaibbele bazibona kuti nzyakaindi tazigwasyi alimwi basala kupona kweelana ambobayanda. Ncinzi cazwa mpawo? Sena nyika mbusena bubotu akaambo kakuti bantu batobela mizeezo yabo muciindi cakutobela busongo bwa Leza? Sena balujana lukkomano lwini-lwini naa bulangizi bwakumbele busyomeka? Nzyotubona zitupa kusinizya kasimpe aaka kakuti: “Kunyina busongo naa bupampu noluba lulayo mukukazya Jehova.” (Tus. 21:30) Eelo kaka eeci cilatukulwaizya kuzumanana kulomba Jehova kuti atupe busongo bwini-bwini! Cuusisya ncakuti, bantu banji tabaciti oobo. Nkaambo nzi?

KAAMBO BANTU NCOBABUKAKA BUSONGO BWINI-BWINI

6. Kweelana a Tusimpi 1:22-25, mbaani ibatayandi kuswiilila busongo bwini-bwini bwa Jehova?

6 Bantu banji tabayandi kuswiilila busongo bwini-bwini bwa Jehova bwalo ‘iboompolola mumugwagwa.’ Kweelana a Bbaibbele kuli misyobo yotatwe yabantu ibabukaka busongo: ‘ibatakwe luzyibo,’ ‘basikufwubaazya’ alimwi ‘abafwubafwuba.’ (Amubale Tusimpi 1:22-25.) Lino atulange-lange cipa kuti bantu bali boobu babukake busongo buzwa kuli Leza, mpoonya tulabona mbotukonzya kulikwabilila kutegwa tutabi abube oobo.

7. Nkaambo nzi bantu ncobasala kuzumanana ‘kabatakwe luzyibo’?

7 ‘Batakwe luzyibo’ mbaabo batasimide mumizeezo, batakatazyi kuyunga naa kucenga. (Tus. 14:15) Kanji-kanji, tulabajana bantu bali boobu mubukambausi. Mucikozyanyo, amuyeeye buyo kujatikizya bantu banji ibacengwa abasololi bazikombelo naa basimapolitikisi. Bamwi balagambwa ciindi nobazyiba kuti bakacengwa abasololi bali boobu. Pele aabo baambidwe ku Tusimpi 1:22 basala kuzumanana kabatakwe luzyibo, akaambo kakuti mbobayanda kuba oobo. (Jer. 5:31) Bayanda kucita ncobayanda alimwi tabayandi kwiiya ncolyaamba Bbaibbele naa kutobela milawo iili mumo. Banji balimvwa mbuli mukaintu umwi waku Canada iwakalyaabide kapati kubukombi, walo iwakaambila Bakamboni bakamuswaide kuti, “Kuti naa mupaizi wakatucenga, nkokuti nguulaamulandu kutali ndiswe pe.” Swebo tatuyandi kwiiya cikozyanyo cabaabo ibaliyandila buya kuzumanana kabatakwe luzyibo.—Tus. 1:32; 27:12.

8. Ncinzi ciyootugwasya kuba aluzyibo lweelede?

8 Kuli kaambo kalimvwisya ciindi Bbaibbele nolitukulwaizya kuti tutazumanani ‘katutakwe luzyibo,’ pele ‘tube bantu bapati mukumvwisya zintu.’ (1Kor. 14:20) Tulaba aluzyibo lweelede ciindi notubelesya njiisyo zyamu Bbaibbele mubuumi bwesu. Asyoonto-syoonto tulalibonena kutobela njiisyo eezyo mbokutugwasya kweeleba mapenzi alimwi akutupa kusala camaano. Cilagwasya kulanga-langa mbotucita mumakani aaya. Mucikozyanyo, kuti twali kwiiya Bbaibbele akujanika kumiswaangano kwaciindi cili mbocibede, tulakonzya kulibuzya kaambo ncotutabwezi ntaamu yakulyaaba kuli Jehova akubbapatizyigwa. Ikuti naa tulibbapatizyidwe, sena tuli bamayi naa bakambausi bamakani mabotu bacibwene? Sena nzyotusala zilatondezya kuti tusololelwa anjiisyo zyamu Bbaibbele? Sena tulabeendelezya bamwi mbuli Jesu mbwanga wabeendelezya? Ikuti naa kuli mpotuyandika kubambulula, tweelede kuzibikkila maano ziyeekezyo zya Jehova zyalo ‘izibasongwaazya batakwe luzyibo.’—Int. 19:7.

9. Mbuti ‘basikufwubaazya’ mbobatondezya kuti balabukaka busongo?

9 ‘Basikufwubaazya’ musyobo wabili wabantu batabuyandi busongo buzwa kuli Leza. Zimwi ziindi, tulabajana bantu bali boobu ciindi notukambauka. Balakukkomanina kufwubaazya bamwi. (Int. 123:4) Bbaibbele lyakacenjezya kuti mumazuba aamamanino, kunooli basikufwubaazya. (2Pet. 3:3, 4) Mbubwenya mbuli basankwa ibakali kuyanda kukwata bana ba Loti mululami, bamwi bantu mazuba aano tabaswiilili ncenjezyo ya Leza. (Matl. 19:14) Bantu banji balabaseka aabo batobela njiisyo zyamu Bbaibbele. Balacita oobu nkaambo bayanda ‘kutobela zisusi zyanyama zitondwa.’ (Jud. 7, 17, 18) Eelo kaka bupanduluzi bwamu Bbaibbele bwaamba basikufwubaazya bulabeelela basiluleyo alimwi abaabo ibakamusiya Jehova!

10. Kweelana ambokulembedwe ku Intembauzyo 1:1, mbuti mbotukonzya kutantamuka bukkale bwabasikufwubaazya?

10 Mbuti mbotukonzya kubikkila maano kutegwa tutabi basikufwubaazya? Nzila imwi nkwiinda mukutayanzana abantu balaacilengwa cakutongooka. (Amubale Intembauzyo 1:1.) Eeci caamba kuti tatweelede kunooswiilila naa kubala makani aali woonse aabasiluleyo. Tulizyi kuti naa tiitwacenjela, tulakonzya kuba amuuya wakutongooka, kudooneka Jehova alimwi amalailile ngotutambula kuzwa kumbunga yakwe. Kutegwa tweelebe bukkale oobu, tweelede kulibuzya mibuzyo yakuti: ‘Sena ndilatongooka naaceya buyo ciindi nitwatambula malailile naa bupanduluzi bupya? Sena ndilaacilengwa cakutongooka baabo basololela?’ Kuti cakufwambaana twacileka kucita zintu eezyi, Jehova uyootukkomanina.—Tus. 3:34, 35.

11. Mbuti ‘bafwubafwuba’ mbobazibona zyeelelo zya Jehova zyakulilemeka?

11 ‘Bafwubafwuba’ ngomusyobo watatu wabantu ibabukaka busongo. Mbafwubafwuba nkaambo balakaka kutobela milawo ya Leza yakulilemeka. Bacita buyo ziluzi mumeso aabo. (Tus. 12:15) Bantu bali boobu balamukaka Jehova, Ikasensa kabusongo. (Int. 53:1) Ciindi notubajana mumulimo wamumuunda, cabukali balatufwubaazya akaambo kakuti swebo tulazilemeka zyeelelo zyamu Bbaibbele. Pele mubwini tabajisi cintu cili coonse cikonzya kubotya buumi bwesu. Bbaibbele lyaamba kuti: “Mufwubafwuba takonzyi kubujana busongo bwini-bwini pe; tajisi cakwaamba kumulyango wamunzi.” (Tus. 24:7) Bafwubafwuba tabakonzyi kupa muntu lulayo lubotu naaceya. Nkakaambo kaako Jehova ncatucenjezya kuti “komutantamuka muntu mufwubafwuba.”—Tus. 14:7.

12. Ncinzi cikonzya kutugwasya kutantamuka nzila yabafwubafwuba?

12 Mukwiimpana abaabo ibalukaka lulayo lwa Leza, swebo tulaziyanda nzila zya Leza, kubikkilizya anjiisyo zyakwe zyakulilemeka. Tulakonzya kuluyumya luyando oolu kwiinda mukulanga-langa zintu nzyobajana aabo ibatamvwidi. Amubone buyo mapenzi bantu ngobaliletela nkaambo cabufwubafwuba balakaka kutobela lulayo lwa Jehova lwabusongo. Mpoonya amubone buyo nywebo buumi mbobuli bubotu nkaambo mulamumvwida Leza.—Int. 32:8, 10.

13. Sena Jehova ulatusinikizya kutobela lulayo lwakwe lwabusongo?

13 Jehova ulabapa busongo boonse, pele kunyina ngwasinikizya kulutambula. Nokuba boobo, ulatupandulwida nzyobajana aabo batayandi kuswiilila busongo. (Tus. 1:29-32) Aabo basala kutamumvwida Jehova “bayoopegwa cisubulo akaambo kamicito yabo.” Mukuya kwaciindi, bukkale bwabo buyoobaletela mapenzi, bayakuusa mpoonya kumamanino bayoonyonyoonwa. Kulubazu lumwi, aabo baswiilila lulayo lwa Jehova lwabusongo alimwi akupona kweelana ancolwaamba basyomezyegwa kuti: “Ooyo uundiswiilila uyookkala kaliibide alimwi takanyongani akaambo kakuyoowa mapenzi.”—Tus. 1:33.

BUSONGO BWINI-BWINI BULATUGWASYA

Kutola lubazu lyamiswaangano kulatuyumya kumuuya (Amubone muncali 15)

14-15. Ncinzi ncotwiiya kuzwa ku Tusimpi 4:23?

14 Ciindi notububelesya busongo bwa Leza, tulagwasyigwa lyoonse. Mbubwenya mbotwabandika kale, lulayo lwa Jehova talukatazyi kulujana. Mucikozyanyo, mubbuku lya Tusimpi, Jehova ulatupa lulayo lubeleka ciindi coonse. Lino atulange-lange zikozyanyo zyone buyo.

15 Amukwabilile moyo wanu wacikozyanyo. Bbaibbele lyaamba kuti: “Akati kazintu zyoonse nzyokwabilila, kokwabilila kapati moyo wako, nkaambo mulinguwo momuli tusensa twabuumi.” (Tus. 4:23) Amuyeeye buyo nzyotuyandika kutegwa tuukwabilile moyo wesu. Tweelede kulya zyakulya zili kabotu, kunyanyaasya mubili, alimwi akweeleba zilengwa zibyaabi. Oobu mbotweelede kucita anotukwabilila moyo wesu wacikozyanyo. Tweelede kubala Jwi lya Leza abuzuba. Tweelede kulibambila, kujanika, akutola lubazu lyamiswaangano ya Bunakristo. Tunoosungweede lyoonse kuti katubeleka canguzu kutola lubazu mumulimo wamumuunda. Alimwi tulazitantamuka zilengwa zibyaabi kwiinda mukutalekela cintu cili coonse kunyonganya mizeezo yesu, zintu mbuli zyakulikondelezya zibikkilizya micito yakutalilemeka alimwi abalongwe babyaabi.

Kwaabona munzila yeelede mali, kulatugwasya kukkutila azintu nzyotujisi (Amubone muncali 16)

16. Nkaambo nzi lulayo luli ku Tusimpi 23:4, 5 ncolubeleka kapati mazuba aano?

16 Amukkutile azintu nzyomujisi. Bbaibbele lipa lulayo oolu: “Utalijayi buya kuyandaula lubono. . . . Walanzya meso aako kulindulo, taluko pe, nkaambo ncobeni lulamena mababa mbuli aasikwaze akuuluka kuya mujulu.” (Tus. 23:4, 5) Buvwubi bwakumubili tabukkalilili pe. Nokuba boobo, bantu banji bavwubi alimwi abacete balalibilika kapati kujatikizya mbobakonzya kujana mali. Nkakaambo kaako ncobacita zintu zikonzya kunyonganya mpuwo yabo, zilongwe, alimwi buya abuumi bwabo. (Tus. 28:20; 1Tim. 6:9, 10) Kulubazu lumwi, busongo bulagwasya kutalibilika kapati kujatikizya mali. Eeci cilakonzya kutukwabilila kukutaba balyato, kutupa kukkutila alimwi alukkomano.—Muk. 7:12.

Kuyeeya katutanaambaula kulatugwasya kutacisa bamwi amajwi eesu (Amubone muncali 17)

17. Kweelana ambokwaambidwe ku Tusimpi 12:18, mbuti mbotukonzya kuba ‘amulaka wabasongo’?

17 Amusaangune kuyeeya kamutanaambaula. Ikuti naa tiitwacenjela ŋambawido yesu ilakonzya kunyonyoona. Bbaibbele lyaamba kuti: “Majwi aambwa cakutayeeya alayasa mbuli panga, pele mulaka wabasongo ulaponya.” (Tus. 12:18) Tulakonzya kuzikwabilila zilongwe zyesu kwiinda mukutantamuka cilengwa cakuvwiya. (Tus. 20:19) Kutegwa ŋambawido yesu kaiyaka bamwi muciindi cakubacisa, tweelede kuzuzya myoyo yesu aluzyibo luzwa mu Jwi lya Leza. (Lk. 6:45) Ciindi notuzinzibala kuyeeya ncolyaamba Bbaibbele, majwi eesu anooli mbuli ‘kasensa kabusongo’ aakatalusya bamwi.—Tus. 18:4.

Kutobela malailile aambunga kulatugwasya kuyungizya luzyibo lwabukambausi (Amubone muncali 18)

18. Mbuti kubelesya njiisyo iili ku Tusimpi 24:6 mbokukonzya kutugwasya kuzwidilila mubukambausi?

18 Amutobele malailile aambunga. Bbaibbele lilapa lulayo oolu lukonzya kumupa kuzwidilila lwakuti: “Kwiinda mubusolozi bwabusongo yebo uyoolwana nkondo yako, alimwi nokuli basikulaya banji kuli kuzwidilila.” (Tus. 24:6, bupanduluzi buyungizyidwe.) Amubone buyo kutobela njiisyo eeyi mbokutupa kuzwidilila mumulimo wesu wakukambauka akuyiisya. Muciindi cakucita mulimo ooyu kweelana ambotuyanda, tulasolekesya kutobela malailile ngotutambula. Tulatambula malailile aabusongo kumiswaangano ya Bunakristo, kwalo basikulaya balaaluzyibo nkobapa makani aayeeme a Bbaibbele azitondezyo zikonzya kutuyiisya. Kuyungizya waawo, mbunga ya Jehova ilatupa zibelesyo zigwasya, mbuli mabbuku alimwi amavidiyo aakonzya kugwasya bantu kulimvwisya Bbaibbele. Sena mulaiya kuzibelesya kabotu zibelesyo eezyi?

19. Ino mulimvwa buti kujatikizya busongo mbwatupa Jehova? (Tusimpi 3:13-18)

19 Amubale Tusimpi 3:13-18. Eelo kaka tulalumba lulayo lwabusongo ndotujana mu Jwi lya Leza! Ino notwali kuli nokwanyina lulayo oolu? Mucibalo eeci, twabandika lulayo lugwasya luzwa mubbuku lya Tusimpi. Masimpe kuti, Jehova watupa majwi aabusongo ngotujana mu Magwalo. Atube aamakanze aakububelesya busongo mbwatupa Jehova. Bantu banji tababuyandi busongo buzwa kuli Leza, pele tulisinizyide kuti “aabo bazumanana kubujatisya baambwa kuti balikkomene.”

LWIIMBO 36 Atukwabilile Myoyo Yesu

^ Busongo bwa Jehova mbubotu kapati kwiinda cintu cili coonse ncotukonzya kujana munyika eeyi. Mucibalo eeci, tulalanga-langa cikozyanyo cikkomanisya icijanika kubbuku lya Tusimpi citondezya busongo mboboompolola mumugwagwa. Tulabandika mbotukonzya kubujana busongo bwini-bwini, kaambo bamwi ncobatayandi kuswiilila busongo bwa Jehova alimwi ancociyandika kuti swebo tuswiilile busongo bwakwe.