Mbuti Tekinoloji Mboikonzya Kujatikizya Bana Banu?
Cilakatazya kapati kubantu bapati kubelesya zibelesyo zyatekinoloji zipya naa mapulogilamu mapya. Pele bana, tekkinoloji bakomena aanjiyo, aboobo ncintu cuuba-uba kapati kulimbabo.
Aciindi ncicona, bamwi bajana kuti bakubusi ibatola ciindi cinji kabali a Intaneti, kanji-kanji . . .
-
balaba acizibilizi kutuncini twabo.
-
balajatikizyigwa mukwaamba majwi mabi kulibamwi naa balo kwaambilwa majwi mabi.
-
balabona zintu ziletela muzeezo wakoonana, nokuba kuti tanaali makanze aabo.
NCOMWEELEDE KUZYIBA
CIZIBILIZI
Zintu zimwi zijanika a Intaneti alimwi azisobano zilabambwa amakanze aakuti kazikatazya kapati kuleka kuzibelesya. Bbuku litegwa Reclaiming Conversation lyaamba kuti: “Ma aapu aali mumafooni eesu akabambilwa kuti ciindi coonse katuli buyo amafooni.” Kulampa kwaciindi ncotutola kubelesya mapulogilamu atondezyegwa, kupa kuti basikwaapanga bajane mali manji.
NCOMWEELEDE KUYEEYA: Sena bana banu balatuyanda cakuzwa munzila tuncini twabo? Mbuti mbomukonzya kubagwasya kucibelesya kabotu ciindi ncobajisi?—BAEFESO 5:15, 16.
KWAAMBA MAJWI MABI KUCITWA A INTANETI
Bantu bamwi ciindi nobali a Intaneti, balaindila bukali, kubelesya majwi aacisapi, alimwi tababikkili maano mbobalimvwa bamwi—zintu zyalo zisololela kukucitila bamwi luta.
Bantu bamwi balacita zintu munzila iitali kabotu ciindi nobali a Intaneti akaambo kakuti cibapa kubikkilwa maano alimwi balayandisisya kuba ampuwo. Mucikozyanyo, ikuti muntu umwi wazyiba kuti kwakali kapobwe mpoonya tanaakatambidwe, ulakonzya kunyema alimwi akuyeeya kuti bantu bamwi tabali kabotu.
NCOMWEELEDE KUYEEYA: Sena bana banu bacita zintu zili kabotu kuli bamwi ciindi nobali a Intaneti? (Baefeso 4:31) Ino bacita buti ciindi nobabona naa kumvwa kuti bamwi bacita zintu kakunyina kubabikkilizya balo?
ZINTU ZILETELA MUZEEZO WAKOONANA
Intaneti yapa kuti cuube-ube kubona zintu zitali kabotu. Bazyali beleede kuzyiba kuti nokuba kuti zibelesyo zimwi zilakonzya kubagwasya kweendelezya nzyobabona bana babo a Intaneti, pele zimwi ziindi tazibeleki aboobo bana balakonzya kuzibona zintu zibyaabi.
Kutuma naa kutambula zintu ziletela muzeezo wakoonana, kanji-kanji kwiinda mukubelesya mafooni, kulakonzya kuti kakutazumizyidwe amulawo. Zimwi ziindi kweelana amilawo yakubusena ooko, bana ibatuma zintu ziletela muzeezo wakoonana kubananyina naa ibazyeebelela balakonzya kupegwa mulandu.
NCOMWEELEDE KUYEEYA: Mbuti mbomukonzya kubagwasya bana banu kukaka kuyungwa kweebelela naa kutuma zifwoto ziletela muzeezo wakoonana a Intaneti?—BAEFESO 5:3, 4.
NCOMUKONZYA KUCITA
AMUBAYIISYE BANA BANU
Nokuba kuti ncuuba-uba kubana kubelesya tekinoloji kakunyina buyumuyumu, bayandika busolozi. Bbuku litegwa Indistractable lyaamba kuti kupa bana fooni naa kancini kambi buyo kabatanaba aluzyibo lwakukabelesya kabotu, cili “mbuli kubazumizya kusotokela mumaanzi kabatacizyi kusaya.”
NJIISYO YAMU BBAIBBELE: “Koyiisya mwana inzila njayelede kweendela; noliba leelyo aakukomena takazwi mulinjiyo pe.”—TUSIMPI 22:6.
Amusale nzila nzyomuyanda kusola kubelesya, naa kulilembela mizeezo yanu.
-
Kubandika amwanaangu mbwakonzya kulilemeka kabotu a Intaneti
-
Kugwasya mwanaangu kulwana kulimvwa kwiindwa ambali
-
Kucita zyoonse nzyondikonzya kukwabilila mwanaangu kuzintu zibi izijanika a Intaneti
-
Kulingula fooni yamwanaangu ciindi aciindi
-
Kubikka bulamfwu bwaciindi mwanaangu ncayelede kuzumizigwa kubelesya fooni buzuba abuzuba
-
Kutazumizya mwanaangu kuba atuncini mubusena mwali alikke, kwaambisya ciindi nayelede koona
-
Kukasya kubelesya tuncini ciindi mukwasyi nouli mukulya