Skip to content

Skip to table of contents

Mbwali Mukutweenzya Jehova

Mbwali Mukutweenzya Jehova

Mbwali Mukutweenzya Jehova

“Undeenzye munzila iiluleme.”—INTEMBAUZYO 27:11.

1, 2. (a) Ino Jehova uubeenzya buti bantu bakwe sunu? (b) Ncinzi cijatikizidwe mukubelesya kabotu ciindi cesu kumiswaangano?

JEHOVA nguupa mumuni akasimpe mbubwenya mbotwakaiya mucibalo cainda. Ijwi lyakwe lilatumunikila notweenda munzila iiluleme. Jehova ulatusololela kwiinda mukutuyiisya mbotweelede kweenda munzila zyakwe. (Intembauzyo 119:105) Mbubwenya mbuli sintembauzyo wakaindi, tulakukkomanina kweenzyegwaa Leza cakulumba akupaila kuti: “Undiiyisye inzila yako, O Jehova; undeenzye munzila iiluleme.”—Intembauzyo 27:11.

2 Inzila yomwe Jehova mwapeda malailile sunu muumiswaangano ya Bunakristo. Sena mulacibelesya kabotu cipego eci ncatupa caluyando kwiinda (1) mukujanika lyoonse, (2) mukuswiilisisya kupulogilamu yoonse alimwi (3) akutola lubazu mumibandi iijatikizya baswiilizi? Kunze lyaboobo, sena tulazitobela cakulumba nzila zyotupegwa zinga zyatugwasya kuzumanana “munzila iiluleme”?

Ino Kujanika Kwanu Aamiswaango Kuli Buti?

3. Ino mubelesi umwi waciindi coonse wakaba buti acilengwa cibotu cakujanika kumiswaangano lyoonse?

3 Basikumwaya ba Bwami bamwi bali kujanika amiswaangano lyoonse kuzwa kubwana. Mubelesi waciindi coonse umwi akati ka Bakamboni ba Jehova uluula kuti, “Imebo abacizi bangu notwaakali kukomena muma 1930, kunyina notwakali kubabuzya bazyali besu naa tulaunka kumuswaangano. Twakalizyi kuti twakeelede kuunka ccita kuti katucisidwe buya. Kunyina iwakali kulovwa kumiswaangano mumukwasyi wesu.” Mbubwenya mbuli musinsimi mukaintu Ana, ooyu mucizi ‘tazwi’ kubusena bwa Jehova bwakukombela.—Luka 2:36, 37.

4-6. (a) Nkaambo nzi basikumwaya ba Bwami bamwi ncobalovwela kumiswaangano zimwi ziindi? (b) Nkaambo nzi ncociyandika kapati kujanika kumiswaangano?

4 Sena muli bamwi babaabo ibajanika lyoonse kumiswaangano ya Bunakristo, naa ambweni mumakani aya mwaba baabo batajaniki-janiki? Banakristo bamwi ibakali kuyeeya kuti bakali kucita kabotu bakacita bubambe bumwi kutegwa basinizye. Kwamvwiki zisyoonto bakali kwiilemba miswaangano njobakajanika. Nobakaindululaawo mpobakali kulemba kumamanino aaciindi ncobakalibikkilide, bakagambwa nobakabona mweelwe wamiswaangano nkobatakajanika.

5 Umwi ulakonzya kwaamba kuti, ‘Tacitugambyi pe, ibantu sunu bajisi buyumuyumu, aboobo tacili cuuba-uba kunoojanika kumiswaangano lyoonse.’ Ee, ncobeni tukkede kuciindi camapenzi. Kunze lyaboobo, imapenzi aaya alangilwa kwiindila buya kubija. (1 Timoteo 3:13) Pele sena eco tacipi kuti kuyandike kapati kujanika kumiswaangano lyoonse? Ikuti katutalyi cakulya cakumuuya cibotu lyoonse, kunyina notunga twayuma mumapenzi aaletwaa bweende obu. Ikuti katutayanzani lyoonse tulakonzya kwiilekela limwi “inzila yabaluleme”! (Tusimpi 4:18) Ncamasimpe kuti notwakotoka kuncito katukatede kapati, zimwi ziindi inga tacikonzyeki kuyoojanika kumuswaangano. Pele eelyo notujanika nokuba kuti tulikatede, tulagwasyigwa alimwi tulabakulwaizya Banakristoma ku Ŋanda ya Bwami.

6 Ilugwalo lwaba Hebrayo 10:25 lupa kaambo kambi kayandika ncotweelede kunoojanika lyoonse kumiswaangano. Oko imwaapostolo Paulo ulaya Banakristonyina kubungana ‘mbobakubwene kuti buzuba bwa Kristo buli afwaafwi.’ Inzya, tatweelede kuluba kuti “buzuba bwakusika kwa-Leza” buli afwaafwi. (2 Petro 3:12) Ikuti katuyeeya kuti mamanino aabweende obu bwazintu acili kule kapati, cilakonzya kutucitya kulekela zintu nzyotuyanda lwesu kuba kumbele aazintu ziyandika zyakumuuya, mbuli kujanika kumiswaangano. Mpoonya mbubwenya Jesu mbwaakacenjezya, ‘buzuba obo bulakonzya kuyootutilimuna mbuli kooze.’—Luka 21:34.

Amuswiilisisye

7. Nkaambo nzi bana ncobayandika kubikkila maanu kuzintu zibandikwa nobali kumiswaangano?

7 Tacigoleli aakwiile kujanika buyo kumiswaangano. Tweelede kuswiilisisya akubikkila maanu kuzintu zibandikwa oko. (Tusimpi 7:24) Eci cilajatikizyaa bana besu. Imwana naunka kucikolo, ulangilwa kubikkila maanu kuzintu zyaamba mwiiyi neliba leelyo ciiyo cimwi nocitamukondi naa nocikatazya kuteelela. Imwiiyi inga ulizyi kuti, ikuti mwanooyo wabikkila maanu uyoojana mpindu imwi kuciiyo eco. Aboobo, sena taceeleli kumwana wuunka kucikolo kubikkila maanu kumalailile aapegwa kumiswaangano yambungano muciindi cakumulekela koona mbowatalikila buyo muswaangano? Ee, akati kamakani aakasimpe aajanika mu Magwalo kuli “makani amwi mayumu kukumvwigwa.” (2 Petro 3:16) Pele tatweelede kuubya-ubya nguzu zyakwiiya zijisi mwana. Leza taciti obo pe. Kuciindi ca Bbaibbele, wakalailila babelesi bakwe bakubusi kuti ‘baswiilile, baiye, balemeke Jehova Leza wabo akucenjela kubamba majwi oonse aa-Mulao oyu,’ amwi aalangilwa kuti akali mayumu kuteelelwaa bana. (Deuteronomo 31:12; amweezyanisye Levitiko 18:1-30.) Sena wakacinca sunu Jehova kujatikizya nzyayanda kuti bacite bana?

8. Nintaamu nzi bazyali bamwi nzyobabweza ikutegwa bagwasye bana babo kubikkila maanu lyamiswaangano?

8 Bazyali Banakristo balizyi kuti zintu zyakumuuya nzyobayandika bana babo zimwi zilajanwa kwiinda muzintu nzyobaiya kumiswaangano. Aboobo, ibazyali bamwi balekela bana babo koona asyoonto kacitanasika ciindi cakuunka kumiswaangano ikutegwa kabakatalukidwe alimwi kabalibambilide kwiiya baakusika ku Ŋanda ya Bwami. Ibazyali bamwi bapa bana babo ciindi cisyoonto buyo cakweebela TV nokuba kubalesyela limwi buya mazubaa miswaangano. (Ba-Efeso 5:15, 16) Alimwi ibazyali bali boobo balazitantamuka zintu zikonzya kunyonganya, elyo bakulwaizya bana babo kuti baswiilile akwiiya kweelana aciimo cabo alimwi anguzu zyakwiiya nzyobajisi.—Tusimpi 8:32.

9. Ncinzi cinga catugwasya kuba bantu baswiilila?

9 Wakali kwaambila bantu bapati Jesu naakati: “Amucenjele mbomumvwa.” (Luka 8:18) Imazubaano, eci kanjikanji caambwa buyo kacitacitwi pe. Inzya, ikuswiilisisya ncintu ciyumu pele tulakonzya kusola kubaa luyandisisyo lwakuswiilila. Nomuswiilila kumakani aa Bbaibbele naa cibeela cimbi camuswaangano, amusole kunomoona twaambo tupati-pati. Amuciyeeyele limwi ncatiiambe mwaambi amana kwaamba kaambo ako. Amujane twaambo ntomunga mwabelesya nomuli mumuunda naa kutobela mubuumi bwanu. Amutwiinduluke twaambo mumizeezo mbotubandikilwa. Amulembe twaambo mubufwaafwi.

10, 11. Ino bazyali bamwi babagwasya buti bana babo kuti kabaswiilisisya, alimwi ino nywebo ninzila nzi nzyomwabona kuti zilagwasya?

10 Izilengwa zyakuswiilisisya ziyiigwa kabotu kubwana. Bana bamwi batanatalika cikolo alimwi ibatanacizyiba kulemba alimwi akubala balakulwaizigwaa bazyali babo kunoolemba “twaambo” eelyo nobali kumiswaangano. Balalemba mbaakani aapepa nokubandikwa majwi ngobazyi mbuli akuti “Jehova,” “Jesu,” naa “Bwami.” Munzila eyi bana balakonzya kwiiya kubikkila maanu kumakani aabandikwa kucibumbili.

11 Abalo bana bapati zimwi ziindi bayandika kubakulwaizya kubikkila maanu. Silutwe wamukwasyi umwi naakabona kuti mwanaakwe musankwa wamyaka iili 11 tanaakakkalikide ciindi camuswaangano mupati wa Bunakristo, wakamupa Bbaibbele mwanooyo akumwaambila kuti katobelezya kubala magwalo aakali kwaambwaa baambi. Usyi walo iwakali kulemba twaambo wakali kulangilila imwanaakwe musankwa naakajisi Bbaibbele mujanza. Kuzwa leelyo, imusankwa oyo wakaitobelezya pulogilamu yamuswaangano yoonse cabusungu.

Ijwi Lyanu Alimvwugwe

12, 13. Nkaambo nzi ncociyandika kutola lubazu mukwiimba kwambungano?

12 Mwami Davida wakaimba kuti: “Nja buzyunguluka cipaililo cako, O Jehova. Nja bwiimba lwiimbo lwakulumba.” (Intembauzyo 26:6, 7) Imiswaangano ya Bakamboni ba Jehova ipa ziindi zibotu zyakuti tutondezye lusyomo lwesu cakupozya. Inzila yomwe mbotunga twacicita eci nkwiinda mukutola lubazu mukwiimba nyimbo mumbungano. Eci ncibeela ciyandika kapati mubukombi bwesu, pele cilakonzya kulekelezyegwa cakufwambaana.

13 Ibana bamwi batanacikonzya kubala balaipeta mizila imwi yanyimbo zya Bwami izibelesyegwaa miswaangano nsondo ansondo. Balakkomana kapati nobakonzya kwiimba antoomwe abapati. Pele ibana bakomena, balakonzya kucileka kubikkila maanu kukwiimba nyimbo zya Bwami. Abapati bamwi baleenkeenka kwiimba kumiswaangano. Pele kwiimba ncibeela cabukombi bwesu mbubwenya buli mulimo wamumuunda. (Ba-Efeso 5;19) Tulasolekesya kutembaula Jehova mumulimo wamumuunda. Sena tatukonzyi kumulemya Jehova cakoongolola, kunyina makani naa majwi esu mmabotu naa pe munyimbo kumutembaula camoyo woonse?—Ba-Hebrayo 13:15.

14. Nkaambo nzi imakani ngotwiiya lyamiswaangano yambungano ncaayandika kulibambila limwi kabotu?

14 Alimwi tulamutembaula Leza notwiingula munzila iiyaka bamwi eelyo notutola lubazu muzibeela zyamuswaangano zijatikizya mubandi abaswiilizi. Eci ciyanda kulibambila kabotu. Citola ciindi cilamfwu kuyeeya cakuzinzibala kujatikizya zibeela zimwi ziyumu zya Jwi lya Leza. Imwaapostolo Paulo iwakali sikubala wa Magwalo imunkutwe wakali cizyi eci. Wakalemba kuti: “Ha! muli bulondo buteeli mubusongo bwa-Leza amuluzibo lwakwe!” (Ba-Roma 11:33) Nobasilutwe bamikwasyi, cilayandika kapati kuti mugwasye umwi aumwi uuli mumukwasyi wanu ikuvwuntauzya mubusongo bwa Leza mbubwena mbuli mbobwayubununwa mu Magwalo. Amubikke ambali ciindi eelyo nomucita ciiyo ca Bbaibbele camukwasyi cakupandulula twaambo tumwi tuyumu alimwi akugwasya mukwasyi wanu kulibambila miswaangano.

15. Ninzila nzi zikonzya kugwasya umwi aumwi kwiingula amiswaangano?

15 Ikuti kamuyanda kwiingula ziindi zinji aamiswaangano, ino mulekela nzi kulibambilila limwi makani ngomuyanda kuyooamba? Takuyandiki kwaamba zintu zinji pe. Ikubala cibalo camu Bbaibbele ceelela icalusyomo naa kwaamba majwi masyoonto camoyo woonse kuyoolumbwa. Basikumwaya bamwi inga bamwaambilila limwi sikucitya ciiyo kuti akatondeke mbabo kubwiinguzi bwakusaanguna mumuncali umwi ikutegwa batakaindwi coolwe cakutondezya lusyomo lwabo.

Ibatazyi Balasongwaala

16, 17. Ndulayo nzi mwaalu umwi ndwaakapa mukutausi umwi, alimwi nkaambo nzi ncolwakabeleka?

16 Kanjikanji tuyeezyegwa kubala Jwi lya Leza abuzuba elyo notuli kumiswaangano ya Bakamboni ba Jehova. Kucita boobo kulakatalusya kapati. Alimwi kutugwasya kusala cabusongo, kululamika kwiimpana akaambo kabube bwabamwi, kugwasya kukazya kusunkwa alimwi akukakatila kunjiisyo zyakumuuya ikuti naa twabweza ntaamu iilubide.—Intembauzyo 19:7.

17 Ibaalu bamumbungano basimide lyoonse inga balilibambilide kupa lulayo lwamu Magwalo ilujatikizya zintu nzyotuyandika. Ncotweelede kucita ‘nkuluyubununa’ kwiinda mukubaambila zintu nzyotuyandika kutegwa batupe lulayo luyeeme aa Bbaibbele. (Tusimpi 20:5) Bumwi buzuba mukutausi umwi mukubusi imusungu wakabuzya mwaalu kuti amwaambile nzila zinga zyapa kuti abelesyegwe loko mumbungano. Imwaalu iwakamuzi kabotu-kabotu mukubusi oyo wakavwununa Bbaibbele lyakwe akubala kuli 1 Timoteo 3:3 nkolyaamba kuti ibaalumi babikkidwe beelede kuba ‘batontozi.’ Caluyando wakabandauka nzila mukubusi oyo mwaakali kuyandika kutondezya butontozi mukuyanzana kwakwe abamwi. Sena mukwesu oyu mukubusi wakanyema akaambo kalulayo lugaminide ndwaakalaigwa? Peepe! Wakapandulula kuti, “Imwaalu wakabelesya Bbaibbele, aboobo ndakabona kuti lulayo olo lwakazwa kuli Jehova.” Cakulumba oyo mukutausi wakalutobela lulayo olo alimwi uli mukuyaambele kapati.

18. (a) Ncinzi cakagwasya mukubusi Munakristo umwi ikukazya kusunkwa kucikolo? (b) Mmagwalo nzi aamu Bbaibbele ngomwiibaluka nomusunkwa?

18 Alimwi Jwi lya Leza lilakonzya kugwasya bakubusi ‘kutija zisusi zyabwanike.’ (2 Timoteo 2:22) Kamboni umwi mukubusi iwakamanizya lwiiyo lwakusekondali caino-ino wakakonzya kukazya kusunkwa mumyaka yoonse naakali kucikolo kwiinda mukuyeeya cakuzinzibala alimwi akutobela zibalo zimwi zyamu Bbaibbele. Musimbi oyu lyoonse wakali kuyeeya lulayo luli kubbuku lya Tusimpi 13:20 lwakuti: “Uuenda abasongo ulasongwaala.” Kweelanaa lulayo olu wakalikubikkila maanu kapati kuba buyo abalongwe akati kabaabo ibazilemeka kapati njiisyo zyamu Magwalo. Wakali kutelaika kuti: “Ndili buyo mbuli bantu boonse. Ikuti kandiyanzanaa nkamu mbyaabi, ndiyooyandisya kukkomanisya balongwe bangu, eelyo eci inga candinjizya mumapenzi.” Alwalo lulayo lwa Paulo luli kuli 2 Timoteo 1:8 lwakamugwasya. Wakalemba kuti: “Utafwi bweeme kubumboni bwa-Mwami wesu, . . . pele kogamine kuba mupenzima wamu-Makani Mabotu.” Kweelanaa lulayo olo, musimbi oyu wakabaambila basicikolonyina mbocakali kwiiya limwi mukkilasi injiisyo zyamu Bbaibbele nzyasyoma cabusicamba ciindi coonse ceelede. Lyoonse naakali kupegwa mukuli wakulwiida basicikolonyina mumubandi, wakali kusala makani aakali kukonzya kumugwasya kupa bumboni munzila yamaanu kujatikizya Bwami bwa Leza.

19. Nkaambo nzi mwaalumi umwi imwana-mwana ncaakakakilwa kukazya masunko aamunyika eyi, pele ino ncinzi cakamupa nguzu zyakumuuya?

19 Ikuti naa twapambuka kuzwa ‘kunzila yabaluleme,’ Jwi lya Leza lilakonzya kutugwasya kululamika ntaamu zyesu. (Tusimpi 4:18) Imwaalumi umwi imwana-mwana uukkala mu Afulika cakamucitikila eci. Umwi wa Bakamboni ba Jehova naakamuswaya, wakazumina kwiiya Bbaibbele. Wakali kuzikkomanina nzyaakali kwiiya, pele wakajatikizyigwaa nkamu yabantu babyaabi kucikolo. Mukuya kwaciindi, wakanjila mubukkale bubyaabi kapati. Waamba kuti, “Manjezeezyaangu akali kundipenzya lyoonse, elyo ndakaleka kujanika kumiswaangano.” Nokwakainda ciindi wakatalika alimwi kujanika kumiswaangano. Imwaalumi oyu wakaamba kaambo aaka kabusongo kapati, ategwa: “Ndakajana kuti ikaambo kapati kakapa kuti kucitike zintu ezi zyoonse nkakuti ndakaliimya munzila yakumuuya. Kunyina neekali kucita ciiyo ca Bbaibbele cangu ndemwini. Ncendatakakonzya kukazya masunko. Mpoonya ndakatalika kubala mamagazini aa Ngazi Yamulindizi alimwi a Awake! Bucebuce ndakaboozya nguzu zyangu zyakumuuya alimwi ndakazisiya ziyanza zibi. Obu bwakali bumboni bubotu kuli baabo ibakalibonena kucinca nkweekacita. Ndakabbapatizyigwa, eelyo lino ndilikkomene.” Ncinzi cakapa kuti mwaalumi oyu imwana-mwana abaanguzu zyakuzunda kukompama kwakwe kujatikizya zisusi zyakumubili? Wakaboozya nguzu zyakwe zyakumuuya kwiinda mukubaa ciiyo ca Bbaibbele ncaakali kucita lyoonse.

20. Ino mukubusi inga wakukazya buti kulwana nkwacita Saatani?

20 Nobakubusi Banakristo, muli mukulwanwa sunu! Ikutegwa mukonzye kukazya kulwana nkwacita Saatani, mweelede kunoolya cakulya cakumuuya lyoonse. Sintembauzyo wakaciteelela eci kacili mulombwana. Wakamulumba Jehova akaambo ka Jwi lyakwe ndyaakamwaabila ikutegwa ‘mukubusi asalazye inzila yakwe.’—Intembauzyo 119:9.

Kufwumbwa Kooko Nkwatusololela Leza, Tulatobela

21, 22. Nkaambo nzi ncotuteelede kulimvwa kuti inzila yakasimpe ilakatazya kapati?

21 Jehova wakasololela luzubo lwabana Israyeli kuzwa mu Egepita kuya ku Nyika Yakasyomezyegwa. Inzila njaakabeenzya ilakonzya yakabonwa kuba iikatazya kapati mukulanga kwamuntunsi. Muciindi cakubasololela munzila iitakatazyi alimwi iikosola yiinda ku Lwizi lwa Mediterranean, Jehova wakasololela bantu bakwe munzila iikatazya munkanda. Pele eci wakacicita akaambo kaluzyalo Leza ndwaakajisi. Nokuba kuti yakali kukosola, inzila iyakali kwiinda kulwizi yakali kuyooinzya bana Israyeli munyika yaba Filisti ibakali bakali. Kwiinda mukusala nzila iimbi, Jehova wakabakwabilila bantu bakwe kunkondo aba Filisti.

22 Ncimwi buyo, inzila oomo Jehova mwatusololela sunu, zimwi ziindi ilakonzya kulibonya kuti ilakatazya kapati. Imvwiki amvwiki, tujisi zyakucita zinji zijatikizya milimo ya Bunakristo, kubikkilizyaa miswaangano, ciiyo cesu tobeni alimwi amulimo wamumuunda. Inzila zimwi zilakonzya kulibonya mbuli kuti nzyuuba-uba. Pele lilikke eelyo notutobela busolozi bwa Leza notuyoosika kucito ncotubelekela canguzu kapati kuti tukasike. Aboobo atuzumanane kutambula malailile aazwa kuli Jehova alimwi akuzumanana ‘munzila yabaluleme’ kukabe kutamani!—Intembauzyo 27:11.

Sena Inga Mwapandulula?

Nkaambo nzi kapati ncotuyandika kunoojanika lyoonse kumiswaangano ya Bunakristo?

Ncinzi bazyali ncobanga bacita kutegwa bagwasye bana babo kubikkila maanu kumakani aambwa kumiswaangano?

Ncinzi cijatikizidwe mukuba muntu uuswiilisisya?

Ncinzi cinga catugwasya kwiingula eelyo notuli kumiswaangano?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 16]

Ikujanika kumiswaangano ya Bunakristo kutugwasya kulangila buzuba bwa Jehova

[Zifwanikiso izili apeeji 18]

Kuli nzila zinji zyakutembaula Jehova aamiswaangano ya Bunakristo