Skip to content

Skip to table of contents

Ino Lukono Lwesu Lubotu Kapati Lwaamba Nzi Kulindinywe?

Ino Lukono Lwesu Lubotu Kapati Lwaamba Nzi Kulindinywe?

Ino Lukono Lwesu Lubotu Kapati Lwaamba Nzi Kulindinywe?

“Amuboole, inywe nomuyandwa kuli-Taata, amukone bwami mbumubambilidwe kuzwa kumalengelo aanyika.”—MATAYO 25:34.

1. Nzintu nzi bantu nzyobatambula kazili lukono?

IBANTUNSI boonse balijisi zintu nzyobakakona. Kuli bamwi ilukono lulakonzya kujatikizya zintu zibapa bukkale buli kabotu. Kuli bamwi mbucete. Muziindi zimwi, imazyalani aamusule, akaambo kazintu zyakabacitikila naa nzyobakamvwa, bakasiya lukono lwakusulaika bantu bamusyobo umbi cibyaabi. Pele toonse, kuli cintu comwe ncotujisi. Kuzwa kumwaalumi wakusaanguna Adamu, toonse twakakona cibi. Ilukono olo lusololela kulufwu.—Mukambausi 9:2, 10; Ba-Roma 5:12.

2, 3. Ndukono nzi Jehova ndwaakaabila bana ba Adamu a Eva kumatalikilo, alimwi ino nkaambo nzi ncobatakalutambula?

2 Mbwali Taata wakujulu siluyando, Jehova kumatalikilo wakaabila bantu lukono lwiindene kapati—nkokuti ibuumi butamani bulondokede mu Paradaiso. Ibazyali besu bakusaanguna, ba Adamu a Eva bakapegwa matalikilo aalondekede kabanyina cibi. Jehova Leza wakaabila bantu Nyika yoonse kaili cipego kuli mbabo. (Intembauzyo 115:16) Wakaabila muunda wa Edeni kauli citondezo buyo camboyakali kuzyooba nyika yoonse mbwiizulwa alimwi wakapa bazyali besu bakusaanguna imulimo mubotu, mulimo uuininizya. Bakeelede kuzyala bana akulanganya nyika alimwi azisyango ziindene-indene abanyama alimwi akukomezya Paradaiso kuti izulile nyika yoonse mbwiizulwa. (Matalikilo 1:28; 2:8, 9, 15) Abalo ibana babo bakali kuyoojatikizigwa mumulimo oyu. Taluliboteli kaka lukono ndobakali kunoobaabila!

3 Pele ikutegwa bakkomane azeezi zyoonse, ba Adamu a Eva alimwi abana babo bakeelede kubaa cilongwe cibotu a Leza. Bakeelede kumuyanda Jehova alimwi akumumvwida, pele ba Adamu a Eva tiibakamulumba Leza kujatikizya zintu nzyaakabapa, elyo bakasotoka mulawo wakwe. Bakasweekelwa munzi wabo wa Paradaiso alimwi abulangizi bwabulemu mbwaakababikkilide kumbele Leza. Aboobo kunyina nobakali kukonzya kwaabila bana babo lukono olu.—Matalikilo 2:16, 17; 3:1-24.

4. Mbuti mbotunga twajana lukono olo Adamu ndwaakasweekelwa?

4 Calubomba, Jehova wakabamba nzila yakuti bana ba Adamu a Eva bakonzye kujana lukono Adamu ndwaakasweekelwa. Munzila nzi? Aciindi ncaakabikkide Leza Mwanaakwe mwini, Jesu Kristo wakaaba buumi bwakwe bwabuntunsi bulondokede ikwaabila bana ba Adamu. Munzila eyi Kristo wakabaula boonse. Nokuba boobo, ilukono olo talubi lwabo kakunyina kulubelekela. Beelede kubaa cilongwe cibotu a Leza, calo ncobakonzya kubaancico kwiinda mukuba bantu basyoma mumpindu yakumanya zibi yacipaizyo ca Jesu alimwi amukutondezya lusyomo olo kwiinda mukumumvwida. (Johane 3:16, 36; 1 Timoteo 2:5, 6; Ba-Hebrayo 2:9; 5:9) Sena bukkale bwanu butondezya kuti mulacilumba cipego eco?

Ilukono Lwakaabilwa Kwiinda Muli Abrahamu

5. Mbuti Abrahamu mbwaakatondezya kulumba kucilongwe ncaakajisi a Jehova?

5 Mbwaakali kuyaabuzwidilizya makanzaakwe kujatikizya nyika, Jehova wakamweendelezya munzila iilibedelede Abrahamu. Wakalailila mwaalumi oyo uusyomeka kupola mucisi cokwabo akuya kunyika Leza mwini njaakali kuyoomutondezya. Cakulisungula Abrahamu wakaswiilila. Abrahamu naakasika oko Jehova wakaambila ilunyungu lwa Abrahamu kuti ndolwakali kuyookona nyika ikutali Abrahamu lwakwe. (Matalikilo 12:1, 2, 7) Ino Abrahamu wakalimvwa buti? Wakalilisungwide kubelekela Jehova kufwumbwa kubusena alimwi amunzila ili yoonse Leza njaakalailila ikutegwa lunyungu lwakwe lutambule lukono. Abrahamu wakabelekela Jehova mucisi catakali cokwabo kwamyaka iili 100 kusikila ciindi naakafwa. (Matalikilo 12:4; 25:8-10) Nomwakali ndinywe, sena nomwakacita obo? Jehova wakati Abrahamu wakali “muzolwani” wakwe.—Isaya 41:8.

6. (a) Ncinzi Abrahamu ncaakatondezya kwiinda mukulisungula kutuula mwanaakwe? (b) Ndukono nzi lubotu ndwaakali kuyooabila lunyungu lwakwe Abrahamu?

6 Abrahamu wakamulindila kwamyaka minji mwana, Izaka, ooyo ngwaakayandisya kapati. Imusankwa oyo naakakomena kuba mulombwana, Jehova wakalailila Abrahamu kuti akamutuule kali cipaizyo. Abrahamu tanaakazi kuti wakali kunootondezya ceeco Leza mwini ncaakali kuzyoocita mukwaaba Mwanaakwe kuba cinunuzyo; nokuba boobo wakaswiilila alimwi wakalaafwi kumujaya Izaka kali cipaizyo imungelo wa Jehova naakamulesya. (Matalikilo 22:9-14) Jehova wakalaambide kale kuti izisyomezyo nzyaakasyomezezye Abrahamu zyakali kuzoozuzikizigwa kwiinda muli Izaka. Aboobo Abrahamu wakalaa lusyomo lwakuti, ikuti naa cayandika, Leza wakali kukonzya kumubusya Izaka kuzwa kubafwu nokuba kuti cintu cili boobu kunyina nocakacitikide. (Matalikilo 17:15-18; Ba-Hebrayo 11:17-19) Akaambo kakuti Abrahamu tanaakakasya naba mwanaakwe, Jehova wakati: “Mulunyungu lwako zisi zyoonse zyaansi moziyoojana coolwe.” (Matalikilo 22:15-18) Eci cakatondezya kuti Lunyungu lwakaambwa ku Matalikilo 3:15, munununi wabu Mesiya wakali kuzyoozwa muzyalani lya Abrahamu. Taluliboteli kaka lukono lwakali kuyooabilwa!

7. Mbuti Abrahamu, Izaka alimwi a Jakobo mbobakatondezya kulumba kujatikizya lukono lwabo?

7 Abrahamu tanaakacizi ncocakali kupandulula ncaakali kucita Jehova; alimwi awalo mwanaakwe Izaka naba muzukulu wakwe Jakobo tiibakazi pe, balo ibakazikuba “basikusyomezegwanyina.” Pele boonse bakali kumusyoma Jehova. Kunyina nobakalijatikizya kuminzi yabwami mucisi akaambo kakuti bakali kulangila cintu cibotu kwiinda—“munzi mupati uujisi intalisyo injumu, uuyakwa akucitwa a-Leza.” (Ba-Hebrayo 11:8-10, 13-16) Pele tabali boonse balunyungu lwa Abrahamu ibakatondezya kulumba kububotu bwalukono olo lwakapegwa kwiinda muli Abrahamu.

Bamwi Ibakasampaula Lukono

8. Mbuti Esau mbwaakatondezya kuti tanaakali kulumba lukono lwakwe lubotu kapati?

8 Esau, mwanaa Izaka mulombe mupati wakakakilwa kutondezya kulumba kucoolwe cakuba mutaanzi kuzyalwa. Tanaakazilumba zintu zisetekene. Aboobo, bumwi buzuba Esau naakafwide nzala, wakaulisya bupati bwakwe kali mutaanzi kuzyalwa kumunyina Jakobo. Ino wakacuuzyaa nzi? Wakacuuzyaa cakulya comwe buyo cansima amusinza wanyabo! (Matalikilo 25:29-34; Ba-Hebrayo 12:14-17) Imukowa oomo zisyomezyo zya Leza kuli Abrahamu mozyakali kuzoozuzikizigwa wakazwide muli wa Jakobo, ooyo Leza ngwaakacinca zina kuba Israyeli. Ino lukono olo lwakabajulila zyoolwe nzi?

9. Ndufwutuko nzi lwakacitikila lunyungu lwa Jakobo naa lwa Israyeli akaambo kalukono lwabo lwakumuuya?

9 Ciindi nokwakali nzala, Jakobo amukwasyi wakwe bakalongela ku Egepita. Ooko bakaakuzyalana alimwi bakavwula kapati, pele bakaba bazike. Nokuba boobo, Jehova tanaakaluba cizuminano cakwe a Abrahamu. Aciindi Leza mwini ncaakabikkide, wakabafwutula bana Israyeli kuzwa kubuzike alimwi wakabalailila kuti wakali kuyoobasololela “kunyika iikunka malili abuci,” inyika Leza njaakasyomezezye Abrahamu.—Kulonga 3:7, 8; Matalikilo 15:18-21.

10. Nzintu nzi zimbi zigambya ziswaangene aalukono lwabana Israyeli izyakacitika ku Cilundu ca Sinai?

10 Ibana Israyeli nobakail munzila kabaya ku Nyika Yakasyomezegwa, Jehova wakababungika ku Cilundu ca Sinai. Ooko wakabaambila kuti: “Na mwazumina kuswiilila ijwi lyangu akubamba cizuminano cangu, muyooyandika mumeso aangu kwiinda bamasi boonse; nkaambo nyika yoonse njiyangu. Muyoondibeda cisi cabapaizi, musyobo uusalalisya.” (Kulonga 19:5, 6) Ibantu cakulisungula alimwi caantoomwe nobakazumina kucita boobo, Jehova wakabapa Mulawo wakwe—icintu ncaatakacitilide bantu bambi bali boonse.—Intembauzyo 147:19, 20.

11. Nzintu nzi zimwi zibotu kapati zyakajatikizidwe mulukono lwakumuuya lwabana Israyeli?

11 Elo kaka cisi eco cipya cakajisi lukono lwakumuuya lubotu! Bakali kukomba Leza wakasimpe alikke. Oyu Leza wakabafwutula kuzwa ku Egepita alimwi bakalibonena ameso izintu zigambya eelyo Mulawo nowakapegwa ku Cilundu ca Sinai. Lukono lwabo lwakaindila kubota eelyo nobakatambula “makani aa-Leza” aayungizidwe kwiinda mubasinsimi. (Ba-Roma 3:1, 2) Jehova wakabasala kuti babe bakamboni bakwe. (Isaya 43:10-12) Lunyungu lwabu Mesiya lwakali kuzyoolibonya mucisi cabo. Mulawo wakajisi makani aakali kwaamba nguwe, aakali kukonzya kubazibya alimwi akubagwasya kubona mbocakali kuyandika kuti aboole akati kabo. (Ba-Galatiya 3:19, 24) Kunze lyaboobo, bakali kuyoobaa coolwe cakubeleka antoomwe a Lunyungu lwabu Mesiya kabali bapaizi babwami alimwi amusyobo uusalala.—Ba-Roma 9:4, 5.

12. Ncinzi bana Israyeli ncobakakakilwa kubaancico nokuba kuti bakanjila mu Nyika Yakasyomezegwa? Ino nkaambo nzi?

12 Kweelana ambwaakasyomezya, Jehova wakasololela bana Israyeli ku Nyika Yakasyomezegwa. Pele mbubwenya mwaapostolo Paulo mbwaakazikupandulula kumbele, akaambo kakubula lusyomo kwabo, inyika eyo tiiyakaba nyika “[ya]kulyookezya” kwini pe. Caantoomwe tiibakanjila ‘mukulyookezya kwa Leza’ akaambo kakuti tiibakakuziba alimwi tiibakaatobela makanze aabuzuba bwa Leza bwakulyookezya, bwalo ibwakatalikide ciindi Adamu a Eva nobakalengwa.—Ba-Hebrayo 4:3-10.

13. Ncinzi cisi cabana Israyeli coonse mbocibede ncocakasweekelwa akaambo kakutatondezya kulumba kulukono lwabo lwakumuuya?

13 Bana Israyeli bakumubili bakali kukonzya kubaa mweelwe woonse wabaabo ibakeelede kuyootola lubazu a Mesiya mu Bwami bwakwe bwakujulu kabali cisi cabapaizi, musyobo uusalalisya. Pele kunyina nobakalumba lukono lwabo lubotu kapati. Mbasyoonto buyo akati kabana Israyeli bakumubili ibakamutambula Mesiya naakaboola. Akaambo kaceeci, imweelwe musyoonto buyo nguwakabikkilizigwa mucisi cabapaizi cakasyomezegwa. Ibwami obo bwakanyanzigwa kubana Israyeli bakumubili ‘akupegwa musyobo uuzyala micelo yabo.’ (Matayo 21:43) Ino ncisi nzi eco?

Lukono Lwakujulu

14, 15. (a) Mbuti zisi mbozyakatalika kujana coolwe kwiinda mu “lunyungu” lwa Abrahamu kuzwa ciindi Jesu naakafwa? (b) Ncinzi aabo ibali akati ka “bana ba-Israyeli ba-Leza” ncobatambula kacili lukono?

14 Icisi cakapegwa Bwami ncisi ca “bana ba-Israyeli ba-Leza,” Israyeli wakumuuya uupangwaa basikutobela Jesu Kristo bananikidwe amuuya ibali 144,000. (Ba-Galatiya 6:16; Ciyubunuzyo 5:9, 10; 14:1-3) Ibamwi akati kabaabo ibali 144,000 bakali ba Juda bakumubili, pele ibanamunji bakazwide kuzisi zya Bamasi. Munzila eyo cisyomezyo ca Jehova kuli Abrahamu, cakuti kwiinda “[mu]lunyungu” lwakwe izisi zyoonse zyakali kuzyoojana coolwe cakatalika kuzuzikizigwa. (Incito 3:25, 26; Ba-Galatiya 3:8, 9) Mukuzuzikizigwa oko kutaanzi, ibantu bamasi bakananikwaa muuya uusalala alimwi akusalwaa Jehova Leza kuti babe bana bakumuuya, ibanyina ba Jesu Kristo. Aboobo abalo bakaba cibeela cabili “[ca]lunyungu” olo.—Ba-Galatiya 3:28, 29.

15 Katanafwa, Jesu wakaambila ba Juda ibakali kulangilwa kuba bacisi eco cipya makani aazyacipangano cipya, icakali kuzyoosinizigwa mumulawo abulowa bwakwe mwini. Kwiinda mulusyomo lwabo mucipaizyo eco, aabo ibakanjizyigwa mucipangano eco bakali ‘kuyoolomezyegwa cakutamana.’ (Ba-Hebrayo 10:14-18) Bakali kukonzya kuba bantu ‘balulamikidwe’ alimwi akulekelelwa zibi zyabo. (1 Ba-Korinto 6:11) Aboobo bali mbuli mbwaakabede Adamu katanabisya. Nokuba boobo, aaba tabakakkali muparadaiso anyika pe. Jesu wakaamba kuti wakali kuyoobabambila busena kujulu. (Johane 14:2, 3) Balaleka kubaa bulangizi bwabuumi anyika ikutegwa bakabe ‘alukono ndubayobwedwe kujulu.’ (1 Petro 1:4) Ino ncinzi ncibayoocita oko? Jesu wakapandulula kuti: ‘Ndabamba cizuminano cabwami andinywe.’ (Luka 22:29, Ci)

16. Mmulimo nzi mubotu ngobalangila kuyoocita Banakristo bananike?

16 Aabo ibayooyendelezya antoomwe a Kristo kabali kujulu, akati kazintu nzyobayoocita, bayoogwasya kugusya mbazu zyoonse zyabuzangi kubulelo bwa Jehova kuzwa anyika yoonse. (Ciyubunuzyo 2:26, 27) Kabali cibeela cabili calunyungu lwa Abrahamu lwakumuuya, bayootola lubazu mukujanina bantu bamuzisi zyoonse cilongezyo cabuumi bulondokede. (Ba-Roma 8:17-21) Taluliboteli kaka lukono ndobajisi!—Ba-Efeso 1:16-18.

17. Nimbazu nzi zyalukono lwabo mobatola lubazu Banakristo bananike nobacili anyika?

17 Pele lukono lwabasikutobela Jesu taluli buyo loolo lulangilwa kumbele pe. Munzila iitakonzyeki kumuntu umbi uuli woonse, Jesu wakabagwasya kumuzyiba kabotu Jehova, Leza alikke wakasimpe. (Matayo 11:27; Johane 17:3, 26) Kwiinda mumajwi amicito, wakabayiisya ncocaamba ‘kumusyoma Jehova’ alimwi ancocibikkilizya kumvwida Jehova. (Ba-Hebrayo 2:13; 5:7-9) Jesu wakabapa luzibo lwakasimpe kujatikizya makanze aa Leza alimwi wakabasyomezya kuti muuya uusalala wakali kuyoobasololela ikwaateelela kabotu makani aya. (Johane 14:24-26) Wakabagwasya kupangika myoyo amizeezo kujatikizya mbobuyandika Bwami bwa Leza. (Matayo 6:10, 33) Alimwi Jesu wakabapa mulimo wakukambauka akugwasya bamwi kuba basikwiiya mu Jerusalemu, Judaya, Samariya alimwi mane akusikila kumamanino aanyika.—Matayo 24:14; 28:19, 20; Incito 1:8.

Lukono Lubotu Kapati ku Nkamu Impati

18. Muunzila nzi cisyomezyo ca Jehova cakuti zisi zyoonse zyakali kuzyoojana coolwe kwiinda mu “lunyungu” lwa Abrahamu mbocili mukuzuzikizigwa sunu?

18 Kulibonya kuti, imweelwe woonse wa Israyeli wakumuuya, aabo ‘ibakatanga kaniini’ kabasikukona Bwami wakasalwa kale. (Luka 12:32) Kwamakumi aamyaka ono, Jehova wabikkila maanu kukuyobolola ibankamu impati kuzwa muzisi zyoonse. Aboobo, cisyomezyo ca Jehova kuli Abrahamu cakuti kwiinda mu “lunyungu” lwakwe izisi zyoonse zyakali kuzyoojana coolwe cili mukuzuzikizigwa munzila mpati. Calukkomano, aaba bantu balongezyedwe abalo babeleka mulimo uusetekene kuli Jehova alimwi balizi kuti lufwutuko lwabo luyeeme aalusyomo ndobajisi mu Mwanaambelele wa Leza, Jesu Kristo. (Ciyubunuzyo 7:9, 10) Sena mwakutambula kutamba kwa Jehova kwabulemu kuti mube cibeela cankamu yabantu eyo iikondwa?

19. Ndukono nzi bamasi ibali mukulongezyegwa lino ndobalangila?

19 Ndukono nzi lubotu kapati Jehova ndwapa baabo ibatali bakatanga kaniini? Taluli lukono lwakujulu pe. Ndukono Adamu ndwaakali kunooabila lunyungu lwakwe—ibulangizi bwabuumi butamani bulondokede muparadaiso eeyo mukuya kwaciindi iiyooba anyika yoonse mbwiizulwa. Inooli nyika oomo mutakooyooba “limbi lufu, nikuba kuomoka nikuba kulila nikuba kuciswa.” (Ciyubunuzyo 21:4) Aboobo Jwi lya Leza ndyaakasololela lyaambila ndinywe noliti: “Syoma Jehova akucita kabotu, aboobo ulakala munyika akweembelwa kabotu. Kolibotezya muli-Jehova, nkabela uyookupa moyo wako nzyuuyanda. Kaba kaindi kaniini sizibi takooyoba wo; . . . Pele babombemyoyo bayoovuba nyika, bayookondwa muluumuno lunji. Balulami bayookona nyika, bayookala alinjiyo lyoonse.”—Intembauzyo 37:3, 4, 10, 11, 29.

20. Mbuti iba “mbelele zimwi” mbobabotelwaa lukono lwakumuuya lwa Banakristo bananike?

20 Iba “mbelele zimwi” zya Jesu bajisi lukono mucibeela caanyika cabweendelezi bwa Bwami bwakujulu. (Johane 10:16a) Nokuba kuti tabanooli kujulu, ibunji bwalukono lwakumuuya ilujisi bananike luyooabilwa kuli mbabo. Nkwiinda mukabunga koonse kabananike, nkokuti ciinga “[ca]muzike musyomesi uucenjede,” ibambelele zimwi mobajana kuteelela nkobajisi kwazisyomezyo zibotu izili mu Jwi lya Leza. (Matayo 24:45-47; 25:34) Caantoomwe, ibananike alimwi abambelele zimwi balimuzi kabotu alimwi bakomba Leza omwe buyo wakasimpe, Jehova. (Johane 17:20, 21) Caantoomwe, balamulumba Leza akaambo kampindu yacipaizyo ca Jesu cimanya milandu. Babelekela antoomwe kabali butanga bomwe bweembelwaa Mweembezi omwe, Jesu Kristo. (Johane 10:16b) Boonse ncibeela cabukwesu bwaluyando bwanyika yoonse mbwiizulwa. Caantoomwe batola lubazu mucoolwe cakuba Bakamboni ba Jehova aba Bwami bwakwe. Inzya, ikuti kamuli babelesi ba Jehova balyaabide alimwi babbapatizidwe, zyoonse ezi zilibikkilizidwe mulukono lwanu lwakumuuya.

21, 22. Mbuti toonse mbotunga twatondezya kulumba kwesu kulukono lwakumuuya?

21 Ino lukono olu lwakumuuya ndubotu buti kulindinywe? Sena mulalukkomanina mbokweelede kusikila nkomucita kuyanda kwa Leza kuba cintu ciyandika kapati mubuumi bwanu? Sena muli mukutobela lulayo lwa Jwi lyakwe alimwi ambunga yakwe lwakuti kamujanika lyoonse kumiswaangano yoonse yambungano ya Bunakristo ikutegwa mutondezye kuti mulalumba? (Ba-Hebrayo 10:24, 25) Sena lukono olo lulaampindu kulindinywe cakuti mulazumanana kubelekela Leza nobuyuma buti bukkale? Sena kulumba kwanu kujatikizya lukono olo nkuyumu cakuti kulakonzya kumuyumya kukazya masunko aali woonse aamoongelezya kutobela bukkale bukonzya kumusololela kukusweekelwa ndulo?

22 Toonse atulukkomanine lukono lwesu lwakumuuya ndwaatupa Leza. Mbotuzumanana kudunamika meso esu ku Paradaiso ili kumbele, atutole lubazu camoyo woonse muzyoolwe zyakumuuya zyoonse nzyali mukutupa Jehova lino. Kwiinda mukweendelezya bukkale bwesu mumbazu zyoonse ikuyaamaa cilongwe cesu a Jehova, tupa bumboni buzulide bwakuti ilukono ndwaakatupa Leza masimpe tulalukkomanina kapati. Atube akati kabaabo ibaamba kuti: “Njookutembaula, O Leza Mwami wangu; njoolumba izina lyako lyoonse alyoonse.”—Intembauzyo 145:1.

Ino Inga Mwapandulula Buti?

• Ndukono nzi ndwaakali kunootwaabila Adamu ikuti naakasyomeka kuli Leza?

• Mbuti lunyungu lwa Abrahamu mbolwakalulanganya lukono ndobakapedwe?

• Ncinzi cijatikizidwe mulukono lwabasikutobela Kristo bananike?

• Ino ndukono nzi ndobajisi ibambelele zimwi, alimwi mbuti mbobanga batondezya kulumba kwabo kujatikizya ndulo?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 29]

Lunyungu lwa Abrahamu lwakatambula cisyomezyo calukono lubotu kapati

[Zifwanikiso izili apeeji 31]

Sena mulalumba kujatikizya lukono lwanu lwakumuuya?