Skip to content

Skip to table of contents

Ikubala Bbaibbele—kulaampindu Alimwi Kulakondelezya

Ikubala Bbaibbele—kulaampindu Alimwi Kulakondelezya

Ikubala Bbaibbele—kulaampindu Alimwi Kulakondelezya

“Uleelede . . . [kulibala] isikati amasiku.”—JOSHUA 1:8.

1. Nimpindu nzi zijanwa mukubala mabbuku buyo ambi alimwi ikapati ikubala Bbaibbele?

IKUBALA makani aagwasya kulaampindu. Montesquieu (Charles-Louis de Secondat), haabusongo mutwaambo twacisi wakucisi ca France wakalemba kuti: “Kuzwa kaindi, ikwiiya candibeda cintu cipati cimanya bukata mubuumi. Kunyina penzi noliba buti ndyeejisi ilyatamana kwiinda mukubala cimwi kwawoola lyomwe buyo.” Eci cililuzi kapati caboola kukubala Bbaibbele. Sintembauzyo iwakasololelwaa muuya wa Leza wakati: “Mulao wa-Jehova ulilondokede, ulabusya muuya; bukamboni bwa-Jehova bulasyomeka, bulasongwaazya batezi. Milao ya-Jehova ililuleme, ilatangaazya moyo.”—Intembauzyo 19:7, 8.

2. Nkaambo nzi Jehova ncaalibamba Bbaibbele kwamyaka minji, alimwi ino ncinzi ncayanda kuti bantu bakwe bacite kujatikizya ndilyo?

2 Mbwali mulembi wa Bbaibbele, Jehova Leza walibamba kabotu mumyaanda yamyaka yakukazigwa kutaambiki abasinkondo balyo ibakombi alimwi abantu buyo. Akaambo kakuti uyandisya kuti “bantu boonse bafutulwe akuboola kuluzibo lwakuziba lusinizyo,” wabona kwaamba kuti Jwi lyakwe lyabasikila bantu boonse. (1 Timoteo 2:4) Kuyeeyegwa kuti mweelwe uuyinda kucisela wabantu boonse bapona anyika balakonzya kusikwa kwiinda mukubelesya myaambo iili 100. Ibbaibbele lyoonse mbolibede lilajanika mumyaambo iili 370, alimwi izibeela zya Magwalo zilakonzya kubalwa mumyaambo iimbi iili 1,860. Jehova uyanda kuti bantu bakwe balibale Jwi lyakwe. Ulabalongezya babelesi bakwe ibabikkila maanu ku Jwi lyakwe, inzya, ibalibala abuzuba.—Intembauzyo 1:1, 2.

Ikubala Bbaibbele Kulayandika Kubalangizi

3, 4. Ncinzi Jehova ncaakayanda kuti bami ba Israyeli bacite, alimwi ino ntwaambo nzi itucibeleka akubaalu Banakristo sunu?

3 Kaamba ciindi cakumbele icisi ca Israyeli nocakali kuyoobaa mwami muntunsi, Jehova wakati: “Naayookazikwa acuuno cabwami bwakwe, uleelede kulilembela ibbuku lyamilao eyi lili mbuli elyo lili mumaanza aabapaizi ba-Levi. Lileelede kubambwa kulinguwe, abale majwi aalyo mazuba oonse aabuumi bwakwe, kuti aiye kulemeka Jehova Leza wakwe kukubamba majwi oonse aayooyu mulao, ambeta ezi, azicite; kuti moyo wakwe utalisumpuli kwiinda babunyina, ataleyi kuzwa kumalailile nikuba kulumwensi nikuba kululyo.”—Deuteronomo 17:18-20.

4 Amubone twaambo Jehova ncaakalikuyandila kuti boonse bakali kuyooba bami babana Israyeli kumbele kabalibala bbuku lyamulawo wa Leza abuzuba: (1) “kuti aiye kulemeka Jehova Leza wakwe kukubamba majwi oonse aayooyu mulao, ambeta ezi, azicite”; (2) “kuti moyo wakwe utalisumpuli kwiinda babunyina”; (3) kuti “ataleyi kuzwa kumalailile nikuba kulumwensi nikuba kululyo.” Sena balangizi Banakristo sunu tabayandiki kuyoowa Jehova, kutobela milawo yakwe, kulikasya kulisumpula kubanyina alimwi akweeleba kuleya kumilawo ya Jehova? Ikubala Bbaibbele abuzuba kulayandika kapati kuli mbabo mbubwenya mbokwakali kuyandikaa kubami bamu Israyeli.

5. Ncinzi ba Kabunga Keendelezya ncobakalembela bamuma Kkomitii aa Mitabi lino-lino kujatikizya kubala Bbaibbele, alimwi ino nkaambo nzi baalu Banakristo boonse ncobeelede kulutobela lulalyo olo?

5 Baalu Banakristo sunu bajisi bubi kapati, calo cipa kuti kubala Bbaibbele abuzuba cibe cintu cikatazya. Mucikozyanyo, ibamu Kabunga Keendelezya ka Bakamboni ba Jehova alimwi abamuma Kkomitii aa Mitabi nyika yoonse mbwiizulwa boonse buyo mbaalumi ibajisi bubi kapati. Nokuba boobo, ilugwalo lwakalembelwa ma Kkomitii aa Mitabi oonse kuzwa ku Kabunga Keendelezya lwakakankaizya mbociyandika kapati kubala Bbaibbele abuzuba alimwi akujana ciindi cakwiiya kusitikide. Ilugwalo lwakatondezya kuti eci ciyooyungizya luyando ndotujisi kuli Jehova akukasimpe, alimwi “ciyootugwasya kubamba lusyomo lwesu, lukkomano alimwi ciyootuyumya kusikila kumamanino abulemu butaliboteli.” Ibaalu boonse mumbungano zya Bakamboni ba Jehova mbobalimvwa obo. Ikubala Magwalo abuzuba ‘kuyoobagwasya kucita zintu cabusongo.’ (Joshua 1:7, 8, NW) Ikapati kuli mbabo, ikubala Bbaibbele kulabagwasya “mukwiisya zyabwini, mukukasya zitaluleme, mukululamika zitaluleme eezyo, amukulailila bantu zyabuumi bulondokede.”—2 Timoti 3:16, Ci.

Kulayandika Kubakubusi Alimwi Abapati

6. Nkaambo nzi Joshua ncaakabala majwi aamulawo wa Jehova cakupozya kumisyobo yabana Israyeli abeenzu ibakabungene?

6 Kumazuba aansiku, imakkopi aa Magwalo tanaakali kujanika pe kubantu boonse kuti babelesye, aboobo kubala Bbaibbele kwakali kucitwa kumakamu aabantu aakali kubungana. Jehova naakamugwasya kuzunda munzi wa Ai, Joshua wakabunganya misyobo yabana Israyeli ku Cilundu ca Ebala a Cilundu ca Gerizimu. Mpoonya cibalo citwaambila kuti: “Wakabala majwi oonse aamulao, majwi aakulonjezya amajwi aakutuka, oonse aalembedwe mubbuku lyamulao. Katakwe ijwi niliba lyomwe akati kamakani Musa ngaakalailila ndyatakabala Joshua kumeso aambungano yaba-Israyeli abanakazi abana abeenzu mbebakeenda abo.” (Joshua 8:34, 35) Ibapati abakubusi, ibanyenzi alimwi abeenzu bakeelede kwaabikka kumoyo amumizeezo majwi oonse aajatikizya bukkale bwakali kuyoobaletela zilongezyo zya Jehova alimwi azyakali kunoomukalazya. Masimpe, ikubala Bbaibbele abuzuba aswebo kuyootugwasya munzila eyi njoonya.

7, 8. (a) Mbaani sunu ibali mbuli “beenzu,” alimwi ino nkaambo nzi ncobeelede kulibala Bbaibbele abuzuba? (b) Muunzila nzi “bana” akati kabantu ba Jehova mobanga baiya cikozyanyo ca Jesu?

7 Sunu, ituulunzuma twababelesi ba Jehova bali mbuli baabo “beenzu” munzila yakumuuya. Ikaindi, bakali kupona kweelana azyeelelo zyanyika, pele lino bakasanduka mubukkale bwabo. (Ba-Efeso 4:22-24; Ba-Kolose 3:7, 8) Lyoonse bayandika kuliyeezya zyeelelo zya Jehova zyazintu zili kabotu azibyaabi. (Amosi 5:14, 15) Ikubala Bbaibbele abuzuba kulabagwasya kucita boobu.—Ba-Hebrayo 4:12; Jakobo 1:25.

8 Alimwi kuli “bana” banji akati kabantu ba Jehova ibayiisigwa zyeelelo zya Jehova abazyali babo pele ibayandika kusinizya kuti ikucita kuyanda kwakwe nenzila ilikke iluzi. (Ba-Roma 12:1, 2) Ino inga bacita buti obo? Mu Israyeli, ibapaizi alimwi abapati bakalaililwa kuti: “Muleelede kubala oyu Mulao mumatwi aaba-Israyeli boonse. Amubunganye bantu boonse, baalumi abanakazi abana abeenzu bakede muminzi yanu, kuti baswiilile, baiye, balemeke Jehova Leza wanu akucenjela kubamba majwi oonse aa-Mulao oyu; abalo bana babo batana kuziba makani baswiilile, baiye kulemeka Jehova Leza wanu.” (Deuteronomo 31:11-13) Naakali kupona kuciindi cabweendelezi bwa Mulawo kacili amyaka yakuzyalwa ili 12, Jesu wakatondezya kuyandisisya kwiitobela milawo ya Wisi. (Luka 2:41-49) Kumbele cakazikuba cilengwa cakwe buya kuteelela akutola lubazu mukubala Magwalo mutempele. (Luka 4:16; Incito 15:21) Ibakubusi sunu bakulwaizigwa kutobela cikozyanyo ca Jesu kwiinda mukubala Jwi lya Leza abuzuba alimwi akwiinda mukujanika kumiswaangano lyoonse ooko Ibbaibbele nkolibalwa akuyiigwa.

Ikubala Bbaibbele—Ncintu Citaanzi Ciyandika Kapati

9. (a) Nkaambo nzi ncotweelede kusalaula mabbuku ngotubala? (b) Ncinzi mulembi wamagazini ino mutaanzi ncaakaamba kujatikizya mabbuku aagwasya kwiiya Bbaibbele?

9 Mwami musongo Solomoni wakalemba kuti: “Cenjela kuzintu azimwi kutali ezi. Kulemba mabuku manji takumani, akwiiya kunji kulakataazya mubili.” (Mukambausi 12:12) Umwi ulakonzya kuyungizya kuti ikubala mabbuku manji aamwaigwa sunu takukatazyi buyo mubili pele masimpe kulainyonganyaa mizeezo. Aboobo cilayandika kusalaula. Kunze lyakubala mabbuku eesu aagwasya kupandulula zyamu Bbaibbele, tweelede kulibala Bbaibbele kuligama buya. Imulembi wamagazini ino mutaanzi wakalembela basikubala bakwe kuti: “Mutalubi kuti Ibbaibbele Nceceelelo cesu alimwi akuti nokuba kuti asololelwaa Leza mabbuku esu aatugwasya kupandulula, ‘nzigwasyo buyo,’ alimwi taayelede kubweza busena bwa Bbaibbele pe.” * Aboobo nokuba kuti tatweelede kuleka kubala mabbuku aagwasya kupandulula zyamu Bbaibbele, tweelede kunoolibala Bbaibbele lini buya kuligama.

10. Mbuti “muzike musyomesi uucenjede” mbwaakankaizya mbokuyandika kubala Bbaibbele?

10 Kazi mbociyandika eci, kwamyaka ili mbwiibede lino “muzike musyomesi uucenjede” wabikka mulongo wakubala Bbaibbele kuba cibeela ca Cikolo Camulimo Wateokrasi mumbungano imwi aimwi. (Matayo 24:45) Ipulogilamu iliko lino yakubala Bbaibbele ijatikizya kubala Bbaibbele lyoonse mbolibede mumyaka iitandila kuciloba. Ooyu mulongo ulabagwasya boonse pele ikapati ibapya ibatanalibalide kale Bbaibbele lyoonse mbolibede. Aabo ibainda mucikolo cabamisyinali citegwa Watchtower School of Gilead a Cikolo Cakwiiya Mulimo alimwi abamukwasyi wa Beteli bapya bayandika kulibala Bbaibbele lyoonse mbolibede mumwaka omwe. Kufwumbwa mulongo ngomutobela nywebo lwenu naa antoomwe mumukwasyi, ikuutobelesya kuyandika kubikka bubambe bwakubala Bbaibbele kuba cintu citaanzi ciyandika kapati.

Ino Kubala Kwanu Kutondezya Nzi?

11. Mbuti alimwi nkaambo nzi ncotweelede kubikka majwi aa Jehova mumizeezo yesu abuzuba?

11 Ikuti naa cilamukatazya kubutobela bubambe bwamulongo wanu wakubala Bbaibbele, inga cagwasya kulibuzya kuti: ‘Ino kubala mabbuku aambi naa kweebelela TV nkondicita kundisinkilizya buti kukubala Jwi lya Jehova?’ Kamuyeeya eco ncaakalemba Musa—alimwi ncaakaindulula Jesu—kuti “teensi insima ilike njaaponena muntu, ulaponena amajwi oonse aazwa kumulomo wa-Leza.” (Matayo 4:4; Deuteronomo 8:3) Mbubwenya mbotuyandika kulya insima naa cakulya cimbi cibeleka mubusena bwansima abuzuba ikutegwa katuli bazumi, ikutegwa tuzumanane kupona muzila yakumuuya tuyandika kuti katujisi mizeezo ya Jehova abuzuba. Tulakonzya kujana mizeezo ya Leza abuzuba kwiinda mukubala Magwalo.

12, 13. (a) Mbuti mwaapostolo Petro mbwaapa citondezyo cambotweelede kuliyandisisya Jwi lya Leza? (b) Mbuti mwaapostolo Paulo mbwaabelesya cikozyanyo camukupa munzila yiimpene ayeeyo njaabelesya Petro?

12 Ikuti naa tulalumba kuti tulijisi Bbaibbele, ‘kutali kwaabona mbuli makani aabantu, pele mbuli mbolibede ncobeni, nkokuti makani aa-Leza,’ tuyooliyandisisya mbubwenya mbuli muvwanda mbwayandisya mukupa wabanyina. (1 Ba-Tesalonika 2:13) Imwaapostolo Petro mbwaakacikozyanisya obo, naakalemba kuti: “Amukozye mbuli bavwanda kukuyandisya mukupa wamuuya uutavwelwi acintu, kuti mukomene anguwo mulufutuko. Mbuli mbumwalabila kale buuya bwa-Mwami.” (1 Petro 2:2, 3) Ikuti naa twalabila ncobeni akusinizya tobeni kuti ‘Mwami mmuuya,’ tuyooyandisisya kubala Bbaibbele.

13 Ceelede kuzyibwa kuti mucibalo eci Petro wakeezyanisya mukupa munzila yiimpene ayeeyo njaakabelesya mwaapostolo Paulo. Kumuvwanda, imukupa nguupa zyakulya zyoonse ziyandika. Icikozyanyo ca Petro citondezya kuti Jwi lya Leza lilijisi zyoonse nzyotuyandika kutegwa ‘tukomene kusika kulufutuko.’ Pele Paulo wakabelesya kuyandika kwamukupa kutondezya nzila mobalida bamwi izitagwasyi kapati pe kuli baabo ibalyaamba kuti mbapati munzila yakumuuya. Mulugwalo ndwaakalembela Banakristo bana Hebrayo, Paulo wakalemba kuti: “Ciindi mpomwakabeda bazumini, sunu mwali kweelede kuba baiyi, nekubaboobo anywebo muceelede kuba amuntu kuti kacimwiisya majwi amilao mitete yakusaanguna njakatwaambila Leza, mwaba anga mbavwanda abayanda mukupa, izitali zilyo ziyumu. Nkaambo woonse oyo uucinywa mukupa tana kusongwaala kujwi lyabululami pe, nkaambo ucili mwana muvwanda. Anu zilyo ziyumu nzyabantu bakakomena, nkokuti nzyabaabo abali amiyeeyo iyakayiisigwa kusala cibotu ecibi.” (Ba-Hebrayo 5:12-14) Ikubala Bbaibbele kusitikide kulakonzya kwiigwasya kapati miyeeyo yesu alimwi akukulwaizya luyandisisyo lwazintu zyakumuuya.

Mbolibalwa Bbaibbele

14, 15. (a) Ncoolwe nzi mulembi wa Bbaibbele ncatupede? (b) Mbuti mbotunga twagwasigwaa busongo bwa Leza? (Amupe zikozyanyo.)

14 Ikubala Bbaibbele ikugwasya kapati kweelede kusaangunaa mupailo, ikutali kubala pe. Mupailo ncintu ncotupedwe ciyandika kapati. Cili mbuli kuti twatalika kubala bbuku limwi lijisi makani mayumu kwiinda mukwiita iwakalilemba kuti atugwasye kuteelela makani ayo ngotubala. Elo inga cilainda kugwasya kaka eco! Imulembi wa Bbaibbele, Jehova wamupa coolwe eco. Iwamukabunga keendelezya kamumwaanda wamyaka wakusaanguna wakalembela ibanyina kuti: “Na nkwali akati kanu uubula busongo, akumbile kuli-Leza, uubaabila boonse cabuuya acakutatongauka, nkabela ulabupegwa. Pele akumbile cakusyoma, atalimbululi akaniini.” (Jakobo 1:5, 6) Kabunga Keendelezya kamazubaano lyoonse katukulwaizya kubala Bbaibbele cabusungu kwiinda mukupaila.

15 Busongo nkubelesya luzibo munzila iigwasya. Aboobo kamutanajalula Bbaibbele lyanu, amulombe Jehova kuti amugwasye kubwezelela twaambo mukubala kwanu ntomukonzya kubelesya mubuumi bwanu. Amweezyanisye zintu zipya nzyomwiiya lino kuluzibo ndomujisi kale. Amuzibikke “[mu]majwi menimeni oonse” ngomuzyi. (2 Timoteo 1:13) Amuzinzibale kuyeeya makani aabukkale bwababelesi ba Jehova bakaindi alimwi akulibuzya mbomwali kunga mwacita nomwali ndinywe nomwakacitikilwa zintu ezyo.—Matalikilo 39:7-9; Daniele 3:3-6, 16-18; Incito 4:18-20.

16. Ninzila nzi izigwasya izyapegwa ikutegwa tukonzye kubala Bbaibbele munzila iigwasya kapati?

16 Mutanoobali buyo kwiinzya mulawo mapeeji aali mumulongo. Amusitikile. Amuziyeeyele kapati nzyomubala. Eelyo nomutamvwisyi kaambo kamwi kamu Bbaibbele, amukalange-lange mumagwalo amwi aambidwe mumbali aamakani aayo. Ikuti ikaambo ako tiikasalala nomucita boobo, amubikke mbaakani kuti muvwuntauzye mwamanizya kubala. Mbomuyaambele, kamuyabubikka mbaakani mutwaambo ntomuyanda kuyeeya naa kutulemba buya. Alimwi mulakonzya kulemba twaambo twanu amagwalo aambi mumbali-mbali. Imagwalo ngomuyeeyela kuti inga mwaakwaayanda bumwi buzuba mumulimo wanu wakukambauka akuyiisya, amulibikkile maanu bbala elyo liyandika kapati mucibalo. *

Amucite Kubala Bbaibbele Kuba Cintu Cikkomanisya

17. Nkaambo nzi ncotweelede kukukkomanina kubala Bbaibbele?

17 Sintembauzyo wakaamba zyamuntu sicoolwe walo ‘uukondelelwa Mulao wa-Jehova, amulao wakwe ulauyeeya lyoonse masiku asikati.’ (Intembauzyo 1:2) Ikubala Bbaibbele abuzuba nkotucita takweelede kuba mulimo uuminya pe pele cintu cikkomanisya. Inzila imwi yakucita kuti kakukkomanisya nkuyeeya mpindu yazintu nzyotwiiya lyoonse. Mwami musongo Solomoni wakalemba kuti: “Uli acoolwe kufumbwa muntu uujana busongo . . . Inzila zyabo ninzila zibotezya, amigwagwa yabo yoonse njaluumuno. Musamu wabuumi kuliboonse babujana; bali acoolwe boonse babujatisya.” (Tusimpi 3:13; 17, 18) Ikusoleka-soleka kuyandika ikutegwa tujane busongo ncintu cilaampindu nkaambo inzila zyabo ninzila zibotezya, zyaluumuno alimwi camamanino zipa buumi.

18. Ncinzi ciyandika kunze lyakubala buyo Bbaibbele, alimwi ino ncinzi ncotuyoolanga-langa mucibalo citobela?

18 Inzya, ikubala Bbaibbele ncintu cilaampindu alimwi cikkomanisya. Pele sena ceelede kugolela waawa? Basizikombelo zya Kristendomu bali kulibala Bbaibbele kwamyaanda yamyaka, “nikuba kuti balaiisigwa lyoonse tabakonzyi kuziba zyabwini.” (2 Timoti 3:7, Ci) Ikutegwa kubala Bbaibbele kube aampindu ini-ini, tweelede kukucita katukanzide kubelesya luzibo ndotujana mubuumi bwesu alimwi akulubelesya mumulimo wesu wakukambauka akuyiisya. (Matayo 24:14; 28:19, 20) Eci ciyandika kusolekesya alimwi akubelesya nzila zigwasya zyakwiiya, azyalo izikonzya kuba zikkomanisya alimwi zigwasya kapati mbubwenya mbotutiibone mucibalo citobela.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 9 Amubone bbuku lya Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom, lyakamwaigwa aba Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. apeeji 241.

^ munc. 16 Amubone Ngazi Yamulindizi yamu Chichewa yamu May 1, 1995 amapeeji 16-17, mukabbokesi kamutwe wakuti “Malingaliro Owongolera Kuwerenga Kwanu Baibulo.”

Mibuzyo Yakwiindulula

• Ndulayo nzi lwakapegwa bami bamu Israyeli ilucibeleka asunu kubalangizi, alimwi ino nkaambo nzi?

• Mbaani sunu ibali mbuli “beenzu” alimwi a “bana,” alimwi ino nkaambo nzi ncobeelede kulibala Bbaibbele abuzuba?

• Muunzila nzi izigwasya “muzike musyomesi uucenjede” mwaatugwasya kunoobala Bbaibbele lyoonse?

• Mbuti mbotunga twajana mpindu zini-zini alukkomano mukubala Bbaibbele kwesu?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 18]

Cakali cilengwa ca Jesu ikutola lubazu mukubala Magwalo mutempele

[Cifwanikiso icili apeeji 19]

Ikapati baalu, beelede kulibala Bbaibbele abuzuba