Skip to content

Skip to table of contents

Imakani Mabotu aa Bwami—Ino Makani Aya Ninzi?

Imakani Mabotu aa Bwami—Ino Makani Aya Ninzi?

Imakani Mabotu aa Bwami—Ino Makani Aya Ninzi?

Imwakali mumasi aali 235 nyika yoonse, ibantu bali 6,035,564 ibana abapati bakabeleka mawoola aali 1,171,270,425 ikukambaukila bamwi kujatikizya makani aaya. Ikuyungizya kukambauka makani aya kwiinda mukukananaa bantu, bakamwaya mabbuku aambilizya akupandulula makani aya aayinda kutuulunzuma tuli 700. Alimwi bakamwaya zyuulu-zyuulu zyamateepu aakkaseeti alimwi amavidiyo aambilizya makani aaya. Ino “makani” aya ninzi?

‘MMAKANI’ mabotu aa Bwami bwa Leza. Imasimpe ngakuti, kunyina ciindi cimbi mubukkale bwabantu “aya Makani Mabotu aa-Bwami” nakakambaukidwe kapati mbuli mbotubwene sunu.—Matayo 24:14.

Boonse aabo bali mukubeleka mulimo oyu wakukambauka akuyiisya nyika yoonse mbwiizulwa mbaasikulisungula buya. Kweelana mbobazilanga zintu bantu bakunyika, Bakamboni bababona kuba bantu bateeleli kuucita mulimo ooyu. Aboobo, ino ncinzi cibayumya alimwi akubapa kuti bazwidilile? Inguzu zijisi makani mabotu aa Bwami nkekaambo kapati, nkaambo mmulumbe uujatikizya zilongezyo ziyoopegwa bantu. Eezi nzilongezyo bantu boonse nzyobalombozya zili mbuli—kukondwa, lwaanguluko kumakani abuyumuyumu bwabukkale, imfwulumende mbotu, luumuno alukwabililo alimwi acintu cimwi banabunji ncobatasoleli limwi kusyoma kuti cilakonzyeka—ibuumi butamani! Aya ncobeni mmakani mabotu kubantu bayandaula kuziba buumi ncibwaamba. Camasimpe, izilongezyo zyoonse ezi azimwi zinji zilakonzya kuba zyanu ikuti mwaabikkila maanu kapati makani mabotu aa Bwami aali mukukambaukwa.

Ino Bwami Ninzi?

Pele, ino ninzi Bwami oobo buli mukukambaukwa kuti mmakani mabotu? Mbwami bwalo tuulunzuma twabantu mbubakayiisigwa kuti kababupailila mumajwi azibidwe kapati aakuti: “Taateesu ooli kujulu, alilemekwe izina lyako, abuze Bwami bwako, alucitwe luyando lwako, ansi ano mbubonya mbuli kujulu.”—Matayo 6:9, 10.

Mbobwami musinsimi muna Hebrayo Daniele mbwaakali kwaamba myaanda yamyaka iinda kumakumi obile amusanu yainda naakalemba kuti: “Leza wakujulu uyoobusya bwami butakooyoonyonyoonwa abuniini mane kukabe kutamani, anguzu zyabo tazikooyoosiilwa bantu bambi. Obo bwami buyoopwayaula akumanisya mami aya oonse, alimwi bwalo buyooima nji kukabe kutamani.”—Daniele 2:44.

Aboobo, imakani mabotu ajatikizya bwami naa imfwulumende ya Leza eyo iiyoogwisya bubi mpoonya akweendelezya nyika yoonse mbwiizulwa muluumuno. Iyoopilusya makanze aa Mulengi aakumatalikilo kujatikizya bantu alimwi anyika.—Matalikilo 1:28.

“Bwami Bwakujulu Buliswenede”

Imyaka iitandila ku 2,000 yainda, imakani mabotu aa Bwami akasaanguna kukambaukwa kubuleyaa mwaalumi wakalyaabide walo iwakadumide kapati akaambo kambwaakali kulibonya alimwi abube bwakwe. Imwaalumi oyo wakali Johane Mubbapatizi, imwanaa mupaizi imu Juda Zakariya amukaintu wakwe, Elizabeta. Johane wakali kusama cikobela caboya bwankamela alutambo lwacikanda mucibuno cakwe mbubonya mbuli musinsimi Eliya mbwaakali kusama wakali kumwiiminina. Pele imulumbe wakwe nguwakapa kuti bantu banji babikkile maanu. Wakaambilizya kuti: “Amweempwe, nkaambo kakuti Bwami bwakujulu buliswenede.”—Matayo 3:1-6.

Baswiilizi ba Johane bakali ba Juda, balo ibakali kulitaminina kukomba Leza mwini-mwini, Jehova. Boonse bakatambwide cizuminano ca Mulawo myaka iitandila ku 1,500 musyule kwiinda muli Musa. Itempele pati lyakaciliko mu Jerusalemu ooko kwakali kutuulwa zituuzyo kweelanaa mbuwakali kuyanda Mulawo. Bama Juda bakalisinizizye kuti bukombi bwabo bwakali kutambulika kuli Leza.

Nokuba boobo, nobakaswiilila Johane, bamwi bantu bakatalika kubona kuti bukombi bwabo teebwakali mbuli mbubakali kubuyeeyela. Zilengwa anjiisyo zyabusyaabusongo bwaba Giliki zyakasofwaazide njiisyo zyabukombi bwaba Juda. Aciindi eco mulawo iwakazwide kuli Leza kwiinda muli Musa wakali sofwaazidwe alimwi mane wakabulide nguzu akaambo kanjiisyo azilengwa zyabantu. (Matayo 15:6) Kabacengedwe abasololi babukombi bayumu myoyo alimwi basilunya, ibunji bwabantu tiibakacili kukomba Leza munzila iitambulika pe. (Jakobo 1:27) Bakeelede kweempwa kuzinyonyoono zyabo kuli Leza akucizuminano ca Mulawo.

Aciindaawo, bama Juda banji bakali kulangila kulibonya kwa Mesiya wakasyomezedwe naa Kristo alimwi bamwi bakali kweezeezya kujatikizya Johane kabati: ‘Sena ngonguwe Kristo naa pe?’ Nokuba boobo, Johane wakakaka kati tanaakali ngonguwe Kristo, pele wakabagamika kumuntu umbi, oyo ngwaakaamba kuti: “Ngweteelede kumwaangunwida kaanzyo kendyasyo zyakwe.” (Luka 3:15, 16) Kazyibya Jesu kuli basikwiiya bakwe, Johane wakati: “Amubone, Mwanaambelele wa-Leza, uugwisya cibi cenyika”—Johane 1:29.

Ayo ncobeni akali makani mabotu nkaambo Johane mubwini wakali kutondezya bantu boonse inzila iisololela kubuumi akukkomana—nkokuti kuli Jesu, oyo “uugwisya cibi cenyika.” Mbobali baluzubo lwa Adamu a Eva, ibantu boonse balazyalwa kabaangidwe mucibi alimwi alufwu. Ibbuku lya Ba-Roma 5:19 lipandulula kuti: “Mbuli kukutaswiilila kwamuntu omwe [Adamu] banji bakaba basizibi, mbubonya obo kukuswiilila kwamuntu omwe [Jesu] banji balaba baluleme.” Jesu mbubonya mbuli mbelele yacipaizyo, wakali ‘kuzyoogwisya cibi’ alimwi akucinca bukkale bwabantu bweetezya. Ibbaibbele lipandulula kuti: “Cakuvola cazibi ndufu, pele caabilo ca-Leza mbuumi butamani bwamuli-Kristo Jesu Mwami wesu.”—Ba-Roma 6:23.

Mbwaakali muntu uulondokede—atwaambe kuti, imuntu mupati kwiinda boonse ibakaponede—Jesu wakatalika mulimo wakukambauka makani mabotu. Icibalo camu Bbaibbele kuli Marko 1:14, 15 citwaambila kuti: “Lino Johane naakamana kwaabwa, Jesu wakasika mucisi caku-Galilaya, wakali kuya bukambauka Makani Mabotu aa-Leza, akwaamba kuti, Casika ciindi, Bwami bwa-Leza buliswenede afwaafwi. Amweempwe, muzuminine Makani Mabotu.”

Aabo boonse bakabikkila maanu kumulumbe wa Jesu akusyoma makani mabotu bakalongezegwa kapati. Ibbuku lya Joni 1:12 mu Cizuminano Cipya lyaamba kuti: “Pele aabo bakamutambula [Jesu], akumusyoma wakabapa nguzu zyakuba bana ba-Leza.” Mbobakali bana ba Leza, bakali mumulongo wakutambula cipego cabuumi butamani.—1 Johane 2:25.

Pele coolwe cakutambula zilongezyo zya Bwami teecakali buyo kubantu bamumwaanda wamyaka wakusaanguna pe. Mbuli mbukwapandululwa musyule, sunu imakani mabotu aa Bwami bwa Leza ali mukukambaukwa akuyiisigwa nyika yoonse mboizulwa. Aboobo zilongezyo zya Bwami nkozicili. Ncinzi ncomweelede kucita ikutegwa mukatambule zilongezyo zili boobo? Icibalo citobela cilapandulula.