Skip to content

Skip to table of contents

Amukondwe Antoomwe a Leza Uukkomene

Amukondwe Antoomwe a Leza Uukkomene

Amukondwe Antoomwe a Leza Uukkomene

“Lino bakwesu ndamanizya. Amuzumanane kukondwa, . . . eelyo Leza siluyando alimwi siluumuno unooli andinywe.”—2 BA-KORINTO 13:11, NW.

1, 2. (a) Nkaambo nzi bantu banji ncobatakondwi? (b) Ino kukondwa ninzi, alimwi ino inga twakujana buti?

MUMAZUBAANO aamapenzi, mbasyoonto bantu ibakondwa. Nobacitikilwa ntenda balo naa umwi ngobayanda, balakonzya kulimvwa bwakalimvwa Jobu wansiku iwakati: “Muntu uulya maila ujisi buyo mazuba mace aazwide mapenzi.” (Jobo 14:1, BT) Ibanakristo abalo balacitikilwa zintu zinyonganya mizeezo ‘zyakuziindi ezi zikataazya,’ alimwi tacigambyi pe kujana kuti babelesi ba Jehova basyomeka zimwi ziindi balatyompwa.—2 Timoteo 3:1.

2 Nokuba boobo, Banakristo balakonzya kukondwa neliba leelyo nobasukusigwa. (Incito 5:40, 41) Ikutegwa muzibe mbocikonzyeka eci, kusaanguna amulange-lange ncokwaamba kukondwa. Kukondwa kupandululwa kuti “nkukkomana ikuboola akaambo kakuba naa kulangila zintu zibotu.” * Aboobo, ikuti twabikkila maanu kuzintu zibotu nzyotujisi lino kumwi katuyeeya cakuzinzibala kujatikizya zibotu eezyo nzyotulangila munyika ya Leza mpya, tulakonzya kukondwa.

3. Mbuti mbokunga kwaambwa kuti muntu oonse kuli twaambo ntwajisi tukonzya kumupa kukondwa?

3 Muntu woonse ulijisi zintu zibotu nzyayelede kulumba. Mutwe wamukwasyi ulakonzya kutandwa mulimo. Ee, ulalibilika. Uyandisya kusanina bayandwa bakwe. Nokuba boobo, ikuti kali muyumu alimwi kataciswi, ulakonzya kulumba nkaambo ucili muzumi. Ikuti wajana mulimo, ibuumi bwakwe bubotu buyoopa kuti abeleke canguzu. Icikozyanyo cimbi, mwanakazi Munakristo ulakonzya kuciswa bulwazi bubyaabi cakutayeeyelwa. Pele, ulakonzya kulumba kuti ujisi balongwe abanamukwasyi ibamugwasya kuliyumya cabulemu acabusicamba. Alimwi Banakristo beni-beni boonse, kunyina makani abukkale mbobajisi, balakonzya kukondwa akaambo kacoolwe ncobajisi cakuziba Jehova ‘Leza uukkomene,’ alimwi a Jesu Kristo ‘uukkomene alimwi Singuzu, uuyiide alikke.’ (1 Timoteo 1:11; 6:15) Ee, Jehova Leza alimwi a Jesu Kristo balikkomene kapati. Bazumanana kukondwa nokuba kuti zintu anyika ziliimpene kapati amakanze ngaakajisi Jehova kumatalikilo. Icikozyanyo cabo cilakonzya kutuyiisya zintu zinji kujatikizya mbotunga twazumanana akukondwa kwesu.

Kunyina Nobakalekede Kukondwa

4, 5. (a) Ino Jehova wakalimvwa buti eelyo bantu bakusaanguna nobakamuzangila? (b) Muunzila nzi Jehova mwaakazumanana kubabikkila maanu bantu?

4 Mumuunda wa Edeni, ba Adamu a Eva bakajisi buumi bubotu bweebeka kapati alimwi amiyeeyo iilondokede. Bakajisi mulimo mubotu uulaampindu alimwi abusena bubotu mwakubelekela. Ikwiinda zintu zyoonse, bakajisi coolwe cakukanana lyoonse a Jehova. Akali makanze aa Leza kuti babe aabukkale bwakumbele bwalukkomano. Nokuba boobo, ibazyali besu bakusaanguna kunyina nobakakkutilaa zipego ezi zibotu zyoonse; bakabba mucelo ngobakakasigwa ‘kumusamu wakuziba bubotu abubi.’ Ooku kuzanga akaba ngamatalikilo aamapenzi swebo tobaluzubo lwabo ngotujisi mazubaano.—Matalikilo 2:15-17; 3:6; Ba-Roma 5:12.

5 Nokuba boobo, Jehova tanaakalekela kutalumba kwaba Adamu a Eva kuti kumulesye kukondwa nkwajisi. Wakasinizizye kuti imyoyo yabamwi akati kalunyungu lwabo yakali kuyoobakulwaizya kumubelekela. Masimpe ngakuti, wakalisinizizye kapati cakuti wakaambilizya makanze aakwe aakufwutula baluzubo lwaba Adamu a Eva ibamvwa neliba leelyo kabatanaa kuzyala mwana! (Matalikilo 1:31; 3:15) Mumyaanda yamyaka yakatobela, ibunji bwabantu bakatobela mikondo yaba Adamu a Eva, pele Jehova kunyina naakabalekelezya pe bantu akaambo kakutamvwa oko kwakayaambele. Muciindi caboobo, wakabikkila maanu kapati kubaalumi abanakazi ‘ibakakondezya moyo wakwe,’ aabo ibakasolekesya kucita zintu zimukkomanisya nkaambo kakuti bakali kumuyanda.—Tusimpi 27:11; Ba-Hebrayo 6:10.

6, 7. Nzintu nzi zyakamugwasya Jesu kuzumanana kakondedwe?

6 Ino mbuti walo Jesu—mbuti mbwaakazumananaa kukondwa kwakwe? Mbwaakali cilenge camuuya canguzu kujulu, Jesu wakali kukonzya kulangilila milimo yabaalumi abanakazi anyika. Ikutalondoka kwabo kwakali kulibonya caantangalala, pele Jesu wakabayanda. (Tusimpi 8:31) Kumbele, naakaboola anyika alimwi ‘akukkala akati’ kabantunsi, tanaakacinca kujatikizya mbwaakali kubalanga bantu. (Johane 1:14) Ino ncinzi cakapa kuti Mwanaa Leza uulondokede azumanane akulanga kubotu kuli boobo kujatikizya bantunsi?

7 Cakusaanguna, Jesu tanaakali kuciindizya muzintu nzyaakali kulangila kucita walo alimwi abambi. Wakalizi kuti tanaakali kukonzya kubasandula bantu boonse. (Matayo 10:32-39) Aboobo wakakondwa eelyo muntu naba omwe uusinizizye naakazumina mulumbe wa Bwami. Nokuba kuti zimwi ziindi ikulilemeka ambobakali kuzilanga zintu basikwiiya bakwe tiikwakali kabotu, Jesu wakalizi kuti mumyoyo bakali kuyandisya kucita kuyanda kwa Leza, aboobo eci cakamupa kuti abayande. (Luka 9:46; 22:24, 28-32, 60-62) Icipati ncakuti, mumupailo kuli Wisi wakujulu, Jesu wakapandulula mubufwaafwi bukkale bubotu basikwiiya bakwe mbobakajisi kusikilaa ciindi eco naakati: “Babamba ijwi lyako.”—Johane 17:6.

8. Amwaambe nzila zimwi oomo motunga twaiya Jehova alimwi a Jesu caboola kukuzumananaa kukondwa kwesu.

8 Cakutadooneka, toonse tulakonzya kugwasyigwa ikuti twacitelaika kabotu-kabotu cikozyanyo ncatubikkilide Jehova Leza alimwi a Kristo Jesu mumakani aaya. Sena inga twayaambele ikumwiiya Jehova ambweni, kwiinda mukutaciindizya kulibilika eelyo zintu nozitazwidilili mbuli mbotwali kulangila? Sena inga twayitobelesya imikondo ya Jesu kwiinda mukuzumanana kubaa mizeezo mibotu kujatikizya bukkale bwesu lino alimwi akutaciindizya muzintu nzyotukonzya kucita anzyotulangila bamwi kuzicita? Atubone njiisyo zimwi akati kazeezi mbozinga zyabelesegwa munzila iigwasya mulubazu ndobayandisya kapati Banakristo bankutwe koonse-koonse—nkokuti imulimo wamumuunda.

Lyoonse Kamuulanga Munzila Mbotu Mulimo

9. Ino lukondo lwa Jeremiya lwakabukulusigwa buti, alimwi ino cikozyanyo cakwe inga catugwasya buti?

9 Jehova uyanda kuti katukondwa mumulimo wakwe. Ikukondwa kwesu takweelede kuyaamaa kuzwidilila kwesu. (Luka 10:17, 20) Imusinsimi Jeremiya wakakambauka kwamyaka minji mucilawo cakanyina bantu bajisi luyandisisyo. Naakabikkila maanu kukutaswiilila kwabantu, lukondo ndwaakajisi lwakamana. (Jeremiya 20:8) Pele naakayeeya cakuzinzibala kujatikizya cakapa kuti mulumbe kauli mubotu, lukondo lwakwe lwakabukulusigwa. Jeremiya wakaambila Jehova kuti: “Majwi aako naakajanwa, ndakaalya, nkabela majwi aako akandibeda lukondo abusekelezi bwamoyo, nkaambo ndaambwa muzina lyako, O Jehova Leza.” (Jeremiya 15:16) Inzya, Jeremiya wakakondwa mumulimo wakwe wakukambauka jwi lya Leza. Aswebo tulakonzya kukondwa.

10. Mbuti mbotunga twazumananaa lukondo lwesu mumulimo nokuba kuti calino cilawo cesu cijisi bantu banyina luyandisisyo?

10 Nokuba kuti ibunji bwabantu balakaka kuswiilila makani mabotu, tulijisi twaambo tuyandika kapati ncotweelede kukondwa mbotuyaabuzumanana kubeleka mulimo wamumuunda. Kamuyeeya kuti Jehova wakalisinizizye kuti akati kabantunsi kwakali kuzyooba aabo ibakali kuzyoomubelekela. Mbubwenya mbuli Jehova, tatweelede kutyompwa pe, pele tweelede kusyoma kuti nkobali balo mukuya kwamazuba ibayoobona mbwaali mapati makani aaweelede kuba muleli wakoonse-koonse akuuzumina mulumbe wa Bwami. Tatweelede kuluba kuti bukkale bwabantu bulacinca lyoonse. Nobasikilwa mapenzi aamwi ngobatalangili, nobaba baabo ibasyoma buyo mubuvwubi bwabo balakonzya kutalika kutelaika kujatikizya cini ncobwaamba buumi. Sena munooliko kutegwa mubagwasye eelyo bantu bali boobo nobatalika ‘kulimvwa kuti mbacete munzila yakumuuya’? (Matayo 5:3) Kulakonzya kuti umwi mucilawo canu ulilisungwide kuswiilila makani mabotu aciindi cimbi mbomwamuswayila buyo!

11, 12. Ncinzi cakacitika mumunzi umwi, alimwi ino ncinzi ncotunga twaiya kuli ncico?

11 Abalo bantu bakkala mucilawo cesu balakonzya kucinca. Amubone cikozyanyo cimwi. Mukadolopo kamwi, kwakali kukkala kakamu kabanabukwetene bana-bana ibakajisi abana. Bakamboni nobakali kubaswaya, mumilyango yoonse bakali kwiingulwa kuti “Tatuuyandi mulumbe wanu!” Ikuti umwi watondezya luyandisisyo mumulumbe wa Bwami, ndilyonya basimukobonyina bakali kumutyompya kutegwa batazumanani kumuswaya Bakamboni. Cakutadooneka, cakali kukatazya kukambauka mubusena oobo. Nokuba boobo, Bakamboni bakazumanana cabusungu kukambauka. Ino ncinzi cakacitika?

12 Muciindi, ibana banji mukadolopo aako bakakomena, bakakwata akukwatwa alimwi bakabaa minzi yabo kubusena mbubonya oobo. Nobakabona kuti bukkale bwabo taakwe nobwakabaletela lukkomano lwini-lwini, bamwi akati kabaabo bakatalika kuyandaula kasimpe. Bakakajana nobakaswiilila makani mabotu aakali kwaambilizyigwaa Bakamboni. Aboobo nokwakainda myaka minji, imbungano nsyoonto yakatalika kukomena. Amweezeezye buyo mbobakakondwa basikumwaya ba Bwami ibatakatyompwa! Aboobo aswebo atujane lukondo kwiinda mukukakatila kwaambila bamwi mulumbe mubotu wa Bwami!

Basyominyoko Bayoomugwasilizya

13. Nkuuli ni nkotunga twaunka notwatyompezyegwa?

13 Ino nkukuli nkomukonzya kuunka kamusyomede kuti inga wamuumbulizya nomuli mumapenzi naa nomucitikilwa ntenda imwi mubuumi? Ituulunzuma twababelesi ba Jehova balyaabide kusaanguna basikila Jehova mumupailo, mpoonya alimwi basyoma ibanyina abacizi babo Banakristo. Naakali anyika, ikugwasilizyigwaa basikwiiya bakwe kwakalaampindu kapati kuli Jesu. Masiku katanafwa, wakabaamba kuti “ndinywe mwandiiminina mumapenzi aangu.” (Luka 22:28) Ee, aabo basikwiiya bakali bantu batalondokede, pele kusyomeka kwabo kwakamuumbulizya Mwanaa Leza. Aswebo tulakonzya kuyumizyigwaa bakombima.

14, 15. Ncinzi cakagwasya banabukwetene bamwi kuliyumya mubuumba bwakufwidwa mwanaabo musankwa, alimwi ino mmwiiya nzi kuli ceeci cakabacitikila?

14 Banabukwetene Banakristo bamwi ba Michel a Diane bakabona mbokulaampindu ikugwasyigwaa banyina abacizi bakumuuya. Imwanaabo musankwa wamyaka yakuzyalwa iili 20, wazina lya Jonathan alimwi Munakristo imuyumu iwakajisi makanze manji wakajanwa cikoto mubongo. Bamadokotela bakasoleka mpobagolela kumugwasya, pele Jonathan wakaindila buya kuciswa limwi buzuba bumwi ciindi cakumangolezya, wakafwa. Wakabacisa kapati moyo ba Michel a Diane. Bakalizi kuti Muswaangano Wamulimo wakaliko buzuboobo mangolezya wakalaafwaafwi kumana. Nokuba boobo, akaambo kakuyandisisya luumbulizyo, bakalomba mwaalu ngobakali limwi kubasindikila ku Ŋanda ya Bwami. Bakasika eelyo imbungano noyakali kuzyibisigwa makani aatakondi aakuti Jonathan wafwa. Nowakamana muswaangano, ibazyali bakauside bakazingulukwaa banyina abacizi ibakumuuya, ibakali kubakumbatila akubaambila majwi aakubaumbulizya. Diane ulayeeya ategwa: “Twakalizyingidwe abuumba notwakasika ku Ŋanda ya Bwami, pele takulivwulili kuumbulizya nkobakacita bakwesu—elo bakatuyumya kaka! Nokuba kuti kunyina nobakalesya kucisa kwamoyo nkotwakajisi, bakatugwasya kuliyumya mumapenzi ngotwaajisi!”—Ba-Roma 1:11, 12; 1 Ba-Korinto 12:21-26.

15 Eeli penzi lyakapa kuti ba Michel a Diane babe aaluyando luyumu kubanyina. Alimwi lyakayumya cilongwe cabo. Michel waamba kuti: “Ndaiya kukkomanisya mukaintu wangu uuyandwa kwiinda lyoonse. Ciindi notutyompokelwa, tulabandika kujatikizya kasimpe kamu Bbaibbele alimwi ambwali mukutugwasilizya Jehova.” Diane uyungizya kuti: “Ibulangizi bwa Bwami lino bulaampindu kapati kulindiswe kwiinda lyoonse.”

16. Nkaambo nzi ncociyandika kuti tubaambile mapenzi ngotujisi ibakwesu?

16 Inzya, ibakwesu abacizi Banakristo balakonzya kuba ‘basikutuumbulizizya moyo’ notuli mumapenzi, aboobo balatugwasya kuzumananaa lukondo lwesu. (Ba-Kolose 4:11) Ee, tabakonzyi kuziba zili mumizeezo yesu. Aboobo, eelyo notuyandika lugwasyo, inga cainda kubota ikubazibya nzyotuyandika. Mpoonya tulakonzya kutondezya kulumba kwamoyo woonse kujatikizya luumbulizyo luli loonse ndobakonzya kutupa bakwesu, katububona kuti buzwa kuli Jehova—Tusimpi 12:25; 17:17.

Amulange-lange Mumbungano Yanu

17. Mbuyumuyumu nzi mutumbu umwi uuli alikke mbwajisi, alimwi ino tubabona buti bantu bali mbuli nguwe?

17 Mbomuyaabuzumanana kubabikkila maanu basyominyoko, muyooyiya mbomunga mwabalumba alimwi akujana lukondo mukuyanzanaa mbabo. Amulange-lange mumbungano yanu. Ino mubona nzi? Sena kuli muzyali umwi uuli alikke uuli mukusoleka kukomezya bana bakwe mukasimpe? Sena mwacibikkila maanu cikozyanyo ncali mukutondezya? Amwaayezeezye mapenzi amwi aamucitikila. Mutumbu uuli alikke wazina lya Jeanine ulabandauka amwi akati kayaaya: bukata naa kulendelelwa, ikukatazyigwaa baalumi batalilemeki kumilimo, ikuceya kwamali aakubelesya. Waamba kuti, pele icisinkilizyo cipati kwiinda zyoonse cijatikizya kulanganya ziyandika zyabana zyamumizeezo, mbwaanga mwana umwi aumwi ulilibedelede. Jeanine waamba penzi limbi: “Nciyumu kapati ikweeleba cilengwa cakubikka mwanaako musankwa kuba mutwe wamukwasyi ikutegwa abweze busena bwamulumaako uutako. Ndijisi mwana musimbi, alimwi cilakatazya kweeleba kumuminya kwiinda mukwaambila nguwe mapenzi ngejisi.” Mbubwenya mbuli zyuulu-zyuulu zyabazyali bayoowa Leza bali balikke, Jeanine ulabeleka buzuba boonse alimwi akulanganya mukwasyi wakwe. Alimwi ulaiya Bbaibbele abana bakwe, ulabayiisya mbocibelekwa nobali mumuunda alimwi ulabatolelela kumiswaangano yambungano. (Ba-Efeso 6:4) Elo kaka Jehova ulakkomana kapati eelyo nabona mukwasyi oyu abuzuba mbousoleka kuzumanana kusyomeka! Sena tacitukondi ikubaa bantu bali boobu akati kesu? Masimpe cilatukonda.

18, 19. Amupe cikozyanyo mbotunga twayungizya mukutondezya kulumba kuli basimbungano mbotuli limwi.

18 Amulange-lange mumbungano yanu alimwi. Mulakonzya kubona ibakafwidwa balumi naa bakaintu ‘ibajanika lyoonse’ kumiswaangano. (Luka 2:37) Sena kuli nobamvwa bukata naa kulendelelwa zimwi ziindi? Tacidoonekwi buya eco pe. Balabayeeya kapati ibeenzinyina bamulukwatano! Nokuba boobo bajisi bubi mumulimo wa Jehova alimwi balababikkila maanu kapati bantu bambi. Ikulanga zintu kwakusitikila alimwi kubotu nkobajisi kuyungizya lukondo lwambungano yoonse! Imunakristo umwi iwabeleka mumulimo waciindi coonse kwamyaka yiinda ku 30 wakati: “Icintu cimwi candipa kukondwa kapati nkubona bakwesu abacizi bacembeede ibakainda mumasukusyo manji-manji nkobacizumanana kubelekela Jehova cakusyomeka!” Inzya, Banakristo bacembeede ibali akati kesu balabakulwaizya kapati ibana-bana.

19 Ino mbuti balo ibapya ibakatalika ino-ino aawa kuyanzanaa mbungano? Sena tatukulwaizigwi notuteelela mbobaingula kweelanaa lusyomo ndobajisi lyamiswaangano? Amuyeeye mbobayaambele kuzwa leelyo nobakatalika kwiiya Bbaibbele. Jehova ulabakkomanina kapati. Sena aswebo mbotulimvwa obo? Sena tulabaambila kuti tulabakkomanina, ikubalumbaizya mukusoleka nkobacita?

20. Mbuti mbokunga kwaambwa kuti simbungano woonse ujisi mulimo uuyandika mumbungano?

20 Sena mulikwete naa kukwatwa naa tamuna, antela sena muli muzyali uuli alikke? Sena muli musankwa naa musimbi mucaala, mukamufwu naa sikufwidwa mukaintu? Sena muli umwi wabaabo bali kuyanzanaa mbungano kwamyaka minji naa muli wabaabo ibakatalika ino-ino aawa kuyanzana? Amusinizye kwaamba kuti cikozyanyo canu mukusyomeka cilatukulwaizya toonse. Alimwi eelyo nomusangana mukwiimba lwiimbo lwa Bwami lumwi, nomwiingula naa kubandika makani amwi mu Cikolo Camulimo Wateokrasi, zyoonse nzyomucita ziyungizya lukondo lwesu. Iciyandika kwiinda ceeco, ikucita boobo kukonda moyo wa Jehova.

21. Ino tujisi twaambo tunji twakucita nzi, pele ino mmibuzyo nzi iibuka?

21 Inzya, nomuba muziindi zyamapenzi eezino, tulakonzya kukondwa mukukomba Leza wesu uukkomene. Tujisi twaambo tunji ncotweelede kutobela kukulwaizya kwa Paulo kwakuti: “Amuzumanane kukondwa, . . . eelyo Leza siluyando alimwi siluumuno unooli andinywe.” (2 Ba-Korinto 13:11, NW) Pele ino mbuti naa twacitikilwa ntenda iiboolaa zilengwaleza, kupenzyegwa naa kubulilwa mali? Sena cilakonzyeka kuzumanana katukkomene nomuba mubukkale buli boobo? Amulijanine bwiinguzi mwanoolanga-langa cibalo citobela.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 2 Amubone bbuku lya Insight on the Scriptures, Volyumu 2 apeeji 119, ilyakamwaigwa a Bakamboni ba Jehova.

Sena Inga Mwaingula?

• Ino lukondo lupandululwa buti?

• Mbuti kuzilanga munzila iili kabotu zintu lyoonse mbokunga kwatugwasya kukondwa lyoonse?

• Ncinzi cinga catugwasya kucibona munzila iili kabotu cilawo cambungano yesu?

• Muunzila nzi mobalaampindu kulindinywe ibakwesu abacizi ibali mumbungano yanu?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Zifwanikiso izili apeeji 21]

Bantu bali mucilawo cesu balakonzya kucinca

[Cifwanikiso icili apeeji 23]

Ino aabo bali mumbungano yanu bajisi buyumuyumu nzi?