Skip to content

Skip to table of contents

Kuyaambele Kukuzunda Kwamamanino!

Kuyaambele Kukuzunda Kwamamanino!

Kuyaambele Kukuzunda Kwamamanino!

“Ndakabona imbizi iituba, nkabela oyo iwakakede alinjiyo wakalijisi buta, alimwi wakapegwa musini, mpawo wakainka kuya buzunda akuzunda.”—CIYUBUNUZYO 6:2.

1. Ino makani nzi aakumbele Johane ngaakabona mucilengano?

KWIINDA mulugwasyo lwa Leza, imwaapostolo Johane wakakonzya kubona izyakali kuyoocitika mumyaka iili 1,800 kumbele alimwi wakapandulula kujatikizya kubikkwa kwa Kristo acuuno Kali Mwami. Johane wakali kuyandika lusyomo kutegwa asyome zintu eezyo nzyaakabona mucilengano. Mazubaano tulijisi bumboni bwakuti kubikkwaa cuuno cabweendelezi ooku kwakasinsimwa kwakacitika mu 1914. Kwiinda mulusyomo lwesu, tulimubwenyi Jesu Kristo kaunka “kuya buzunda akuzunda.”

2. Ino Diabolosi wakacita nzi ciindi Bwami nobwakakkazikizyigwa, alimwi ino eeci cipa bumboni bwanzi?

2 Iciindi Bwami nobwakamana kukkazikizyigwa, Saatani wakatandwa kuzwa kujulu, eeci cakapa kuti alwane canguzu alimwi cakali kuyoosya, pele kunyina naakazwidilila pe. (Ciyubunuzyo 12:7-12) Ibukali bwakwe bwapa kuti bukkale bwamunyika bwiindilile kukatazya. Ibantu baboneka kuti bayaabwaandaana. Eeci kuli Bakamboni ba Jehova mbumboni bulaantangalala bwakuti Mwami wabo uli mukuyaambele “kuya buzunda akuzunda.”

Nyika Mpya Yabantu ili Mukubambwa

3, 4. (a) Ino nkucinca kuli buti mumbunga ikwakacitwa mumbungano ya Banakristo kuzwa ciindi lyakakkazikizyigwa Bwami, alimwi nkaambo nzi ncokwakali kuyandika? (b) Ino kucinca ooku kwagwasya nzi kweelanaa mbokwakasinsimwa kuli Isaya?

3 Ibwami nobwakakkazikizyigwa, imbungano ya Banakristo yakapilusyigwa—lino kaijisi mikuli ya Bwami iyungizidwe—pele kaili mbubwenya mbuli bwakali mbungano ya Banakristo yamumwaanda wamyaka wakusaanguna. Nkakaambo kaako mumamagazini aa Ngazi Yamulindizi aamu June 1 alimwi a 15, 1938 ncaakalingauda mbuli mbunga ya Banakristo mboyeelede kweendelezyegwa. Kuzwawaawo, imagazini yamu December 15, 1971 yakapandulula cakusalazya kujatikizya Kabunga Keendelezya kamazubaano mucibalo cakuti, “Kabunga Keendelezya Mbokaindene a Mbunga Iizumizidwe Amulawo” (A Governing Body as Different From a Legal Corporation). Mu 1972 tubunga twabaalu twakasalwa kutegwa tugwasye alimwi akweendelezya mbungano zinyenzi.

4 Ikupilusya bulangizi bweelede kwakaiyumya kapati mbungano ya Banakristo. Alimwi cakagwasya acimbi ncakuti bububambe bwa Kabunga Keendelezya mbokakabikka ibwakuyiisya baalu milimo yabo, kubikkilizyaa kubayiisya makani ajatikizya milandu. Ikuyaambele aasyoonto-syoonto kwabubambe bwambunga ya Leza yaanyika yoonse alimwi akuzwidilila kwayo, zyakasinsimwa mubbuku lya Isaya 60:17 kuti: “Mucibaka camukuba njooleta ingolida, amucibaka cabutale njooleta insiliva; mucibaka cazisamu muzooba mukuba, amucibaka camabwe muzooba butale. Njoobika Luumuno lube simutwe wako, a-Bululami bube sikukubelesya.” Ikuzwidilila mukubambulula ooku kwakatondezya cilongezyo ca Leza alimwi kwakapa bumboni bwakuzuminwaa Leza kwabaabo ibakalitondezya mukugwasilizya Bwami bwakwe cabusungu.

5. (a) Ino Saatani wakacita nzi kucilongezyo Jehova ncaakapa kubantu Bakwe? (b) Kweelanaa lugwalo lwa Bafilipi 1:7, ino bantu ba Jehova bacita nzi kubukali bwa Saatani?

5 Ikubikkila maanu caluyando alimwi abusolozi Leza mbwaakapa kubantu bakwe Bwami nobwakamana kukkazikzyigwa teekwakasisidwe pe kumeso a Saatani. Amulange-lange zikozyanyo zitobela, mu 1931 aaka kakamu ka Banakristo kakaambilizya kuti teebakali buyo Basikwiiya Bbaibbele pe. Kweelanaa bbuku lya Isaya 43:10, bakali Bakamboni ba Jehova! Kufwumbwa naa zyakacitikila antoomwe naa pe, Diabolosi wakaleta zipenzyo zitaambiki munyika yoonse mbwiizulwa. Nomuba mumasi akali mulwaanguluko mubukombi mbuli cisi ca United States, Canada alimwi a Germany, Bakamboni cakabapa kuti balwanine kuzumizigwaa mulawo cakwiinduluka-induluka kutegwa bapilusye lwaanguluko lwabo lwabukombi. Kuzikusikila mu 1988, Inkuta Mpati yaku U.S. yakalilangide-langide kale milandu iili 71 ijatikizya Bakamboni ba Jehova, mpoonya iinda kucisela bakazunda. Mazubaano munyika yoonse kulwanina kuzumizigwaa mulawo kwazumanana kutegwa mbubwenya mbokwakabede mumwaanda wamyaka wakusaanguna kube ‘kukwabilila akuyumya Makani Mabotu.’—Bafilipi 1:7, Ci.

6. Sena kulesyegwa alimwi akukasigwa kwamulimo kwakabalesya bantu ba Jehova kuyaambele? Amupe cikozyanyo.

6 Kutalikila mumwaka wa 1930 kuzyikusikila mu 1939, imazuba aakatobelwaa Nkondo Yanyika Yabili, imfwulumende zyalunya zyakaukasya naa kuulesyela limwi buya mulimo wa Bakamboni ba Jehova ku Germany, Spain alimwi aku Japan ikubanda buyo zisi zyotatwe. Pele mumwaka wa 2000, aaya masi otatwe alikke akalijisi basikumwaya zya Bwami bwa Leza basungweede ibatandila ku 500,000. Mweelwe ooyu wakali kunjilwa ziindi zitandila kukkumi zyamweelwe wa Bakamboni nyika yoonse mu 1936! Cilasalala kuti kulesyegwa naa kukasigwa kwamulimo takukonzyi kulesya bantu ba Jehova kuyaambele kabasololelwaa Musololi sikuzunda, Jesu Kristo.

7. Ino ncintu nzi cipati icakacitika mu 1958, alimwi nkucinca kuli buti kwakacitika kuzwa ciindi eeco?

7 Elo kaka kwakalibonya antangalala buya kuyaambele ooku Mudolopo lya New York mu 1958, iciindi Bakamboni ba Jehova nobakacita muswaangano mupati watakayina bonwa, iwakuti Muswaangano Wamasi wa Luyando lwa Leza kwalo kwakajanika mweelwe waatala wabantu ibali 253,922. Kusikila mu 1970, imulimo wabo wakalizumizidwe mumasi aaya aambwa atalaawa kuleka buyo cisi cakali kwiitwa kuti East Germany. Pele Bakamboni tiibakazumizidwe mu Soviet Union kubikkilizyaa masi aayo aakali mucizuminano ca Warsaw Pact. Sunu aaya masi aakali a Cikkomyunizimu alijisi Bakamboni basungweede ibainda kucisela cakaulunzuma. (Communism caamba icisi citajisi muntu muvwubi naba mucete boonse balabeleka antoomwe mbuli bamukwasyi oomwe.)

8. Ino ncinzi cacitika akaambo kacilongezyo ca Jehova kubantu bakwe, alimwi ino Ngazi Yamulindizi yamu 1950 yakaamba nzi kujatikizya ceeci?

8 Bakamboni ba Jehova balongezyegwaa kuyungizika nkaambo kakuti bazumanana ‘kusaanguna kuyandaula Bwami bwa Leza abululami bwakwe.’ (Matayo 6:33) Mubwini, ibusinsimi bwa Isaya bwakazuzikizyidwe kale ibwakuti: “Kakamu kaniini kayooba cuulu, abantu bace bayooba mukowa mupati. Mebo nde-Jehova njoofwambya makani aya kuciindi cao ceelede.” (Isaya 60:22) Nokuba boobo, kuyungizigwa takunaleka pe. Mumyaka buyo iili kkumi yainda, imweelwe wabasikukwabilila bulelo bwa Bwami basungweede wakayungizigwaa bantu ibali 1,855,501. Ibantu aaba cakulisungula basangana munkamu yakaambwa mu Ngazi Yamulindizi yamu 1950 kuti: “Leza lino uli mukubamba ciinga ciyookkala munyika mpya. . . . Bantu ibayoofwutuka Harmagedoni, . . . ibayoosaanguna kukkala ‘munyika mpya’ . . . ibayanzanisidwe munzila yateokrasi, ibalaa luzibo alimwi ibazibilide mubweende bwambunga.” Icibalo cakamanizya akuti: “Lino caantoomwe katuya kumbele, cakutazungaana katuli ciinga iciyookkala munyika mpya!”

9. Ino mbuti zintu Bakamboni ba Jehova nzyobayiya mbozyagwasya mumyaka iili mbwiibede yainda?

9 Muciindi nciconya eeci, aaba bantu ibayookkala munyika mpya ibayaabuyungizyigwa baiya kucita zintu munzila yeelede acabunkutwe zyajanika kuti zilabeleka kapati lino alimwi antela ziciyoobeleka yaakwiinda Harmagedoni. Mucikozyanyo, Bakamboni bakayiya mbuli mbokubambwa miswaangano mipati, mbokugwasigwa ibacitikilwa ntenda cakufwambaana alimwi ambokuyakwa maanda cakufwambaana. Eeyi milimo iili boobu yapa kuti bantu banji babalombozye alimwi akubalemeka Bakamboni ba Jehova.

Kululamika Makani Aalubide

10, 11. Amupandulule mbuli twaambo tulubide kujatikizya Bakamboni ba Jehova mbotwakalulamikwa?

10 Nokuba boobo, kuli bantu babejelezya Bakamboni ba Jehova kuti micito yabo tayeendelani pe aciinga cabantu. Eeci cili boobu ikapati akaambo kambobazilanga zintu kweelanaa Bbaibbele Bakamboni nkobajisi mutwaambo mbuli twakubikkwa bulowa, kutatola lubazu mutwaambo twacisi, kufweba alimwi akulilemeka. Pele buleya lino buyaabutalika kuzumina kuti mbobazilanga zintu Bakamboni bweelede kubikkilwa maanu. Mucikozyanyo, dokotela umwi ku Poland wakatuma luwaile kuofesi yabweendelezi ya Bakamboni ba Jehova akwaamba kuti walo alimwi ambocibeleka limwi kucibbadela bakali kukazyanya kwamawoola manji kujatikizya makani aakubikkwa bulowa. Imubandi ooyo wakatalika akaambo kacibalo cakalibonya mumuteende waku Poland buzuba oobo utegwa Dziennik Zachodni. Dokotela ooyu wakazumina kuti: “Ndilausa kapati kujana kuti bulowa bulabelesyegwa munzila italuzi mukusilika bantu. Cintu icili boobu ceelede kucinca alimwi ndakkomana kujana kuti umwi muntu waatalisya makani aaya. Ndiciyanda twaambo atumbi.”

11 Mumuswaangano iwakacitwa mwaka wamana, ibeendelezi mumakani aabusilisi ibakazwa ku Canada, Europe, Israel alimwi aku United States bakabandika kujatikizya zibelesyo zyakabambwa ikugwasya bamadokotela kuti kabasilika balwazi kakunyina kubelesya bulowa. Ilya muswaangano ooyu iwakacitilwa ku Switzerland, cakabikkwa aantangalala ikuti akaambo kakwiindanaa mizeezo yabantu banji, imweelwe wabantu balwazi bakafwa ibakabikkwa bulowa munji kapati kwiinda wabaabo ibatakabikkwa bulowa. Ziindi zinji Bakamboni baciswa bakali kuzwa kufwambaana mucibbadela kwiinda baabo ibakali kusilikwa munzila yakubikkwa bulowa, calo cakapa kuti mali ngobakabbadela lyakusilikwa aceye.

12. Amupe cikozyanyo kujatikizya mbuli nkumekume zimwi mbozyakalumbaizya ciimo ca Bakamboni ba Jehova kumakani akutatola lubazu mutwaambo twacisi.

12 Makani manji aakulumbaizya akaambwa kujatikizya kutatola lubazu kwa Bakamboni ba Jehova kaitana anoyakali kulwana Nkondo Yanyika Yabili ciindi nobakaliyumya mukulwanwa aba Nazi. Ividiyo yakuti Jehovah’s Witnesses Stand Firm Against Nazi Assault, yakabambwaa Bakamboni ba Jehova alimwi akutondezyegwa kwaciindi cakusaanguna kubuleya kucilabba cakupenzyenzya caku Ravensbruck ku Germany mu November 6, 1996, yapa kuti kwaambwe twaambo tunji tubotu. Noyakatondezyegwa kucilabba cikatazide caku Bergen-Belsen mu April 18, 1998, imweendelezi wankamu ya Centre for Political Education mu Lower Saxony Dr. Wolfgang Scheel wakazumina kuti: “Cintu cuusisya mumakani amasimpe aansiku ncakuti Bakamboni ba Jehova bakakaka caantangalala kutola lubazu mukukulwaizya muzeezo wamucisi wakuti Zintu Zyoonse Kazibalilwa Mumaanzaa Mfwulumende (National Socialism) kwiinda bwakacita zikombelo zimwi zya Banakristo. . . Kufwumbwa mbomulimvwa kujatikizya zintu nzyobayiisya alimwi abusungu bwabo kukukomba, ba Bakamboni ba Jehova ikwiima cakutazungaana mubulelo bwa Nazi cilapa bumboni bwakuti beelede kupegwa bulemu.”

13, 14. (a) Ino nkubeteka kwabululami kuli buti kulubazu lwa Banakristo bakusaanguna kwakaide kubbuka? (b) Amupe zikozyanyo zyakulumbaizya bantu ba Leza zyaambwa mazubaano.

13 Iciindi nkumekume naa kukosola kwankuta nokutondezyegwa caantangalala kuti Bakamboni ba Jehova baliluzi mutwaambo twakukazyanya, cilakonzya kucesya kutamikizyigwa alimwi akupa kuti Bakamboni ba Jehova kabalangwa munzila iili kabotu. Eeci cipa kuti baanguluke kukananaa bantu ibatakali kuyanda kubaswiilila. Bakamboni ba Jehova balalumba kapati zintu nozyeenda munzila iili boobu. Eeci cituyeezya icakacitika mu Jerusalemu mumwaanda wamyaka wakusaanguna. Iciindi Nkuta Mpati yaba Juda noyakali kuyanda kuti ijaye Banakristo boonse akaambo kabusungu bwabo mukukambauka, Gamaliyeli, “mwiiyi wamulao, uwakali empuwo micisi coonse,” wakabacenjezya kuti: “Nobaalumi ba-Israyeli, amucenjele abantu aba mbomuti cite. . . Amuzwe kubantu aba, mubaleke, nkaambo kwiisya oku amulimo oyu anooli ngwabantu ulamwaika. Kwalo na nguwa-Leza, tamukookonzya kuumwaya, ambweni mulajanwa kuti mulwanya Leza.”—Incito 5:33-39.

14 Mbubwenya mbuli Gamaliyeli, ino-ino inkumekume zyakaambaula cabusicamba kwiiminina lwaanguluko lwabukombi lwa Bakamboni ba Jehova. Mucikozyanyo, iwakali sicuuno wankamu itegwa International Academy for Freedom of Religion and Belief wakaamba kuti: “Inguzu zyamumulawo zyabukombi zyacikombelo tazyeelede kukasyigwa akaambo buyo kakuti lusyomo lwabukombi bantu bamwi tabaluyandi naa tabaluzumini pe.” Alimwi professor wasayansi uulanga-langa bweende bwabukombi uuli kucikolo cipati cayunivesiti caku Leipzig wakabuzya mubuzyo weelede kujatikizya cibeela cilanganya bweendelezi, kubamba milawo alimwi cijisi nguzu zyakubeteka mumfwulumende yaku Germany cibikkidwe kuti kacilanga-langa nkamu zijisi kwiitwa kuti tukamu twabukombi, ikuti: “Nkaambo nzi ncokulangwa-langwa buyo tubunga tuniini-niini twabukombi kakuli zikombelo zipati zyobile [ica Katolika alimwi aca Lutheran] tazilangwi-langwi?” Ibwiinguzi tulakonzya kubujana munzila itakatazyi kuzwa kumajwi akaamba umwi wakali wabalupati-pati waku Germany iwakalemba kuti: “Tacidoonekwi buya kuti ibamwi mucikombelo mumunya cakusisikizya mbabakabikka twaambo twacisi mfwulumende ntoitobela.”

Ino Nkuulini Nkotulangila Kulemununwa?

15, 16. (a) Nkaambo nzi kusoleka kwa Gamaliyeli ncokwatakajisi nguzu kapati? (b) Mbuti baalumi bamwi botatwe bakali mubweendelezi mbobakajisi buyo nguzu zisyoonto mukusola kuvwuna Jesu?

15 Icakaamba Gamaliyeli citondezya kasimpe kakuti mulimo ugwasilizigwaa Leza taukonzyi kukakilwa. Kakunyinaa kudooneka, Banakristo bakusaanguna bakagwasigwaa majwi aakwe ngaakaambila Nkuta Mpati, pele kunyina nibakaluba kuti majwi aa Jesu akuti basikumutobela bayoopenzyegwa akali aamasimpe. Gamaliyeli wakabalesya basololi babukombi kubajaya, pele eeco kunyina nocakamanizya kupenzyegwa pe mbwaanga tubala kuti: “Nkabela bakazumina kulinguwe. Bakaita baapostolo, babauma, babalailila kuti batacaambi muzina lya-Jesu, babaleka.”—incito 5:40.

16 Iciindi Jesu naakali kubetekwa, Ponto Pilato naakajana kuti Jesu unyina mulandu, wakasola kuti amuleke buyo. Pele kunyina naakazwidilila pe. (Johane 18:38, 39; 19:4, 6, 12-16) Nobaba bamwi bacibeela ca Nkuta Mpati [ya Sanhedrin], ba Nikodemo alimwi a Josefa waku Aremateya, balo ibakali kumuyanda Jesu tiibakalijisi nguzu zyakukonzya kulesya nkuta kubweza ntaamu kuli Jesu. (Luka 23:50-52; Johane 7:45-52; 19:38-40) Inguzu bantu nzyobajisi nobasola kwiiminina bantu ba Jehova—mumakani ali woonse–zilemununa buyo aasyoonto. Ibantu bayoozumanana kusulaika basikutobela Kristo, mbubwenya mbuli mbobakamusulaika walo. Kulemununwa kuzwide kulakonzya kujanwa buyo kuli Jehova—Incito 2:24.

17. Ino nkulanga munzila nzi mbotu Bakamboni ba Jehova nkobajisi, pele nkaambo nzi ncobatatolwaali mumakanze aabo akuzumanana kukambauka makani mabotu?

17 Mubwini, Bakamboni ba Jehova balalangila kuti kupenzyegwa kuyoozumanana. Kupenzyegwa kuyoomaninina ciindi bweende bwa Saatani bwaakuzundwa camamanino. Pele, nokuba kuti kupenzyegwa ooku takukkomanisyi, takupi kuti Bakamboni bacileke kuzuzikizya mulimo ngobakalaililwa iwa kukambauka makani mabotu Bwami. Nkaambo nzi ncobanga balekela kakuli bagwasilizigwaa Leza? Balanga ku Musololeli wabo sicamba Jesu Kristo kali cikonzyanyo cibotu.—Incito 5:17-21, 27-32.

18. Ino mmapenzi nzi acili kumbele lya Bakamboni ba Jehova, pele ncinzi ciyootobela ncobasyomede?

18 Ikuzwa kumatalikilo kwini, icikombelo cakasimpe cakali kukazigwa kapati. Ino-ino ciyoolwanwaa Gogo, Saatani uuli muciimo cisampukide kuzwa naakatandwa kujulu. Pele bukombi bwakasimpe buyoofwutuka. (Ezekieli 38:14-16) ‘Ibami boonse banyika’ ibasololelwaa Saatani, “bayoolwana a-Mwanambelele, pele Mwanambelele uyoobazunda, nkaambo ngonguwe mwami wabami, ngumweendelezi wabeendelezi.” (Ciyubunuzyo 16:14; 17:14) Masimpe, Mwami wesu uli mukuyaambele mukuzunda kwamamanino alimwi ulaafwaafwi ‘kuzunda akuzunda.’ Elo kaka ncoolwe cipati kuyaabuyaambele anguwe, katuzi kuti ino-ino kumbele taakwe uyookazyanyaa bakombi ba Jehova ciindi nobaamba kuti: “Leza kali aswe”!—Ba-Roma 8:31; Ba-Filipi 1:27, 28.

Sena Inga Mwapandulula?

• Ino Jehova ncinzi ncaacita kutegwa ayumye mbungano ya Banakristo kuzwa ciindi Bwami nobwakakkazikizyigwa?

• Ino Saatani ncinzi ncaacita kusola kulesya Kristo kuyaabuzunda, alimwi ninzi catobela?

• Ino kulumbaizya kucitwaa bantu ibatali Bakamboni tweelede kukulanga munzila iili buti?

• Ino ncinzi Saatani ncalaafwaafwi kucita, alimwi ino ncizi ciyootobela?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 30]

Kutatola lubazu kwa Bakamboni mu Nkondo Yanyika Yabili kucileta kulumbaizyigwa kubantu ba Jehova