Skip to content

Skip to table of contents

Diabolosi—Tali Muntu Wakuyeeyela Buyo

Diabolosi—Tali Muntu Wakuyeeyela Buyo

Diabolosi—Tali Muntu Wakuyeeyela Buyo

“Mucizuminano Cipya mbocizulwa coonse, kuli kukazyanya akati kanguzu zya Leza abubotu, alimwi azeezyo zyabubi zisololelwaa Saatani. Ooyu tauli muzeezo waumwi naa balembi bobile ba Bbaibbele, pele mpaayeeme lumvwisyo. . . . Aboobo bumboni buli Mucizuminano Cipya bulisalede. Saatani muntu mubi ncobeni, lyoonse ngusinkondonyinaa Leza alimwi abantu ba Leza.”—Kweelanaa “The New Bible Dictionary.

INO nkaambo nzi ibanji balitaminina kuba Banakristo alimwi balyaamba kuti basyoma Bbaibbele ncobakaka kaambo kakuti Diabolosi mwini-mwini nkwali ncobeni? Imasimpe ngakuti, tabalisyomi Bbaibbele kuti ndi Jwi lya Leza. (Jeremiya 8:9) Aabo balyaamba kuba Banakristo baamba kuti, balembi ba Bbaibbele bakatobela busongo bwabamasi ibakabazingulukide akuti kunyina nobakalemba zyabwini kuzwa kuli Leza. Mucikozyanyo, haazibwene mulwiiyo lwabukombi waci Katolika Hans Kung mubbuku lyakwe lyakuti, On Being a Christian ulembede kuti: “Twaambo twakulengelela tujatikizya Saatani amakamu amadaimona . . . twakazwa kutwaano twansiku twabana Babuloni akunjila muci Juda cakusaanguna mane limwi twazikunjila amu Cizuminano Cipya.”

Pele Ibbaibbele taali buyo majwi aabantu; masimpe ndi Jwi lya Leza lyakasololelwaa muuya wakwe. Aboobo ncamaano kuti twazibikkila maano nzyolyaamba kujatikizya Diabolosi.—2 Timoteo 3:14-17; 2 Petro 1:20, 21.

Ino Mbuti Jesu Mbwaakali Kuyeeya?

Jesu Kristo wakali kusyoma kuti Diabolosi mwini-mwini. Jesu taakwe naakasunkwaa bubi bumwi ibuli mulinguwe mwini pe. Wakalwanwaa muntu wini-wini walo kumbele ngwakaamba kuti “mwami wenyika.” (Johane 14:30; Matayo 4:1-11) Alimwi wakali kusyoma kuti zilenge zyamuuya zimwi zyakali kumugwasilizya Saatani mumicito yakwe mibi. Bantu bakajisi ‘madaimona’ wakabaponya. (Matayo 12:22-28) Noliba bbuku lyakalembwaa bantu batasyomi muli Leza lyakuti, A Rationalist Encyclopædia lilatondezya mbokali kapati kaambo aka nolyaamba kuti: “Cali cilebyo lyoonse kuli bahaazibwene mulwiiyo lwabukombi mbuli Jesu waambwa mu Makani Mabotu mbwaakali kusyoma mukubako kwazilenge zibi zyamuuya.” Jesu naakali kwaamba zya Diabolosi amadaimonaakwe, tanaakali kwiindulula zintu zitako zyakazwa kutwaano twansiku twabana Babuloni pe. Wakalizyi kuti bakaliko ncobeni.

Twiiya zinji kujatikizya Diabolosi notulanga-langa majwi aa Jesu kuli bamayi bazikombelo bakuciindi cakwe naakati: “Nywebo muzwa kuli uso Saatani, muyanda kucita iziyanda uso. Walo wali mujayi kuzwa kumatalikilo, alimwi takede mubwini, nkaambo takukwe bwini mulinguwe. Naamba cakubeja waamba zyakwe mwini, nkaambo nguubeja, ngowisi wababeja.”—Johane 8:44.

Kweelanaa ceeci, izina lya Diabolosi lyaamba “sikubejelezya,” “nguubeja, ngowisi wababeja.” Wakali cilenge citaanzi sikubeja kujatikizya Leza alimwi wakacita oobo kaindi mumuunda wa Edeni. Jehova wakaambide kuti, ibazyali besu bataanzi bakali “[k]uyoofwa” ikuti balya kumusamu wakuziba bubotu abubi. Kwiinda mukwaambauda munzoka yaciindi, Saatani wakaamba kuti ayo majwi tanaakali abwini pe. (Matalikilo 2:17; 3:4) Aboobo cakweelela wiitwa kuti “muzoka waciindi, uutegwa Diabolosi a-Saatani.”—Ciyubunuzyo 12:9.

Diabolosi wakabeja kujatikizya musamu wakuziba bubotu abubi. Wakaamba cakukazya kuti, ikukasya kulya kumusamu tiikwakaluleme pe; kwakali kubelesya nguzu munzila mbyaabi. Wakaamba kuti, Adamu alimwi a Eva, bakali “[k]uyooba mbuli Leza” mukulisalila lwabo beni zintu zyakali zibotu azibi. Ncaakali kupandulula Saatani ncakuti, mbobakali bantu balaa lwaanguluko, bakeelede kuba baangulukide kapati kukulisalila zyakucita. (Matalikilo 3:1-5) Ikukazya nzila iluleme yakweendelezya ya Leza, kwabusya twaambo tupati kapati. Aboobo Jehova wapa ciindi kutegwa twaambo ootu tubambwe. Eeci caamba kuti, Saatani wazumizigwa kuzumanana kupona kwaciindi cisyoonto. Ciindi cakwe ncapedwe lino ciyaabuya kumamanino cakufwambaana. (Ciyubunuzyo 12:12) Nokuba boobo, ucizumanana kugwisya bantu kuli Leza kwiinda mububeji alimwi amulweeno, kabelesya bantu bali mbuli balembi alimwi aba Farisi baciindi ca Jesu kutegwa basumpule njiisyo zyakwe.—Matayo 23:13, 15.

Jesu alimwi wakaamba kuti, Diabolosi “wali mujayi kuzwa kumatalikilo” akuti “takede mubwini.” Eeci tacaambi kuti Jehova wakalenga Diabolosi kali “mujayi.” Ibbaibbele taliyiisyi kuti Diabolosi wakalengwa kuba muciimo cimwi cili mbuli casyaamankwamu kuti kalanganya busena bwamulilo alimwi akupenzezya baabo bakazya Leza, alimwi kuyungizya waawo, taliyiisyi pe kuti busena oobo nkobuli. Ibbaibbele litondezya kuti bafwu bali muzyuumbwe, kutali mubusena bumwi ‘bwamulilo’ naa bwa Saatani.—Incito 2:25-27; Ciyubunuzyo 20:13, 14.

Diabolosi kumatalikilo wakali “mubwini.” Aciindi cimwi wakali umwi wacibeela camukwasyi wa Jehova wakujulu kali muuya uulondokede mwana wa Leza. Pele ‘tanaakakkala mubwini.’ Wakayanda nzila zyakwe alimwi azyeelelo zyakwe ziyeeme abubeji. “Ciindi naakalengwa kali mungelo mwanaa Leza, matalikilo aakuba Diabolosi alimwi amujayi” tanaakaliko pe, pele ciindi naakaliyandila kuzangila Jehova akubeja kuli ba Adamu a Eva. Diabolosi uli mbuli bantu aabo bakazangila Jehova kuciindi ca Musa. Kujatikizya mbabo tubala kuti: “Bamubisizya, tabacili bana bakwe nkaambo katumpenda twabo.” (Deuteronomo 32:5) Majwi ngaonya aaya alakonzya kwaambwa akuli Saatani. Wakaba “mujayi” ciindi naakazanga alimwi akubaa lubazu kulufwu lwa Adamu a Eva alimwi kwaamba masimpe, kumukwasyi wabantu woonse.—Ba-Roma 5:12.

Baangelo Bataswiilili

Baangelo bamwi bakamutobela Saatani mukuzanga kwakwe. (Luka 11:14, 15) Baangelo aba “bakabusia busena bwabo” akusama mibili yabuntu kutegwa balikkomanisye akoonanaa “bana basimbi babantu” kuciindi ca Nowa. (Juda 6; Matalikilo 6:1-4; 1 Petro 3:19, 20) “Cipanzi catatu canyenyeezi zyakujulu” naa izilenge zyamuuya zimwi, zyaitobela nzila njimunya eeyi.—Ciyubunuzyo 12:4.

Ibbuku lya Ciyubunuzyo lilembedwe kapati muzitondezyo litondezya Diabolosi kali mbuli “Simwaaba mupati uusalalisya mbuli mulilo.” (Ciyubunuzyo 12:3) Nkaambo nzi? Takali kaambo kakuti ulayoosya mbwalibonya kugalangana pe. Mubwini, tatuzi amibili yazilenge zyamuuya nzyoyijisi, pele kulibonya kuti Saatani taindene pe abaangelo bamwi ibazilenge zyamuuya akaambo kakaambo aaka. Nokuba boobo, “Simwaaba mupati uusalalisya mbuli mulilo” mbupanduluzi bweelela micito ya Saatani yabulyato, kuyoosya, nguzu alimwi amuuya wakuyanda kunyonyoona.

Saatani alimwi amadaimona lino balisinkilidwe kapati. Tabakonzyi kusama mibili yanyama mbuli mbubakacitide iciindi cimwi. Nokwainda buyo ciindi cisyoonto kuzwa Bwami bwa Leza nobwakakazyikwa mumaanzaa Kristo mu 1914, bakatandilwaansi.—Ciyubunuzyo 12:7-9.

Diabolosi Mmulwani Uukatazya Kuzunda

Nokuba boobo, Diabolosi wazumanana kuba mulwani uukatazya kuzunda. Walo “uleendeenda mbuli syuumbwa wabutambo akuya buyandaula ngwati lume.” (1 Petro 5:8) Diabolosi tabuli bubi bumwi bukatazya kupandulula bukkala mumibili yesu iitalondokede pe. Masimpe, tulijisi nkondo yakulwana tumpenda ntotujisi twakubisya buzubaa buzuba. (Ba-Roma 7:18-20) Pele nkondo mpati njakulwana “abeendelezi abami abasinguzu bamumudima waansi ano, tulalwana amyuuya yabubi iili mumyeenya yakujulu.”—Ba-Efeso 6:12.

Ino kuyunga kwa Diabolosi nkupati buti? Imwaapostolo Johane waamba kuti: “Nyika yoonse iikede muzibi.” (1 Johane 5:19) Masimpe, tatuyandi kuzulaa buyoofwu bwa Diabolosi naa kuzumizya buyoofwu bwazintu zitako kuti bututyompye. Pele tulacita cabusongo akuba bapakamene kukusoleka kwa Diabolosi kwakutoofwaazya kukasimpe alimwi akunyonganya lusyomo lwesu muli Leza.—Jobu 2:3-5; 2 Ba-Korinto 4:3, 4.

Talili lyoonse Diabolosi nabelesya inzila zyalunya kutegwa alwane baabo bayanda kucita nzyayanda Leza. Zimwi ziindi, ulalisandula kuti alibonye mbuli “angelo wamumuni.” Imwaapostolo Paulo wakacenjezya Banakristo kujatikizya ntenda eeyi naakalemba kuti: “Ndayoowa kuti mbuli inzoka mbuyakalengawida Eva kubupyungi bwayo, inga myoyo yanu ilibisizidwe akuleka lukakatilo abusalazi kuli-Kristo.”—2 Ba-Korinto 11:3, 14.

Aboobo tweelede kuzumanana ‘kulibatamika akucenjela. Tulwane anguwe, tube bayumu mulusyomo.’ (1 Petro 5:8, 9; 2 Ba-Korinto 2:11) Amukutantamuke kulibika mumaanzaa Saatani kwiinda mukutakkomanaa zintu zijatikizya bulozi. (Deuteronomo 18:10-12) Amube basikwiiya Jwi lya Leza basungu, kamuyeeya kuti Jesu Kristo kwaziindi zinji wakazubulula mu Jwi lya Leza ciindi naakasunkwaa Diabolosi. (Matayo 4:4, 7, 10) Amupailile muuya wa Leza. Micelo yanjiyo ilakonzya kumugwasya kweeleba milimo yanyama, yalo Saatani njasumpula kapati. (Ba-Galatiya 5:16-24) Alimwi amupaile cakusinizya kuli Jehova ciindi nomwafwundilizigwa munzila zimwi a Diabolosi alimwi amadaimonaakwe.—Ba-Filipi 4:6, 7.

Tatweelede kuyoowa akaambo ka Diabolosi. Jehova utusyomezya lukwabililo kuzintu zyoonse Saatani zyakonzya kucita. (Intembauzyo 91:1-4; Tusimpi 18:10; Jakobo 4:7, 8) Imwaapostolo Paulo waamba kuti: “Amuyume mu-Mwami amunguzu zyakwe [z]impati.” Mpoonya ‘muyookonzya kwiima mumeneeno aa Diabolosi.’—Ba-Efeso 6:10, 11.

[Cifwanikiso icili apeeji 3]

Jesu wakalizi kuti Diabolosi mmuntu wini-wini

[Zifwanikiso izili apeeji 5]

Amumulwane Diabolosi kwiinda mukwiiya Jwi lya Leza alimwi akupaila lyoonse