Skip to content

Skip to table of contents

Mbuti Luumuno Kristo Ndwapa Mbolukonzya Kweendelezya Myoyo Yesu?

Mbuti Luumuno Kristo Ndwapa Mbolukonzya Kweendelezya Myoyo Yesu?

Mbuti Luumuno Kristo Ndwapa Mbolukonzya Kweendelezya Myoyo Yesu?

“Luumuno lupa Kilisito alweendelezye myoyo yanu. Leza wakamwiita kuti mube aaluumuno oolu nkaambo muli zizo zyamubili omwe.”—BAKOLOSE 3:15, Ci.

1, 2. Ino mmuunzila nzi “luumuno lupa Kilisito” mbolweendelezya mumoyo wa Munakristo?

KWEENDELEZYA ndibbala bantu banji ndyobatayandi kumvwa, nkaambo libayeezya kudyamininwa alimwi akusungilizyigwa kucita zintu muntu nzyatayandi. Kukulwaizya Banakristonyina baku Kolose kwa Paulo kwakuti, “Luumuno lupa Kilisito alweendelezye myoyo yanu,” kulakonzya kupa bamwi akuyeeya kuti takuluzi pe. (Bakolose 3:15, Ci) Sena tatujisi nguzu zyakulisalila tobeni? Nkaambo nzi ncotweelede kulekela cintu cimwi naa muntu kutweendelezya mumyoyo yesu?

2 Aawa Paulo tanaakali kwaambila bana Kolose kuti baabe nguzu zyabo zyakulisalila pe. Ibbala lya Cigiliki lisanduludwe kuti ‘kweendelezya’ kuba Bakolose 3:15 liliswaangene abbala lyamweendelezi wacisobano iwakali kupa bulumbu kuli basikulunduka bakuciindi eeco. Ibakali kutola lubazu mumuzundano bakalijisi lwaanguluko lubeelede kweendelanaa milawo yacisobano, pele kumamanino, mweendelezi wakali kusala muntu wakatobela kabotu milawo akuzwidilila mumuzundano. Mbubwenya buyo, tulijisi lwaanguluko lwakulisalila mubuumi, pele notucita boobo, luumuno Kilisito ndwapa lyoonse lweelede kuti “kalutweendelezya”—naa kweelanaa mbuli musanduluzi bwa Edgar Goodspeed mbwaakasandulula kuti, “nguzu zyeendelezya” mumyoyo yesu.

3. Ino “luumuno lupa Kilisito” ncinzi?

3 Ino “luumuno lupa Kilisito” ncinzi? Nkusitikila, kukkalikana mumoyo nkotujana ciindi notuba basikwiiya ba Jesu alimwi akuziba kuti tulayandwa akuzuminwaa Jehova Leza alimwi a Mwanaakwe. Jesu naakali kuyanda kubasiya basikwiiya bakwe, wakabaambila kuti: “Ndamupa luumuno lwangu. . . . Myoyo yanu itapengi nokuba kuyoowa.” (Johane 14:27) Ikwamyaka iitandila ku 2, 000, iluumuno oolu lwaliko akati kabananike basyomeka babamba mubili wa Kristo alimwi sunu nkoluli akubeenzyinyina iba “mbelele zimwi.” (Johane 10:16) Iluumuno oolu lweelede kuba nenguzu zyeendelezya mumyoyo yesu. Ciindi notuli mumasukusyo mapati, lulakonzya kutugwasya kutayoowa cakumaniina naa kubona kuti twapenga kapati. Nkooko lino atubone mbuli ceeci mbocili masimpe ciindi notwatacitilwa cabululami, notwasikilwa kulibilika alimwi anotulimvwa kuti tatweeleli.

Notwatacitilwa Bululami

4. (a) Ino mbuti Jesu mbwaakakuzibide kale kutalulama? (b) Ino Banakristo bakacita buti nobatakacitilwa cabululami?

4 Mwami Solomoni wakabona kuti: ‘Muntu uleendelezya muntunyina kukumubisizya.’ (Mukambausi 8:9) Jesu wakalaazi kabotu-kabotu majwi aayo. Kacili kujulu, wakabona kutalulama kupati bantu nkobakali kucita kubantunyina. Aano anyika, Jesu lwakwe tanaakacitilwa cabululami pe, nokuba kuti wakali muntu uutakwe cibi, wakatamikizigwa kuti wakatukila Leza alimwi wakajaigwa mbuli cigwebenga. (Matayo 26:63-66; Marko 15:27) Sunu, kutalulama kuli koonse-koonse alimwi Banakristo bakasimpe bapenzyegwa kapati kwiinda ‘mukusulwa kumisyobo yoonse.’ (Matayo 24:9) Pele nokuba kuti bakacitikilwa zintu ziyoosya kapati munkambi zyakupenzyezya zyaba Nazi alimwi akunkambi zyacibbalo ku Soviet, ikulwanwaa nkamu, alimwi kutamikizigwa, luumumno Kristo ndwapa lwakabayumya. Bakaiya cikonzyanyo ca Jesu ncotubala kuti: “Wakatukilwa pele takakabweedezya matusi. Naakapenzegwa takakabbodola, pe, pele makani aakwe wakaasia mumaanza aamubetesi mubotu.”—1 Petro 2:23.

5. Ciindi notwamvwa makani aaboneka kuti tanaacitwa cabululami mumbungano, ino ncinzi ncotweelede kusaanguna kucita?

5 Asyoonto buyo tulakonzya kubona kuti umwi tanaakacitilwa cabululami mumbungano ya Banakristo. Mumakani aali boobu, tulakonzya kulimvwa mbuli bwakaamba Paulo kuti: “Na muntu walebegwa, sa mebo nsipyi mucamba?” (2 Ba-Korinto 11:29) Ino ncinzi ncotukonzya kucita? Tweelede kulibuzya kuti: ‘Sena camasimpe ooku nkutalulama?’ Kanjikanji, inga tatuzi twaambo toonse tujatikizidwe. Tulakonzya kubijilwa kapati notwamana kumvwa kumuntu ulitamizya kuti ulaazi kabotu makani woonse. Ibbaibbele lilijisi kaambo kabotu nolyaamba kuti: “Uuongelezeka ulazuminina makani oonse.” (Tusimpi 14:15) Aboobo tweelede kucenjela.

6. Ino mbuti mbotukozya kucita ikuti kwalibonya kuti tiikwacitwa bululami mumbungano?

6 Amweezeezye kuti nomwali ndinywe kumugama mwatacitilwa cabululami. Ino muntu uujisi luumuno Kristo ndwapa mumoyo wakwe weelede kucita buti? Tweelede kubona kuti cilayandika kubandikaa muntu ooyo ngotuyeeyela kuti ngowakatulubizyila. Twamana waawo, muciindi cakwiide kwaambila muntu makani kufwumbwa uyanda kuswiilila, sena tamukonzyi kwaabikka mumaanzaa Jehova makani aaya kwiinda mumupailo alimwi akusyoma kuti walo uyoobona kuti bululami bwacitwa? (Intembauzyo 9:10; Tusimpi 3:5) Ikuti naa twacita oobo, ambweni tuyookkalwa moyo akukabamba kaambo mumoyo wesu alimwi “akuumuna.” (Intembauzyo 4:4) Ziindi zinji, lulayo lwa Paulo lulakonzya kubelesyegwa lwakuti: “Amukazikilane myoyo yanu akulekelelana, na umwi ulijisi kaambo kumweenzinyina. Mbuli [Jehova] mbwaakamulekelela milandu yanu, anywebo amucite mbubonya obo.”—Ba-Kolose 3:13.

7. Ino ncinzi ncotweelede kuyeeya lyoonse notucita zintu abakwesu?

7 Nokuba boobo, tweelede kuyeeya kuti kufwumbwa ncotucita, nokuba kuti tatukonzyi kuceendelezya icacitika, pele tulakonzya kubweendelezya mbotulimvwa. Ikuti mbotulimvwa tiitwakweendelezya kabotu akaambo kakuyeeya kuti tiitwacitilwa cabululami, cilakonzya kuleta ntenda mpati kuluumuno kwiinda yeeyo iikonzya kujanika mukutacitilwa cabululami. (Tusimpi 18:14) Tulakonzya kutyompwa akuleka kuyanzanaa mbungano kusikila limwi tukabone kuti bululami bwacitwa. Sintembauzyo wakalemba kuti aabo bayandisya milawo ya Jehova “tabajisi cibalebya.” (Intembauzyo 119:165) Bwini mbwakuti, muntu woonse ulacitilwa munzila iitali yabululami ciindi aciindi. Mutazumizyi kubula coolwe kuli boobo kuti kunyonganye mulimo wanu wakubelekela Jehova. Muciindi caboobo, luumuno Kristo ndwapa alweendelezye moyo wanu.

Ikulibilika Nokwatusikila

8. Ino nzintu nzi zimwi zipa kulibilika, alimwi ino kulibilika kuletela nzi?

8 Ikulibilika nkokuli ncobeni “kumazuba aakumamanino” aaya. (2 Timoteo 3:1) Masimpe, Jesu wakaamba kuti: “Mutalikataazyi abuumi bwanu kuti mukalyenzi, nekuba kumibili yanu kuti mukasamenzi.” (Luka 12:22) Pele kulibilika takubooli buyo akaambo kakuyanda zintu zyakumubili pe. Loti ‘wakakatazigwa’ akaambo kabubi ibwakali mu Sodoma. (2 Petro 2:7) Paulo ‘wakalibilika akaambo kambungano zyoonse.’ (2 Bakolinti 11:28, Ci) Jesu awalo wakalijisi penzi lili boobo masiku aayo aakatobelwaa lufwu lwakwe cakunga ‘nkasaalo yakwe yakaba mbuli madonsi aabulowa aalokela ansi.’ (Luka 22:44) Cilasalala, ikulibilika koonse takubooli akaambo kakutabaa lusyomo luyumu pe. Nokuba boobo, kufwumbwa cintu cikonzya kulibilisya, ikuti kulibilika kwakomena alimwi kwazumanana kulakonzya kumana luumuno lwesu. Kulibilika kwakabazunda bamwi, akubapa kutazumanana kunyamuna mikuli iijatikizidwe mukubelekela Jehova. Ibbaibbele lyaamba kuti: “Buusu bwamumoyo wamuntu bulamulemezya, pele ijwi ibbotu lilamusekelezya.” (Tusimpi 12:25) Ino ncinzi ncotweelede kucita aawo, ikuti kulibilika kwatukatazya kapati?

9. Ino ninzila nzi zikonzya kutobelwa kutegwa mucesye kulibilika, pele nkulibika kuli buti kutakonzyi kugusigwa?

9 Muziimo zimwi, tulakonzya kubweza ntaamo zibeleka kabotu. Ikuti bulwazi mbotujisi mbobutupa kulibilika, ncamaanu kububikkila maanu nokuba kuti twaambo tuli boobo tweelede kuba twakulisalila buya tobeni. * (Matayo 9:12) Ikuti mikuli yatulemena, imwi ilakonzya kuyandika kwiipa bantu bamwi. (Kulonga 18:13-23) Ino mbuti kujatikizya mbuli yeeyo yabazyali bajisi mikuli mipati iitakonzyi kupegwa bantu bamwi. Mbuti kujatikizya Munakristo uukwetene amuntu sikukazya? Mbuti kujatikizya mukwasyi uujisi penzi lyamali naa ukkede mubusena bulwaninwa nkondo? Cilasalala kuti, tatukonzyi kuzimanizya nzila zyoonse zileta kulibilika mubweende oobu bwazintu. Nokuba boobo, tulakonzya kuyobola luumuno Kristo ndwapa mumyoyo yesu. Munzila nzi?

10. Ino ninzila nzi zyobile Munakristo mbwakonzya kuyandaula kukatalukwa kuzwa kukulibilika?

10 Ikuyandaula luumbulizyo mu Jwi lya Leza njenzila imwi. Mwami Davida wakalemba kuti: “Miyeeyo minji iikataazya na yaata mumoyo wangu, kuumbulizya kwako nkokundikondezya.” (Intembauzyo 94:19) “Kuumbulizya” kwa Jehova kulakonzya kujanwa mu Bbaibbele. Ikulanga-langa lyoonse Mubbuku lyakasololelwaa muuya kulakonzya kutugwasya kubamba luumuno Kristo ndwapa mumyoyo yesu. Ibbaibbele lyaamba kuti: “Bika makani aako oonse mumaanza aa-Jehova, lino ulakutabilila; lyoonse takooyoozuminina baluleme kuwida mumapenzi.” (Intembauzyo 55:22) Mbubwenya buyo, awalo Paulo wakalemba kuti: “Mutalibilikili cintu niciba comwe, pele muzintu zyoonse amupangike myoyo yanu kukukomba akukukombelezya cakulumba, kuti inkumbizyo zyanu zizibisigwe kuli-Leza, elyo luumuno lwa-Leza lwiinda miyeeyo yoonse yabantu luyooyaminina myoyo yanu amiyeeyo yanu muli-Kristo Jesu.” (Ba-Filipi 4:6, 7) Kupaila cakusinizya lyoonse kulakonzya kutugwasya kubamba luumuno lwesu.

11. (a) Ino Jesu wakapa buti cikonzyanyo cibotu mumakani aajatikizya kupaila? (b) Ino mupailo tweelede kuubona buti?

11 Jesu wakali cikozyanyo cibotu mumakani aaya. Ziindi zimwi wakaambaulaa Bausyi bakujulu kwiinda mumupailo kwamawoola aali mbwaabede aaciindi. (Matayo 14:23; Luka 6:12) Mupailo wakamugwasya kuliyumya mumasunko mapati. Masiku aakatobelwaa lufwu lwakwe, imapenzi aakwe akakomena kapati. Ino wakacita nzi? “Wakakombesya.” (Luka 22:44) Ee, Mwanaa Leza ulondokede wakali mulombwana uupaila. Elo kaka cilaindaawo kuyandika kuli basikumutobela batalondokede kukomezya cilengwa cakupaila! Jesu wakabayiisya basikwiiya bakwe ‘kukomba lyoonse, cakutalengaana.’ (Luka 18:1) Mupailo ulayandika kapati alimwi njenzila yakubandikaa Muntu uutuzi kabotu kwiinda mbotulizi tobeni. (Intembauzyo 103:14) Ikutegwa tucikonzye kubamba luumuno Kristo ndwapa, tweelede ‘kukomba cakutaleka.’—1 Ba-Tesalonika 5:17.

Kuzunda Kulezya Kwesu

12. Ino ntwaambo nzi tweelede kuti ntotwakapa kuti bamwi balimvwe kuti mulimo wabo tuuzulide?

12 Jehova umwi aumwi wababelesi bakwe umubona kuba cintu ciyandisi. (Hagai 2:7) Pele banji cilabayumina kuzumina. Bamwi balatyompwa akaambo kakucembaala, kukomena kwamikuli yamukwasyi, antela kufwuluka kwamuntu. Ibamwi balakonzya kulimvwa kuti cakabainda kulumwensyi coolwe akaambo kazintu zikatazya zyakabacitikila kubwana. Nokuba boobo, bamwi balakonzya kuti kabacuuside akaambo kakulubizya nkobakacita kaindi akudooneka kuti naa Jehova ulakonzya kubalekelela. (Intembauzyo 51:3) Ino ncinzi cikonzya kucitwa akaambo kakulimvwa boobo?

13. Ino nduumbulizyo luli buti iluli mu Magwalo kulibaabo balimvwa kuti tabeeleli?

13 Iluumuno Kristo ndwapa luyootondezya kuti Jehova ulatuyanda. Tulakonzya kulupilusya luumuno oolu mumyoyo yesu kwiinda mukuzinzibala kuyeeya bwini bwakuti, Jesu kunyina naakaamba kuti bulemu bwesu bulabonwa kwiinda mukweezyanisya milimo yesu alimwi ayabamwi. (Matayo 25:14, 15; Marko 12:41-44) Ncaakakulwaizya nkusyomeka. Wakabaambila basikwiiya bakwe kuti: “Oyo uuliyumya kusikila kumamanino uzoofutuka.” (Matayo 24:13) Jesu lwakwe “wakasampaulwa” abantu, pele kunyina naakadooneka pe kuti naa Bausyi bakali kumuyanda. (Isaya 53:3; Johane 10:17) Alimwi wakabaambila basikwiiya bakwe kuti abalo bakali kuyandwa. (Johane 14:21) Ikukankaizya makani aaya, Jesu wakati: “Sa tuyuni tobile tatuulwi ko[b]bili? nekubaboobo taakwe nikaba komwe akati kantuto kawida ansi atazumina Usowanu. Anywebo aalo masusu aali amitwe yanu alibalidwe oonse. Nkaambo kaako mutayoowi, mulayandika kwiinda tuyuni tunji.” (Matayo 10:29-31) Elo kaka luyando lwa Jehova aawa lwakasyomezyegwa!

14. Ino nkusyomezya kuli buti kututondezya kuti Jehova ulamuyanda umwi aumwi wesu?

14 Jesu awalo wakaamba kuti: “Takukwe muntu ukonzya kuza kulindime Taata uwakandituma atamukwela.” (Johane 6:44) Mbwaanga Jehova wakatukwela kutegwa tutobele Jesu, Weelede kuti kayanda kuti tufwutulwe. Jesu wakabaambila basikwiiya bakwe kuti: “Usowanu uuli kujulu tayandi kuti afwidilile naba umwi akati kabaniini aba.” (Matayo 18:14) Aboobo, ikuti kamubeleka camoyo woonse, mulakonzya kubotelwaa milimo mibotu. (Ba-Galatiya 6:4) Ikuti kamucikatazyidwe akulubizya nkomwakacita kaindi, amusyome kuti Jehova “nguuinda” kulekelela baabo beempwa camasimpe. (Isaya 43:25; 55:7) Ambweni nkaambo kambi buyo kamupa kutyompwa, amuyeeye kuti “Jehova uli afwaafwi kubawizukide mumoyo, ulafutula batete myuuya.”—Intembauzyo 34:18.

15. (a) Ino mbuti Saatani mbwasola kumana luumuno lwesu? (b) Ino ndusyomo luli buti muli Jehova ndotukozya kubaandulo?

15 Saatani uyandisya buyo kumumanina luumuno ndomujisi. Nguwakatalisya cibi ncitwakakona calo ncotuli mukulwanaa ncico toonse. (Ba-Roma 7:21-24) Masimpe uyanda kuti muyeeye kuti, ikutalondoka kwenu kupa kuti mulimo wenu utatambulwi a Leza. Mutazuminini Saatani kumutyompya! Amuzicenjelele nzila zyakwe alimwi ikuziziba akumupe kuti mukanze kuliyumya mulinzizyo. (2 Ba-Korinto 2:11; Ba-Efeso 6:11-13) Amuyeeye kuti, “Leza mupati kwiinda myoyo yesu, alimwi ulizi zintu zyoonse.” (1 Johane 3:20) Jehova taboni buyo kwaalilwa kwesu pe. Alimwi ulabona mizeezo yesu azyeezyo nzyotuyanda kucita. Amujane luumbulizyo lino kuzwa kumajwi aasintembauzyo aakuti: “Jehova takooyoosowa bantu bakwe, takooyoolekelezya lukono lwakwe.”—Intembauzyo 94:14.

Kukamantana ‘Muluumuno Kristo Ndwapa’

16. Ino mmuunzila nzi mbotutali tolikke notusola kuliyumya?

16 Paulo wakaamba kuti tweelede kulekela luumuno Kristo ndwapa kuti lweendelezye myoyo yesu nkaambo “ndu[t]wakaitilwa kuba zizo zyamubili omwe.” Ibanakristo bananike Paulo mbaakali kulembela bakaitwa kutegwa babe cibeela camubili wa Kristo mbubwenya buyo abananike baceede sunu. Balikamantene abeenzinyina ba “mbelele zimwi” kabali “itanga lyomwe” lyeembelwa “asikweembela omwe,” Jesu Kristo. (Johane 10:16) Antoomwe, “itanga” lyaanyika yoonse libalilwa kutuulunzuma tuli mbotubede lili mukulekela luumuno Kristo ndwapa kweendelezya myoyo yabo. Ikuziba kuti tatuli tolikke, cilatugwasya kapati mukuliyumya. Petro wakalemba kuti: “Amulwane anguwe, mube bayumu mulusyomo, nkaambo mulizi kuti mapenzi aya ngaonya alasikila kubunyina bwanu bwakumasi oonse.”—1 Petro 5:9.

17. Ino ncinzi citukulwaizya kuti tulekele luumuno Kristo ndwapa kweendelezya myoyo yesu?

17 Lino toonse atuzumanane kuyandaula luumuno, imucelo wamuuya wa Leza uusalala uyandika kapati. (Ba-Galatiya 5:22, 23) Aabo bayoojanika balikkede muluumuno, kabatakwe kabala alimwi akampenda bayoolongezyegwaa buumi butamani munyika yaparadaiso, mwalo muyooba bululami. (2 Petro 3:13, 14) Tulijisi kaambo kaluzi kakulekela luumuno Kristo ndwapa kweendelezya mumyoyo yesu.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 9 Ziindi zimwi, kulibilika kulakonzya kuletwa naa kukomena akaambo kabulwazi, mbuli kutyompwa akaambo kakutasilikika kwamalwazi ngotujisi.

Sena Mulayeeya?

• Ino luumuno Kristo ndwapa ncinzi?

• Ino mbuti luumuno Kristo ndwapa mbolukonzya kweendelezya myoyo yesu ciindi notwatacitilwa cabululami?

• Ino mbuti luumuno Kristo ndwapa mbolukonzya kutugwasya kumana kulibilika?

• Ino mbuti luumuno Kristo ndwapa mbolutuumbulizya ciindi notulimvwa kuti tatweeleli?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 29]

Kumbele lyabasikumutamikizya, Jesu wakasyoma Jehova cakumaniina

[Cifwanikiso icili apeeji 30]

Mbuli kukumbata kwajanza lyausyi siluyando, kuumbulizya kwa Jehova kulakonzya kucesya kulibilika kwesu

[Cifwanikiso icili apeeji 32]

Kuliyumya kulayandika kapati kuli Leza