Skip to content

Skip to table of contents

Ikukatalukwa Kukutyompwa—Njenzila Ilikke Iigwasya

Ikukatalukwa Kukutyompwa—Njenzila Ilikke Iigwasya

Ikukatalukwa Kukutyompwa—Njenzila Ilikke Iigwasya

“Amuboole kulindime nyoonse nomukatede nomulemenwa, ndime enti kamulemunune.”—MATAYO 11:28.

1, 2. (a) Ino ncinzi Ibbaibbele ncolijisi calo cikonzya kugwasya ikucesya kutyompwa kutaambiki? (b) Ino njiisyo zya Jesu zyakajisi nguzu zili buti?

MULAKONZYA kuzuminizya kuti kutyompwa naa kwaindilila nkubyaabi; kuletela mapenzi. Ibbaibbele lyaamba kuti bantu boonse baliminidwe kapati cakuti bunji bwabo balindila buyo kukatalukwa kubuumi bwamazubaano butyompya. (Ba-Roma 8:20-22) Pele Magwalo alatondezya mbuli mbotukonzya kujana kukatalukwa kumapenzi ndilyona lino. Ikukatalukwa kuli boobo kuzwa kumulombwana umwi wakapona zyuulu zyamyaka zyobilo zyainda. Wakali mubezi, pele wakali kubayanda kapati bantu kwiinda mulimo wakwe. Wakali kubakkomanisya bantu akubikkila maano kuzintu nzyobakali kuyanda, kugwasya bakompeme alimwi akubaumbulizya batyompedwe. Kunze lyaboobo, wakabagwasya bantu banji kuti babe kabotu munzila yakumuuya. Eelyo bakakatalukwa kukutyompwa kutaambiki nkobakajisi, mbubwenya buyo andinywe mulakonzya kuba boobo.—Luka 4:16-21; 19:47, 48; Johane 7:46.

2 Ooyu mulombwana, nkokuti Jesu waku Nazareta, kwiina pe naakali kusololelwaa lwiiyo lusumpukide bamwi bantu ndobakali kuyandaula ku Roma yansiku, ku Atene naa ku Alexandria. Nokuba boobo, injiisyo zyakwe zilidumide kapati. Zyakalijisi mutwe wamakani uujatikizya: mfwulumende yalo Leza njayakubelesya kulela anyika cakuzwidilila. Jesu alimwi wakapandulula njiisyo zijatikizya kupona—injiisyo ziyandika kapati sunu. Aabo baiya akuzyibelesya eezyo Jesu nzyaakayiisya balagwasyigwa mpoonya-mpoonya alimwi akukatalukwa kukutyompwa kutaambiki nkobajisi. Sena tamukonzyi kwaakkomanina makani aaya?

3. Ino nkutamba kuli buti kuumbulizya Jesu nkwaakacita?

3 Mulakonzya kudooneka akwaamba kuti, ‘Sena muntu wakapona lyansiku ulakonzya kundigwasya kapati mubuumi bwangu lino?’ Lino amuswiilile kumajwi aa Jesu aakutamba aawumbulizya aakuti: “Amuboole kulindime nyoonse nomukatede nomulemenwa, ndime enti kamulemunune. Amulikulike ijokwe lyangu, mwiiye kwangu, nkaambo ndilibombede, ndi mutete moyo, lino mulakatulukwa mumyoyo yanu, nkaambo ijokwe lyangu lilibulungusene, awalo mukuli wangu muuba.” (Matayo 11:28-30) Ino ncinzi ncaakali kupandulula? Lino atwaalange-lange majwi aaya akubona mbuli mbwaakonzya kutugwasya kujana kukatalukwa kukutyompwa.

4. Ino mbaani Jesu mbaakaambaula limwi, alimwi nkaambo nzi basikumuswiilila ncokweelede kuti cakabayumina kucita zintu nzyaakali kuyanda?

4 Jesu wakabandikaa bantu banji balo bakali kusolekesya kucita zintu mumulawo, pele ‘bakalilemedwe’ nkaambo ibasololi ba Juda, ibukombi bakabucita kuba cintu ciminya kapati. (Matayo 23:4) Bakabikkila maano kumilawo minji kapati mumbazu zinji zyabuumi. Sena inga tacimucimi lyoonse kwiide kwaambilwa kuti “tamweelede” kucita cintu eeci naa eciya? Kwiindana ambabo, ikutamba kwa Jesu kwakali kusololela kukasimpe, kubululami, kubuumi bubotu kwiinda mukumuswiilila. Ee, ikuziba Leza wakasimpe kwakali kubikkilizyaa kubikkila maano kuli Jesu Kristo, nkaambo mulinguwe bantu boonse bakali kukonzya—balakonzya asunu ikuziba mbuli Jehova mbwabede. Jesu wakaamba kuti: “Oyo uwandibona, wamubona awalo Taata.”—Johane 14:9.

Sena Kuli Zityompya Kapati Buumi Bwanu?

5, 6. Mbuti mbelekelo alimwi amali aakali kuvwolwa mumazubaa Jesu mbwaakonzya kukozyanyisyigwa amali aavwolwa sunu?

5 Aaka kaambo kalakonzya kumujatikizya nkaambo antela mulimo wanu andinywe naa mukwasyi uli muciimo cityompya kapati. Antela mikuli imwi ilibonya kuti yamuzunda. Ikuti kacili boobo, muli mbuli bantu aabo Jesu mbaakaswaanganya alimwi akubagwasya. Mucikozyanyo, amulange-lange kujatikizya penzi lyakujana zintu ziyandika mubuumi. Bantu banji sunu balikatazyidwe kapati apenzi eeli mbubwenya buyo mbuli mbocakabede akumazuba aa Jesu.

6 Mumazuba aayo ansiku, mubelesi wakali kubeleka kwamawoola aali 12, mazuba aali 6 mumvwiki, kanjikanji wakali kubelekela buyo isyeleni lyomwe buzuba boonse. (Matayo 20:2-10) Ino eeci ceelene buti amali ngomuvwola naa aayo aavwola beenzinyoko? Cilakonzya kuyuma kweelanya mali ngobakali kuvwola kaindi ayaayo aavwolwa sunu. Inzila nguba-uba njakusola kubona bulemu bwamali, nkokuti zintu nzyaakonzya kuula. Umwi sikwiiya Bbaibbele wakaamba kuti, mumazuba aa Jesu icinkwa cakulya buzuba bomwe icakali kubambwaa nkomeki zili zyone zyabusu bwabbusumili cakali kuulwaa mali aabelekelwa buzuba bomwe. Aumwi sikwiiya wakaamba kuti, inkomeki yomwe yawaini mubotu yakali kuulwa mali aabelekelwa mumawoola obilo. Kwiinda mutwaambo ootu, mulakonzya kubona mbuli bantu mbobakali kubeleka milimo miyumu alimwi ciindi cilamfwu kutegwa bajane nzyobakali kuyandika kubuumi. Bakali kuyanda kukatalukwa mbubwenya mbotukuyanda andiswe. Ikuti naa mulabeleka, mulakonzya kusungilizyigwa kubeleka kapati. Kanjikanji tatujani ciindi cakuti tuyeeye kabotu katutanasala zyakucita. Mulakonzya kuzumina kuti muliyandide kukatalukwa.

7. Ino majwi aa Jesu akatambulwa buti?

7 Cilasalala kuti ikutamba kwa Jesu kulibaabo ‘bakakatede akulemenwa’ kwakeelede kubakkomanisya banji ibakali kuswiilila ciindi eeco. (Matayo 4:25; Marko 3:7, 8) Amuyeeye kuti Jesu wakayungizya acisyomezyo cakuti “ndime enti kamulemunune.” Cisyomezyo ncicona eeco cicibeleka asunu. Cilakonzya kubeleka kulindiswe ikuti naa ‘tulikatede alimwi akulemenwa.’ Alimwi cilakonzya kubeleka kubayandwa besu balo ibali mubukkale buli boobo.

8. Mmuunzila nzi kukomezya bana alimwi akucembala mbokuyungizya kutyompwa?

8 Nkozili zintu azimwi zilemena bantu. Ikukomezya bana ncintu cimwi cikatazya kapati. Nokuba ikuba mwana kulakonzya kuba cintu cikatazya. Imweelwe wabantu bamisela yoonse ibakopana mumizeezo akuciswa-ciswa uyaabuvwula. Nokuba kuti bantu balakonzya koongola, ibantu bacembeede balijisi mapenzi amwi abagemi ngobasikilwa nokuba kuti misamu yacikuwa yasumpuka kapati.—Mukambausi 12:1.

Ikubelekela Mujoko

9, 10. Mumazuba aansiku, ino joko lyakali kwiiminina nzi, alimwi ino nkaambo nzi Jesu ncaakatamba bantu kuti bakulike joko lyakwe?

9 Sena mwabona kuti mumajwi aazubuludwe mubbuku lya Matayo 11:28, 29, Jesu wakaamba kuti: “Amulikulike ijokwe lyangu, mwiiye kwangu.” Lyansiku, muntu buyo wakali kubona mbuli kuti ubelekela mujoko. Mumazuba ansiku, ijoko lyakali kwaambwa munzila yacikozyanyo kupandulula buzike. (Matalikilo 27:40; Levitiko 26:13; Deuteronomo 28:48) Bunji bwabantu Jesu mbaakaswaanganya mumazuba aakwe, bakali kuvwolekwa ncobeni joko buya munsingo zyabo, ikukwela mikuli iilema kapati. Cakali kuya buyo mbuli joko eelo mbolibambidwe, lyakali kukonzya kuuba-uba naa kukonzya kuyubbula. Mbwaanga Jesu wakali mubezi, weelede kuti wakali kubeza majoko alimwi weelede kuti wakalicizi mbokubezegwa joko “libulungusene.” Ambweni wakali kubikka cipaya naa cisani omuya molikkalila munsingo amumajeete naa mumakuko kutegwa kalikkala kabotu kalileka kumimya kapati.

10 Ciindi Jesu naakaamba kuti: “Amulikulike ijokwe lyangu,” antela wakali kulikozyanyisya kumuntu uubeza majoko mabotu ‘aabulungusene’ munsingo alimwi amumajeete aamubelesi. Nkaako Jesu ncaakayungizyila kwaamba kuti: “Mukuli wangu muuba.” Eeci citondezya kuti ijoko tiilyakali kulemya kapati alimwi amulimo tiiwakali wabuzike pe. Mubwini, kwiinda mukutamba baswiilizi bakwe kuti bazumine joko lyakwe, Jesu tanaakali kwaamba zyakukatalusya kubukkale boonse bwakudyaamininwa pe bwakaliko ciindi eeco. Nokuba boobo, ikucinca mbuli zintu mbozyeelede kulangwa kwakali kukonzya kukatalusya munzila mbotu kapati. Ikucinca bukkale bwabo alimwi anzila mbobakali kucita zintu akwalo kwakali kukonzya kubakatalusya. Ikapati, cilasalala ikuti bulangizi buyumu bwakali kukonzya kubagwasya kupona buumi butatyompyi kapati.

Mulakonzya Kukatalukwa

11. Nkaambo nzi Jesu ncaatakali kupa muzeezo wakucinca majoko?

11 Amubone kwaamba kuti aawa Jesu tanaakali kwaamba kuti bantu batalike kucinca joko pe. Roma yakeelede kuzumanana kweendelezya nyika, mbubwenya mbuli mfwulumende zyasunu mbozyeendelezya nyika Banakristo mobakkede. Ikutela kwakali kucitwa ku Roma mumwaanda wamyaka wakusaanguna kwakeelede kuzumanana. Mapenzi abuumi alimwi azintu zyakumubili zyakali kukonzya kuzumanana. Kutalondoka alimwi acibi zyakali kuzumanana kubapenzya bantu. Nokuba boobo, bakali kukonzya kukatalukwa kwiinda mukuzumina njiisyo zya Jesu, mbubwenya mbotukonzya kukatalukwa andiswe sunu.

12, 13. Ino ncinzi Jesu ncaakaamba kuti ncocakali kukonzya kuleta kukatalukwa, alimwi ino bamwi bantu bakacita buti?

12 Ikubeleka kwini kwacikozyanyo ca Jesu cijatikizya joko kwakalibonya kumulimo wakugwasya bantu kuba basikwiiya. Tacidoonekwi buya kuti mulimo mupati wa Jesu wakali wakuyiisya bamwi, kakankaizya kujatikizya Bwami bwa Leza. (Matayo 4:23) Eelyo naakaamba kuti: “Amulikulike ijokwe lyangu,” eeco mubwini ceelede kuti cakali kubikkilizya kumutobela mumulimo ooyo ngwaakali kucita. Imakani mabotu aakalembwa atondezya kuti Jesu wakabakulwaizya bantu aaba baluzi kucinca mulimo ngobakali kucita, icintu cakali kuyandika kapati mubuumi bwabantu banji. Amuyeeye buyo mbuli mbwaakaita Petro, Andreya, Jakobo alimwi a Johane kuti: “Amuboole, mundicilile, nkamucitye basikuzuba bantu.” (Marko 1:16-20) Wakabatondezya bazubi aabo banswi mbuli mbobakali kukonzya kukkalwa moyo ikuti naa bacita mulimo walo ngwaakali kubikka mubusena bwakusaanguna mubuumi bwakwe, kabacita oobo kwiinda mukusololelwa akugwasyigwa anguwe.

13 Bamwi baswiilizi bakwe iba Juda bakamvwisya ncaakali kuyiisya alimwi bakacibelesya. Amukuyeeyele kunkomwe yamulonga nkotubala kubbuku lya Luka 5:1-11. Ibazubi ibali bone bakali kuzuba masiku oonse, pele kunyina ncobakajaya pe. Kabatayeeyeli, tunyandi twabo twakazula nswi! Eeci tiicakacitika buyo mucoolwe pe; cakacitika akaambo kakuti Jesu awalo wakanjililila. Ciindi nobakalanga kunkomwe, bakabona bantu banji kapati ibayandisyide kuswiilila kukuyiisya kwa Jesu. Eeci cakagwasya kupandulula Jesu ncaakali kwaambila baaba ibali bone kuti: “Kuzwa sunu [m]unoozuba bantu.” Ino bakacita nzi? “Nobakazubusya maato kunkomwe, bakasi[y]a zyoonse, bamucilila.”

14. (a) Mmuunzila nzi mbotukonzya kukatalukwa sunu? (b) Ino makani mabotu nzi aakatalusya Jesu ngaakakambauka?

14 Kweelede kuti andinywe mulakonzya kucita mbubwenya boobo. Imulimo wakuyiisya bantu kasimpe kamu Bbaibbele ucizumanana. Bakamboni ba Jehova babalilwa kutuulunzuma tuli cisambomwi bakakuzumina kutamba kwa Jesu kwakuti ‘balikulike ijoko lyakwe; baba bazubi babantu.’ (Matayo 4:19) Ibamwi mulimo ooyu waba waciindi coonse; kakuli bamwi balaucita mbuli mbobakonzya nobajana ciindi. Boonse baubona kuti ulakatalusya, eelyo buumi bwabo bujisi buyo kutyompwa kusyoonto. Ulabikkilizyaa kucita zintu bantu nzyobakkomanina, ikwaambila bantu makani mabotu—“makani mabotu aa-Bwami.” (Matayo 4:23) Ncintu cikondelezya lyoonse ikwaambaula makani mabotu, ikapati makani mabotu aaya. Ibbaibbele lilijisi makani aantalisyo ngotuyandika kutegwa tukonzye kugwasya bantu banji ikuziba kuti balakonzya kupona buumi butatyompyi kapati.—2 Timoteo 3:16, 17.

15. Ino mbuti mbotukonzya kugwasyigwa anjiisyo zya Jesu zijatikizya buumi?

15 Mane nobaba bantu bakazwaa kutalika buya kwiiya kujatikizya Bwami bwa Leza, bakagwasyigwa anjiisyo zya Jesu zyaamba mbuli mbobeelede kupona. Bantu banji masimpe balakonzya kwaamba kuti njiisyo zya Jesu zyakabakatalusya, eelyo zyakabagwasya kucinca bukkale bwabo. Mulakonzya kulibambila nobeni kwiinda mukulanga-langa njiisyo zijatikizya mbotweelede kupona zyaambidwe muzibalo zyaamba bukkale alimwi amulimo wa Jesu, ikapati Makani Mabotu akalembwaa Matayo, Marko alimwi a Luka.

Inzila Yakujanina Kukatalukwa

16, 17. (a) Ino nkuli nkomukonzya kujana njiisyo zya Jesu zipati? (b) Ino ncinzi ciyandika kutegwa mujane kukatalukwa kwiinda mukubelesya njiisyo zya Jesu?

16 Kumatalikilo aamupeyo mu 31 C.E., Jesu wakakanana mubandi uucidumide asunu. Kanjikanji wiitwa kuti Mulumbe waa Cilundu. Ulilembedwe mubbuku lya Matayo caandaano 5 kusikila ku 7 amuli lya Luka caandaano 6 alimwi lyalo lilaamba mubufwaafwi kujatikizya njiisyo zyakwe zinji. Mulakonzya kujana njiisyo zinji zya Jesu muzibeela zimbi zya Makani Mabotu. Bunji bwazintu nzyaakaamba zilalipandulula zini, nokuba kuti ikuzibelesya mubuumi bwesu kulakonzya kutuyumina kapati. Sena inga tamukonzyi kuzibala zyaandaano eezyo kabotu-kabotu alimwi cakukkalikila? Amulekele nguzu zyatwaambo twakwe kweendelezya kuyeeya kwanu alimwi abukkale bwanu.

17 Kakunyina kudooneka, njiisyo zya Jesu zilakonzya kubikkwa munzila ziindenyi-indenyi. Atuzibikke eezi njiisyo zipati muzibeela-beela kutegwa abuzuba mumwezi katujisi cibeela comwe, katujisi mbaakani yakuzibelesya mubuumi bwesu. Munzila nzi? Tamweelede kuzilanga buyo kwakaindi kasyoonto cakwiinzya buyo mulawo pe. Amuyeeye buyo kujatikizya mweendelezi muvwubi wakabuzya Jesu ikuti: “Ino ndicite buti kuti ndinjile mubuumi ubutamani?” Ciindi Jesu naakainduluka makani aayandika kapati aamu Mulawo wa Leza imulombwana ooyo wakaingula kuti wakali kuzicita zintu eezyi. Nokuba boobo, Jesu wakajana kuti nkuzili zintu zimbi nzyaakeelede kucita alimwi. Jesu wakamulomba kuti abeleke canguzu kabelesya njiisyo zya Leza munzila zigwasya, nkokuti ikuba sikwiiya musungu. Pele kuboneka kuti muntu ooyo tanaakali bambilide kucita boobo pe. (Luka 18:18-23) Pele, muntu uuyanda kwiiya njiisyo zya Jesu sunu weelede kuyeeya kuti kuli lwiindano akati kakuzizumina alimwi akuzijatisya canguzu, nakonzya kucesya kutyompwa.

18. Amupe cikozyanyo mbuli mbomukonzya kubelesya kabbokesi kabikkilizyidwe munzila iigwasya.

18 Ikutalika kulanga-langa alimwi akuzibelesya njiisyo zya Jesu, amulange kaambo 1 mukabbokesi kabikkilizyidwe. Kaamba zili mubbuku lya Matayo 5:3-9. Masimpe, umwi aumwi wesu ulakonzya kumana ciindi cili mbocibede kuzinzibala kuyeeya kujatikizya lulayo lubotu lupedwe mutupango ooto. Aboobo, nomwazilanga zyoonse antoomwe, ino majwi nzi ngomujisi kujatikizya bukkale? Ikuti kamuyanda kukuzunda kutyompwa kwiindilide mubuumi bwanu, ino ncinzi ciyoomugwasya? Ino mbuti mbomukonzya kubotesya bukkale bwanu ikuti naa kamubikkila maano kapati kuzintu zyakumuuya akwiinda mukulekela njiisyo eezyo kukkalilila mumizeezo yanu? Sena kuli zintu nzyomuyandisya mubuumi bwanu nzyomuyandika kubikka ambali ikutegwa mubikkile maano kapati kumakani aakumuuya? Ikuti mwacita oobo, ciyoomuletela lukkomano lino.

19. Ino ncinzi ncomukonzya kucita kutegwa mujane lumvwisyo alumbi?

19 Lino kuli acimbi ncomukonzya kucita. Sena tamukonzyi kutubandika tupango ooto amubelesi umwi wa Leza, ambweni ngomukwetene limwi, musazinyoko naa mweenzinyoko? (Tusimpi 18:24; 20:5) Amubone kuti mweendelezi muvwubi wakabuzya muntu umbi—Jesu kujatikizya kaambo kamwi kakozyenyi. Ikwiingula kwakwe kwakeelede kuyungizya bulangizi bwakwe bwalukkomano alimwi abuumi butamani. Imukombinyoko ngomukonzya kubandika limwi tupango ooto inga takonzyi kweelanaa Jesu pe; nokuba boobo, imubandi uujatikizya njiisyo zya Jesu uyoomugwasya nyoonse nyobilo. Amusoleke kucita oobo cakufwambaana.

20, 21. Ino nipulogilamu nzi njomukonzya kutobela kutegwa mwiiye njiisyo zya Jesu, alimwi mbuti mbomukonzya kuziba kuti muyaambele?

20 Alimwi amukalange kabbokesi kabikkilizyidwe kakuti “Njiisyo Zyakumugwasya.” Injiisyo eezyi zili muzibeela-beela ikutegwa buzuba bumwi abumwi kabujisi njiisyo yomwe yakulanga-langa. Cakusaanguna mulakonzya kubala Jesu ncaakaamba mutupango tupedwe. Mpoonya mutalike kuyeeya kujatikizya majwi aakwe. Amuyeeyesye kujatikizya mbuli mbomukonzya kwaabelesya mubuumi bwanu. Ikuti naa muyeeya kuti mucitide kale oobo, amuzinzibale kuyeeya azimbi nzyomukonzya kucita kutegwa mupone kweelena anjiisyo ya Leza. Amusoleke kwiibelesya njiisyo eeyo mubuzuba oobo. Ikuti naa camuyumina kwiimvwisya naa kuziba mbuli mbomukonzya kwiibelesya, amuzumanane kwiiyeeya njiisyo eeyo abuzuba butobela. Nokuba boobo, amubone kuti tamuyandiki kwiizibililalyo kamutanatalika cibeela citobela munjiisyo imbi. Ibuzuba butobela mulakonzya kuunka kunjiisyo imbi. Eelyo kumamanino ansondo, mulakonzya kwiinduluka akubona mbuli mbomwazwidilila mukubelesya njiisyo zya Jesu zili zyone naa zili musanu. Imvwiki iitobela mulakonzya kuyungizya azimbi buzuba bumwi abumwi. Ikuti naa mwajana kuti mwaluba kuzibelesya njiisyo zimwi, mutatyompwi pe. Munakristo umwi aumwi ciyoocitikila awalo. (2 Makani 6:36; Intembauzyo 130:3; Mukambausi 7:20; Jakobo 3:8) Amuzumanane kucita mbubwenya oobo musondo yatatu alimwi ayane.

21 Waakumana mwezi ambweni buya amazuba atala, munootumanizyide twaambo toonse ituli 31. Kunze lyaboobo, ino mbuti mbomuyoolimvwa akaambo kakucita boobo? Sena tamukalimvwi kukkomana, ambweni akulikwaya buya? Nokuba kuti inga mwasumpuka buyo asyoonto, tamunakutyompedwe kapati pe, aboobo muyookonzya kukumana kutyompwa munzila iili kabotu alimwi munoojisi nzila yakuti muzumanane. Mutalubi kuti kuli twaambo atumbi tunji ituli munjiisyo zya Jesu tutako mumulongo ooyu. Sena inga tamukonzyi kutuyandaula akusola kutubelesya?—Ba-Filipi 3:16.

22. Ino ncinzi cikonzya kutobela akaambo kakutobela njiisyo zya Jesu, pele ino ncibeela nzi acimwi ciyandika kwiiya?

22 Mulakonzya kubona kuti joko lya Jesu talili lyuuba-uba pele lilibulungene. Imukuli wanjiisyo zyakwe alimwi akuba siciiya muuba. Imwaapostolo Johane mweenzinyinaa Jesu niyakamana myaka iinda ku 60 yabuumi kajisi luzibo, wakazuminizya kuti: “Oku nkokuyanda Leza, kuti twabamba milazyo yakwe, alimwi milazyo yakwe tiili miyumu.” (1 Johane 5:3) Andinywe mulakonzya kubaa lusyomo luli boobo. Mbomuyaabutola ciindi cilamfwu kubelesya njiisyo zya Jesu, muyoojana kuti icipa kuti bantu banji kabatyompwa sunu tacikamubedi penzi nywebo pe. Muyoobaa katalukwa. (Intembauzyo 34:8) Pele, kuli lubazu alumbi kujoko lya Jesu libulungene ndomweelede kulanga-kanga. Alimwi Jesu wakaamba kuti “ndilibombede, ndi mutete moyo.” Ino makani aaya akujatikizya buti ikwiiya alimwi akutobela Jesu? Mucibalo citobela, tuyooalanga-langa makani aaya.—Matayo 11:29.

Ino Inga Mwaingula Buti?

• Nkaambo nzi ncotweelede kulangila kuli Jesu ciindi notuyandaula kukatalukwa kukutyompwa kwiindilide?

• Ino ijoko lyakali kwiiminina nzi, alimwi nkaambo nzi?

• Nkaambo nzi Jesu ncaakabatambila bantu mujoko lyakwe?

• Ino mbuti mbomukonzya kukatalukwa munzila yakumuuya?

[Mibuzyo yaciiyo]

Majwi aakwelelezya sikubala aali apeeji 9]

Ilugwalo lwamwaka lwa Bakamboni ba Jehova lwamu 2002 lunooli lwakuti: “Amuboole kulindime . . . ndime enti kamulemunune.”—Matayo 11:28.

Kabbokesi kali apeeji 10, 11]

Injiisyo Zyakumugwasya

Ino nzintu nzi zibotu nzyomukonzya kujana mubbuku lya Matayo zyaandaano 5 kusikila ku 7? Zyaandaano eezi zilijisi njiisyo zyakaambwa kumbali lyamulundu waku Galilaya a Mwiiyi Mupati Jesu. Amubale tupango ootu tulembedwe ansi aawa, kamubelesya Ibbaibbele lyanu alimwi akulibuzya mibuzyo eeyo iiliko.

1. 5:3-9 Ino eeci cindaambila nzi kujatikizya bukkale bwangu mumbazu zyoonse? Ino mbuti mbondikonzya kubeleka kutegwa ndiyungizye lukkomano lwangu? Ino mbuti mbondikonzya kubikkila maano kuzintu nzyondiyandika munzila yakumuuya?

2. 5:25, 26 Mbuti mbondikonzya kujana bukkale buli kabotu kwiinda mukuleka bukkale bwamazwanga bantu banji mbubajisi?—Luka 12:58, 59.

3. 5:27-30 Ino majwi aa Jesu akankaizya nzi kujatikizya kuyeeya makani aakoonana? Ino mbuti kuleka kuyeeya makani aali boobo mbokukonzya kuyungizya lukkomano lwangu akuliiba mumizeezo?

4. 5:38-42 Nkaambo nzi ncondeelede kusoleka kweeleba bukkale bwakuba silunya ibukankaizyigwa kapati abantu banji sunu?

5. 5:43-48 Ino mbuti mbondikonzya kugwasyigwa kwiinda mukuba mulongwe wabantu aabo mbindakali kubona kuba basinkondoma? Ino eeci ciyoogwasya buti kucesya mazwanga?

6. 6:14, 15 Ikuti naa ziindi zimwi tandilekeleli bantu bamwi, sena cindipa kucita boobo nkweemuda naa mbukali? Ino mbuti mbondikonzya kucinca?

7. 6:16-18 Sena ndibikkila kapati maano mbondiboneka amubili muciindi cakubikkila maano mbuli mbondibede mumoyo? Ino ncinzi ncondeelede kucenjelela kapati?

8. 6:19-32 Ino ncinzi cikonzya kucitika ikuti naa ndabikkila kapati maano kumali alimwi akuzintu nzyondijisi? Ino nkuyeeya kujatikizya nzi kukonzya kundigwasya kuzilanga munzila yeelede zintu mukaambo aaka?

9. 7:1-5 Ino ndilimvwa buti ciindi nondili abantu bajisi bukkale bwakusampaula bamwi, ibatabikkili maano alimwi akuyanda kujanina bantu bamwi milandu? Nkaambo nzi ncociyandika kapati kulindime ikuleka kuba boobo?

10. 7:7-11 Ikuti naa kuzumanana kulayandika ciindi nondilomba zintu kuli Leza, ino mbuti kujatikizya mbazu zimwi zyabuumi?—Luka 11:5-13.

11. 7:12 Nokuba kuti ndiluuzyi Mulawo Wabukkale Bubotu, ino lulayo oolu ndilubelesya ziindi zinji buti nondeendelezya bantu bamwi?

12. 7:24-27 Mbwaanga ndilijisi mukuli wakweendelezya buumi bwangu, ino mbuti mbondikonzya kulibambila kulwana buyumuyumu alimwi amapenzi? Ino nkaambo nzi ncondeelede kutalika kuciyeeya eeci lino?—Luka 6:46-49.

Injiisyo zimwi nzyondikonzya kulanga-langa:

13. 8:2, 3 Ino mbuti mbondikonzya kufwida luzyalo bantu ibali mumapenzi kweelana mbuli Jesu mbwaakacita?

14. 9:9-38 Ino kufwida luzyalo kujisi lubazu nzi mubuumi bwangu alimwi mbuti mbondikonzya kukutondezya?

15. 12:19 Kwiinda mukwiiya kuzwa kubusinsimi bujatikizya Jesu, sena ndilasoleka kweeleba mazwanga?

16. 12:20, 21 Ino mbuti mbondikonzya kucita kabotu kutegwa nditabadyaaminini bamwi kwiinda mumajwi aangu alimwi amumicito.

17. 12:34-37 Ino ncinzi ncondivwula kwaambaula? Ndilizi kuti, ikuti naa ndatyanka fuleenke, imusinza wafuleenke ngouzwa, eelyo nkaambo nzi ncondeelede kubikkila maano kuzintu izili mumoyo wangu?—Marko 7:20-23.

18. 15:4-6 Kuzwa kumajwi aa Jesu, ino ncinzi ncondiiya kujatikizya makani aakulanganya bacembeede caluyando?

19. 19:13-15 Ino ncinzi ncondeelede kutolela ciindi cilamfwu kucita?

20. 20:25-28 Nkaambo nzi ncocitagwasyi ikweendelezya kutegwa tujanine mpawo mpindu? Ino mbuti mbondikonzya kwiiya Jesu mukaambo aaka?

Makani aambi akalembwaa Marko:

21. 4:24, 25 Ino mbondeendelezya bamwi bujisi mulimo mupati buti?

22. 9:50 Ikuti naa zintu nzyondaamba alimwi akucita kazili zibotu, ino mbubotu nzi mbondiyoojana?

Aamamanino, ninjiisyo zisyoonto buyo zyakalembwaa Luka:

23. 8:11, 14 Ikuti naa kulibilika, kuyandisya lubono alimwi akulikondelezya zyakomena mubuumi bwangu, ino ncinzi cikonzya kutobela?

24. 9:1-6 Nokuba kuti Jesu wakalijisi nguzu zyakukonzya kuponya, ino ncinzi ncaakabikka ambele?

25. 9:52-56 Sena ndilafwambaana kucimwa? Sena ndili muntu uutayandi kujolela?

26. 9:62 Ino mbuti mbonduubona mukuli wangu wakwaambaula kujatikizya Bwami bwa Leza?

27. 10:29-37 Ino mbuti mbondinga ndalitondezya kuti ndili simukobonyina ikutali mweenzu buyo?

28. 11:33-36 Ino nkucinca kuli buti nkondeelede kucita kutegwa buumi bwangu buubaube?

29. 12:15 Ino buumi buswaangenyi buti azintu zyakumubili?

30. 14:28-30 Iciindi nondilanga-langa mbuli mbondeelede kusala zintu, ino ncinzi ncondeelede kweeleba alimwi ino inga ndagwasyigwa buti?

31. 16:10-12 Ino ndugwasyo nzi ndondikonzya kujana kwiinda mukuba muntu uusyomeka?

[Zifwanikiso izili apeeji 8]

Imulimo wakufwutula uucitwa mujoko lya Jesu ulakatalusya