Skip to content

Skip to table of contents

Amutobele Bubambe Bwakali Kuyandika Ku Mwami

Amutobele Bubambe Bwakali Kuyandika Ku Mwami

Amutobele Bubambe Bwakali Kuyandika Ku Mwami

“Uleelede kulilembela ibbuku lyamilao . . . Lileelede kubambwa kulinguwe, abale majwi aalyo mazuba oonse aabuumi bwakwe.”—DEUTERONOMO 17:18, 19.

1. Ino Munakristo ulakonzya kuyanda kuba mbuli bani?

MULAKONZYA kuti kamutayeeyi zyakuba mwami. Ino ncinzi Banakristo basyomeka alimwi abasikwiiya Bbaibbele ncobakonzya kuyeeyela kucita mbuli mweendelezi naa Bami basyomeka ibali mbuli Davida, Josiya, Hezekiya naa Josafati? Mulakonzya alimwi mweelede kuba mbuli mbabo nomuba munzila yomwe buyo yaalubazu. Ninzila nzi eeyo? Alimwi ino nkaambo nzi ncomukonzya kuyanda kuba mbuli mbabo mumakani aaya?

2, 3. Ino ncinzi Jehova ncaakabona kumbele kujatikizya mwami muntunsi, alimwi ino ncinzi mwami ooyo ncaakeelede kucita?

2 Mumazuba aakali kupona Musa, kakucili ciindi cilamfwu cakuti Leza azumizye mwami muntusi kweendelezya bana Israyeli, wakazyibila limwi kuti bantu Bakwe baya kuyanda ikuba amwami muntunsi. Aboobo wakalailila Musa kuti abikkilizye milawo iiyandika mucizuminano ca Mulawo. Aaya akali malailile akali kuyandika kumwami.

3 Leza wakati: “Mwasika buyo kunyika eyo Jehova Leza wanu njamupa, . . . na mwaamba kuti, Atulibikile mwami mbubonya mbuli bamasi boonse batuzyungulukide, mulabika. Pele amubike mwami ngwasala Jehova Leza wanu. . . . Lino naayookazikwa acuuno cabwami bwakwe, uleelede kulilembela ibbuku lyamilao . . . Lileelede kubambwa kulinguwe, abale majwi aalyo mazuba oonse aabuumi bwakwe, kuti aiye kulemeka Jehova Leza wakwe kukubamba majwi oonse aayooyu mulao, ambeta ezi, azicite.”—Deuteronomo 17:14-19.

4. Ino malailile aa Leza kubami akali kubikkilizya nzi?

4 Inzya, imwami ooyo Jehova ngwaakali kukonzya kusalila bakombi bakwe wakeelede kulemba makani ngomukonzya kujana mu Bbaibbele lyanu. Eelyo mwami wakeelede kubala makani aayo aalembedwe abuzuba cakwiinduluka-induluka. Ooku tiikwakali kucitila buyo kuti atazilubi zili mumo pe. Kwakali kwiiya alimwi wakali muzeezo uugwasya kapati. Imwami wakazuminidwe a Jehova wakali kuyandika kwiiya munzila iili boobu kutegwa ayaambele akubaa moyo mubotu. Alimwi wakali kuyandika kwiiya malembe aayo aakasololelwa kutegwa abe mwami uuzwidilila alimwi uujisi bupampu.—2 Bami 22:8-13; Tusimpi 1:1-4.

Ikwiiya Mbuli Mwami

5. Ino nzibeela nzi zyamu Bbaibbele Mwami Davida nzyaakeelede kulembulula alimwi akubala, alimwi ino wakalimvwa buti kumakani aaya?

5 Ino muyeeya kuti ncinzi cakali kuyandika kuli Davida ciindi naakaba mwami wa Israyeli? Ee, wakeelede kulembulula mabbuku aakusaanguna aamu Bbaibbele osanwe. (Matalikilo, Kulonga, Levitiko, Myeelwe alimwi a Deuteronomo). Amuyeeye buyo mbuli mbwakalimvwa Davida mumizeezo alimwi amumoyo ikubelesyegwa kulemba bbuku lya Mulawo kabelesya meso alimwi amaanza aakwe. Kulibonya kuti, Musa alimwi wakalemba bbuku lya Jobu alimwi a Intembauzyo 90 a 91. Sena Davida wakaalemba aalo mabbuku aaya? Ambweni wakacita oobo. Alimwi weelede kuti wakalijisi mabbuku aa Joshua, Babetesi alimwi a Rute. Aboobo, mulakonzya kubona kuti Mwami Davida nzinji zyakeelede kubala mu Bbaibbele alimwi akuzibikka mumizeezo. Alimwi mulijisi kaambo kakukonzya kusyomena kuti mbwaakacita oobu nomulanga mbwaakaamba kujatikizya Mulawo wa Leza sunu uujanika ku Intembauzyo 19:7-11.

6. Ino mbuti mbotukonzya kusinizya kuti Jesu awalo wakali kwaayandisya Magwalo mbubwenya mbuli Davida syaanyinakulu?

6 Davida Mupati Jesu, Imwanaa Davida wakabutobela bubambe mbubwenya oobu. Cakali ciyanza buya kuli Jesu ikuunka kucikombelo amvwiki. Okuya wakali kumvwa Magwalo kaabalwa alimwi akupandululwa. Kunze lyaboobo, ciindi cimwi Jesu lwakwe wakabala cakupozya naa cakumvwika kubuleya kuzwa mu Jwi lya Leza alimwi akupandulula. (Luka 4:16-21) Mulakonzya kubona mbuli mbwaakalaazyi Magwalo. Amubale buyo zibalo zyamakani mabotu mubone Jesu mbwaakali kwaamba kanjikanji kuti “kulilembedwe” alimwi munzila imwi wakali kuzigama buya zibeela zimwi zyamu Magwalo. Mucikozyanyo, mu Mulumbe wakwe waa Mulundu kweelana ambuli mbokulembedwe a Matayo, Jesu wakali kuzubulula kuzwa mu Magwalo aa Cihebrayo ziindi zili 21.—Matayo 4:4-10; 7:29; 11:10; 21:13; 26:24, 31; Johane 6:31, 45; 8:17.

7. Ino mbuti Jesu mbwaakaliindene abasololi babukombi?

7 Jesu wakalutobela lulayo luli kubbuku lya Intembauzyo 1:1-3 lwakuti: “Ngusicoolwe uuteendi mululayo lwababi, . . . pele ulakondelwa Mulao wa-Jehova, amulao wakwe ulauyeeya lyoonse masiku asikati. . . . Zyoonse nzyacita ziyooba acoolwe.” Elo kaka eeci cakaliindenyi abwakali basololi bacikombelo bamumazuba aakwe, balo ‘ibakakkede acuuno ca Musa, pele bakali kuunduluzya naa kutabikkila maano mulawo wa Jehova’!—Matayo 23:2-4.

8. Ino nkaambo nzi ncocatakali kubagwasya basololi ba Juda ikubala alimwi akwiiya Bbaibbele?

8 Nokuba boobo, bamwi balakonzya kukopana acibalo cimwi calo cilibonya mbuli kuti Jesu wakali kutyompya bantu kwiiya Bbaibbele. Kubbuku lya Johane 5:39, 40, tubala makani Jesu ngaakaambila bantu bamwi naakacili anyika aakuti: “Mulalangisya Magwalo nkaambo mweezeezya kuti mulijisi buumi ubutamani mulingao, ngangao aandilungulula. Pele mwakaka kuza kulindime kuti mube abuumi.” Kwiinda mukwaamba boobu, Jesu tanaakali kutyompya baswiilizi bakwe ba Juda ikwiiya Magwalo pe. Muciindi caboobo, wakali kuyubununa buyo kujatikizya kutasinizya kwabo alimwi akutasitikila mukucita boobo. Bakalizyi kuti Magwalo alakonzya kubasololela kubuumi butamani, pele Magwalo ngaonya ngobakali kulingaula alimwi akali kukonzya kubasololela kuli Mesiya, Jesu. Nokuba boobo, tiibakamuzumina pe. Ikwiiya kwabo tiikwakabagwasya nkaambo tiibakalisinizyide alimwi tiibakali kukonzya kuyiisyigwa pe.—Deuteronomo 18:15; Luka 11:52; Johane 7:47, 48.

9. Ino ncikozyanyo nzi baapostolo alimwi basinsimi bakusaanguna ncobakatondezya?

9 Elo kaka ciimo eeci cakaliindene acabasikwiiya ba Jesu kubikkilizya abaapostolo! Bakali kwiiya ‘magwalo aasalala aakali kukonzya kusongwaazya muntu mukufwutulwa.’ (2 Timoteo 3:15) Kwiinda mukucita boobu, bakakozyanya abasinsimi bansiku ibakali “kuyandaulisya aku[vwuntauzya].” Ikuvwuntauzya ooko basinsimi aabo nkobakacita kwiina nobakainda kujata bubi kwiiya mumyezi misyoonto naa mwaka buyo pe. Imwaapostolo Petro waamba kuti, ‘bakazumanana kuyandisya kuzyiba’ ikapati kujatikizya Kristo alimwi abulemu bujatikizyidwe mumulimo wakwe wakufwutula bantu. Mulugwalo lwakwe lwakusaanguna, Petro wakazubulula kuzwa mumabbuku aa Bbaibbele aali kkumi ziindi zili 34.—1 Petro 1:10, 11.

10. Ino nkaambo nzi umwi aumwi wesu nceelede kuyandisya kwiiya Bbaibbele?

10 Aboobo cilasalala kuti, ikwiiya Jwi lya Leza kabotu-kabotu wakali mulimo wabami ba Israyeli yansiku. Jesu wakabutobela bubambe oobu. Alimwi ikuliiya kwakacitwa abaabo ibakali kulangilwa kuyoolelaa Kristo kujulu kabali bami. (Luka 22:28-30; Ba-Roma 8:17; 2 Timoteo 2:12; Ciyubunuzyo 5:10; 20:6) Ibubambe oobu bwabami bulayandika kapati kubantu boonse sunu balangila zintu zibotu anyika mubweendelezi bwa Bwami.—Matayo 25:34, 46.

Iciyandika Kucitwa Abami Alimwi Andinywe

11. (a) Ino nintenda nzi iiliko ku Banakristo caboola kukwiiya? (b) Ino mibuzyo nzi njitweelede kulibuzya?

11 Tulakonzya kusinizya alimwi cakusyomeka ikuti umwi aumwi wa Banakristo wakasimpe weelede kulilanga-langa Ibbaibbele. Eeci tacili cintu ciyandika buyo nomwiiya Ibbaibbele ciindi cakusaanguna a Bakamboni ba Jehova pe. Umwi aumwi weelede kukanza ikutaba mbuli bwakali bantu bamwi bamumazuba aakali kupona mwaapostolo Paulo, balo mukaindi kafwaafwi buyo ibakatolwaala kwiiya Bbaibbele. Bakaiya buyo “majwi aamilao mitete yakusaanguna njakatwaambila Leza.” Mbuli “makani aakusaanguna aa-Kristo.” Aboobo tiibakazumanana kwiiya pe, eelyo ‘tiibakayaambele mumakani aabupati.’ (Ba-Hebrayo 5:12–6:3) Tulakonzya kulibuzya kweelana amakani aaya kuti: ‘Ino ciiyo cangu cakwiiya Jwi lya Leza ndicibona buti kufwumbwa naa ndakatalika ino-ino kuyanzana ambungano ya Banakristo naa ndili wakaindi? Paulo wakapailila kuti ‘Banakristo bamumazuba aakwe bakomene lyoonse mumakani aakuzyiba Leza.’ Sena andime ndilalitondezya kuti mbondilombozya oobo?’—Ba-Kolose 1:9, 10.

12. Ino nkaambo nzi ncokuyandika kuzumanana kuyandisya Jwi lya Leza?

12 Icintu ciyandika kapati kutegwa mube aciyanza cibotu cakwiiya nkukomezya luyandisyo ku Jwi lya Leza. Ibbuku lya Intembauzyo 119:14-16 lilakubikka antangalala kucita boobo lyoonse, ikuyeeya kujatikizya Jwi lya Leza munzila iigwasya kakuli njenzila iikonzya kumuletela luyandisyo kuli ndilyo. Alimwi eeci cilayandika kapati kumuntu woonse kufwumbwa naa wakkala ciindi cilamfwu buti kali Munakristo. Ikukankaizya kaambo aaka, amuyeeye cikozyanyo ca Timoteo. Nokuba kuti ooyu mwaalu Munakristo wakali kubeleka kale kali “silumamba mubotu wa-Kristo Jesu,” Paulo wakamukulwaizya kuba muntu “uupandulula makani aalusinizyo mbukweelede.” (2 Timoteo 2:3, 15; 1 Timoteo 4:15) Masimpe, ‘ikulisongwaazya’ kulabikkilizya akubaa ziyanza zibotu zyakwiiya.

13. (a) Ino mbuti ciindi cilamfwu cakwiiya Bbaibbele mbocikonzya kujanwa? (b) Ino nkubambulula kuli buti nkomukonzya kucita nywebo kutegwa mujane ciindi cakwiiya?

13 Intaamo iyandika kutegwa mube aciyanza cibotu cakwiiya nkubikka ciindi aambali lyoonse cakwiiya Bbaibbele. Ino mwali kucita buti lyoonse mumakani aaya? Kufwumbwa naa bwiinguzi bwanu mbwamasimpe buti, sena muyeeya kuti mulakonzya kugwasyigwa kwiinda mukubelesya ciindi cilamfwu muciiyo canu? Mulakonzya kwaamba kuti, ‘ino inga ndacijana kuli ciindi cakucita boobo?’ Ibamwi bayungizya ciindi cabo kutegwa bayaambele mukubala Bbaibbele kwiinda mukufwambaana kubuka ciindi camafwumofwumo. Balakonzya kubala Ibbaibbele kwamaminiti aali 15 naa kubala zimwi zijatikizya makani aaciiyo cabo. Inzila aimbi, ino mbuti kuti mwaubambulula mulongo wanu mumvwiki? Mucikozyanyo, ikuti kamuli aciyanza cakubala muteende mazuba manji naa kuswiilila makani aacipekupeku, sena inga cakonzyeka kutazicita zintu eezyi buzuba bomwe buyo amvwiki? Mulakonzya kububelesya buzuba oobu ikwiiya Bbaibbele. Ikuti mwaindwa makani buzuba bomwe kutegwa mubelesye maminiti aatandila ku 30 naa aasika aawo kuciiyo canu, mulakonzya kuyungizya ciindi cisika kumawoola aali 25 mumwaka oonse. Amuyeeye buyo lugwasyo ndomukonzya kujana mumawoola aali 25 aayungizyidwe kukubala naa kwiiya Bbaibbele! Muzeezo aumwi ngooyu: Mumvwiki iitobela, amulange-lange milimo yanu kumamanino kwabuzuba buli boonse. Amubone naa kuli cintu ncomukonzya kuleka kucita naa kucesya ciindi kutegwa mujane ciindi cilamfwu cakubala naa kwiiya Bbaibbele.—Ba-Efeso 5:15, 16.

14, 15. (a) Ino nkaambo nzi ncotweelede kulibikkila mbaakani caboola kumakani aaciiyo cesu? (b) Ino nimbaakani nzi ziyandika mumakani aakubala Bbaibbele?

14 Ino ncinzi cikonzya kupa kuti kwiiya cibe cintu cuuba-uba alimwi cimukondelezya? Nimbaakani. Ino nimbaakani nzi zigwasya nzyomukonzya kulibikkila? Kubantu banji, imbaakani yakusaanguna njakulombozya kumanizya kubala Bbaibbele mbolizulwa. Ambweni noliba lino mwakalibala kale Ibbaibbele muzibeela-beela alimwi akugwasyigwa andilyo. Sena lino tamukonzyi kukanza kubala Bbaibbele mbolizulwa? Kutegwa mukonzye kucita boobo, mulakonzya kutalika kubala buyo mabbuku aa Makani Mabotu aali one, eelyo kutobele mbaakani yabili yakubala Magwalo woonse aa Banakristo aa Cigiliki. Mbomwajanina buyo lugwasyo akukkalwa moyo, imbaakani iimbi ilakonzya kuba yakuzumanana kubala mabbuku aakalemba Musa alimwi amabbuku aamakani aansiku kubikkilizya bbuku lya Esita. Ikuti mwacita oobo, muyoobona kuti cilakonzyeka kulibala Bbaibbele lyoonse. Imukaintu umwi iwakaba Munakristo kajisi myaka yakuzyalwa iili 65, wakalemba kucivwumbyo ca Bbaibbele lyakwe mocili mukati ideeti naakatalika kulibala alimwi anaakalimanizya lyoonse. Lino wakalibala kale Bbaibbele ziindi zili musanu! (Deuteronomo 32:45-47) Muciindi cakulibalila amuncini wakkompyuta naa aacipepa cakasimbwa buya, wakali kulibala buya kalijisi mumaanza.

15 Ibamwi ibakalibala kale Bbaibbele lyoonse balabweza ntaamo azimbi izyakucita kuti ikwiiya kwabo kakuzumanana kubaampindu alimwi akubagwasya. Nzila imwi nkwiinda mukusala makani aayanda kuyiigwa kamutana talika kubala ibbuku lya Bbaibbele litobela. Mubbuku lyakuti “All Scripture Is Inspired of God and Beneficial” alimwi alya Insight on the Scriptures, muntu ulakonzya kujana makani mabotu aajatikizya zyansiku, bubambe alimwi alugwasyo lulangilwa kujanika kuzwa kubbuku limwi alimwi lya Bbaibbele. *

16. Ino nzikozyanyo nzi nzyotuteelede kutobela caboola kumakani aakwiiya Bbaibbele?

16 Ciindi nomubala, tamweelede kucita mbuli mbobacita basikwiiya Bbaibbele banji pe. Nibabala babikkila buyo maano kukulanga-langa zibalo mbuli kuti Ibbaibbele lyakalembwaa bantu balya maila. Bamwi baamba kuti kuli buya bantu ibeelede kubala bbuku lya Bbaibbele limwi alimwi naa kuyeeyela makanze aakwe alimwi akweezyeezya mbwaakali kuzibona zintu mulembi wabbuku limwi alimwi. Icikonzya kutobela akaambo kakuyeeya kuli boobo, cilakonzya kupa kutalika kubona mbuli kuti Ibbaibbele ndibbuku buyo lyamakani aansiku naa mabbuku aa Bbaibbele kwaabona kuti atondezya buyo nzila zyakuyubununa naa kusumpula bukombi. Bamwi basikwiiya babikkila buyo maano kapati kukwiiya mabala mbuli basikwiiya mabala naa musyobo wamabbuku aa Bbaibbele. Balabikkila maano kapati kukwiiya mabala nkwaakali kuzwida alimwi akutondezya bupanduluzi bwamu Cihebrayo alimwi amu Cigiliki muciindi cakubona mbuli ncowaamba mulumbe wa Leza. Sena muyeeya kuti ikucita boobo kulakonzya kutupa kuyaambele alimwi akubaa lusyomo lukulwaizya kucita zintu?—1 Ba-Tesalonika 2:13.

17. Ino nkaambo nzi Ibbaibbele ncotweelede kulibona kuti lilijisi mulumbe wabantu boonse?

17 Sena nzyobaamba basikwiiya zilamvwika? Sena masimpe kuti ibbuku limwi alimwi lijisi buyo kaambo kapati komwe naa kuti lyomwe buyo lyakalembelwa nkamu yabantu bamwi? (1 Ba-Korinto 1:19-21) Ibwini mbwakuti, imabbuku aali mu Jwi lya Leza alijisi mpindu iitamani kubantu bamisela yoonse alimwi abukkale bwiindene-indene. Nokuba kuti ibbuku lilakonzya kuti lyakalembelwa muntu omwe buyo mbuli Timoteo, Tito naa kukabunga kabantu kukagama mbuli bana Galatiya naa bana Filipi, toonse buyo tulakonzya alimwi tuleelede kwaayiya mabbuku aayo. Alayandika kapati kulindiswe toonse alimwi ibbuku lyoonse lilakonzya kuti kalibandika mitwe minji alimwi akugwasya bantu banji kapati. Inzya, imulumbe wa Bbaibbele ulayandika kubantu boonse ibali munyika, eeci cilakonzya kutugwasya kumvwisya ikaambo mulumbe ooyu ncowakasanduludwa mumilaka yabantu banji ibali munyika yoonse.—Ba-Roma 15:4.

Mbolikonzya Kumugwasya Alimwi Abantu Bambi

18. Nomubala Jwi lya Leza, ino ncinzi ncomweelede kuyeeyesya?

18 Mbomuyaabwiiya, muyoojana kuti cilagwasya kapati kuyandaula lumvwisyo lwa Bbaibbele alimwi akusola kubona twaambo toonse tujatikizyidwe mbotuswaangenyi. (Tusimpi 2:3-5; 4:7) Jehova nzyayubunude kwiinda mu Jwi lyakwe ziliswaangenyi kapati amakanze aakwe. Aboobo nomubala, amusole kuswaanganya twaambo twabwini alimwi alulayo lujatikizya makanze aayo aa Leza. Mulakonzya kuyeeyesya kujatikizya mbuli cintu cakacitika, muzeezo umwi naa businsimi mbobuswaangenyi amakanze aa Jehova. Amulibuzye kuti: ‘Ino eeci cindaambila nzi kujatikizya Jehova? Ino eeci ciswaangenyi buti amakanze aa Leza aali mukuzuzikizyigwa kwiinda mu Bwami bwakwe?’ Alimwi mulakonzya kuyeeyesya kuti: ‘Ino mbuti mbondikonzya kwaabelesya makani aaya? Sena inga ndaabelesya kuyiisya bantu bamwi naa kulaya bantu bamwi kwiinda mukubelesya Magwalo?’—Joshua 1:8.

19. Ino nguni uukonzya kugwasyigwa ciindi nomuluuda bantu bamwi nzyomwakaiya? Amupandulule.

19 Ikuyeeya kujatikizya bantu abamwi kulakonzya kuba cibeela acimbi cigwasya. Kwiinda mukubala alimwi akwiiya Bbaibbele kwenu, muyoomvwisya makani manji kapati alimwi akutalika kuzilanga zintu munzila mpya. Amusoleke kwaabikkilizya makani aali boobu mumibandi iiyaka njomubandika abamukwasyi wanu alimwi abantu bamwi buyo. Ikuti kamucita oobo muciindi ceelede alimwi cakutaciindilizya, imibandi iili boobo kakunyina akudooneka ilakonzya kugwasya. Ikuluula cakusinizya alimwi cabusungu kujatikizya cibeela cimwi ncomwakajana kuti cilakondelezya kulakonzya kupa kuti makani ali boobo akondelezye kubantu bamwi. Kunze lyaboobo, ayoomugwasya kapati nywebo kumugama. Munzila nzi? Basyaabupampu bakabona kuti muntu ulakonzya kuziyeeya kabotu zintu nzyaakaiya naa nzyaakabala ikuti wazibelesya noziciliko mumizeezo yakwe, kazibelesya cakwiinduluka-induluka ciindi naziluula kubantu bamwi. *

20. Ino nkaambo nzi ncocigwasya kubala Bbaibbele cakwiinduluka-induluka?

20 Kufwumbwa ciindi nomubala bbuku lya Bbaibbele, muyooyiya makani mapya. Muyookondwa azibalo zimwi kaindi zyatakali kumukonda. Muyootalika kuzimvwisya kapati zibalo eezyo. Eeci ceelede kukankaizya kuti muciindi cakwaabona kuti mabbuku aabantu balya maila, imabbuku aa Bbaibbele ndubono luyandika kapati kulindinywe lwakwiinduluka kwiiya lyoonse kutegwa mugwasyigwe. Amuyeeye buyo mbuli Mwami Davida wakeelede “[kubala] majwi aalyo mazuba oonse aabuumi bwakwe.”

21. Ino ndugwasyo nzi ndomukonzya kulangila kuzwa kukuyungizya kwiiya Jwi lya Leza?

21 Inzya, aabo ibajana ciindi cakwiiya Bbaibbele cakusinizya balagwasyigwa kapati. Balajana lubono lwakumuuya alimwi abusongo. Icilongwe cabo a Leza cilayuma kapati akukomena. Alimwi balaba bantu basyomwa kapati mumukwasyi, kubanyina alimwi abacizi mumbungano ya Banakristo alimwi akuli baabo ibalangilwa kuba bakombi ba Jehova.—Ba-Roma 10:9-14; 1 Timoteo 4:16.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 15 Aaya mabbuku aagwasya kwiiya alamwaigwaa Bakamboni ba Jehova alimwi alajanika mumilaka minji.

^ munc. 19 Amubone Ngazi Yamulindizi yamu August 15, 1993 mapeeji 13-14 yamu Chichewa.

Sena Muciyeeyede?

• Ino ncinzi ibami bamu Israyeli ncobakeelede kucita?

• Ino Jesu alimwi abaapostolo bakapa cikozyanyo cili buti cijatikizya kwiiya Bbaibbele?

• Ino nkubambulula zintu kuli buti nkomukonzya kucita kutegwa muyungizye ciindi caciiyo canu?

• Ino mweelede kutalika kwiiya Jwi lya Leza kamujisi mizeezo iili buti?

[Mibuzyo yaciiyo]

Kabbokesi kali apeeji 11]

“Mumaanza Eesu”

“Ikuti katuyanda . . . konkodansi ya Bbaibbele, kwiina cibelesyo cibotu cakubelesya kwiinda Internet. Pele kuti kamuyanda kubala Bbaibbele kutegwa muliiye buya, amuyeeyesye kujatikizya ndilyo, tweelede kuti katulijisi buya mumaanza eesu nkaambo eeyo njenzila ilikke nolikonzya kutunjila mumizeezo alimwi amumoyo yesu.”—Gertrude Himmelfarb professor wakalyookezya mumulimo wakwe ku City University ku New York.