Skip to content

Skip to table of contents

Ikukulwaizyigwa ‘Amilimo Mipati ya Leza’

Ikukulwaizyigwa ‘Amilimo Mipati ya Leza’

Ikukulwaizyigwa ‘Amilimo Mipati ya Leza’

“Twabamvwa balaamba milimo mipati ya-Leza mumyaambo yesu.”—INCITO 2:11.

1, 2. Ino ncintu nzi cigambya cakacitika ku Jerusalemu ilya Pentekoste mu 33 C.E.?

BUZUBA bumwi kumamanino kwamupeyo wamumwaka wa 33 C.E., icintu cimwi cigambya cakacitikila nkamo yabasikwiiya ba Jesu Kristo yabaalumi alimwi abamakaintu, balo ibakabungenyi balikke muŋanda iimwi mu Jerusalemu. “Ndilyonya kwakazwa mujulu muzunzumina mbuli guwo ilyuungisya, wakazuzya ŋanda yoonse mobakakede. Kwakabasikila milaka; iili mbuli mulilo, . . . Boonse bakazyula Muuya Uusalala, batalika kwaamba myaambo imbi.”—Incito 2:2-4, 15.

2 Inkamo mpati yakabungane kumbele muŋanda. Akati kabo kwakali ba Juda bakazyalilwa kunze aacisi cabo, “bantu basyomi” bakaboolede ku Jerusalemu kuzikusekelela pobwe lya Pentekoste. Bakagambwa nkaambo bakamvwa basikwiiya kabaambaula mumilaka yabo kujatikizya “milimo mipati ya-Leza.” Ino inga baamba buti milaka eeyo kayi kakuli boonse bakali bana Galilaya?—Incito 2:5-8, 11.

3. Ino mmulumbe nzi mwaapostolo Petro ngwaakaamba kubantu bakajanika ku Pentekoste?

3 Umwi wabana Galilaya aabo wakali mwaapostolo Petro. Wakapandulula kuti mumvwiki zisyoonto buyo zyakaindide, Jesu Kristo wakajaigwa abantu bataluleme. Nokuba boobo, Leza wakamubusya Mwanaakwe kulufwu. Kumane boobo, Jesu wakalibonya kuli basikwiiya bakwe kubikkilizya akuli Petro alimwi abamwi buyo ibakaliko ciindi eeco. Kakwiindide buyo mazuba aali kkumi, Jesu wakaunka kujulu. Walo ngowakatila muuya uusalala aali basikwiiya bakwe. Sena eeci kuli ncocakali kupandulula kuli baabo ibakali kusekelela pobwe lya Pentekoste? Inzya buya. Ilufwu lwa Jesu yakaba njenzila yakapa kuti balo balekelelwe zibi zyabo alimwi akutambula “cipego ca-Muuya Uusalala” ikuti naa batondezya lusyomo mulinguwe. (Incito 2:22-24, 32, 33, 38) Ino mbuti aabo bakali kulangilila mbobakacita kujatikizya “milimo mipati ya-Leza” njobakamvwa? Alimwi ino mbuti cibalo eeci mbocitugwasya kubona mbouli mupati mulimo wesu kuli Jehova?

Bakakulwaizyigwa Kubweza Ntaamo!

4. Ino mbusinsimi nzi bwa Joeli bwakazuzikizyigwa mubuzuba bwa Pentekoste mu 33 C.E.?

4 Mbobakatambuda buyo muuya uusalala, basikwiiya ibakali mu Jerusalemu kunyina nobakasowa ciindi pe, bakatalika kukambaukila bamwi makani mabotu aalufwutuko, kutalikila kunkamo eeyo yakabungenyi cifwumofwumo mubuzuba oobo bwa Pentekoste. Ikukambauka ooku kwakazuzikizya businsimi bumwi ibwakalembwa myaanda yamyaka iili lusele a Joeli mwanaa Petueli bwakuti: “Njootila Muuya wangu abantu boonse. Bana banu balombe abasimbi bayoosinsima, banene banu bayoolota ziloto, abaalumi banu banike bayoobona zilengaano. Abalo [babelesi baalumi abakaintu] njoobatilila Muuya wangu. . . . kabutanasika buzuba bwa-Jehova obo bupati buyoosya.”—Joeli 1:1; 2:28, 29, 31; Incito 2:17, 18, 20.

5. Ino mmuunzila nzi Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna mbobakasinsima? (Amubone bupanduluzi buyungizyidwe.)

5 Sena eeci cakali kupandulula kuti Leza wakali kuzoobusya basinsimi boonse, ibanakazi alimwi abaalumi mbuli Davida, Joeli alimwi a Debora akubabelesya kusinsima zintu zili kumbele? Peepe. ‘Ibana basankwa alimwi abasimbi, babelesi basankwa alimwi abamakaintu’ Banakristo bakali kuzoobelesyegwa kuti basinsime, nkaambo bakali kuzookulwaizyigwa amuuya wa Jehova kuti baambilizye “milimo mipati” ya Jehova njaakacita alimwi ayeeyi njayakucita. Eelyo bakali kuzoobeleka kabali zyaambaudo zya Mumpatikampatila. * Pele, ino mbuti nkamo eeyo mboyakacita?—Ba-Hebrayo 1:1, 2.

6. Ciindi nobakamvwa makani aa Petro, ino bantu bakali munkamo ncinzi ncobakakulwaizyigwa kucita?

6 Ibantu nobakamvwa bupanduluzi bwa Petro, bunji bwabo cakabapa kubweza ntaamo. ‘Bakaatambula makani aakwe amoyo woonse,’ eelyo ‘bakabbapatizyigwa, mbubonya buzuba oobo kwakayungizyigwa bantu batiikabe myaanda iili makumi otatwe.’ (Incito 2:41) Mbobakali ba Juda beni-beni kubikkilizya abasandule, bakalijisi kale luzibo lwantalisyo lwamu Magwalo. Iluzibo oolo kubikkilizya alusyomo ndobakaiya kuli Petro, zyakapa kuti cikonzyeke kubbapatizyigwa “muzina lya-Taata alya-Mwana alya-Muuya Uusalala.” (Matayo 28:19) Nobakamana kubbapatizyigwa “bakacilisungweede mukwiisya kwabaapostolo.” Alimwi bakatalika kwaambila bantu bamwi kujatikizya lusyomo lwabo lupya. Inzya, “mazuba woonse bakali kusungweede amoyo omwe muntempele, . . . balalumba Leza akukonda bantu boonse.” Akaambo kamulimo ooyu wakucita bukamboni, “Mazuba amazuba [Jehova] wakabayungi[zya] abo aba[ka]li kufutulwa.” (Incito 2:42, 46, 47) Imbungano zya Banakristo zyakatalisyigwa mumasena manji oomo mwakali kukkala basyomi aaba bapya. Kakunyina kudooneka, ikuyungizyigwa ooku kwakacitika akaambo kakuti abalo bakagwasyilila aasyoonto akaambo kabusungu bwabo mukukambauka “Makani Mabotu” ciindi nobakapiluka kuminzi yabo.—Ba-Kolose 1:23.

Ijwi lya Leza Lilijisi Nguzu

7. (a) Ino ncinzi ciletelezya bantu kumbunga ya Jehova mazubaano? (b) Ino ncinzi citondezya kuti bantu balakonzya kuyungizyigwa mwalanga mumuunda wanyika yoonse alimwi awakooko nkomuzwa? (Amubone bupanduluzi buyungizyidwe.)

7 Ino mbuti kujatikizya baabo ibayandisya ikuba babelesi ba Leza mazubaano? Abalo bayandika kwiiya Jwi lya Leza kabotu-kabotu. Mbobayaabwiiya, balazyiba kuti Jehova ngu Leza “siluzyalo asibuuya uutafwambi kukalala, uuzwide luse alusyomo.” (Kulonga 34:6; Incito 13:48) Balaiya kujatikizya bubambe bwa Jehova bwacinunuzyo kwiinda muli Jesu Kristo, uulaa bulowa bwakatilwa ibujisi nguzu zyakukonzya kusalazya zibi zyabo zyoonse. (1 Johane 1:7) Alimwi balalumba akaambo kakuti balazyiba kujatikizya makanze aa Leza aajatikizya “kubuka kwabafu, akwabaluleme akwabataluleme.” (Incito 24:15) Ikuyanda yooyo Wakacita “milimo mipati” kulanjila mumyoyo yabo, aboobo balakulwaizyigwa kukambauka bwini oobu buyandika kapati. Eelyo balalyaaba, balaba babelesi ba Leza babbapatizyidwe alimwi akuzumanana “kuya bukomena lyoonse mumakani aakuziba Leza.” *Ba-Kolose 1:10b; 2 Ba-Korinto 5:14.

8-10. (a) Ino mbuti cakacitikila mukaintu umwi Munakristo mbocitondezya kuti Jwi lya Leza “lili anguzu”? (b) Ino makani aaya amuyiisya nzi kujatikizya Jehova alimwi ambweendelezya babelesi bakwe? (Kulonga 4:12)

8 Iluzibo babelesi ba Leza ndobajana kuzwa mukwiiya Bbaibbele taluli lwaatala buyo pe. Iluzibo luli boobu lulabakulwaizya, lulacinca mizeezo yabo alimwi akuzumanana kupona kweelana aluzibo oolo. (Ba-Hebrayo 4:12) Mucikozyanyo, mwanakazi umwi wazina lya Camille wakanjizyigwa mulimo wakulanganya bantu bacembeede. Umwi wabaabo mbaakali kulanganya wakali Martha, uumwi wa Bakamboni ba Jehova. Mbwaanga Martha wakali muntu uusondokede, wakali kuyandika kulanganya lyoonse. Wakali kuyandika kuyeezya kulya nokuba kumena cakulya buya. Nokuba boobo, kuli cintu comwe cakakkalilide mumizeezo ya Martha kweelana ambotutiibone.

9 Buzuba bumwi, Martha wakabona Camille kalila akaambo kamapenzi ngaakajisi. Martha wakamukumbatila Camille akumulomba kuti baiye Bbaibbele anguwe. Pele, sena muntu uusondokede mbuli Martha inga wakonzya kusololela ciiyo ca Bbaibbele? Inzya, wakali kukonzya! Nokuba kuti taakacili kuyeeya kabotu, Martha kunyina naakamuluba Leza wakwe; nokuba kuluba kasimpe kayandika kapati nkaakayiya mu Bbaibbele. Ciindi nobakali kwiiya, Martha wakaambila Camille kuti abale muncali umwi aumwi, Magwalo aatondezyedwe, abale mubuzyo uuli aansi lyapeeji, eelyo akwiingula. Bakazumanana kucita oobu kwaciindi cili mbocibede nokuba kuti Martha wakalijisi mpagolela, pele Camille wakayaambele mukujana luzibo lwamu Bbaibbele. Martha wakabona kuti Camille wakeelede kuyanzana abantu bamwi ibayandisya kubelekela Leza. Akaambo kakuyeeya boobo, Martha wakapa Camille deleensi alimwi amabbusu kutegwa akasame kabotu ciindi aakujanika kumuswaangano ciindi cakusaanguna ku Ŋanda ya Bwami.

10 Camille wakakulwaizyigwa aluyando ndwakajisi Martha, icikozyanyo cakwe cibotu alimwi alusyomo lwakwe. Wakasinizya kuti nzyaakali kusola kumuyiisya Martha kuzwa mu Bbaibbele zyakali kuyandika kapati, nkaambo Martha wakalizilubide zintu zinji kapati, pele nzyaakayiya kuzwa mu Magwalo kunyina naakaziluba pe. Kumbele, iciindi Camille naakalonzyegwa kutegwa akabelekele kumbi, wakayeeya kuti eeci ncicakali ciindi cibotu cakuti abweze ntaamo. Kwaciindi cakusaanguna, wakanjila mu Ŋanda ya Bwami kasamide deleensi alimwi amabbusu akamupa Martha akulomba kuti ayiisyigwe Bbaibbele. Camille wakayaambele kapati, eelyo wakabbapatizyigwa.

Bakakulwaizyigwa Kutondezya Zyeelelo zya Jehova

11. Kunze lyakuba basungu mumulimo wakukambauka, ino mbuti mbotukonzya kutondezya kuti twakulwaizyigwa amulumbe wa Bwami?

11 Mazubaano kuli Bakamboni ba Jehova bainda kutuulunzuma ituli cisambomwi, ibali mbuli Martha alimwi abali mbuli Camille ibakambauka “Makani Mabotu aa-Bwami” munyika yoonse. (Matayo 24:14; 28:19, 20) Mbubwenya mbuli Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna, bali kulwaizyidwe kapati a “milimo mipati ya-Leza.” Balalumba kujana kuti balaitwa azina lya Jehova alimwi akuti watila muuya wakwe alimbabo. Eelyo balasolekesya ‘kweenda munzila iiyelede cakubotezya Mwami Jehova,’ kabatobela zyeelelo zyakwe mubukkale bwabo boonse. Azimwi zintu ziyandika kapati zilabikkilizya akulemeka zyeelelo zya Leza zijatikizya kusama alimwi akulibamba.—Ba-Kolose 1:10a; Tito 2:10.

12. Ino ndulayo nzi lugaminina lujatikizya nsamino alimwi akulibamba ilulembedwe kulugwalo lwa 1 Timoteo 2:9, 10?

12 Inzya, Jehova wabikka zyeelelo zijatikizya mbuli mbotweelede kulibonya. Imwaapostolo Paulo wakatondezya zimwi zyazintu zyayanda kujatikizya makani aaya. “[Ndilombozya kuti] abalo bakaintu kabanga kabasama cakulibombya mbubonya mbokweelede, babe aciwa cibotu. Lusakatilo ndobalisakatizya talweelede kuba lwakupesa masusu akusama ingolida neziba ingale naaba malogwe aaulwa mali manjimanji, luleelede kuba lwakusama milimo mibotu, mbubonya mbobeelede bakaintu bana-Leza.” * Ino ncinzi ncotwiiya kuzwa kumajwi aaya?—1 Timoteo 2:9, 10.

13. (a) Ino ‘kusama cakulibombya mbubonya mbokweelede’ cipandulula nzi? (b) Ino nkaambo nzi ncotwaambila kuti zyeelelo zya Jehova tazikatazyi kutobela?

13 Majwi aa Paulo atondezya kuti Banakristo beelede ‘kusama cakulibombya mbubonya mbokweelede.’ Tabeelede kuba bayamba naa basimatombe pe. Mubwini, muntu woonse nobaba bacete balakonzya kusika azyeelelo zibotu kwiinda mukubona kuti zyakusama zyabo tazijisi tombe alimwi zilibonya kabotu. Mucikozyanyo, amwaka Bakamboni kucisi cimwi cili ku South America baleenda kwamakkilomita manji muzisaka-saka alimwi akweenda amato kwamawoola manji kutegwa bakajanike kumuswaangano wacooko. Ikanjikanji muntu uumwi ulakozya wawida mumulonga naa kuzapudwa zyakusama azisamu zyamamvwa mucisaka ciindi nobali mulweendo oolu. Aboobo, ciindi aaba basimuswaangano nobasika kubusena buyoocitilwa muswaangano, baboneka kuba bantu basimatombe. Eelyo balatalika kusuma nkopela, maziipu, kucapa zisani zyabo alimwi akuziccisa eezyo nzyobayanda kuti bakasame lyamuswaangano. Balacikkomanina coolwe cakutambwa kuti balide atafwule lya Jehova, aboobo bayanda kuti kabasamide kabotu.

14. (a) Ino cipandulula nzi kusama ‘cabulemu alimwi cakulibombya’? (b)Ino kusama kutondezya kuba ‘muntu uuyoowa Leza’ kubikkilizya nzi?

14 Paulo wakayungizya kuti tweelede kusama ‘cabulemu alimwi cakulibombya.’ Eeci caamba kuti kusama kwesu takweelede kuba kwakulisumpula, kusama buteelede, ikukonzya kubusya muzeezo wakoonana, ikutondezya zizyo zyamubili zyeelede kusiswa naa kuciindilizya kusama zisani zyamisyobo mipya. Kunze lyaboobo, tweelede kusama munzila iitondezya ‘kuyoowa Leza.’ Eeci citupa kuti tukkale ansi akuyeeya, sena tabusi oobo na? Eeci tacaambi kuti nkusama buyo kabotu ciindi notuli kumiswaangano yambungano, mpoonya akucileka kubikkila maano ciindi notutali nkuko. Mbotuboneka lyoonse bweelede kutondezya kuti tulibakombi alimwi tulalilemeka nkaambo tuli Banakristo alimwi tuli babelesi ciindi coonse. Eeci caamba kuti zisani nzyotusama kumilimo alimwi akucikolo zileelela kumulimo ngotuyanda kubeleka. Nokuba boobo, tuleelede kusama bweelede alimwi cabulemu. Ikuti naa nsamino yesu kaitondezya ilusyomo ndotujisi muli Leza, tacikatuyumini kupa bumboni bwamukwiizya akaambo kakuyoowa kusampuka akaambo kambotuboneka.—1 Petro 3:15.

‘Mutayandisyi Nyika’

15, 16. (a) Ino nkaambo nzi kapati ncotutayandiki ikutobela nyika caboola kumakani aakusama akulibamba? (Johane 5:19) (b) Ino nkaambo nzi kapati ncotuteelede kutobela nzila zipya zyakusama akulibamba?

15 Ilulayo ilupedwe kulugwalo lwa 1 Johane 2:15, 16, alwalo lulapa busolozi ciindi notusala mbotweelede kusama alimwi akulibamba. Tubala kuti: “Mutayandi nyika, neziba zintu zyamunyika. Kuti muntu wayanda nyika, luyando lwa-Taata taluli mulinguwe. Nkaambo zintu zyoonse zili munyika, niziba zisusi zyanyama niziba zisusi zyameso nikuba kulisumpula kwabuumi, tazili zya-Taata, pe, nzy[a]nyika.”

16 Elo kaka lulayo oolu luleelela muciindi cino! Mazubaano ikuyungwa abalongwe nokuvwulide kapati, tatweelede kuzumina kuti nyika itweendelezye mukusama. Nsamino alimwi akulibamba kwabantu kwayaansi kapati mumyaka iino. Niiba milawo iijatikizya kusama alimwi abasyaazyibwenyi mumakani aakusama talili lyoonse nobapa zyeelelo zyeelede ziyandika ku Banakristo. Aaka nkakaambo akambi ncotweelede ‘kutakozyanizyigwa aziyanza zyaciindi ecino,’ ikuti katuyanda kupona kweelana azyeelelo zya Leza, eelyo ‘akulemeka muziyanza zyoonse lwiisyo lwa-Leza Mufwutuli wesu.’—Romans 12:2; Tito 2:10.

17. (a) Ino mmibuzyo nzi iiyandika kulibuzya ciindi nomuyanda kuula cisani naa kusala busume bwacisani mbomuyanda? (b) Ino nkaambo nzi basilutwe mumikwasyi ncobeelede kubikkila maano kujatikizya mbuli banamukwasyi mbobaboneka?

17 Kamutaningaula cakusama, inga cainda kugwasya kulibuzya kuti: ‘Ino ncinzi cindikonda kubusume bwacisani eeci? Sena nkaambo kakuti ncecisama yuulya uucita zintu zisesya naa zikondelezya—uulya ngondilombozya? Sena cisumidwe mbuli zyeziya zisama babaya baide kwiingaila mumigwagwa naa baya bakulwaizya bukkale bwakulisalila zintu alimwi abwabuzangi?’ Alimwi tweelede kucilangisya cisani eeco. Ikuti naa ndideleensi naa musinsi, ino ncilamfwu buti? Ino cisumidwe buti? Sena cisani eeco cilapa bulemu alimwi kusamwa, sena cilajata amubili, sena ciletela muzeezo wakoonana naa cilasampuzya? Amulibuzye kuti, ‘Sena ndaakucisama cisani eeci ciyoopa kuti ibamwi batyompwe?’ (2 Ba-Korinto 6:3, 4) Ino nkaambo nzi eeci ncotweelede kucibikkila maano? Nkaambo kakuti Ibbaibbele lyaamba kuti: “Kristo alakwe teewakalikondezya mwini.” (Ba-Roma 15:3) Ibasilutwe bamikwasyi ya Banakristo beelede kubikkila maano kapati kujatikizya mbuli bamumukwasyi wabo mbubalibonya. Akaambo kakupa bulemu kuli Leza uulemekwa ngobakomba, basilutwe bamikwasyi tabeelede kuwayawaya ikupa lulayo cakusinizya alimwi munzila yaluyando ikuti kaluyandika.—Jakobo 3:13.

18. Ino ncinzi cimukulwaizya kubikkila maano kapati kukusama alimwi akulibamba kwanu?

18 Imakani ngotwaambilizya azwa kuli Jehova, walo uulaa cikozyanyo cibotu cabulemu alimwi icisalala. (Isaya 6:3) Ibbaibbele litukulwaizya kwiiya nguwe “mbuli bana bayandw[a].” (Ba-Efeso 5:1) Ikusama kwesu kulakonzya kulumbaizya naa kusampula Taateesu wakujulu. Masimpe tuyanda kuti moyo wakwe ukkomane.—Tusimpi 27:11.

19. Ino ndugwasyo nzi lujanika akaambo kakwaambilizya “milimo mipati ya-Leza” kubantu bamwi?

19 Ino mulimvwa buti kujatikizya “milimo ya-Leza mipati” njomwaiya? Elo kaka tulaacoolwe masimpe cakuti twaiya kujatikizya bwini! Akaambo kakuti tulasyoma mubulowa bwa Jesu Kristo bwakatika, zibi zyesu zilalekelelwa. (Incito 2:38) Akaambo kaboobo, tulaangulukide kwaambaula kuli Leza. Tatuluyoowi lufwu mbuli bucita baabo batajisi bulangizi. Muciindi caboobo, tulijisi cisyomezyo cakuti buzuba bumwi, “ciyoosika ciindi ncobati kamvwe ijwi lyakwe boonse abali muzyuumbwe.” (Johane 5:28, 29) Jehova ulacita cabuuya ciindi nayubununa zintu eezi zyoonse kulindiswe. Kunze lyaboobo, watila muuya wakwe alindiswe. Aboobo, ikulumba zipego eezi zyoonse kweelede kutukulwaizya kulemeka zyeelelo zyakwe zisumpukide alimwi akumutembaula cabusungu, kwiinda mukwaambilizya “milimo mipati” eeyi kubantu bamwi.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 5 Ciindi Jehova naakasala Musa alimwi a Aroni kuti bakaambaule a Farao ikwiiminina bantu bakwe, wakamwaambila boobu Musa: “Ndakubika [kuti] ube mbuli Leza kuli-Farao, alakwe munyoko Aroni uyooba musinsimi wako.” (Kulonga 7:1) Aroni wakabeleka mbuli musinsimi, pele kutali kusinsima zintu zyakumbele pe, pele ikuba buyo caambaudo ca Musa.

^ munc. 7 Ibunji bwabaabo bakajanika mukusekelela Mulalilo wa Mwami wakacitwa mu March 28, 2002, tuulunzuma tuli mbutubede tabali baabo babelekela Jehova cabusungu. Tusyoma kuti myoyo yabunji bwabaaba ibajisi luyandisyo ino-ino iyookulwaizyigwa kulombozya kusika azyeelelo zyakukonzya kuba basikumwaya bamakani mabotu.

^ munc. 12 Nokuba kuti majwi aa Paulo akali kugama bamakaintu, injiisyo eeyi ayalo ilabeleka aku Banakristo baalumi alimwi akubana-bana.

Ino Inga Mwaingula Buti?

• Ino ‘Mmilimo nzi mipati’ bantu njobakamvwa ilya Pentekoste mu 33 C.E., alimwi ino bakacita nzi?

• Ino mbuti muntu mbwakonzya kuba sikwiiya wa Jesu Kristo, alimwi ino ikuba sikwiiya kubikkilizya nzi?

• Ino nkaambo nzi ncotweelede kubikkila maano kujatikizya mbuli mbotusama ambotulibamba?

• Ino ntwaambo nzi tweelede kulangwa-langwa ciindi notusala cisani akubona naa busume bwancico buleelede?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 29]

Petro wakaambilizya kuti Jesu wakabusyigwa kuzwa kulufwu

[Zifwanikiso izili apeeji 31]

Sena mbumulibonya bulatondezya kuti mbwabede Leza ngomukomba?

[Zifwanikiso izili apeeji 32]

Ibazyali Banakristo beelede kubikkila maano kubona mbuli bamumukwasyi wabo mbubalibonya