Skip to content

Skip to table of contents

‘Kamuswiililisya Kapati’

‘Kamuswiililisya Kapati’

‘Kamuswiililisya Kapati’

‘Tuleelede kuswiililisya kapati kuli zeezyo nzyotwakamvwa, kuti ambweni inga twasweeka.’—BAHIBULU 2:1, Ci.

1. Amupandulule mbuli kunyonganyizyigwa mbokukonzya kuleta mapenzi.

INTENDA zyamumugwagwa zilajaya bantu batandila ku 37,000 amwaka mucisi ca United States cilikke. Basyaazibwene baamba kuti lufwu luli boobo lulakonzya kutantamukwa ikuti naa banamutekenya kababikkila maano nobali mukweenzya myootokala. Banamutekenya bamwi balanyonganyizyigwa azikwankwani zibikidwe mumbali lyamigwangwa zyitondezya makwebo naa akaambo kakubelesya mafooni aamunkomwe. Alimwi kuli bamwi balaacilengwa cakubikka zyakulya afwaafwi amubalo kutegwa kabalya nobeenzya mootokala. Kunyonganyizyigwa abukkale buli boobu kulakonzya kuleta mapenzi.

2, 3. Ino ndulayo nzi Paulo ndwaakapa Banakristo ba Hebrayo, alimwi nkaambo nzi lulayo oolu ncolwakali kuyandika?

2 Kwamyaka iitandila ku 2,000 yainda myootokala kaitanabambwa, imwaapostolo Paulo wakazyiba kunyonganya kwakali kukonzya kuleta mapenzi ku Banakristo ba Hebrayo. Paulo wakakankaizya kuti Jesu Kristo wakabusyigwa wakapegwa cuuno ciinda ali zyabangelo boonse, nkaambo walo wakalikkede kujanza lyalulyo lya Leza. Eelyo mwaapostolo wakati: “Nkakaambo aako ncotweelede kuswiililisya kapati kuli zeezyo nzyotwakamvwa, kuti ambweni inga twasweeka.”—Bahibulu 2:1, Ci.

3 Ino nkaambo nzi Banakristo ba Hebrayo ncobakeelede ‘kuswiililisya kapati kuli zeezyo nzyobakamvwa’ kujatikizya Jesu? Nkaambo kakuti Jesu wakalizwide kale anyika kwamyaka iitandila ku 30. Akaambo kakuti Simalelo wabo tanaakaliko, Banakristo bamwi ba Hebrayo bakalitalikide kale kubula lusyomo mukasimpe. Bakalinyonganyizyidwe kale abukombi bwaci Juda, ikukomba kwabo kwakaindi.

Bakali Kuyandika Kuswiililisya kapati

4. Ino nkaambo nzi keelede kuti nkakakapa kuti Banakristo ba Hebrayo bapilukile kubukombi bwaci Juda?

4 Ino nkaambo nzi Munakristo ncaakali kukonzya kupilukila kubukombi bwaci Juda? Ibubambe bwabukombi bwakutobela Mulawo bwakali kubelesya zintu zilibonya ameso. Bantu bakali kukonzya kubabona bapaizi alimwi bakali kukonzya kumvwa kununkila kwazipaizyo zyakali kuumpwa. Nokuba boobo, mumbazu zimwi Bunakristo bwakaliindene kapati. Banakristo bakalijisi Mupaizi Mupati uutegwa Jesu Kristo, pele tanaakaliko anyika kwamakumi aamyaka otatwe. (Ba-Hebrayo 4:14) Bakalijisi tempele, pele busena busalalisya lyakali julu buya kuligama. (Ba-Hebrayo 9:24) Kwiindana akupalulwa kwakali kucitwa kweelanaa Mulawo, kupalulwa kwa Banakristo kwakali ‘kwamumoyo alimwi akumuuya.’ (Ba-Roma 2:29) Aboobo, ku Banakristo ba Hebrayo, Bunakristo kubaanga bwakatalikide kulibonya mbuli kuti caba cintu citalimvwisyi kabotu pe.

5. Ino mbuti Paulo mbwaakatondezya kuti bubambe bwabukombi bwakatalisyigwaa Jesu bwakalisumpukide kapati kwiinda bwa Mulawo?

5 Banakristo ba Hebrayo bakeelede kuyeeya cintu comwe cipati cijatikizya bubambe bwabukombi bwakatalisyigwa a Kristo. Bwakayeeme akuba alusyomo kutali bwakubona ameso pe, pele bwakalisumpukide kapati kwiinda Mulawo wakapegwa kumusinsimi Musa. Paulo wakalemba kuti: “Na bulowa bwampongo abwabasune etwe lyampwizi, nezisansailwa kubantu abadiinkene, inga zilabasalazya mumubili, sena inga bwalo bulowa bwa-Kristo, uwakalituula mwini kuli-Leza mu-Muuya Uutamani mbuli cipaizyo citakwe kampenda, tabukooinda kusalazya meezeezyo aanu akumugwisizya milimo mifu, kuti mumumanine milimo Leza muumi?” (Ba-Hebrayo 9:13, 14) Masimpe, ikulekelelwa zibi kucitwa kwiinda mukusyoma mucipaizyo cacinunuzyo ca Jesu Kristo kulisumpukide kapati kwiinda nzila zinji zyakali kucitwa mububambe bwa Mulawo.—Ba-Hebrayo 7:26-28.

6, 7. (a) Ino mbukkale buli buti bwakapa kuti kuyandike kubinda ku Banakristo ba Hebrayo ‘kuswiililisya kapati kuli zeezyo nzyobakamvwa’? (b) Ciindi Paulo naakalemba lugwalo kuba Hebrayo, ino kwakaceede ciindi cili buti kuti Jerusalemu unyonyoonwe? (Amubone bupanduluzi buyungizyidwe.)

6 Nkukali kaambo akambi Banakristo ba Hebrayo ncobakali kuyandika kubikkila maano kapati kuzintu nzyobakamvwa zijatikizya Jesu. Wakalisinsimide kuti Jerusalemu uyoonyonyoonwa. Jesu wakati: “Nkaambo ciindi ciyookusikila, awo basinkondonyoko ncobayookuyakila bwaanda, bakuzingane, bakusinkile kumabazu oonse, bakumwaile ansi antoomwe abana bako abali mulinduwe, tabakooyoosi[y]a kulinduwe ibbwe neliba lyomwe ilili atala alimwi, nkaambo tokali kucizi ciindi ncookaswayidwe Leza.”—Luka 19:43, 44.

7 Ino eeci cakali kuzoocitika lili? Jesu kunyina naakaamba buzuba naa woola pe. Muciindi caboobo, wakapa buyo malailile aaya aakuti: “[M]wabona kuti Jerusalemu wazinganwa mukati kempi, amukazibe kuti kusaalwa kwawo kuli afwaafwi. Ndilyonya abo abali mu-Judaya abacijile mumalundu, abali mukati kawo abazwe, abali kumyuunda batanjili mumunzi.” (Luka 21:20, 21) Mumyaka iili 30 kuzwa ciindi Jesu naakaamba majwi aayo, Banakristo bamwi mu Jerusalemu bakacileka kubikkila maano kujatikizya kubindaana kwabuzuba oobo alimwi bakanyonganyizyigwa. Cili mbuli kuti bakanyonganyizyigwa kumwi kabeenzya mootokala. Ikuti naa tabalomyi, imapenzi akali kulangilwa kubasikila. Kufwumbwa naa mbobakali kuyeeya oobo naa pe, lunyonyooko lwa Jerusalemu lwakali aafwaafwi kapati. * Aboobo, lulayo lwa Paulo lwakali lwakubusya Banakristo ibakali mu Jerusalemu balo bakali muŋonzi munzila yakumuuya.

Ikuswiililisya Kapati’ Mazubaano

8. Ino nkaambo nzi ncotweelede “kuswiililisya kapati” kukasimpe kali mu Jwi lya Leza?

8 Mbubwenya mbuli Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna, tuyandika “kuswiililisya kapati” kujatikizya kasimpe kali mu Jwi lya Leza. Nkaambo nzi? Nkaambo kakuti andiswe tulangila lunyonyooko, ikutali lwacisi cimwi buyo pe, pele lwabweende boonse bwazintu. (Ciyubunuzyo 11:18; 16:14, 16) Pele, tatubuzi buzuba naa woola kuligama Jehova nayoobweza ntaamo pe. (Matayo 24:36) Pele, tuli mukulibonena buya ameso ikuzuzikizyigwa kwabusinsimi bwamu Bbaibbele bwalo butondezya cakusalazya kuti tukkede “kumazuba aakumamanino.” (2 Timoteo 3:1-5) Aboobo, tuleelede kucicenjelela cintu cili coonse cikonzya kutunyonganya. Tweelede kulibikkila maano Ijwi lya Leza alimwi akuzumanana kubona buzuba oobo kuti bulibindeene kapati. Ccita kuti twacita oobu, notukonzya “kuyokoka kuzintu zyoonse ezi iziyoocitika.”—Luka 21:36.

9, 10. (a) Ino mbuti mbotukonzya kutondezya kuti tulazyibikkila maano zintu zyakumuuya? (b) Ino mmuunzila nzi jwi lya Leza mbolili ‘lampi kuzituta zyesu’ alimwi ‘ambolimunika munzila zyesu’?

9 Ino mbuti mbotukonzya kutondezya kuti ‘tulaziswiililisya kapati’ zintu zyakumuuya muziindi eezi zikatazya kapati? Inzila imwi nkwiinda mukujanika lyoonse kumiswaangano ya Banakristo, yabbazu naa yaalubazu alimwi ayacooko. Alimwi tweelede kuba basikwiiya Bbaibbele basinizyide kutegwa tuswenene ku Mulembi wandilyo, Jehova. (Jakobo 4:8) Ikuti katujana luzibo lwa Jehova kwiinda muciiyo cesu alimwi akumiswaangano, tuyooba mbuli sintembauzyo walo wakaambila Leza kuti: “Ijwi lyako ndilampi kuzituta zyangu, lilamunikila inzila yangu.”—Intembauzyo 119:105.

10 Ibbaibbele ‘lilatumunikila munzila zyesu’ ciindi nolitwaambila kujatikizya makanze aa Leza aakumbele. Alimwi ‘ndilampi kuzituta zyesu.’ Munzila imwi, inga twaamba kuti lilakonzya kutugwasya kubweza ntaamu iiyandika ciindi notwasikilwa mapenzi. Nkakaambo kaako, cilayandika kapati “kuswiililisya kapati” ciindi notuswaangana kutegwa tulaililwe antoomwe abasyomima alimwi aciindi swebo kutugama notubala Jwi lya Leza. Imakani ngotubala alakonzya kutugwasya kusala camaano alimwi munzila iigwasya ikonzya kukkomanisya moyo wa Jehova. (Tusimpi 27:11; Isaya 48:17) Ino mbuti mbotukonzya kuyungizya ciindi cakuswiilila kumiswaangano alimwi aciindi notucita ciiyo cesu tobeni kutegwa tugwasyigwe abubambe bwa Leza bwakumuuya?

Kuyungizya Ciindi Cakubikkila Maano Lyamiswaangano

11. Ino nkaambo nzi kubikkila maano kumakani aambwa kumiswaangano ya Bunakristo ncocikatazya zimwi ziindi?

11 Zimwi ziindi, kubikkila maano kumiswaangano ya Bunakristo cilakatazya. Mizeezo ilakonzya kunyonganyizyigwa ambweni akaambo kakulila kwamwana naa akweenda kwamuntu wamuka kuboola uuyandaula aakukkala. Akaambo kakubeleka buzuba boonse, tulaa kukatala kapati. Imwaambi uupa makani kucibumbili ambweni inga katali mwaambi uukondelezya kapati, cakunga katutayeeyede inga twatalika kuyeeya naa kubikkila maano kuzintu zimbi, ambweni kutalika kufwukula buya. Akaambo kakuti makani aali mukubandikwa alayandika kapati, tweelede kusolekesya kubikkila maano kumakani aambwa kumiswaangano yambungano. Pele ino mbuti mbotukonzya kucita boobu?

12. Ino ncinzi cikonzya kupa kuti cuube-ube kubikkila maano kumiswaangano?

12 Cilakonzya kuuba-uba kubikkila maano kumiswangano ikuti naa twalibambila. Aboobo, sena inga tamukonzyi kubikka ambali ciindi cakulanga-langa makani aayakubandikwa? Cibweza buyo maminiti masyoonto abuzuba ikubala akuzinzibala kuyeeya cibeela cazyaandaano zipedwe kuti zibalwe mu Bbaibbele mumvwiki eeyo. Alimwi kwiinda mukubikka ciindi ambali, tulakonzya kujana ciindi cakulibambila Ciiyo Camubbuku Cambungano alimwi aciiyo ca Ngazi Yamulindizi. Kufwumbwa naa tutobela mulongo nzi, ikaambo kapati nkakuti: Ikulibambila kuyootugwasya kubikkila maano kumakani aali mukubandikwa kumiswaangano yambungano.

13. Ino ncinzi cikonzya kutugwasya kuti tuzumanane kubikkila maano kumakani aali mukubandikwa kumiswaangano?

13 Kunze lyakulibambila kabotu, bamwi bakajana kuti balaswiilila kabotu kumiswaangano ikuti bakkalila kuzyuuno zili kumbele mu Ŋanda ya Bwami. Ikuzumanana kumulanga mwaambi, ikutobelezya mu Bbaibbele ciindi lugwalo noluli mukubalwa alimwi akulemba twaambo, nenzila zimwi zikonzya kumugwasya kutegwa mizeezo itayi koocindyoli. Nokuba boobo, kukkazikizya moyo kulayandika kapati kwiinda nzila iili yoonse iikonzya kuyandika kutegwa mubikkile maano. Tweelede kukamvwisya kaambo ikatupa kuswaangana. Ikaambo kapati katupa kuti katuswaangana abakombima nkakuti tukombe Jehova. (Intembauzyo 26:12; Luka 2:36, 37) Miswaangano njenzila imwi njotusaninwa munzila yakumuuya. (Matayo 24:45-47) Kunze lyaboobo, ilatupa ciindi ‘cakubusyanya-busyanya mukuyandana akucita milimo mibotu.’—Ba-Hebrayo 10:24, 25.

14. Ino ncinzi cini cipa kuti muswaangano ubote?

14 Ibamwi miswaangano balaipima kweelana abaambi mbobayiisya. Ikuti naa baambi bamakani kabacibwene kabotu, baamba kuti muswaangano wali kukondelezya. Pele ikuti mwaambi kalangika kutacizyiba kabotu kuyiisya, baamba kuti muswaangano tiiwali kukondelezya. Masimpe, cilayandika kuti aabo ibajisi lubazu mupulogilamu kabasolekesya kubelesya nzila zibotu zyakuyiisya ikutegwa twaambo tubanjile mumoyo baswiilizi. (1 Timoteo 4:16) Aboobo, swebo nituswiilila baambi bamakani tatweelede kuciindilizya kubalanga munzila iitali kabotu pe. Nokuba kuti ikuyiisya kabotu kwabaabo ibajisi lubazu kulayandika kapati, eeci tacili ncecipimyo cakuti muswaangano wali kabotu pe. Sena tamuzumini kuti icintu ciyandika kapati tacijatikizyi mbuli mwaambi mbwakanana makani aakwe pele ciya buyo mbuli mbotuswiilila? Ciindi notujanika kumiswaangano alimwi akubikkila maano kumakani aali mukukananwa, tuli mukukomba Leza kweelana akuyanda kwakwe. Eeci ncecipa kuti muswaangano wali mubotu. Ikuti katuyandisyisya kujana luzibo lwa Leza, tuyoogwasyigwa amiswaangano kufwumbwa naa mwaambi waakanana buti makani aakwe. (Tusimpi 2:1-5) Eelyo atukanze “kuswiililisya kapati” munzila iili yoonse njotukonzya notuli kumiswaangano.

Amugwasyigwe Kapati Aciiyo Canu Nobeni

15. Ino mbuti kwiiya alimwi kuzinzibala kuyeeya mbozikonzya kutugwasya?

15 Tulagwasyigwa kapati ikuti ‘katuswiililisya kapati’ ciindi notucita ciiyo cesu tobeni alimwi akuzinzibala kuyeeya. Ikubala alimwi akuyeeyesya kujatikizya zintu zyimwayiya mu Bbaibbele alimwi amabbuku aa Bunakristo kuyootupa ciindi cibotu cakukazyiba kabotu kasimpe kali mu Jwi lya Leza mumoyo wesu. Eeci ciyookujatikizya kapati kuyeeya kwesu alimwi ambotucita zintu. Inzya, ciyootugwasya kukukkomanina kucita kuyanda kwa Jehova. (Intembauzyo 1:2; 40:8) Aboobo, tuleelede kubikkila maano kapati kutegwa tugwasyigwe ciindi notuli mukwiiya. Kunyonganyizyigwa kulalangilwa lyoonse. Tuntu tusyoonto tunyonganya mbuli kulila kwaluwaile naa kusabila kwazintu zimwi kulakonzya kutunyonganya. Antela citukatazya aakale buya kubikkila maano kufwumbwa kakutakwe zinyonganya. Tulakonzya kukkala ansi katujisi makanze aakuti tulye munzila yakumuuya, pele mukaindi kasyoonto buyo, mizeezo yesu ilakonzya kuya koocindyoli. Ino mbuti mbotukonzya “kuswiililisya kapati” ciindi notwiiya Jwi lya Leza?

16. (a) Ino nkaambo nzi ncociyandika kapati kubikka ambali ciindi cakucita ciiyo cesu tobeni? (b) Ino mbuti mbomwabikka ambali ciindi cakwiiya Jwi lya Leza?

16 Cilagwasya kubamba mulongo wazintu nzimuyanda kucita alimwi akusala ciindi cibotu cakwiiya. Bunji bwesu ciindi ndwija lwankuku. Tulakonzya kulimvwa mbuli kuti izintu zicitika abuzuba zyatalika kututola mbweena mbuli kalonga kazwide mbokatola tusamu-samu. Aboobo tatweelede kuunkilila pe munzila yacikozyanyo, pele tweelede kujana ciindi cakwiiya nokuba kuti tujisi bubi mubuumi bwesu. Tatweelede kulindila kuti ciindi cakwiiya cililete buya pe. Muciindi caboobo, tweelede kubweendelezya kabotu bukkale bwesu kutegwa tujane ciindi cakwiiya. (Ba-Efeso 5:15, 16) Ibamwi balabikka ambali ciindi cisyoonto mafwumina nokutakwe zinyonganya zinji. Bamwi bajana kuti ciindi camangolezya nceciindi cibotu. Ikaambo nkakuti, tatweelede kuubya-ubya mbokuyandika kujana luzibo lwini-lwini lwa Leza alimwi alwa Mwanaakwe. (Johane 17:3) Aboobo, atujane ciindi cakucita ciiyo cesu alimwi akukakatila kumulongo wesu.

17. Ino kuzinzibala kuyeeya caamba nzi, alimwi ino mbuti mbokukonzya kutugwasya?

17 Kuzinzibala kuyeeya—inzila yakuyeeyesya kujatikizya zintu nzyotwaiya muciiyo ncintu ciyandika kapati. Kulagwasya kuyeeya makani aa Leza aalembedwe akwaabikka mumoyo wesu. Ikuzinzibala kuyeeya kulakonzya kutugwasya kubona mbuli mbotukonzya kulubelesya lulayo luli mu Bbaibbele kutegwa tube “basikucita makani, [kutali] basikuswiilila buyo.” (Jakobo 1:22-25) Kunze lyaboobo, kuzinzibala kuyeeya kulatugwasya kuswenena kuli Jehova nkaambo kulatugwasya kuyeeya bube bwakwe alimwi ambobusumpudwe mumakani ngotuli mukubala notuli mukwiiya.

18. Ino mbukkale buli buti buyandika kutegwa kuzinzibala kuyeeya kutugwasye?

18 Ikutegwa tugwasyigwe kapati aciiyo alimwi akuzinzibala kuyeeya, mizeezo yesu tayeelede kunyonganyizyigwa acintu cili coonse pe. Ikutegwa tuyungizye makani aamwi mapya ciindi notuli mukuzinzibala kuyeeya, tweelede kuzitantamuka zinyonganya mubuumi bwesu bwabuzuba abuzuba. Ikujana ciindi cakuzinzibala kuyeeya kulabweza ciindi alimwi kuyandika kuti kamuli molikke, pele elo kaka cilakatalusya ikulya cilyo cakumuuya alimwi akunywa meenda aakasimpe aajanika mu Jwi lya Leza!

19. (a) Kujatikizya ciiyo cesu tobeni, ino ncinzi cabagwasya bamwi kuyungizya ciindi ncobabikkila maano? (b) Ino kwiiya tweelede kukubona buti, alimwi ino nimpindu nzi njotukonzya kujana akaambo kamulimo ooyu uuyandika kapati?

19 Ino mbuti kuti ciindi ncotukonzya kubikkila maano kacili cisyoonto, pele muciindi eeco ncicona twatalika kuyeeya zimbi kumwi katwiiya? Bamwi bajana kuti bacikonzya kubikkila maano kapati ciindi nobali mukwiiya kwiinda mukutalika kwiiya kwakaindi kasyoonto, eelyo akuyaabucilampya ciindi mukuya kwamazuba. Tuleelede kutola ciindi cilamfwu notwiiya muciindi cakwiide kwaalanga-langa buyo caatala-tala makani ngotuli mukubala. Tuleelede kuuyandisya kapati mutwe ngotuli mukulanga-langa. Alimwi tulakonzya kuzumanana kuvwuntauzya kwiinda mukubelesya zibelesyo zinji zyipegwa aciinga camuzike musyomesi uucenjede. Ncintu ciyanda kapati kulanga “makani malamfu aabulondo bwa-Leza.” (1 Ba-Korinto 2:10) Ikucita boobo kulakonzya kutupa kuti tujane luzibo luyungizyidwe lwa Leza alimwi akuba amizeezo iisimide. (Ba-Hebrayo 5:14) Ikuti katuli basikwiiya Jwi lya Leza basungu, ciyootupa kuba bantu ‘bakonzya kufwundisya beenzinyina.’—2 Timoteo 2:2.

20. Ino mbuti mbotukonzya kuyaambele alimwi akubamba cilongwe cesu cipati a Jehova Leza?

20 Ikujanika kumiswaangano ya Bunakristo alimwi akucita ciiyo cesu tobeni kuyootugwasya kapati kutegwa tuzumanane alimwi akubamba cilongwe cesu cipati a Jehova. Kuboneka kuti oobu mbocakabede kuli sintembauzyo walo wakaambila Leza kuti: “Nduuyandisya loko mulao wako! Nduuyeeya buzuba boonse!” (Intembauzyo 119:97) Aboobo atucite mbuli mbotukonzya kutegwa katujanika lyoonse kumiswaangano yambungano, yabbazu, yaalubazu alimwi ayacooko. Alimwi atujane ciindi cakwiiya Bbaibbele alimwi akuzinzibala kuyeeya. Tuyoopegwa bulumbu bupati akaambo ‘kakuliswiililisya kapati’ Jwi lya Leza.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 7 Kuboneka kuti ilugwalo lwakalembelwa ba Hebrayo lwakalembwa mu 61 C.E. Ikuti naa mbombubo, nkokuti kwakaceede buyo myaka iili yosanwe kuti Jerusalemu uzingwe ampi zyokwa Cestius Gallus. Mukaindi buyo kasyoonto, impi eezyo zyakapiluka nkozyizwa, ikupa ciindi ku Banakristo bapakamenyi kuti baccije. Nokwakainda myaka iili yone kuzwa ciindi eeco, munzi wakazoonyonyoonwa ampi zyabana Roma zyakali kweendelezyegwaa Mupati wabasikalumamba Tito.

Sena Muciyeeyede?

• Ino nkaambo nzi Banakristo ba Hebrayo ncobakabula lusyomo mukasimpe?

• Ino mbuti mbotukonzya kuzumanana kubikkila maano ciindi notuli kumiswaangano ya Banakristo?

• Ino ncinzi cikonzya kutugwasya kutegwa tujane mpindu kuzwa kuciiyo ca Bbaibbele alimwi akuzinzibala kuyeeya?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 9]

Banakristo ba Hebrayo bakeelede kupakamana kulunyonyooko lwa Jerusalemu lwakali afwaafwi kubasikila

[Cifwanikiso icili apeeji 11]

Ibazyali balakonzya kubagwasya bana babo kuti bagwasyigwe amiswaangano ya Banakristo