Skip to content

Skip to table of contents

‘Amuyume Akuba Basicamba!’

‘Amuyume Akuba Basicamba!’

‘Amuyume Akuba Basicamba!’

“Amulimbe myoyo, ndakiizunda nyika.”—JOHANE 16:33.

1. Akaambo kabasinkondonyina mbobakali kuyanda kulwana limwi ku Kanana, ino bana Israyeli bakakulwaizyigwa kuba bantu bali buti?

BANA Israyeli nobakali kuyanda kuzabuka Mulonga wa Jordano kuti banjile mu Nyika Yakasyomezyegwa, Musa wakabaambila kuti: “Amuyume, mube [basicamba]. Mutabayoowi nikuba kukankama kubusyu bwabo, nkaambo Jehova Leza wanu nguumuli awe.” Eelyo Musa wakaita Joshua iwakeelede kusololela bana Israyeli kuya ku Kanana akumulaya amajwi ngamunya aaya aakuti ayume. (Deuteronomo 31:6, 7) Kumbele Jehova wakakulwaizya Joshua ategwa: “Koyuma akuba [sicamba] . . . Koyuma akuba [sicamba] loko.” (Joshua 1:6, 7, 9) Imajwi aaya akaambwa muciindi ceelede. Bana Israyeli bakaleelede kuyuma ikutegwa bacikonzye kulwana basinkondonyina basinguzu ibakali kutala lyamulonga wa Jordano.

2. Ino mbukkale buli buti mbotusikilwa mazubaano, alimwi ino ncinzi ncotuyandika?

2 Mazubaano, Banakristo bakasimpe balondelela kunjila munyika mpya yakasyomezyegwa, abalo mbubonya mbuli Joshua beelede kuyuma. (2 Petro 3:13; Ciyubunuzyo 7:14) Nokuba boobo, ibukkale bwesu buliindene kapati abwa Joshua. Joshua wakali kulwanya macceba alimwi amasumo. Swebo tulwana nkondo yakumuuya alimwi kunyina notubweza zilwanyo zini buya pe. (Isaya 2:2-4; Ba-Efeso 6:11-17) Kunze lyaboobo, Joshua wakeelede kulwana nkondo zinji ziminya kapati kali kale mu Nyika Yakasyomezyegwa. Pele swebo lino tulasikilwa nkondo ziinda kuminya katutanasika munyika mpya. Lino atubandike zyabukkale ibuyandika ikutegwa tube basicamba.

Ino Nkaambo nzi Ncotweelede Kulwana?

3. Ino ncinzi Ibbaibbele ncoliyubununa kujatikizya sinkondoma mupati?

3 Mwaapostolo Johane wakalemba kuti: ‘Tulizi kuti tuli ba Leza anyika yoonse yeendelezyegwa amubi.’ (1 Johane 5:19) Imajwi aaya alatondezya ikaambo kamwi Banakristo ncobeelede kulwanina lusyomo lwabo. Ciindi Munakristo nazumanana kusyomeka, munzila imwi caamba kuti wamuzunda Saatani Diabolosi. Aboobo Saatani uleendeenda mbuli “syuumbwa wabutambo” ikutegwa abakonge naa kubaluma Banakristo basyomeka. (1 Petro 5:8) Ee, ulabalwana Banakristo bananike alimwi abeenzinyina. (Ciyubunuzyo 12:17) Munkondo eeyi, ubelesya bantu ibazyi alimwi abatazyi kuti bazuzikizye makanze aakwe. Mweelede kuyuma ikutegwa mwiime cakutazungaana nomulwana a Saatani alimwi ababelesi bakwe.

4. Ino nkucenjezya kuli buti Jesu nkwaakapa, pele ino mbube nzi Banakristo bakasimpe mbobatondezya?

4 Mbwaanga Jesu wakalizyi kuti Saatani alimwi ababelesi bakwe bakali kulangilwa kukasya makani mabotu canguzu, wakabacenjezya basikwiiya bakwe kuti: “Lino bazoomwaabila mapenzi akumujaya. Nkabela muzoosulwa kumisyobo yoonse nkaambo kazina lyangu.” (Matayo 24:9) Imajwi aayo akazuzikizyigwa mumwaanda wamyaka wakusaanguna alimwi ali mukuzuzikizyigwa mazubaano. Bakamboni ba Jehova mazubaano baliyumya mukupenzyegwa kwiinda mbocakabede musyule. Nokuba boobo, Banakristo bakasimpe mbayumu ciindi nobasikilwa buyumuyumu buli boobo. Balizyi kuti “kuyoowa muntu kulateya kakole,” eelyo tabayandi kuti bacegwe.—Tusimpi 29:25.

5, 6. (a) Ino mbukkale buli buti buyandika kuti tube bayumu? (b) Ino Banakristo basyomeka bacita buti ciindi nobasunkwa?

5 Kunze lyakupenzyegwa, kuli buyumuyumu abumwi buyandika kuti tube bantu bayumu. Basikumwaya bamwi cilabayumina kwaambila bantu mbobatazyi makani mabotu. Basicikolo balasunkwa ciindi nobaambilwa kwiinduluka cikonke cakulemeka cisi naa ndembela. Mbwaanga cikonke eeci cilabikkilizya amajwi aakukomba buya, Banakristo bana-bana cabusicamba basala kucita zintu munzila iikondelezya Leza alimwi eeci cilamukkomanisya kapati.

6 Alimwi tweelede kuliyumya ciindi basikukazya nobamwaya makani mabyaabi kubabelesi ba Leza muzibelesyo zyakumwaila makani kubuleya alimwi anobasola kukasya bukombi bwesu bwakasimpe kwiinda “[mu]mila[w]o yakupenzya.” (Intembauzyo 94:20) Mucikozyanyo, ino mbuti mbomukonzya kulimvwa ikuti naa mumuteende, muli sikapepele alimwi aacipekupeku bamwaya makani aakubeja aajatikizya Bakamboni ba Jehova? Sena tuleelede kugambwa? Peepe. lzintu zili boobo tulazilangila. (Intembauzyo 109:2) Tatugambwi pe ciindi bantu aabo baswiilila nobasyoma makani aayo aakubeja aamwaigwa, nkaambo “uuongelezeka ulazuminina makani oonse.” (Tusimpi 14:15) Nokuba boobo, Banakristo basyomeka tabasyomi makani woonse aambwa ibanyina alimwi tabaleki kujanika kumiswaangano ya Bunakristo, kulengaana mumulimo wamumuunda naa kucileka kusyoma akaambo kamakani aakubeja pe. Muciindi caboobo, ‘balalitondezya kuti mbaasimilimo beni-beni ba Leza, . . . muciindi cakulemekwa nikuba kuciindi cakutalemekwa, nikuba kuciindi campuwo imbi nikuba kuciindi campuwo imbotu. Tulaambwa abatukazya kuti tuli babeji, anukuti mubwini tuli bantu beni-beni.’—2 Ba-Korinto 6:4, 8.

7. Ino mmibuzyo nzi iiyasa kumoyo njotweelede kulibuzya?

7 Paulo naakalembela Timoteo wakaamba kuti: “Leza takatupede muuya wabukandu, pe, wakatupa muuya wanguzu. . . . [Aboobo] utafwi bweeme kubumboni bwa-Mwami wesu.” (2 Timoteo 1:7, 8; Marko 8:38) Notwamana kubala majwi aaya, tulakonzya kulibuzya kuti: ‘Sena ndilafwa bweeme akaambo kalusyomo lwangu naa ndili sicamba? Kumilimo nkondibelekela (naa kucikolo nkondiiya), sena aabo mbotuli limwi ndilabaambila kuti ndili umwi wa Bakamboni ba Jehova naa ndilabasisa makani aaya? Sena ndilafwa bweeme akaambo kakwiindana bukkale abantu bamwi naa ndilalitondezya caantangalala akaambo kacilongwe ncendijisi a Jehova?’ Ikuti naa kuli muntu uukulanga munzila iiteelede kukambauka makani mabotu naa usyoma zintu ziindene anzyobasyoma bantu banji, uleelede kuyeeya lulayo Jehova ndwaakapa Joshua ilwakuti: “Koyuma akuba [sicamba.]” Ikaambo nkomuteelede kuluba nkakuti, icintu cipati takuli kuyeeya kwababelesima naa mbotwiiya limwi pe, pele ninzila mbwazilanga zintu Jehova alimwi a Jesu Kristo.—Ba-Galatiya 1:10.

Mbotukonzya Kuba Basicamba

8, 9. (a) Ino mbuti busicamba bwa Banakristo bakusaanguna mbobwakasunkwa ciindi cimwi? (b) Ino Petro alimwi a Johane bakacita buti ciindi nobakakongwa, alimwi ino ncinzi balo alimwi abanyina ncobakacitikilwa?

8 Ino mbuti mbotukonzya kuba basicamba ikutegwa tukonzye kuzumanana kusyomeka muziindi eezi izikatazya? Ino Banakristo bakusaanguna bakacikonzya buti kuba basicamba? Amulange cakacitika ciindi bapaizi bapati alimwi abaalu baku Jerusalemu nobakaambila Petro alimwi a Johane kuti bacileke kukambauka muzina lya Jesu. Basikwiiya aaba bakakaka, eelyo bakakongwa kumane boobo bakalekezyegwa. Mpoonya bakasangana abanyina, eelyo bakapaila antoomwe kuti: ‘Jehova, bona mbobatukonga, ugwasye bazike bako, baambe makani aako cakaanzambwene alimwi acabusicamba.’ (Incito 4:13-29) Eelyo Jehova wakabayumya amuuya uusalala alimwi kweelana ambuli basololi bana Juda mbobakaamba, ‘bakazuzya Jerusalemu akuyiisya kwabo.’—Incito 5:28.

9 Atulange-lange cakacitika muciindi eeco. Ciindi basikwiiya nobakakongwa abasololi ba Juda, kunyina nobakaleka kukambauka akaambo kakuti bakakatazyigwa. Muciindi caboobo, basikwiiya bakapailila kuti babe basicamba ikutegwa bazumanane kukambauka. Eelyo bakacita zintu kweelana amupailo wabo, aboobo Jehova wakabayumya amuuya wakwe. Eeci cakabacitikila citondezya kuti makani Paulo ngaakalemba kumbele mucibalo cimbi alabeleka ku Banakristo ciindi nobapenzyegwa. Paulo wakati: “Zintu zyoonse buyo ndazikonzya nkaambo kanguzu nzimpedwe kuli-Kristo.”—Ba-Filipi 4:13.

10. Ino mbuti cakacitikila Jeremiya mbocikonzya kugwasya baabo ibakandu?

10 Lino atwaambe ikuti naa muntu mmukandu lyoonse. Sena takonzyi kubelekela Jehova cabusungu nokuli kupenzyegwa? Ulakonzya. Amuyeeye mbuli Jeremiya mbwaakacita ciindi Jehova naakamusala kuti abe musinsimi wakwe. Ooyu mukubusi wakaamba kuti: “Ncili mwanikenike.” Masimpe wakalitenga kapati. Pele Jehova wakamukulwaizya amajwi aakuti: “Utaambi kuti, ncili mwanikenike, nkaambo uleelede kwiinka kubantu boonse, kufwumbwa nkundakutuma, amakani oonse ngendakulailila uleelede kwaamba ngao. Utayoowi masyu aabo pe, nkaambo ndi ayebo, nzookuvuna.” (Jeremiya 1:6-10) Jeremiya wakali kusyoma Jehova, aboobo akaambo kakuti Jehova wakamuyumya, tanaakacili kuwayawaya, eelyo wakaba kamboni sicamba mu Israyeli.

11. Ino ncinzi cigwasya Banakristo sunu kuti babe mbuli Jeremiya?

11 Banakristo bananike sunu bajisi mulimo mbuli wakapedwe Jeremiya alimwi akaambo kakukulwaizyigwa a “nkamu impati” ya “mbelele zimwi,” balazumanana kwaambilizya makanze aa Jehova, nociba ciindi nobatabikkilwi maano, nobafwubaazyigwa alimwi akupenzyegwa. (Ciyubunuzyo 7:9; Johane 10:16) Alabakkazyika moyo majwi Jehova ngaakaambila Jeremiya aakuti: “Utayoowi.” Tabalubi kuti bakatumwa a Jehova alimwi akuti bakambauka mulumbe wakwe.—2 Ba-Korinto 2:17.

Izikozyanyo Zyabantu Basicamba Nzyotweelede Kwiiya

12. Ino ncikozyanyo nzi cibotu cabusicamba Jesu ncaakasiya, alimwi ino basikwiiya bakwe wakabakulwaizya buti?

12 Notusoleka kuba bantu basicamba, tulakonzya kugwasyigwa kwiinda mukuzinzibala kuyeeya zikozyanyo zyabantu bamwi bali mbuli Jeremiya ibakacita zintu cabusicamba. (Intembauzyo 77:12) Mucikozyanyo, notulanga-langa mulimo wa Jesu, tulabotelwa abusicamba mbwaakatondezya naakasunkwa a Saatani alimwi aciindi naakali kukazyigwa abasololi iba Juda. (Luka 4:1-13; 20:19-47) Kwiinda munguzu zya Jehova, Jesu wakaima cakutazungaana, alimwi nokwakaceede buyo ciindi cisyoonto kuti ajayigwe, wakabaambila boobu basikwiiya bakwe: “Munyika mulaba amapenzi, pele [amube basicamba], ndakiizunda nyika.” (Johane 16:33; 17:16) Ikuti naa basikwiiya ba Jesu batobela cikozyanyo cakwe, bakali kuzoozunda. (1 Johane 2:6; Ciyubunuzyo 2:7, 11, 17, 26) Pele bakeelede kuba basicamba.

13. Ino nkukulwaizya kuli buti Paulo nkwaakapa bana Filipi?

13 Nokwakainda myaka iili mbwiibede kuzwa ciindi Jesu naakafwa, Paulo alimwi a Sila bakaangwa ku Filipi. Kumbele Paulo wakakulwaizya mbungano yaku Filipi kuti izumanane ‘kwiima nji camoyo omwe akuluula lusyomo lwamakani mabotu antoomwe mbuli muntu omwe cakutabayoowa nikuba buniini basinkondonyina.’ Ikutegwa abagwasye mumakani aaya, Paulo wakati: “Kutayoowa kwanu ncicilaizyo kulimbabo cakunyonyooka, pele kulindinywe ncicilaizyo calufutuko lwanu luzwa kwa-Leza. Nkaambo coolwe ncimupedwe nkaambo ka-Kristo taceensi cakuzuminina kulike, pe, mulipedwe akuciswa nkaambo kakwe.”—Ba-Filipi 1:27-29.

14. Ino ncinzi cakacitika ku Roma akaambo kabusicamba bwa Paulo?

14 Paulo naakalembela mbungano yaku Filipi, wakali muntolongo alimwi. Iciindi eeco wakali ku Roma. Pele wakazumanana kukambauka cabusungu kubantu. Ino ncinzi cakatobela? Wakalemba kuti: “Bwaange bwangu mbwengangidwe nkaambo ka-Kristo bwaboneka moonse muŋanda yabasimpi akumeso aabantu bamwi boonse, nkabela banji akati kabakwesu bamu-Mwami, nibakabona bwaange bwangu, bakainda kuyumya myoyo yabo akuba akaanzambwene kakwaamba makani aa-Leza cakutayoowa.”—Ba-Filipi 1:13, 14.

15. Ino nkuli nkotukonzya kujana zikozyanyo zibotu zyabantu bakajisi lusyomo izikonzya kuyumya makanze eesu aakuba basicamba?

15 Cikozyanyo ca Paulo cilatukulwaizya. Azyalo zikozyanyo zibotu zya Banakristo bamazubaano ibaliyumya mukupenzyegwa mumanyika aayendelezyegwa abasikudyaaminina naa basololi babukombi zilatukulwaizya. Makani manji aluulwa mumamagazini aa Ngazi Yamulindizi alimwi a Galamukani! kubikkilizya ama Yearbook of Jehovah’s Witnesses. Nomubala makani aaya, amuyeeye kuti bantu bakacitilwa zintu izili boobo abalo mbantu balya maila mbubwenya mbuli ndiswe; pele ciindi nobakali mumapenzi, Jehova wakabapa nguzu zigambya, aboobo bakaliyumya. Tulakonzya kuba masimpe kuti uyootucitila mbubwenya oobu ciindi notuli mubukkale buli boobu.

Ibusicamba Bwesu Bulamukkomanisya Alimwi Akumulemeka Jehova

16, 17. Ino mbuti sunu mbotukonzya kuba basicamba?

16 Ikuti naa muntu umwi waima cakutazungaana mukasimpe alimwi amubululami, oobo mbusicamba. Ikuti naa muntu umwi wacita oobo nokuba kuti uliyoowede mumoyo, eeci cipandulula kuti muntu ooyu ngusicamba kapati. Masimpe, Munakristo woonse ulakonzya kuba sicamba ikuti naa kayandisya kucita kuyanda kwa Jehova, kuzumanana kusyomeka, kusyoma muli Leza cakuliyumya alimwi lyoonse akuyeeya kuti Jehova wakabayumya-yumya bantu batabaliki ibali mbuli nguwe. Alimwi notuzyiba kuti busicamba bwesu bulamukkomanisya alimwi akumulemeka Jehova, citupa kuti tutalengaani pe. Tulilibambilide kuliyumya kukufwubaazyigwa naa kwiinda aawo nkaambo tulamuyanda kapati Jehova.—1 Johane 2:5; 4:18.

17 Ciindi notupenga akaambo kalusyomo tatweelede kuyeeya kuti tulapenga nkaambo twabisya pe. (1 Petro 3:17) Tulapenga akaambo kakuti tusumpula bweendelezi bwa Jehova, ikucita cintu cili kabotu alimwi akaambo kakutaba banyika. Kujatikizya makani aaya, imwaapostolo Petro wakati: “Na mwayumina kupenzegwa ciindi cakucita kabotu, eco ncecilumbika kuli-Leza.” Alimwi Petro wakati: “Abo bapenga caluyando lwa-Leza kabaya bucita milimo mibotu akupa myuuya yabo mumaanza aa-Leza Cilenga uusyomeka.” (1 Petro 2:20; 4:19) Inzya, ilusyomo lwesu lulamukkomanisya Leza wesu siluyando Jehova alimwi akumulemeka. Elo kaka aaka kaambo kalapa camba!

Ikwaambaula Abeendelezi

18, 19. Notuliyumya ciindi notubetekwa, ino mmulumbe nzi ngotupa ciindi eeco?

18 Jesu naakaambila basikumutobela ikuti bayoopenzyegwa, wakayungizya kuti: “[Bantu] bayoomwaaba kumbeta impati, nkabela muzikombelo zyabo bayoomukwipaula. Alimwi muyootolwa kubusyu bwabeendelezi ababami nkaambo kandime, cikabe citondezyo kulimbabo akubamasi.” (Matayo 10:17, 18) Ikwiima kumbele lyamubetesi naa mweendelezi akaambo kamakani aakutamikizyigwa kuyandika busicamba. Pele, notucibelesya ciindi eeco cabusicamba ikutegwa tukambauke kubantu aabo, tucinca bukkale bukatazya ikutegwa cibe ciindi cibotu cakucita cintu ciyandika kapati. Muciindi eeco, babetesi tulabaambila majwi aa Jehova aalembedwe ku Intembauzyo 2 aakuti: “Lino amucenjele, nubami, Amu[lulamike], nubabetesi baansi. A[mubelekele] Jehova cakuyoowa.” (Intembauzyo 2:10, 11) Ziindi zinji Bakamboni ba Jehova nobatamikizyigwa makani munkuta, ibabetesi bakulwaizya lwaanguluko lwabukombi, aboobo tulalumba kapati kumakani aaya. Nokuba boobo, ibabetesi bamwi balayungwa abasikutukazya. Kubantu ibali boobo, Imagwalo aamba kuti: ‘Amululamike.’

19 Ibabetesi beelede kuzyiba kuti imulawo wiinda kukomena mmulawo wa Jehova Leza. Beelede kuyeeya ikuti bantu boonse, kubikkilizya ababetesi bayoolyaambilila kuli Jehova Leza alimwi akuli Jesu Kristo. (Ba-Roma 14:10) Swebo kufwumbwa naa twabetekwa cabululami ababetesi bantunsi naa pe, tulijisi kaambo kabotu katupa kuba basicamba nkaambo Jehova ulatugwasya. Ibbaibbele lyaamba kuti: “Bali acoolwe boonse bamusyoma.”—Intembauzyo 2:12.

20. Ino nkaambo nzi ncotweelede kukkomana ciindi notuliyumya mukupenzyegwa alimwi amukubejelezyegwa?

20 Mu Mulumbe wakwe waa Cilundu, Jesu wakati: “Muli acoolwe nibazoomutukila akumupenzya akumutamikizya zintu zibi zyoonse zyakubeja nkaambo kandime. Amukondwe akusekelela, nkaambo bulumbu bwanu bwakujulu mbupati, nkaambo mbubonya obo mbubakapenzya basinsimi ibakali kunembo lyanu.” (Matayo 5:11, 12) Masimpe kupenzyegwa tacili cintu cikkomanisya pe, pele kwiima cakutazungaana kwesu nokuba kuti kuli mapenzi ikubikkilizya amakani aakubejelezyegwa mumincini yakumwaila makani, eeci citupa kukkomana. Nkokwaamba kuti tukkomanisya Jehova, aboobo tuyootambula bulumbu. Ibusicamba bwesu butondezya kuti tulijisi lusyomo alimwi ncisinizyo cakuti Leza ulituzuminide. Ee, citondezya kuti tusyoma muli Jehova cakumaninina. Ikusyoma kuli boobo kulayandika kapati kweelana ambuli cibalo citobela mbocitiitondezye.

Ino Ncinzi Ncomwaiya?

• Ino mbukkale buli buti buyandika kuba basicamba mazubaano?

• Ino mbuti mbotukonzya kuba basicamba?

• Ino mbaani bajisi zikozyanyo zibotu zyabusicamba?

• Ino nkaambo nzi ncotulombozya kucita zintu cabusicamba?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Zifwanikiso izili apeeji 22]

Simone Arnold (lino uutegwa Liebster) ku Gemany, Widdas Madona waku Malawi a Lydia alimwi a Oleksii Kurdas waku Ukraine bakatondezya busicamba, eelyo bakamukazya mubi

[Zifwanikiso izili apeeji 23]

Tatufwi bweeme akaambo kamakani mabotu

[Cifwanikiso icili apeeji 24]

Ibusicamba bwa Paulo naakali muntolongo bwakagwasya kapati kumakani mabotu

[Cifwanikiso icili apeeji 25]

Ikuti twapandulula cabusicamba kumubetesi nzyotusyoma kuzwa mu Magwalo, tuli mukupa mulumbe uuyandika kapati