Skip to content

Skip to table of contents

Ino Nkaambo nzi Bantu Ncobali Mukupenzyegwa Akaambo Kabukombi Bwabo?

Ino Nkaambo nzi Bantu Ncobali Mukupenzyegwa Akaambo Kabukombi Bwabo?

Ino Nkaambo nzi Bantu Ncobali Mukupenzyegwa Akaambo Kabukombi Bwabo?

SENA muyeeya kuti bantu beelede kupenzyegwa akaambo kalusyomo lwabo? Peepe, kufwumbwa kuti milimo njobacita kaitanyonganyi lwaanguluko ndobajisi bamwi, tabeelede kupenzyegwa pe. Nokuba boobo, ikupenzya bantu akaambo kalusyomo lwabo kwakatalika kaindi alimwi kucizumanana. Mucikozyanyo, mumwaanda wamyaka wa 20, Bakamboni ba Jehova banji mu Europe alimwi amumbazu zimwi zyamunyika bakapenzyegwa calunya akaambo kakuti lwaanguluko lwabo lwakukomba lwakamana.

Muciindi eeco, Bakamboni ba Jehova bakapenzyegwa kwaciindi cilamfwu amfwulumende zyalunya zyobile zyakali kweendelezya mu Europe. Ino zintu zyakabacitikila zituyiisya nzi kukupenzyegwa kwabantu akaambo kabukombi bwabo? Alimwi ncinzi ncotukonzya kwiiya mbuli mbobakalimvwa kukupenzyegwa ooku?

“Tabali Banyika”

Bakamboni ba Jehova balaitobela milawo, mbantu basiluumuno alimwi ibalilemeka kabotu. Tabakazyanyi amfwulumende pe naa kuzwangana abaleli nokuba kucita milimo iimwi kutegwa kabapenzyegwa akaambo kakuyanda kufwida muzina lyabukombi. Banakristo aaba tabatoli lubazu mutwaambo twacisi pe. Eeci cileendelana amajwi aa Jesu aakuti: “[Batobeli bangu] tabali banyika mbuli mbwentali wenyika amebo.” (Johane 17:16) Imfwulumende zinji zilibazyi kuti Bakamboni tabatoli lubazu mutwaambo twacisi. Pele baleli basilunya tabazumini ncolyaamba Bbaibbele kuti Banakristo tabeelede kuba banyika.

Ikaambo kapa kuti kabatazumini kakapandululwa lyamuswaangano wakacitwa ku University ya Heidelberg mucisi ca Germany mu November 2002. Muswaangano ooyu wakajisi mutwe wakuti: “Repression and Self-Assertion: Jehovah’s Witnesses Under the National Socialist and Communist Dictatorships (Kudyaamininwa alimwi Akulwanina Lwaanguluko: Bakamboni ba Jehova Mubweendelezi Bwalunya).” Sikwiiya zyansiku Clemens Vollnhals wakucikolo ca Hannah-Arendt-Institute for Research Into Totalitarianism wakaamba kuti: “Inguzu zijisi mfwulumende zyalunya tazigoleli buyo mumakani aatwaambo twacisi pe. Ziyanda kuti muntu umwi aumwi alibombye cakumaninina kulinzizyo.”

Banakristo bakasimpe tabakonzyi ‘kulibombya cakumaninina’ kumfwulumende zyabantu mbwaanga bakakonkezya kuti banoosyomeka cakumaninina kuli Jehova Leza alikke. Bakamboni bakkala mumasi ayendelezyegwa amfwulumende zyalunya bajana kuti zintu nzyoiyanda mfwulumende kuti bacite alimwi aziyanda bukombi bwabo zimwi ziindi zilakazyanya. Ino ncinzi ncobakonzya kucita nokuli kukazyanya kuli boobu? Ikuzwa kaindi, Bakamboni ba Jehova bali kwiitobela njiisyo njobakaamba basikwiiya ba Jesu iyakuti: “Tuleelede kumvwa Leza kwiinda bantu.”—Incito 5:29.

Bunji bwa Bakamboni ba Jehova bazumanana kulusyomo lwabukombi lwabo alimwi kunyina nobali kutola lubazu mutwaambo twacisi noliba leelyo nobapenzyegwa citaambiki. Ino bakali kukonzya buti kuliyumya? Ino nkuukuli nkobakazijana nguzu zyakucita boobo? Bakamboni balaliinguda. Alimwi Bakamboni boonse alimwi abaabo batali Bakamboni atubone ncotukonzya kwiiya kuzintu zyakabacitikila.

Majwi aakwelelezya sikubala aali apeeji 4]

Bakamboni ba Jehova mucisi ca Germany bakapenzyegwa citaambiki, alimwi kwaciindi cilamfwu amfwulumende zyalunya zyobile zyakeendelezya mumwaanda wamyaka wa 20

Majwi aakwelelezya sikubala aali apeeji 4]

“Inguzu zijisi mfwulumende zyalunya tazigoleli buyo mumakani aatwaambo twacisi pe. Ziyanda kuti muntu umwi aumwi alibombye cakumaninina kulinzizyo.”—Sikwiiya zyansiku Clemens Vollnhals

[Cifwanikiso icili apeeji 4]

Banamukwasyi wa Kusserow bakanyangwa lwaanguluko akaambo kakuzumanana kulusyomo lwabukombi bwabo

[Cifwanikiso icili apeeji 4]

Johannes Harms wakajaigwa muzilabba zyabuzike zyaba Nazi akaambo kalusyomo lwakwe