Skip to content

Skip to table of contents

Icikombelo ca Bunakristo Comwe Cakasimpe—Tacidoonekwi Buya

Icikombelo ca Bunakristo Comwe Cakasimpe—Tacidoonekwi Buya

Icikombelo ca Bunakristo Comwe Cakasimpe—Tacidoonekwi Buya

JESU KRISTO wakatalisya cikombelo comwe buyo, naa mbungano. Cikombelo eeco cakali mubili naa mukwasyi wakumuuya. Ncotwaamba aawa ncakuti kwakali kuswaangana antoomwe kwabantu bakasalwa amuuya uusalala wa Leza—boonse buyo bakazibidwe a Leza kuti “[m]bana” bakwe.—Ba-Roma 8:16, 17; Ba-Galatiya 3:26.

Jesu wakayiisya kuti ninzila buyo yomwe yakabelesyegwa a Leza kusololela bantu kukasimpe akubuumi. Ikutegwa akapandulule kasimpe aako kayandika kapati, Jesu wakakozyanisya nzila iisololela kubuumi kumugwagwa. Mboobu mbwaakaamba: “Amunjile mumulyango uumanikide, nkaambo mulyango uukwazeme anzila impati njiitola kukunyonyooka, nkabela abo banjila mulinjiyo mbanji-banji. Mulyango uumanikide anzila iipatide njiitola kubuumi, nkabela abo biijana mbace.”—Matayo 7:13, 14; Johane 14:6; Incito 4:11, 12.

Mbungano Iikamantene

Imbungano eeyo yamumwaanda wamyaka wakusaanguna tatweelede kwiiyeeyela kuba “nkamu yabantu iikamantene munyika yoonse mbuli mbotwiiyeeyela sunu notwaamba cikombelo ca Katolika,” mboyakaamba oobo The New Dictionary of Theology. Ino nkaambo nzi ncocitali boobo? Yakati “nkaambo kakuti nkamu yabantu iikamantene iili boobo munyika, tiiyakaliko pe.”

Kunyina muntu uukonzya kukazya kukaambo kakuti mbungano ya Bunakristo yamumwaanda wamyaka wakusaanguna, tiiyakali kukozyanya naaceya kunkamu zyazikombelo nzyotubona sunu. Pele yakali kamantene. Imbungano imwi aimwi tiiyakali kulyeendelezya ilikke pe. Zyoonse zyakali kulibombya kubweendelezi bwakabunga keendelezya kakali mu Jerusalemu. Kabunga aako, ikakajisi baapostolo abaalu bamumbungano yaku Jerusalemu, kakagwasya kubamba lukamantano mumbungano kauli “mubili omwe” wa Kristo.—Ba-Efeso 4:4, 11-16; Incito 15:22-31; 16:4, 5.

Ino ncinzi cakacitika kumbungano yomwe buyo eeyo yakasimpe? Sena yakaba Cikombelo cipati ca Katolika? Sena yakakomena akuba zikombelo zinji, zyaandeene-andeene zyaci Pulotestanti nzyotubona sunu? Naa kuli cintu cimwi buyo cakacitika?

“Maila” alimwi “Ansaku”

Ikutegwa tujane bwiinguzi, atulange-lange cakubikkila maano kuli ncaakaamba Jesu Kristo kumugama icakali kuyoocitika. Mulakonzya kugambwa kuziba kuti Jesu wakali kulangila mbungano yakwe kuleka kulibonya akuti wakali kuyoozumizya bukkale buusisya oobo kuti buzumanane kwamyaanda yamyaka iili mbwiibede.

Naakakozyanya mbungano yakwe a “Bwami bwakujulu,” Jesu wakati: “Bwami bwakujulu bulikozyenye amuntu iwakaminza imbuto imbotu mumuunda wakwe, nkabela bantu nibakali kuona, kwakasika sinkondonyina, wakaminza insaku akati kamaila, wakainka. Lino maila naakasonsa akuzyala micelo, mpawo insaku zyakaboneka azyalo. Nkabela bazike bamwinimuunda bakeza, bakamwaambila kuti, Mwami, sa teewakaminza imbuto imbotu mumuunda wako? ino zyazwa kuli insaku ezi? Wakabaambila kuti, Ngusinkondoma wakacita obo. Nkabela bazike bamwaambila bati, Sa ulayanda kuti tuye, tuzinonkole? Wakati, Pe! ambweni mwaakunonkola insaku mulazyula aalo maila. Amuzileke, zikule zyoonse antoomwe mane lumwi kuciindi cakutebula, lino kuciindi cakutebula nzooambila batebuzi kuti, Amusaangune kulundika insaku akuzianga misunta, zitentwe, pele maila amwaayobole mubutala bwangu.”—Matayo 13:24-30.

Jesu wakapandulula kuti ngowakali ‘sikuminza mbuto.’ Basikwiiya bakwe beni-beni bakali kwiimininwa a “mbuto imbotu.” “Sinkondo” wakwe ngu Saatani Diabolosi. “Insaku” bakali Banakristo bakubeja aabo buce-buce ibakanjila mumbungano ya Bunakristo yamumwaanda wamyaka wakusaanguna. Wakaamba kuti uyooleka “maila” alimwi “[a]nsaku” kuti zikomene antoomwe kusikila “kuciindi cakutebula,” calo eeco ciyoosika “kumamanino aaciindi.” (Matayo 13:37-43) Ino zyoonse eezi zyakali kwaamba nzi?

Imbungano ya Bunakristo Yanyonganizyigwa

Nobakamana kufwa baapostolo, bamayi basiluleyo mumbungano njiyona bakatalika kweendelezya. Bantu aaba bakaamba “zintu zyakulengawida kuti balikwelele basikwiiya.” (Incito 20:29, 30) Akaambo kaako, Banakristo banji ‘bakazwa kulusyomo.’ ‘Bakagama kuswiilila zyamankwangwaalizya.’—1 Timoteo 4:1-3; 2 Timoteo 4:3, 4.

The New Dictionary of Theology yakaamba kuti, ikusikila mumwaanda wane C.E., ‘Cikombelo ca Bunakristo caci Katolika bwakaba bukombi bwamumulawo mu Bulelo bwa Roma.’ Kwakaba “kuswaangana kwazikombelo abantu bamucilawo,” calo cakapa kuti kube Cikombelo a Bulelo bwakali kukazya kapati nzyobakali kusyoma Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna. (Johane 17:16; Jakobo 4:4) Ibbuku ndilyonya lizubuludwe atala lyaamba kuti mukuya kwaciindi, izibeela zyoonse abubambe bwacikombelo, kubikkilizya anzyobakali kusyoma kapati, zyakacinca kapati “akaambo kakuyunga kwakaboola kwiinda mukucisanganya kubyaabi Cizuminano Cakale amizeezo mipya ya Plato.” Kweelana ambwaakasinsima Jesu Kristo, basikwiiya bakwe beni-beni bakasinkililwa eelyo Banakristo basiluleyo nobakali kuyaabuvwula.

Baswiilizi ba Jesu bakalizi mbocakali ciyumu kwaandaanya maila meni-meni kuzwa kunsaku, mbuli nsaku imwi iijisi busaki yiitwa kuti darnel, yalo ciindi niili mukukomena iilibonya mbubonya mbuli maila. Aboobo Jesu wakali kwaamba kuti kwaciindi cili mbocibede, cakali kuyooba ciyumu kwaandaanya Banakristo bakasimpe abakubeja. Eeci tacaambi kuti mbungano ya Bunakristo yakamana pe, nkaambo Jesu wakasyomezya kuti uyoozumanana kubasololela banyina bakumuuya “mazuba oonse nikuba kusikila kumamanino aaciindi.” (Matayo 28:20) Jesu wakaamba kuti maila ayoozumanana kukomena. Nokuba boobo, mumyaka yakatobela, Banakristo beni-beni, umwi aumwi naa munkamu, cakutadooneka bakacita mbobakonzya kuti bakakatile kunjiisyo zya Kristo. Pele, tiibakacili nkamu naa mbunga iilibedelede naa iitakatazyi kuzibwa. Masimpe tiibakakozyenye pe abukombi buleede oobo mumyaka yakaindi yoonse bwakaleta buyo masampu akutalemeka zina lya Jesu Kristo.—2 Petro 2:1, 2.

“Uyooyubunuka Muntu Mubi”

Imwaapostolo Paulo wakasinsima cimwi cintu icakali kuyootondezya bukombi oobu bwaluleyo. Wakalemba kuti: “Kutabi muntu uumweena kufwumbwa muciyanza cili buti, nkaambo [buzuba bwa Jehova] tabukooyoosika cita lukasaangune kuba luleyo, alimwi uyooyubunuka muntu mubi.” (2 Ba-Tesalonika 2:2-4) Ooyo “muntu mubi” nciinga cabasololi babukombi ibakalisumpula akulibikka muzyuuno zyabweendelezi mumbungano ya Bunakristo. *

Iluleyo lwakatalika naakali kupona mwaapostolo Paulo. Lwakayaambele kapati nobakafwa baapostolo alimwi ilukwabililo lwabo lwakamana. Paulo wakaamba kuti, lwakali kuyoobonwa kwiinda “[mu]kubeleka kwa-Saatani, anguzu zyamisyobo misyobo azitondezyo aziyoosyo zyakubeja. Uyooza alweeno loonse lwabubi lwakweena.” (2 Ba-Tesalonika 2:6-12) Elo kaka olu lugwalo lulaipandulula milimo yabasololi bazikombelo banji ikuzwa kaindi!

Ikutegwa basinizye makani ngobaamba kuti Cikombelo ca Katolika ncecikombelo comwe buyo cakasimpe, basololi bacikombelo ca Katolika baamba kuti bama bbishopo babo “bakakona bwaapostolo kuzwa kubaapostolo bakusaanguna kwiinda mukuba mumasena aabo ikuzwa ciindi nobwakatalika Bunakristo.” Mubwini, kunyina makani aakaindi naa aamu Magwalo aasinizya kulitaminina ooku kwakukona masena aabaapostolo. Kunyina bumboni buya koomoonga butondezya kuti cikombelo cakatalika nobakafwa baapostolo ba Jesu cakali kweendelezyegwa amuuya uusalala wa Leza.—Ba-Roma 8:9; Ba-Galatiya 5:19-21.

Alimwi ino mbuti kumakani aazikombelo zimwi zinji zyakatalika nokwakatalisyigwa Zikombelo zyaci Protestanti? Sena zikombelo eezi zyakatobela cikozyanyo cambungano ya Banakristo yamumwaanda wamyaka wakusaanguna? Sena bakaisalazya mbungano ya Bunakristo mbuli mboyakabede kusaanguna? Cili masimpe kuti nozyakatalisyigwa Zikombeleo zyaci Protestanti, Ibbaibbele lyakatalika kujanika kubantu banji mumyaambo yabo. Pele, makani aansiku aatondezya kuti zikombelo eezi zyakazumanana kuyiisya njiisyo zyakubeja.—Matayo. 15:7-9.

Pele, amubikkile maano kukaambo aaka. Jesu Kristo wakasinsima cakusalazya kuti mbungano yakwe yomwe yakasimpe yakali kuyoopilusyigwa muciindi eeco ncaakaamba kuti mamanino aaciindi. (Matayo 13:30, 39) Ibusinsimi bwamu Bbaibbele ibuli mukuzuzikizyigwa butondezya kuti lino tuli muciindi eeco. (Matayo 24:3-35) Mbwaanga mbocibede oobo, umwi aumwi wesu weelede kulibuzya kuti, ‘Ino nkuukuli kuli cikombelo comwe eeco cakasimpe?’ Ceelede kulibonya kabotu-kabotu caantangalala.

Ambweni muyeeya kuti mwakacijana kale cikombelo eeco naa mbungano. Cilayandika kapati kuti musinizye. Ino nkaambo nzi? Nkaambo kakuti mbubonya mbocakabede mumwaanda wamyaka wakusaanguna, kulakonzya kuba buyo cikombelo comwe cakasimpe. Sena kuli nomwakasinizya kuti cikombelo canu cileendelana kabotu amboyakabede mbungano ya Bunakristo yamumwaanda wamyaka wakusaanguna akuti naa cilatobelesya njiisyo ya Jesu Kristo? Sena tamukonzyi kutulanga-langa twaambo ootu lino? Bakamboni ba Jehova bayookondwa kumugwasya kucita boobo.—Incito 17:11.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 17 Makani aayungizyidwe mbwaakonzya kuzibwa “muntu mubi” ooyu alakonzya kujanwa mu Ngazi Yamulindizi yamu Chichewa yamu February 1, 1990, mapeeji 10-14.

[Zifwanikiso izili apeeji 5]

Sena cikombelo canu cilapa cikozyanyo ncobakasiya Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna mukukambauka alimwi akwiiya?