Skip to content

Skip to table of contents

Nobakubusi, Amweende Munzila Iibotezya Jehova

Nobakubusi, Amweende Munzila Iibotezya Jehova

Nobakubusi, Amweende Munzila Iibotezya Jehova

BAKUBUSI Banakristo bamwi balonga akuyookkalila kumbi kule amukwasyi ambungano yakwabo kwaciindi cili mbocibede. Bamwi bacita boobo kutegwa bayungizye mulimo wabo. Bamwi bakasiya maanda aabo akaambo kakutatola lubazu muzintu zyamunyika. (Isaya 2:4; Johane 17:16) Mumasi aambi “Kaisara” wanjizya bakubusi basyomeka muntolongo naa kubapa kubeleka milimo yabuleya. *Marko 12:17; Tito 3:1, 2.

Ciindi nobaangidwe akaambo kakukaka kutola lubazu muzintu zyanyika, aaba bakubusi balakonzya kabali abamwi bajisi bukkale bubi kwaciindi cilamfwu. Kuzwa aŋanda akaambo katwaambo tumbi akwalo kwasinikizya bakubusi kutalika kubelekela mumasena mucitwa micito mibyaabi. Mbuti bakubusi aaba Banakristo naa bambi basinikizigwa mubukkale buli boobo mbobakonzya kuliyumya cakuzwidilila mumakatazyo ciindi nobasola-sola ‘kweenda munzila iielede kumeso aa-Leza’? (1 Ba-Tesalonika 2:12) Mbuti bazyali mbobanga babagwasya kulibambila kulwana bukkale buli boonse butakkomanisyi?—Tusimpi 22:3.

Buyumuyumu Bubagaminide

Tákis wamyaka iili 21 iwakasinikizyidwe kukkala kumbi kuzwa kwabo kwamyezi iili 37 wakaamba kuti: “Kuzwa mumaanza aabazyali abaalu babikkila maanu basiluyando bandizyi kabotu cakali kukatazya alimwi akuyoosya.” * Uyungizya kuti: “Iziindi zimwi ndakali kulimvwa kuti ndinyina lukwabililo luli loonse.” Pétros uuli amyaka iili 20 tanaakali aŋanda kwamyaka yiinda kuli yobilo. Wakazuminizya kuti: “Ciindi cakusaanguna mubuumi bwangu ndakayandika kulisalila zyakulikondelezya abalongwe, alimwi nzindakali kusala talili lyoonse nozyakali kabotu.” Mpoonya waamba kuti: “Ziindi zimwi ndakali kulibilika akaambo kakwaanguluka kucita kufwumbwa ncendakali kunga ndasala.” Tássos, imwaalu Munakristo uuswaangana lyoonse abakubusi Banakristo ibajanika mubukkale buli boobo wakati: “Majwi aasesemya, kuzanga, abulwani bwabakubusi batasyomi inga zyabayunga bakubusi Banakristo batabikkili maanu ibatakwabilidwe.”

Ciindi nobakkala akubeleka abantu batatobeli njiisyo zyamu Bbaibbele, bakubusi Banakristo aabo beelede kubona kuti tiibayungwa kutobela nzila zibyaabi zitali zyamumagwalo izicitwaa bakubusi beenzinyina. (Intembauzyo 1:1; 26:4; 119:9) Kutobela bubambe bubotu bwakwiiya Bbaibbele, kujanika kumiswaangano, akutola lubazu mumulimo wamumuunda lyoonse inga calibonya kuba cintu cikatazya. (Ba-Filipi 3:16) Akwalo kulibikkila mbaakani zyakumuuya akubelekela kuzizuzikizya inga kacikatazya.

Bakubusi Banakristo basyomeka bayandisya kukkomanisya Jehova mukulilemeka amukwaambaula. Cakusyomeka basoleka kutobela kutamba kwa Bausyi bakujulu kwakuti: “Songwaala, mwanaangu, ukondezye moyo wangu, kuti mbe aluvwiilo kuliyooyo uundisampaula.” (Tusimpi 27:11) Balizi kuti kulilemeka kwabo ambubazicita zintu kweendelezya bamwi kujatikizya mbobamubona Jehova abantu bakwe.—1 Petro 2:12.

Icikkomanisya ncakuti, bunji bwabakubusi aaba balasola-sola kutobela ibanyina bamumwaanda wamyaka wakusaanguna aabo mwaapostolo Paulo mbaakapailila kuti: “Mweende munzila iielede cakubotezya Mwami muziyanza zyoonse, muzyale micelo yamilimo mibotu yamisyobo yoonse . . . akuba abuyumu bunji bwakukakatila abwakukazika myoyo yanu abwakukondelelwa.” (Ba-Kolose 1:9-11) Ibbaibbele lilijisi zikozyanyo zinji zyabakubusi bayoowa Leza ibakeenda cakuzwidilila kabamubotezya Leza akati kabantu babyaabi, basinkondo alimwi ibakali kukomba mituni.—Ba-Filipi 2:15.

“Jehova Wakali [a Josefa]”

Naakacili mukubusi Josefa, imwana wakali kuyandwa kapati kuli Jakobo a Rakele, wakatolwa kubusena bwakali kulamfwu abausyi bayoowa Leza ibakali kunga bamukwabilila. Wakasambalwa mubuzike ku Egepita. Josefa ncikozyanyo cibotu camukubusi wakali munkutwe, uusyomeka alimwi uulilemeka. Nokuba kuti wakali kubelekela Potifara—imuntu watakali kukomba Jehova—Josefa wakali kuzicita kabotu zintu alimwi wakali munkutwe, icakapa kuti simalelo wakwe amubikke kuba mulangizi wazyamuŋanda yakwe zyoonse. (Matalikilo 39:2-6) Josefa wakazumanana kusyomeka kuli Jehova alimwi kusyomeka kwakwe nokwakamupa kwaangwa, kunyina naakaamba kuti: “Ino cindigwasya nzi kusyomeka?” Nomuba muntolongo wakatondezya bube bubotu, aboobo ndilyonya wakapegwa nguzu zyakulanganya zintu zinji muntolongo. (Matalikilo 39:17-22) Leza wakamulongezya, alimwi mbuli mbukulembedwe ku Matalikilo 39:23, “Jehova wakali [a Josefa].”

Ciindi Josefa naakali kulamfwu abazyali bakwe bayoowa Leza, nicakaba cuuba-uba ikutobela bukkale bwakutalilemeka bwabantu bamu Egepita ibatakombi mbocakali kukkala limwi! Muciindi cakucita boobo, wakazumanana kutobela njiisyo zyabunaleza akubamba cilongwe cibotu nomuba mumisunko mipati. Ciindi muka Potifara cakwiinduluka-induluka naakali kumusinikizya koonana anguwe, kuvwiila kwakwe kwakusinizya kwakali kwakuti: “Nkacite buti bubi bupati buli boobu akubisizya Leza?”—Matalikilo 39:7-9.

Mazubaano, bakubusi Bakamboni beelede kutobela kucenjezya kwamu Bbaibbele kujatikizya kuyanzana kubyaabi, kulikondelezya kubi, kweebelela zintu akubala makani aaletela muzeezo wakoonana akuteelela nyimbo zisofweede. Balizi kuti “meso aa-Jehova ali koonse koonse, alalanga basizibi ababotu boonse.”—Tusimpi 15:3.

Musa Wakakaka “Kubotelwa Misalo”

Musa wakakomenena muŋanda ya Farao imwakazwide bantu bakomba mituni akuyandisya kulikondelezya. Ikujatikizya nguwe, Bbaibbele lyaamba kuti: “Musa . . . lusyomo ndwaakakakila kwaambwa kuti mwana wamwana wa-Farao. Wakasala kupenzegwa antoomwe abantu ba-Leza kwiinda kubotelwa misalo iimana buyo.”—Ba-Hebrayo 11:24, 25.

Kuba acilongwe anyika kujanya zintu zimwi zibotu, pele nzyaciindi buyo cisyoonto. Ikuti naa zyakkalisya, muuciindi buyo cisyoonto ciceede nyika iino. (1 Johane 2:15-17) Sena tacikonzyi kuba kabotu kutobela cikozyanyo ca Musa? Ibbaibbele lyaamba kuti “wakalibilamine mbuli sikubona yooyo uutabonwa.” (Ba-Hebrayo 11:27) Wakagamika mizeezo yakwe aalukono lwakumuuya lwabamasyaanyinakulu bakali kuyoowa Leza. Wakatobela makanze aa Jehova mubuumi bwakwe, kalibikkilide mbaakani yakucita kuyanda kwa Leza.—Kulonga 2:11; Incito 7:23, 25.

Ciindi bakubusi bayoowa Leza nibalijana akati kabantu batasamausyi alimwi babyaabi, balakonzya kuyumya cilongwe cabo a Jehova kwiinda mukuba acilengwa cakuba aciiyo cabo beni, kusika aakumuziba kabotu ‘Ooyo uutabonwi.’ Ipulogilamu iizwide milimo ya Bunakristo, kubikkilizya akujanika kumiswaangano lyoonse alimwi amumulimo wakumuunda ziya kubagwasya bakubusi aaba kugamika mizeezo yabo kuzintu zyakumuuya. (Intembauzyo 63:6; 77:12) Beelede kusolekesya kuba alusyomo luyumu abulangizi mbuli bwa Musa. Beelede kusolekesya kugamika mizeezo yabo azintu zimukkomanisya Jehova, kabakkomene kuba beenzinyina.

Wakabelesya Majwi Aakwe Kutembaula Leza

Aumbi mukubusi wakaba cikozyanyo cibotu naakali kule abazyali mmusimbi muna Israyeli wakatoledwe aabana Aramu mumazubaa musinsimi wa Leza, Elisha. Wakaba mubelesi wa muka Naamani, silutwe wampi yaba Aramu iwakalaa cinsenda. Musimbi ooyu wakaambila namalelo wakwe kuti: “Nicakabota mwami wangu naakali kumusinsimi uuli ku-Samariya, nkaambo naakamuponya cinsenda cakwe.” Akaambo kabumboni bwakwe, Naamani wakaunka kuli Elisha ku Israyeli eelyo wakaponesyegwa kucinsenda cakwe. Kunze lyaboobo, Naamani wakaba mukombi wa Jehova.—2 Bami 5:1-3, 13-19.

Icikozyanyo camusimbi ooyu cikankaizya mbociyandika kuti bakubusi babelesye majwi aabo munzila iilemeka Leza, neliba leelyo nobali kule abazyali babo. Ikuti musimbi ooyo naakali acilengwa ‘cakwaamba zyabufwubafwuba’ naa “kucapa,” sena naakaanguluka kwaamba zintu zigwasya coolwe nicakajanika? (Ba-Efeso 5:4; Tusimpi 15:2) Níkos, imusankwa wamyaka yiinda-inda ku 20 iwakaangidwe akaambo kakutatola lubazu muzintu zyanyika, wiibaluka kuti: “Ciindi nindakali abakwesu bakubusi bamwi muntolongo yabulimi, kulamfwu akubweedelezi bwabazyali abwambungano, ndakabona kuti nzyotwakali kwaamba zyakatalika kubija. Mubwini tiizyakamutembaula pe Jehova.” Mucoolwe, Níkos abamwi bagwasyigwa kutobela lulayo lwa Paulo mumakani aaya ilwakuti: “Pele bwaamu amisyobo yoonse yabusofwaazi akulikumbuzya, zintu ezi tazyeelede nikuba kwaambwa akati kanu, nkaambo mbuboobo mbubeelede basalali.”—Ba-Efeso 5:3.

Jehova Wakali Mwini-Mwini Kuli Mbabo

Cakacitikila bana Hebrayo botatwe ibeenzinyina ba Daniele mu Babuloni yansiku cilatondezya mboili yakasimpe njiisyo njaakaamba Jesu yakuti, ikusyomeka mutuntu tusyoonto kupa kusyomeka muzintu zipati. (Luka 16:10) Ciindi nibakaba mupenzi lyakusinikizyigwa kulya cakulya icakakasyidwe mu Mulawo wa Musa, nibakacuubya-ubya kuti mbwaanga bakali baange mucisi ceenzu, kunyina bumbi mbubakali kukonzya kucita. Pele elo bakalongezyegwa kaka akaambo kakuzibikkila maanu zintu zyakali kulibonya kuti tazikwe makani kapati! Bakaba bazumi alimwi ibasongo kwiinda baange bambi ibakazumanana kulya zyakulya zyamwami zinono. Cakutadooneka kusyomeka mutuntu tusyoonto ootu kwakabayumya cakuti nibakasikilwa musunko mupati wakukomba mutuni, bakakaka cakutajoka munsi.—Daniele 1:3-21; 3:1-30.

Jehova wakali mwini-mwini kubasankwa aaba botatwe. Nokuba kuti bakali kulamfwu akumaanda aabo akubusena kwakali kukombelwa Leza, bakakanzide kuzumanana kabatakwe kabala kanyika. (2 Petro 3:14) Cilongwe cabo a Jehova cakali kuyandika kapati kuli mbabo cakuti bakalisungwide kufwa akaambo kancico.

Jehova Takooyoomusowa

Ciindi bakubusi nibali kulamfwu abantu mbobayanda akusyoma, balimwva kubula lukwabililo, balalibilika alimwi akuyoowa. Pele, balakonzya kulanganya masunko amasukusyo aabasikila kabasinizizye cakumaninina kuti ‘Jehova takooyoobasowa.’ (Intembauzyo 94:14) Ikuti naa bakubusi aaba ‘bapenzyegwa nkaambo kabululami,’ Jehova uyoobagwasya kuzumanana kweenda “mumugwagwa wabululami.”—1 Petro 3:14; Tusimpi 8:20.

Cakutayozya Jehova wakabayumya akubalongezya kapati ba Josefa, Musa, musimbi muna Israyeli mwaange, abakubusi botatwe basyomeka bana Hebrayo. Mazubaano ubelesya muuya wakwe uusalala, Ijwi lyakwe ambunga yakwe kugwasya baabo ‘bayasana lumamba lubotu lwalusyomo,’ akubabikkila bulumbu bwa “buumi butagoli.” (1 Timoteo 6:11, 12) Mmasimpe, cilakonzyeka kweenda cakubotezya Jehova, alimwi ncecintu camaano ncotweelede kucita.—Tusimpi 23:15, 19.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 2 Amubone Ngazi Yamulindizi ya May 1, 1996, amapeeji 18-20.

^ munc. 5 Mazina amwi akacincwa.

Kabbokesi kali apeeji 25]

NOBAZYALI—AMUBAGWASYE BANA BANU!

“Mbuli mivwi mujanza lyasilumamba, mbobabede bana muntu mbazyala mubwanike bwakwe.” (Intembauzyo 127:4) Muvwi taukonzyi kusika ambaakani mpuugamikidwe ulikke. Weelede kugamikwa kabotu. Mbubonya buyo, bana tabakacikonzyi kuzunda ziyoobacitikila mubuumi ciindi nobali kulamfwu akuŋanda ikuti tiibayiisyigwa kabotu abazyali.—Tusimpi 22:6.

Bunji bwaziindi bakubusi bacita zintu kakunyina kuziyeeyela naa balazundwaa “zisusi zyabwanike.” (2 Timoteo 2:22) Ibbaibbele licenjezya kuti: “Musako akutapatila, zilaleta busongo, pele mwana uulekelelwa buyo ulausya banyina insoni.” (Tusimpi 29:15) Kutabalesya kucita zimwi bakubusi mukulilemeka kwabo inga kwapa kuti mwana katalibambilide kuzilanganya kabotu ziyandika amisunko yamubuumi ciindi nali kule akuŋanda.

Munzila iiteeleleka alimwi cakubikkila maanu, bazyali Banakristo beelede kubatondezya bana babo imapenzi aamubuumi aali mubweende bwazintu oobu. Kakunyina kubatyompya, balakonzya kwaamba bukkale butakkomanisyi mbwakonzya kuyaanya mukubusi nakkala kule akuŋanda. Kufundisya ooku, ikubikkilizya abusongo buzwa kuli Leza, kuyakupa kuti “babombumyoyo bapegwe maanu, abalombe bajane luzibo alumvwisyo.”—Tusimpi 1:4.

Bazyali ibasitikizya bukkale bwabunaleza alimwi anjiisyo zyakulilemeka mumyoyo yabana babo babagwasya kuzunda buyumuyumu mubuumi. Ciiyo ca Bbaibbele mumukwasyi icicitwa lyoonse, kwaanguluka kwaamba zili kumoyo alimwi akuba aluyandisisyo lwini-lwini mubukkale bwabana babo inga cabapa kuzwidilila, pele ikuti tiibacita oobo bayookakilwa. Bazyali beelede kuyiisya bukkale bwabunaleza munzila iikulwaizya alimwi yeelede, kabagwasya bana babo kuyooliiminina balikke kumbele. Kwiinda mucikozyanyo cabo, ibazyali balakonzya kuyiisya bana babo kuzyiba kuti cilakonzyeka kuba munyika pele kabatali banyika.—Johane 17:15, 16.

[Cifwanikiso icili apeeji 8]

Bakubusi Banakristo bamwi bakazwa kwabo

[Zifwanikiso izili apeeji 9]

Kwiinda mukukazya kutepaulwa, bakubusi balakonzya kumwiiya Josefa akuba bantu balilemeka kabotu lyoonse

[Zifwanikiso izili apeeji 10]

Amumwiiye musimbi muna Israyeli mwaange iwakabelesya majwi aakwe kulemeka Jehova