Skip to content

Skip to table of contents

‘Amulipandulule Mbukweelede Jwi lya Leza’

‘Amulipandulule Mbukweelede Jwi lya Leza’

‘Amulipandulule Mbukweelede Jwi lya Leza’

“Kolisungwaazya kukonda Leza, mbuli similimo uutakwe cintu cimuusya insoni, uupandulula makani aalusinizyo mbukweelede.”—2 TIMOTEO 2:15.

1, 2. (a) Ino nkaambo nzi basimilimo ncobayandika zibelesyo? (b) Ino mmulimo nzi ngobabeleka Banakristo, alimwi mbuti mbobatondezya kuti basaanguna kuyandaula Bwami?

BASIMILIMO bayandika zibelesyo ikutegwa bacikonzye kumanizya milimo yabo. Pele takuyandiki buyo ikuba acibelesyo cili coonse. Similimo uyandika cibelesyo ceelede alimwi weelede kucibelesya mbokweelede. Mucikozyanyo, nomuyaka ŋanda muyobodwa zintu, inga tiimwayandika buyo kuba ansando ampikili ikuswaanya masomo obile. Mweelede kuzyiba mbokugagailwa mpikili mucisamu kakunyina kwiigogomeka. Ikusoleka kugagaila mpikili mucisamu kakunyina kuzyiba mboibelesyegwa nsando inga cakatazya kapati alimwi inga kacityompya. Pele ikuzibelesya mbozyeelede zibelesyo kutugwasya kumanizya milimo yesu katukkomene anzyotwacita.

2 Mbotuli Banakristo, kuli mulimo ngotweelede kubeleka. Mmulimo uuyandika kapati kwiinda yoonse. Jesu Kristo wakakulwaizya basikumutobela kuti ‘basaangune kuyandaula Bwami.’ (Matayo 6:33) Ino mbuti mbotunga twacita boobo? Inzila imwi nkwiinda mukuba basungu mumulimo wakukambauka Bwami alimwi akugwasya bantu kuba basikwiiya. Inzila yabili nkwiinda mukweendelanya mulimo wesu a Jwi lya Leza lyoonse. Inzila yatatu nkwiinda mukulilemeka kabotu. (Matayo 24:14; 28:19, 20; Incito 8:25; 1 Petro 2:12) Ikutegwa tuzwidilile alimwi katukkomene mumulimo ooyu wa Bunakristo, tuyandika zibelesyo zyeelede alimwi aluzibo mbozyeelede kubelesyegwa munzila iigwasya. Mumakani aaya, imwaapostolo Paulo wakaba cikozyanyo cibotu kapati kali similimo Munakristo, alimwi wakakulwaizya basyominyina ikumwiiya. (1 Ba-Korinto 11:1; 15:10) Aboobo, ino ncinzi ncotunga twaiya kuli Paulo, similimoma?

Paulo—Sikwaambilizya Bwami Musungu

3. Nkaambo nzi ncocinga caambwa kuti imwaapostolo Paulo wakali similimo wa Bwami musungu?

3 Ino Paulo wakali similimo uuli buti? Cakutadooneka wakali musungu. Paulo wakalitakata ikumwaya makani mabotu mubusena bupati ibweengelede Lwizi lwa Mediterranean. Kaamba ncaakasungwaalila kwaambilizya Bwami, ooyu mwaapostolo uutalemi wakati: “Kuti naa nkekambauka Makani Mabotu kunyina nceelede kulisumpwida. Nkaambo Mwami nguwakandilailila kucita oobo. Maawe kulindime kuti naa nketakambauki.” (1 Bakolinti 9:16, Ci) Sena Paulo wakabikkilide buyo maanu kukulifwutula mwini? Peepe. Tanaakali kuliyanda. Muciindi caboobo, wakalombozya kuti abamwi bagwasyigwe amakani mabotu. Wakalemba kuti: “Zyoonse nzincita, nkaambo ka-Makani Mabotu nkinzicitila, kuti nkabe mwaabilanwa abo mulingao.”—1 Ba-Korinto 9:23.

4. Ino ncibelesyo nzi basimilimo Banakristo ncobabelesya kapati lyoonse?

4 Imwaapostolo Paulo wakali similimo uulibombya iwakazyi kuti tanaakali kunga wasyoma buyo luzibo ndwaakajisi. Mbubwenya mubezi mbwayandika nsando, Paulo wakali kuyandika cibelesyo ceelede ikutegwa asitikizye kasimpe ka Leza mumyoyo yabaswiilizi bakwe. Ino ncibelesyo nzi ncaakali kubelesya kapati lyoonse? Lyakali Jwi lya Leza, Magwalo Aasalala. Mbubwenya buyo, Ibbaibbele ncecibelesyo ncotubelesya kapati lyoonse ikugwasya bamwi kuba basikwiiya.

5. Ikutegwa katuli basimilimo bazwidilila, ino ncinzi ncotweelede kucita muciindi cakuzubulula buyo magwalo?

5 Paulo wakalizyi kuti ikupandulula Jwi lya Leza mbokweelede tiicakali kujatikizya buyo kuzubulula kuzwa mulindilyo. Wakali ‘kukombelezya.’ (Incito 28:23) Munzila nzi? Cakuzwidilila, Paulo wakabelesya Jwi lya Leza lilembedwe ikuzula bantu banji kuzumina kasimpe ka Bwami. Wakasalazyanya ambabo. Kwamyezi yotatwe mucikombelo ku Efeso, Paulo ‘wakali kubandika makani akukombelezya bantu kuzumina makani aa Bwami bwa Leza.’ Nokuba kuti “bamwi bakaliyumya-yumya, akukaka,” nkobali ibambi ibakaswiilila. Akaambo kamulimo wa Paulo ku Efeso, ‘makani aa Jehova akazumanana kukomena akuzunda canguzu.’—Incito 19:8, 9, 20.

6, 7. Ino Paulo wakaulemeka buti mulimo wakwe, alimwi mbuti mbotunga twacita boobo andiswe?

6 Kali sikwaambilizya Bwami musungu, Paulo ‘wakaulemeka mulimo wakwe.’ (Ba-Roma 11:13) Munzila nzi? Tanaakabikkila maanu mukulisumpula mwini; alimwi taakwe naakafwa insoni ikuzyibwa kubuleya kuti wakali umwi wabasimilimonyina a Leza. Muciindi caboobo, imulimo wakwe wakaubona kuba coolwe cipati kwiinda zyoonse. Paulo wakabelesya Jwi lya Leza caluzibo alimwi cakuzwidilila. Imulimo wakwe iwakazwidilila wakakulwaizya bambi, wakabagwasya kuucita kabotu mulimo wabo kwiinda lyoonse. Amunzila eeyi, imulimo wakwe wakalemekwa.

7 Mbubwenya mbuli Paulo, tulakonzya kuulemeka mulimo wesu katuli basimilimo kwiinda mukulibelesya lyoonse alimwi cakuzwidilila Jwi lya Leza. Mumbazu zyamulimo wesu wamumuunda zyoonse, imbaakani yesu yeelede kuba yakwaambila bantu banji cintu cimwi kuzwa mu Magwalo. Ino mbuti mbotunga twacita boobo cakubakombelezya? Amulange-lange nzila ziyandika zyotatwe eezyi: (1) Amugamike bantu ku Jwi lya Leza munzila iitondezya kuti mulalilemeka. (2) Amulipandulule Jwi lya Leza cabusongo alimwi akuzibelesya nzyolyaamba. (3) Amusalazye kuzwa mu Magwalo munzila iimvwika alimwi iizula.

8. Nzibelesyo nzi zyakubelesya kukambauka Bwami nzyotujisi sunu, alimwi ino mwazibelesya buti?

8 Basikwaambilizya Bwami bamazubaano balijisi zibelesyo nzyaatakajisi Paulo naakali kucita mulimo wakwe. Eezyi zijatikizya mabbuku, mamagazini, mabroshuwa, tupepa twakwaambilizya, matulakiti, mateepu alimwi amavidiyo. Mumwaanda wamyaka wainda, kwakali kubelesyegwa amakkaadi aajisi mulumbe uupa bumboni, malekkoodi, myootokala iijisi zyakwaambawida alimwi abukambausi bwamuli sikapepele. Pele icibelesyo cibotu kwiinda zyoonse ncotubelesya ndi Bbaibbele, alimwi eeci cibelesyo iciyandika kapati tweelede kucibelesya kabotu munzila yeelede.

Mulimo Wesu Weelede Kuyaama aa Jwi lya Leza

9, 10. Ino ncinzi ncotunga twaiya kululayo Paulo ndwaakapa Timoteo kujatikizya kubelesya Jwi lya Leza?

9 Mbuti mbotunga twabelesya Jwi lya Leza kalili cibelesyo cizwidilila? Nkwiinda mukutobela majwi aaya aa Paulo ngaakalembela similimonyina Timoteo aakuti: “Kolisungwaazya kukonda Leza, mbuli simulimo uutakwe cintu cimuusya insoni, uupandulula makani aalusinizyo mbukweelede.” (2 Timoteo 2:15) Ino ncinzi cini caambwa ‘mukupandulula makani aalusinizyo mbukweelede’?

10 Ibbala lya Cigiliki lyakasandululwa kuti “kupandulula mbukweelede” mubwini lyaamba “kutenda cakululamika” naa “kupanga keengo kaluleme.” Kunyina kumbi mu Magwalo aa Banakristo aa Cigiliki ikaambo aaka nkokabelesyedwe ccita buyo mululayo lwa Paulo kuli Timoteo. Ikaambo nkamunya kalakonzya kubelesyegwa ikupandulula kwaandula mufwolo uuluzi mumuunda. Ikweenga mufwolo uugogomene inga kwamuusya nsoni mulimi uucibwene. Ikutegwa abe “simulimo uutakwe cintu cimuusya insoni,” Timoteo wakayeezyegwa kuti tanaakeelede kuleya kunjiisyo zya Jwi lya Leza. Timoteo tanaakeelede kulekela kuyeeya kwakwe mwini ikweendelezya nzyaakali kuyiisya. Wakeelede kugaminina kukambauka akuyiisya kwakwe aa Magwalo lyoonse. (2 Timoteo 4:2-4) Munzila eeyi, ibabombe myoyo bakali kuyooba akuyeeya kwa Jehova mumakani oonse, muciindi cakuba amizeezo yabusyaabusongo bwanyika. (Ba-Kolose 2:4, 8) Asunu eeci ciciyandika mbubwena.

Tweelede Kulilemeka Kabotu

11, 12. Ino kulilemeka kwesu kuswaangene buti akulipandulula mbokweelede Jwi lya Leza nkotucita?

11 Kuli azimbi nzyotweelede kucita kunze buyo lyakulibelesya bweelede Jwi lya Leza mukwaambilizya kasimpe kali mulindilyo. Tweelede kulilemeka kweelana ancolyaamba. Tatweelede kuba basimilimo basikuupaupa ameso nkaambo “tuli basimilimonyina Leza.” (1 Ba-Korinto 3:9) Ijwi lya Leza lyaamba kuti: “Yebo oiisya mweenzinyoko sa toliisyi omwini? Yebo okambauka kutabba, sa ulabba? Yebo oamba kutacita bumambi, sa ulacita bumambi? Yebo osesemwa mituni, sa ulasaala intempele?” (Ba-Roma 2:21, 22) Aboobo, mbotuli basimilimo ba Leza bamazubaano, inzila yomwe mbotulipandulula mbokweelede Jwi lya Leza nkwiinda mukutobela lulayo oolu lwakuti: “Syoma Jehova amoyo wako woonse; utalifunkizyi kumaanu aako omwini. Umuzibye munzila zyako zyoonse, nkabela uyooenzya myeendelo yako.”—Tusimpi 3:5, 6.

12 Ino nzyinzi nzyotunga twalangila akaambo kakupandulula Jwi lya Leza mbokweelede? Amulange-lange nguzu nzyolijisi Jwi lya Leza lilembedwe kumaumi abantu babombe myoyo.

Jwi lya Leza Lilijisi Nguzu Zyakusandula

13. Ino kubelesya zyaamba Jwi lya Leza inga kwapa kuti abe buti muntu?

13 Nouzuminwa kuti ulasyomeka, imulumbe wa Jwi lya Leza ujisi nguzu zipati zyakweendelezya izigwasya bantu kucita kucinca kupati mubuumi bwabo. Paulo wakalibonena kalibeleka Jwi lya Leza akubona mbolibacinca kuba bantu babotu aabo ibakaba Banakristo mu Tesalonika yansiku. Aboobo wakabaambila kuti: “Ncotulumbila Leza cakutaleka nceeci. Ciindi nimwakatambula makani aa-Leza ngomwakamvwa kulindiswe, tamukwe mwakaatambula mbuli makani aabantu, mwakaatambula mbuli mbwaabede ncobeni, nkukuti mbuli makani aa-Leza aali anguzu zyakubelekabeleka mumyoyo yanu nobasyomi.” (1 Ba-Tesalonika 2:13) Ku Banakristo aabo—atwaambe kuti kuli basikutobela Kristo bakasimpe boonse—ibusyaabusongo bwamuntu kunyina abuniini nobunga bweezyanisyigwa abusongo bwa Leza busumpukide kapati. (Isaya 55:9) Bana Tesalonika ‘bakatambula makani akati kamapenzi manji-manji akubotelwa kwa Muuya Uusalala’ alimwi bakaba zikozyanyo kubasyomi bambi.—1 Ba-Tesalonika 1:5-7.

14, 15. Ino mulumbe wamu Jwi lya Leza ujisi nguzu zili buti, alimwi ino nkaambo nzi?

14 Ijwi lya Leza lilijisi nguzu zipati, mbubwenya mbwabede Jehova, Nkolizwa. Lizwa kuli “Leza muumi,” ooyo kwiinda mujwi lyakwe ‘ijulu nkulyakalengwa,’ alimwi lyoonse buyo ijwi eelyo ‘lilazuzikizya makanze ngolituminwa.’ (Ba-Hebrayo 3:12; Intembauzyo 33:6; Isaya 55:11) Sikwiiya Bbaibbele umwi wakati: “Leza talyaandaanyi pe ku Jwi lyakwe. Kunyina nalizandula kulindilyo mbuli kuti ncintu ncataswaangene ancico. . . . Aboobo ulajatikizyigwa azyoonse izicitika kulindilyo lyazwa akwaambwa; nkaambo ncaanzyo calukamantano a Leza muumi.”

15 Ino mulumbe uuzwa mu Jwi lya Leza ujisi nguzu zili buti? Ujisi nguzu zipati cini-cini. Cakweelela Paulo wakalemba kuti: “Ijwi lya-Leza lili abuumi, lili anguzu, lilabosya kwiinda iceba ilijisi mabemba obile, lilayasa mane kukwaanzaanya buumi amuuya, aalo maswaanganino aazifuwa amooma, alimwi lilabeteka kuyeeya akuyanda kwamoyo.”—Ba-Hebrayo 4:12.

16. Ino Jwi lya Leza inga lyamucinca buti muntu cakumaninina?

16 Imulumbe wamu Jwi lya Leza lilembedwe ‘ulabosya kwiinda icceba ilijisi mabemba obile.’ Aboobo ulijisi nguzu zipati zyakuyasa kwiinda cibelesyo cimbi cabantu. Ijwi lya Leza liyasa zibeela zyamuntu zyamukati mwini alimwi lilakonzya kucinca mbwabede mukati, ikweendelezya mbwayeeya alimwi azintu nzyayanda akumupa kuba similimo uujisi bube mbwakkomanina Leza. Elo kaka ncibelesyo cigwasya kapati!

17. Amupandulule nguzu zyakusandula nzyolijisi Jwi lya Leza.

17 Ijwi lya Leza liyubulula bwini mbwabede muntu mukati mukwiimpana ambwayeeya kuti mbwabede naa eezyo nzyatondezya kuli bamwi. (1 Samuele 16:7) Naba muntu mubyaabi zimwi ziindi ulakonzya kulisisa bwini mbwabede mukati kwiinda mukucitila bamwi zibotu naa kusungwaalila zyabukombi. Bantu babyaabi balalibotya-botya cakuupaika buyo kabajisi mizeezo mibyaabi. Ibalisumpula balalisisa kwiinda mukulitondezya kuti balalicesya kumwi kabalombozya kukkomaninwa abamwi. Pele kwiinda mukuyubununa zini zili mumoyo, Jwi lya Leza lilakonzya kuyumya-yumya muntu uulibombya ikusamununa buntu bwakwe bwakaindi “akulisamika buntu bupya bulengulwidwe mucinkozya ca-Leza cabululami acabusalali bwinibwini.” (Ba-Efeso 4:22-24) Alimwi injiisyo zya Jwi lya Leza zilakonzya kusandula bantu bakandu ikuba Bakamboni ba Jehova basicamba alimwi abasikwaambilizya Bwami ibasungu.—Jeremiya 1:6-9.

18, 19. Kweelana acaamba mincali eeyi naa izyakamucitikila mumulimo wamumuunda, amutondezye mbuli ikasimpe kamu Magwalo mbokakonzya kucinca mbwaali kuzilanga zintu muntu.

18 Inguzu zyakusandula nzyolijisi Jwi lya Leza zipa kuti bantu koonse-koonse babe babotu. Mucikozyanyo, basikwaambilizya Bwami bazwa ku Phnom Penh kucisi ca Cambodia, bakali kukambauka ziindi zyobile amwezi mucooko ca Kompong Cham. Naakamvwa nzyobakali kwaamba bafwundisinyina bamwi kusampaula Bakamboni ba Jehova, imufwundisi umwi munyenzi wakacita bubambe bwakuswaangana a Bakamboni iciindi citobela nobakali kuyooswaya cooko eeco. Wakababuzya mibuzyo minji kapati kujatikizya kusekelela mazuba aakulyookezya alimwi wakaswiililisya nobakali kumusalazyila kuzwa mu Magwalo. Mpoonya wakakankamuka ategwa: “Lino ndazyiba kuti nzyobali kwaamba bafwundisima kujatikizya ndinywe taziluzi pe! Bakali kwaamba kuti tamubelesyi Bbaibbele, pele mafwumofwumo aano mwali kubelesya buyo Bbaibbele lilikke!”

19 Imwanakazi ooyu wakazumanana kuba amibandi yamu Bbaibbele a Bakamboni alimwi kunyina naakalekela kukongwa kwakugusyigwa bufwundisi ikumulesya kuzumanana. Wakaambila mweenzinyina mibandi yamu Magwalo njaakali kuba anjiyo, eelyo awalo ooyo wakatalika kwiiya Bbaibbele a Bakamboni. Imweenzinyina ooyo wakazikkomanina kapati nzyaakali kwiiya cakuti lyamuswaangano umwi kucikombelo nkwaakali kunjila wakakulwaizyigwa kwaamba kuti, “Amwiiye Bbaibbele a Bakamboni ba Jehova!” Muciindi cisyoonto kuzwa leelyo, ooyo iwakali mufwundisi musyule alimwi abambi bakatalika abalo kwiiya Bbaibbele a Bakamboni ba Jehova.

20. Mbuti cakacitikila mwanakazi umwi ku Ghana mbocitondezya nguzu zya Jwi lya Leza?

20 Alimwi inguzu zya Jwi lya Leza zilitondezyedwe muli ceeco cakacitikila Paulina, imwanakazi umwi waku Ghana. Sikwaambilizya Bwami waciindi coonse umwi wakali kweendelezya ciiyo ca Bbaibbele anguwe mubbuku lya Luzibo Lutola Kubuumi Butamani. * Paulina wakakwetwe mumaali alimwi wakabona kuti wakeelede kucinca, pele mulumaakwe abasazinyina boonse bakamukazya cabukali. Basyaanyinakulu, ibabetesi bamunkuta mpati alimwi babbishopo mucikombelo bakasola kumuzula kwiinda mukulubelesya munzila iteelede lugwalo lwa Matayo 19:4-6. Imubetesi ooyo wakaamba cakusinizya, pele cakufwambaana Paulina wakazyiba kuti ooku kwakaleelene akusandaula Magwalo nkwaakacita Saatani naakasunka Jesu Kristo. (Matayo 4:5-7) Aboobo wakaibaluka kaambo ka Jesu kasalede kujatikizya lukwatano, ikaamba kuti Leza wakalenga bantu kabali mwaalumi amwanakazi, ikutali mwaalumi abanakazi, alimwi akuti aabo bobile, ikutali botatwe, bakali kuyooba nyama yomwe. Wakakakatila kukusala kwakwe eelyo muciindi wakazumizyigwa kuzwa mumaali kwiinda mukulekwa. Ndilyonya wakaba sikwaambilizya Bwami uubbapatizyidwe alimwi uukkomene.

Amuzumanane Kupandulula Jwi lya Leza Mbokweelede

21, 22. (a) Mmakanze nzi ngotuyanda kuba angawo mbotuli basikwaambilizya Bwami? (b) Ino ncinzi ncotuya kubandika mucibalo citobela?

21 Masimpe Jwi lya Leza lilembedwe ncibelesyo cijisi nguzu zipati ncotubelesya mukugwasya bamwi ikucinca kutegwa babe acilongwe a Jehova. (Jakobo 4:8) Mbubwenya basimilimo bacibwene mbobabelesya zibelesyo kutegwa bazwidilile, atukanze kusolekesya kulibelesya kabotu Jwi lya Leza Bbaibbele mumulimo ngwatupede Leza katuli basikwaambilizya Bwami.

22 Ino mbuti mbotunga twapandulula Magwalo cakuzwidilila mumulimo wesu wakugwasya bamwi kuba basikwiiya? Inzila yomwe njakuyaambele katuli bamayi ibakombelezya bamwi. Amubikkile maanu kucibalo citobela, nkaambo cijisi nzila zigwasya mukuyiisya akugwasya bamwi kutambula mulumbe wa Bwami.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 20 Lyakamwaigwa a Bakamboni ba Jehova.

Sena Muciyeeyede?

• Nzibelesyo nzi ziliko nzyobakonzya kubelesya basikwaambilizya Bwami?

• Muunzila nzi Paulo mwaakali cikozyanyo cibotu kali similimo wa Bwami?

• Ino ncinzi cijatikizyidwe mukulipandulula mbokweelede Jwi lya Leza?

• Ino Jwi lya Jehova lilembedwe ncibelesyo cijisi nguzu zili buti?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Zifwanikiso izili apeeji 10]

Zimwi zyazibelesyo Banakristo nzyobabelesya mumulimo wakwaambilizya Bwami