Skip to content

Skip to table of contents

Lino Ikucenjela Kulayandika Kapati Kwiinda Lyoonse

Lino Ikucenjela Kulayandika Kapati Kwiinda Lyoonse

Lino Ikucenjela Kulayandika Kapati Kwiinda Lyoonse

“Aboobo amucenjele, nkaambo tamuzi buzuba Mwami wanu naboola.”—MATEYO 24:42, Ci.

1, 2. Ino ncinzi citondezya kuti tupona kumamanino aabweende bwazintu bwasunu?

MULEMBI uutegwa Bill Emmott wakaamba kuti: “Kwiinda myaanda yamyaka imwi, mumwaanda wamyaka wa 20 mwakali nkondo kapati.” Nokuba kuti wakazumina kuti bantu bakkala munyika bali kucitikilwa nkondo alunya, wakayungizya kuti: “Mwaanda wamyaka wa 20 tiiwakaindene mumakani aankondo naa lunya amyaka iimbi, pele mumyaka eeyi inkondo alunya zyakaindilila kuvwula. Ngomwaanda wakasaanguna kuba ankondo iijatikizya nyika yoonse . . . Alimwi ikukankaizya kaambo aaka, tiikwakacitika buyo nkondo yanyika yomwe pe, pele zyakali zyobilo.”

2 Inkondo zijatikizya ‘cisi acisinyina alimwi abwami abwaminyina’ zyakasinsimwa a Jesu Kristo. Nokuba boobo, eeci ncibeela comwe buyo ‘cacitondezyo cakubako kwa Kristo alimwi acamamanino aabweende bwazintu.’ Mubusinsimi oobu butalikomeneni Jesu alimwi wakaamba nzala, malwazi akuzuzuma kwanyika. (Matayo 24:3, 7, 8; Luka 21:6, 7, 10, 11) Imapenzi aaya aindilila kuvwula alimwi akubija. Bantu baindilila kubija, eeci cilalibonya kweelana ambobalilemeka kuli Leza akubantunyina. Ikutalilemeka alimwi akuvwula kwamilandu kubikkilizya alunya zilalibonya buya. Bantu baba basimuyanda mali kwiinda Leza, akujata bubi mukulikondelezya. Zyoonse eezi zisinizya kuti tupona ‘muziindi zikatazya.’—2 Timoteo 3:1-5.

3. Ino mbuti ‘zitondezyo zyaziindi’ mbozyeelede kutujatikizya?

3 Ino mbuti mbomububona nywebo ibukkale bwabantu ibuyaabubija? Ibanji tababikkide maanu naa balayumya myoyo yabo kubukkale bwamazubaano bukatazya. Ibaalumi basikuyunga alimwi ibasongo tabazibi ncozyaamba ‘zitondezyo zyaziindi,’ nobaba basololi babukombi tabakonzyi kupa busolozi bubotu mumakani aaya. (Matayo 16:1-3) Pele Jesu wakabacenjezya boobu batobeli bakwe: “Aboobo amucenjele, nkaambo tamuzi buzuba Mwami wanu naboola.” (Mateyo 24:42, Ci) Aawa Jesu tatukulwaizyi kuti tucenjele buyo kwaciindi cisyoonto, pele utukulwaizya ‘kuzumanana kucenjela.’ Ikutegwa tuzumanane kucenjela, tweelede kuti katupakamenyi lyoonse. Eeci caamba kuti takuli kwiide kuziba buyo kuti tupona kumazuba aakumamanino pe, naa kuti ziindi zino zilakatazya. Pele, tweelede kuti katusinizyide ncobeni kuti “mamanino aazintu zyoonse ali afwaafwi.” (1 Petro 4:7) Ikuti naa twacita boobo, ikulangila kwesu kuyootondezya kuti ibuzuba bwa Jehova tububona kuba afwaafwi kapati. Aboobo, imubuzyo ngotweelede kulibuzya ngwakuti: ‘Ino ncinzi ciyootugwasya kuyumya lusyomo lwesu lwakuti mamanino ali afwaafwi?’

4, 5. (a) Ino ncinzi ciyooyumya lusyomo lwesu lwakuti mamanino aabweende bwazintu oobu bubyaabi alaafwaafwi, alimwi ino nkaambo nzi? (b) Ino nkukozyanya kuli buti kumwi kuliko kumazuba aa Nowa alimwi akuboola kwa Mwana amuntu?

4 Amulange-lange bukkale bwakaliko mumazuba aayo cintu cimwi caalubazu cakacitikila bantu kacitana citika, nkokuti Zambangulwe lyakacitika mumazuba aa Nowa. Bantu bakali babyaabi kapati cakuti Jehova “wakapenga mumoyo wakwe.” Wakaamba kuti: “Bantu mbondakalenga, nzoobaziminganya ansi.” (Matalikilo 6:6, 7) Eelyo wakacita mbubonya oobu. Kakozyanyisya bukkale bwabo abwamumazuba eesu, Jesu wakati: “Kuboola kwa-Mwana a-Muntu kuyooba mbuli kumazuba aa-Nowa.”—Matayo 24:37.

5 Cililuzi kuyeeya kuti mbwalimvwa Jehova kubukkale bwamunyika sunu, bulikozyenyi ambwaakalimvwa munyika iilya Kupaya kwamaanzi kakutana citika. Mbwaanga wakabanyonyoona bantu batakali banaleza mumazuba aa Nowa, masimpe uyoobanyonyoona bantu bamunyika yasunu babyaabi. Ikukumvwisya kabotu kukozyanya kuliko akati kaciindi eeco aciindi cesu, kweelede kuyumya lusyomo lwesu lwakuti mamanino aanyika iino alaafwaafwi. Ino nkukozyanya kuli buti kuliko? Kuli kukozyanya kosanwe. Kwakusaanguna nkwakuti, ikucenjezya kwakuboola kwalunyonyooko kulaambidwe kabotu-kabotu.

Kucenjezyegwa “Kumakani Aazintu Izyatalina Kubonwa”

6. Ino nkucenjezya kuli buti kulangilwa kuti Jehova nkwaakacita kakucili ciindi mumazuba aa Nowa?

6 Mumazuba aa Nowa, Jehova wakaamba kuti: “Muuya wangu tuukooyookazyanya lyoonse amuntu pe, nkaambo ninyama buyo. Mazuba aakwe ayooba myaka iili mwaanda amakumi obile.” (Matalikilo 6:3) Makani aaya aamulawo wa Leza mu 2490 B.C.E akatondezya mamanino aabantu bamunyika eeyo ibatali banaleza. Amuyeeye buyo makani aaya ncaakali kwaamba kubantu bakali kupona ciindi eeco! Kwakaceede buyo myaka iili 120, eelyo Jehova wakali kuyooleta “izambangulwe lyamaanzi ansi lyakunyonyoozya nyama yoonse yabaumi baputa ansi.”—Matalikilo 6:17.

7. (a) Ino Nowa wakacita buti kukucenjezyegwa kwa Kupaya kwamaanzi? (b) Ino tweelede kucita buti kukucenjezyegwa kwamamanino aabweende oobu?

7 Nowa wakacenjezyegwa kujatikizya mapenzi aakali kulangilwa kakucili ciindi cili mbocibede, eelyo wakacibelesya kabotu ciindi eeci ikulibambila mbwakonzya kufwutuka. Mwaapostolo Paulo wakaamba kuti: “Naakacenjezegwa a-Leza kumakani aazintu izyatalina kubonwa, [Nowa] lusyomo ndolwakamugulunganya kubeza bwaato bwakufutusizya bana bakwe.” (Ba-Hebrayo 11:7) Ino mbuti swebo? Kwainda myaka iili 90 kuzwa ciindi mamanino aabweende oobu bwazintu naakatalika mu 1914. Masimpe tuli “kumamanino aaciindi.” (Daniele 12:4) Ino tweelede kucita buti kukucenjezya nkotupegwa? Ibbaibbele lyaamba kuti: “Oyo uucita makanze aa-Taata ulakalilila kukabe kutamani.” (1 Johane 2:17) Aboobo, lino nceciindi cakucita kuyanda kwa Jehova katusyomede kuti ciindi cilaafwaafwi.

8, 9. Ino nkucenjezya kuli buti ikuli mukupegwa mumazuba eesu, alimwi ino kuli mukupegwa munzila ili buti?

8 Mazubaano, basikwiiya Bbaibbele beni-beni baiya mu Magwalo aakasololelwa amuuya ikuti bweende oobu buyoonyonyoonwa masimpe. Sena tulaasyoma makani aaya? Amubone Jesu Kristo ncaakaamba cakusalazya: “Kuzooba mapenzi mapati aatana kubonwa kuzwa kumalengelo aanyika kusikila sunu, alimwi takoozooba limbi aali boobu pe.” (Matayo 24:21) Alimwi Jesu wakaamba kuti uyooboola kali Mubetesi uusalidwe a Leza, eelyo uyoozandula mbelele kumpongo mbuli bucita mweembezi. Aabo ibayoojanika kuti mbabyaabi “bayoonjila mumapenzi aatamani, pele balulami bayoonjila mubuumi butamani.”—Matayo 25:31-33, 46.

9 Jehova wabacenjezya bantu bakwe muciindi ceelede kwiinda mucakulya cakumuuya cipegwa a “muzike musyomesi uucenjede.” (Matayo 24:45-47) Kunze lyaboobo, cisi, musyobo, mulaka alimwi abantu boonse balaililwa kuti “amuyoowe Leza akumupa bulemu, nkaambo casika ciindi calubeteko lwakwe.” (Ciyubunuzyo 14:6, 7) Makani mapati aali mumulumbe wa Bwami uuli mukukambaukwa munyika yoonse a Bakamboni ba Jehova ngakucenjezya kuti Bwami bwa Leza ino-ino buyoogusya bulelo bwabantu. (Daniele 2:44) Kucenjezya ooku takweelede kuubya-ubya pe. Leza Singuzuzyoonse lyoonse ulazuzikizya zisyomezyo zyakwe. (Isaya 55:10, 11) Wakacizuzikizya cisyomezyo cakwe kuciindi ca Nowa, alimwi uyoocita oobo akuciindi cesu.—2 Petro 3:3-7.

Koonana Munzila Iitali Yamumulawo Kwaduma

10. Ino ncinzi cikonzya kwaambwa kumakani aakoonana kutali kwamumulawo kwamumazuba aa Nowa?

10 Mucibeela cabili, imazuba eesu alikozyene amazuba aa Nowa. Jehova wakalailila mwaalumi amukaintu bakusaanguna kuti ‘bazuzye nyika’ abantu kwiinda mukubelesya nguzu nzyobakapegwa a Leza izyakoonana mumulawo mububambe bwalukwatano. (Matalikilo 1:28) Mumazuba aa Nowa, ibangelo batamvwi bakabanyonganya bantu akaambo kakoonana kutali kwamumulawo. Bakaboola anyika, balisandula mibili kuti ibe mbuli yabantunsi, eelyo bakatalika kweenda abamakaintu beebeka akuzyala bana bakajisi bube bwamadaimona, nkokuti Babbabbani. (Matalikilo 6:2, 4) Icibi cabangelo aaba bakali kuyandisisya koonana cilakozyana akutaloma kwakali mu Sodoma a Gomora. (Juda 6, 7) Akaambo kaboobo, koonana munzila iitaluzi kwakaduma mumazuba aayo.

11. Ino nkulilemeka kuli buti ikupa kuti mazuba eesu akozyanye amazuba aa Nowa?

11 Ino mbuti kwaamba mbobalilemeka bantu sunu? Mumazuba aano aakumamanino, ibanji ncobabikkila kapati maano mubuumi bwabo nkoonana. Paulo wakapandulula bantu ibali boobo kuti, “bacinyina nsoni”; banji balalyaaba “kuzisofweede akucita zibi noziba buti kakunyina kulilesya.” (Baefeso 4:19, Ci) Kweebelela akubala zintu zileta muzeezo wakoonana, koonana kwabantu batakwetene, koona bana alimwi akoonana kwabasankwa naa bamakaintu balikke-likke kulidumide mazubaano. Ibamwi “batambula mumibili yabo beni cilumbo ceelede” mbuli kuciswa malwazi ayambukila mukoonana, kunyongana kwamukwasyi alimwi amapenzi aambi.—Ba-Roma 1:26, 27.

12. Ino nkaambo nzi ncotweelede kusula cintu cibi?

12 Mumazuba aa Nowa, Jehova wakaleta Zambangulwe pati ilyakanyonyoona bantu aabo ibakakatazyide mumakani aakoonana. Tatweelede kuluba kuti imazubaano alikozyene amazuba aa Nowa. “Mapenzi mapati” aboola azoogusya ‘basibwaamu, basimamambe, batete kuzibi alimwi abaalumi boona baaluminyina.’ (Matayo 24:21; 1 Ba-Korinto 6:9, 10; Ciyubunuzyo 21:8) Elo kaka kulayandika kufwambaana kusula cintu cibi, akutantamuka bukkale ibukonzya kusololela kukutalilemeka!—Intembauzyo 97:10; 1 Ba-Korinto 6:18.

Nyika ‘Yazula Bulwani’

13. Ino nkaambo nzi nyika ‘ncoyakazwide bulwani’ mumazuba aa Nowa?

13 Kalyaamba kukozyanya kwabukkale bwamumazuba aa Nowa kwatatu, Ibbaibbele lyaamba kuti: “Lino nyika yakabija kumeso aa-Leza, alimwi nyika yakazula [bulwani].” (Matalikilo 6:11) Bulwani naa kulwana tiicakali cintu ceenzu pe. Kaini mwana musankwa wa Adamu wakajaya munyina mululami. (Matalikilo 4:8) Katondezya muuya wabulwani wakuciindi naakali kupona, Lameki wakabamba lwiimbo lwakweema kalisumpula kujatikizya mbuli mbwaakajaya mukubusi umwi musankwa, kalitamizya kuti wakali kulivwuna buya. (Matalikilo 4:23, 24) Cintu cakali cipya kujatikizya bulwani mumazuba aa Nowa ncakuti, ibulwani bwakayaambele kapati. Ibana ba Leza basankwa bataswiilili nobakakwata bamakaintu baanyika akuzyala Babbabbani, bulwani bwakavwula kapati kwiinda mbobwakabede musyule. Kweelana a Bbaibbele lya New World Translation Of the Holy Scriptures, ibbala lyakabelesyegwa kwaamba kuti babbabbani lyaamba basikuusya bantu ansi kwiinda mukuuma. (Matalikilo 6:4) Aboobo nyika “yakazula [bulwani].” (Matalikilo 6:13) Amuyeeyele buyo mapenzi aalangilwa kuti Nowa ngaakajana mukukomezya bana mubukkale ibuli boobo! Pele, Nowa ngowakali muntu ‘mululami kuli Jehova muzyalani eelyo.’—Matalikilo 7:1.

14. Ino nyika mazubaano ‘yazula buti bulwani?’

14 Mumazuba woonse ngobapona bantu anyika, bulwani nkobuli kubantu. Pele mbubwenya mbocakabede mumazuba aa Nowa, izyacitika muciindi cesu zitondezya kuti twabubona bulwani butaambiki. Lyoonse tulamvwa balwana muŋanda, milimo yazigwebenga, makanze akuyanda kujaya musyobo umwi naa nkamu yabantu alimwi akujaya cijaye-jaye bantu antobolo kakunyina kaambo. Kuyungizya waawo, nkondo zyajaya bantu banji. Alimwi inyika yazula bulwani. Nkaambo nzi? Ino ncinzi capa kuti bulwani buyaambele? Ibwiinguzi buyubununa kukozyanya akumwi kwamumazuba aa Nowa.

15. (a) Ino ncinzi capa kuti bulwani buyaambele mumazuba aakumamanino? (b) Ino ncinzi ncotusinizyide kuti ciyoocitika?

15 Ibwami bwa Leza bwabu Mesiya nobwakakkazikwa kujulu mu 1914, Mwami wakakkala acuuno Jesu Kristo wakabweza ntaamo iitalubiki. Diabolosi Saatani amadaimona aakwe bakalosyelwa anyika. (Ciyubunuzyo 12:9-12) Ikupaya kwamaanzi kakutana citika, ibangelo batamvwi bakalisalila kusiya masena aabo aakujulu; pele lino, bakatandwa buya. Kunze lyaboobo, lino tabacicikonzyi kusama mibili yabuntu anyika ikutegwa balikkomanisye amicito yabo mibyaabi yanyama. Aboobo, akaambo kabukali alimwi akuyoowa lubeta lulaafwaafwi, balabayunga bantu alimwi ambunga ikutegwa kabacita milimo iitondwa mbuli milandu ankondo ziinda ali zeezyo zyakacitika mumazuba aa Nowa. Jehova wakainyonyooda limwi nyika iilya ibangelo batamvwi abana babo nobakaizuzya bubi. Tulakonzya kusinizya kuti oobu mbwayoocitila nyika eeyi yasunu. (Intembauzyo 37:10) Nokuba boobo, aabo ibacenjede sunu balizi kuti kufwutulwa kwabo kuli afwaafwi.

Mulumbe uli Mukumwaigwa

16, 17. Ino nkukozyanya kuli buti kwane kwamazuba aa Nowa amazuba eesu?

16 Ikukozyanya kwane kwamazuba eesu amazuba aayo Kupaya kwamaanzi kakutana citika kulalibonya kwiinda mumulimo Nowa ngwaakalailidwe kucita. Nowa wakayaka bwato bupati. Alimwi wakali “mukambausi.” (2 Petro 2:5) Ino mmulumbe nzi ngwaakali kukambauka? Kakunyina kudooneka, bukambausi bwa Nowa bwakali kubikkilizya akwaambila bantu kuti beempwe alimwi akucenjezya zyalunyonyooko lwakali kulangilwa. Jesu wakaamba kuti ibantu bamumazuba aa Nowa “[tiibakabikkila maano] mane kupaya kwamaanzi kwakasika akubatola.”—Matayo 24:38, 39.

17 Mbubwenya buyo, Bakamboni ba Jehova balazuzikizya cabunkutwe malailile aakukambauka mulumbe wa Bwami bwa Leza uli mukwaambilizyigwa nyika yoonse. Aboobo, mumasena manji aanyika, ibantu balakonzya kumvwa naa kubala mulumbe wa Bwami mumulaka wabo. Imagazini ya Ngazi Yamulindizi yaambilizya Bwami bwa Jehova, ilamwaigwa mumakkopi aayinda ku 25,000,000, alimwi ilasimbwa mumilaka iinda ku 140. Masimpe, makani mabotu aa Bwami bwa Leza ali mukukambaukwa “munyika yoonse kuti abe citondezyo kumisyobo yoonse.” Imulimo ooyu waakucitwa kweelana ambwayanda Leza, mamanino ayooboola masimpe.—Matayo 24:14.

18. Ino mbuti kutabikkila maano kwabantu banji kumulimo wesu wakukambauka mbokweelene ambocakabede kubantu banji mumazuba aa Nowa?

18 Ikulanga-langa mbobatakali kubikkila maano kuzintu zyakumuuya alimwi ambobakali kulilemeka, tacikatazyi kuyeeyela mbuli mukwasyi wa Nowa mbowakali kusekwa akupenzyegwa kubikkilizya akufwubaazyigwa abasimukobonyina basicinguni. Pele, mamanino akasika ncobeni. Mbubwenya buyo, ‘basimalabali amalabali aabo’ mumazubaano aakumamanino, mbanji. Pele, Ibbaibbele lyaamba kuti: “Buzuba bwa-Jehova bulasika mbubonya mbwasika mubbi.” (2 Petro 3:3, 4, 10) Buyooboola masimpe ciindi caakusika. Tabukamuki pe. (Habakuku 2:3) Elo kaka cilayandika kuti tuzumanane kucenjela!

Ibasyoonto Buyo Mbabakafwutuka

19, 20. Ino nkukozyanya kuli buti nkotujana akati ka Kupaya kwamaanzi alimwi akunyonyoonwa kwabweende bwazintu bwasunu?

19 Ikukozyanya kwamazuba aa Nowa amazuba eesu takumanini buyo akubija kwabantu alimwi alunyonyooko lwabo pe. Mbubwenya mbokwakali bakafwutuka ku Kupaya kwamaanzi, kuyooba bayoofwutuka mubweende bwazintu oobu bwasunu. Ibakafwutuka Kupaya kwamaanzi bakali babombemyoyo ibatakali kupona mbuli bantu banji. Bakamvwa kucenjezyegwa kwakazwa kuli Leza, eelyo bakalizandula kuzwa kubantu bamunyika yakuciindi eeco. Ibbaibbele lyaamba kuti: “Nowa wakafwidwa luzyalo mumeso aa-Jehova.” Nowa “katajisi kampenda, akati kabasaanyina.” (Matalikilo 6:8, 9) Akati kabantu boonse, mukwasyi omwe buyo, “bace buyo, nkokuti bali lusele bakafutuka kuzwa kumaanzi.” (1 Pita 3:20, Ci) Alimwi Jehova Leza wakabaambila kuti: “Amuzyalisye, muvule, muzuzye nyika.”—Matalikilo 9:1.

20 Ijwi lya Leza litusyomezya kuti “inkamu impati” ‘iyoofwutuka mapenzi mapati.’ (Ciyubunuzyo 7:9, 14) Ino bankamu mpati banooli bongaye? Jesu wakaamba kuti: “Mulyango uumanikide anzila iipatide njiitola kubuumi, nkabela abo biijana mbace.” (Matayo 7:13, 14) Ikuti naa tweezyanisya abantu banji ibapona sunu anyika, nkokuti ibayoofwutuka mapenzi mapati aaboola banooli basyoonto. Ambweni balakonzya kuyooba acoolwe mbuli cakapedwe kuli baabo bakafwutuka mu Kupaya kwamaanzi. Ambweni bayoofwutuka bayookonzya kuzyala bana kwaciindi cili mbocibede kacili ciinga caanyika cipya.—Isaya 65:23.

‘Amucenjele Lyoonse’

21, 22. (a) Ino mbuti kulanga-langa cibalo eeci ca Kupaya kwamaanzi mbokwamugwasya nywebo kumugama? (b) Ino lugwalo lwamwaka uuno wa 2004 ndugwalo nzi, alimwi ino nkaambo nzi ncotweelede kutobela lulalyo ndolutupa?

21 Nokuba kuti Kupaya kwamaanzi kwakacitika kaindi, kakunyina kudooneka kulapa kucenjezya nkotuteelede kuunduluzya pe. (Ba-Roma 15:4) Ikukozyanya kwamumazuba aa Nowa alimwi amazuba eesu kweelede kupa kuti tuzibe kapati icili mukucitika ncocipandulula akutucenjezya kubindaana kwabuzuba bwakuboola kwa Jesu mbuli mubbi ikuzoobeteka bantu babyaabi.

22 Mazubaano, Jesu Kristo uli mukweendelezya mulimo mupati wakuyaka kumuuya. Ikutegwa bakwabililwe alimwi akufwutulwa bakombi bakasimpe, paradaiso yakumuuya iili mbuli bwato nkoili. (2 Ba-Korinto 12:3, 4) Ikutegwa tukafwutuke mapenzi mapati, tweelede kuzumanana kuba muparadaiso eeyo. Paradaiso yakumuuya eeyi ilizungulukidwe anyika ya Saatani yalo iilibambilide kubwezya kufwumbwa muntu iwatalika kuuzyila kumuuya. Cilayandika kapati ‘kucenjela lyoonse’ akulibambila buzuba bwa Jehova.—Mateyo 24:42, 44, Ci.

Sena Muciyeeyede?

• Ino ndulayo nzi Jesu ndwaakapa lujatikizya kuboola kwakwe?

• Ino Jesu kuboola kwakwe wakakozyanisyigwa anzi?

• Ino muunzila nzi mazuba eesu mwaakozyenye amazuba aa Nowa?

• Ino mbuti kuyeeya kukozyanya kwamazuba aa Nowa amazuba eesu mbokukonzya kukujatikizya ikuziba kuti ciindi cilimanide?

[Mibuzyo yaciiyo]

Majwi aakwelelezya sikubala aali apeeji 14]

Ilugwalo lwamwaka wa 2004 ndwakuti: “Amulangile, . . . Amulibambe.”—Matayo 24:42, 44.