Skip to content

Skip to table of contents

Amulutantamuke Lweeno

Amulutantamuke Lweeno

Amulutantamuke Lweeno

‘Amucenjele kuti kutabi muntu naba omwe uumuyunga amakani aalweeno buyo.’—BA-KOLOSE 2:8.

1-3. (a) Ino nzikozyanyo nzi zitondezya kuti lweeno lwanjila mumbazu zyoonse zyabuumi bwabuzuba-abuzuba? (b) Ino nkaambo nzi ncotuteelede kugambwa akaambo kalweeno luli munyika?

“INO mbangaye batanacengwa amuntu naa mbunga iiyanda lugwasyo?” Myaka misyoonto buyo yainda, haazibwene mumilawo wakavwuntauzya kwiinda mukubuzya mubuzyo ngomunya ooyu. Ino wakaingulwa buti? Upandulula kuti: “Akati kazyuulu zili mbozibede zyabasimilawo bakabuzigwa, omwe buyo ngowatakacengwa.” Ino nkaambo nzi? “Similawo ooyu wakazwaa kutalika kubelekela kkampani mpati alimwi kunyina naakaambaude kale amuntu buyo pe.” Icakacitika eeci citondezya bukkale buusisya buliko, nkokuti kubeja alimwi akweena zilidumide mazubaano.

2 Lweeno luli munzila zinji alimwi lulangilwa kunjila mumbazu zyoonse zyabuumi bwasunu. Makani aamulisikapepele alijisi zikozyanyo zinji kapati, basimapolitikisi balabeja kujatikizya zintu nzyobasyomezya kucita, balanganya mali alimwi abasimilawo balayungizya mweelwe iwampindu yamali aakkampani, ibasikwaambilizya zyakusambala balabacenga basikuula, banyonyookelwa zintu balabacenga bakkampani iibbadala zintu zinyonyooka, mulongo ulaya. Eelyo kuli lweeno lwamubukombi. Bamafwundisi balabacenga bantu banji kwiinda mukuyiisya njiisyo zyakubeja mbuli kutafwa kwabuumi, mulilo wahelo alimwi a Butatu.—2 Timoteo 4:3, 4.

3 Sena tweelede kugambwa akaambo kalweeno oolu? Peepe. Kujatikizya “mazuba aakumamanino,” Ibbaibbele lyakacenjezya kuti: “Babi abasikulibeja balainda anka kubija, banooena akweenwa.” (2 Timoteo 3:1, 13) Mbotuli Banakristo, tweelede kwiicenjelela mizeezo iikonzya kutugusya kukasimpe. Imibuzyo yobilo iibuka njeeyi: Ino nkaambo nzi lweeno ncoluvwulide boobu sunu, alimwi ino mbuti mbotukonzya kukutantamuka kweenwa?

Ino Nkaambo nzi Lweeno Ncoluvwulide Boobu Sunu?

4. Ino mbuti Ibbaibbele mbolipandulula ikaambo lweeno ncoluvwulide boobu munyika?

4 Ibbaibbele lilaamba cakusalazya ikaambo lweeno ncoluvwulide boobu munyika. Mwaapostolo Johane wakalemba kuti: ‘Nyika yoonse yeendelezyegwa amubi.’ (1 Johane 5:19) ‘Imubi’ ngu Diabolosi Saatani. Kujatikizya nguwe, Jesu wakati: “Takede mubwini, nkaambo takukwe bwini mulinguwe. Naamba cakubeja waamba zyakwe mwini, nkaambo nguubeja, ngowisi wababeja.” Aboobo, sena inga twagambwa ikuti naa nyika eeyi itondezya muuya, milimo alimwi atumpenda twalweeno twamuleli wayo?—Johane 8:44; 14:30; Ba-Efeso 2:1-3.

5. Ino mbuti Saatani mbwaayuma kusoleka alweeno lwakwe mumazuba aaya aakumamanino, alimwi ino mbaani kapati mbaswini kweena?

5 Muciindi eeci cakumamanino, Saatani waampaansi buya mukusoleka kwakwe. Wakalosyegwa anyika kuzwa kujulu. Ulizi kuti ciindi ncajisi nciniini buyo alimwi ulijisi “bukali bupati.” Kajisi makanze aakunyonyoona bantu banji mbuli mbwakonzya, uli ‘mukweena bantu boonse baansi.’ (Ciyubunuzyo 12:9, 12) Saatani tali sikweena wiinzya mazuba pe. Muciindi caboobo, mmunkutwe kapati nasoleka kweena bantu. * Ulabelesya inzila zyakwe zyalweeno nzyajisi izibikkilizya bucenjezu alweeno ikuti anyonganye mizeezo yabaabo batakombi kutegwa batantamuke kuli Leza. (2 Ba-Korinto 4:4) Ooyu sikweena uucibwene kumutwe ukanzide kapati kunyonyoona baabo ibakomba Leza “mumuuya amubwini.” (Johane 4:24; 1 Petro 5:8) Mutalubi kuti Saatani wakaamba kuti: ‘Ndilakonzya kubagusya bantu boonse kuli Leza.’ (Jobu 1:9-12) Atulange-lange ‘nzila zimwi zyabucenjezu’ bwa Saatani alimwi ambotukonzya kulikwabilila kuli mbubo.—Baefeso 6:11, Ci.

Amutantamuke Lweeno Lucitwa Abasiluleyo

6, 7. (a) Ino ncinzi basiluleyo ncobalitaminina? (b) Ino mbuti Magwalo mbwaatondezya cakusalazya ibasiluleyo ncobayanda?

6 Kwaciindi cilamfwu Saatani wali kubelesya basiluleyo mukusola kweena babelesi ba Leza. (Matayo 13:36-39) Basiluleyo balakonzya kulyaamba kuti bakomba Jehova alimwi akuti balalisyoma Bbaibbele, pele balacikaka cibeela cambunga yakwe iilibonya. Mane bamwi basyoma ziyiisyo zitamulemeki Leza zya “BABULONI MUPATI,” ibwami bwanyika yoonse bwabukombi bwakubeja. (Ciyubunuzyo 17:5; 2 Petro 2:19-22) Kwiinda mukusololelwa a Leza, ibalembi ba Bbaibbele bakabelesya majwi aanguzu ikupandulula mizeezo alimwi anzila zyabasiluleyo.

7 Ino ncinzi basiluleyo ncobayanda? Ibunji bwabo tabayandi kusiya cikombelo ambweni ncobakali kubona kuti ncakasimpe. Ziindi zinji bayanda kuti babwezelezye abantu bamwi. Muciindi cakuunka kuyakuyandaula basikwiiya babo, basiluleyo banji bayanda ‘kulikwelela basikwiiya nkokuti basikwiiya ba Kristo.’ (Incito 20:29, 30) Ikujatikizya bamayi babeji, mwaapostolo Paulo wakapa kucenjezya ooku kuyandika lino: “Amucenjele kuti kutabi muntu naba omwe uumuyunga.” (Ba-Kolose 2:8) Sena majwi aaya taacipandululi ncobacita basiluleyo banji? Mbubwenya mbuli mujayi mbwakonzya kubweza muntu uutakwe ncazi kuzwa kumukwasyi wakwe, basiluleyo balabweza bantu bali mumbungano basyoma nzyobaamba, kabayanda kuti babagusye kubutanga.

8. Ino ninzila nzi basiluleyo nzyobabelesya ikutegwa bazuzikizye makanze aabo?

8 Ino ninzila nzi basiluleyo nzyobabelesya kutegwa bazuzikizye makanze aabo? Babelesya nzila yakusampaula, mpyata alimwi akubeja kwini buya. Jesu wakalizi kuti batobeli bakwe bayoosikilwa abaabo ‘ibayoobatamikizya zintu zibi.’ (Matayo 5:11) Aabo basikukazya basiluciso bakali kunooamba zyakubeja ikutegwa beene bantu. Mwaapostolo Petro wakacenjezya kujatikizya basiluleyo balo ibakali kuzoobelesya “majwi aakuunina,” kumwaya ziyiisyo zyabubeji alimwi ‘akupilinganya Magwalo’ ikutegwa bajane ncobayanda. (2 Petro 2:3, 13; 3:16) Cilausisya kujana kuti basiluleyo balazwidilila “[muku]nyonyonganya lusyomo lwabamwi.”—2 Timoteo 2:18.

9, 10. (a) Ino mbuti mbotukonzya kulikwabilila kutegwa tuteenwi abasiluleyo? (b) Ino nkaambo nzi ncotuteelede kunyongana ikuti naa kumvwisya makanze aa Leza kuli mukucinca-cinca?

9 Ino mbuti mbotukonzya kulikwabilila ikutegwa tuteenwi abasiluleyo? Nkwiinda mukutobela lulayo luli mu Jwi lya Leza lwaamba kuti: “Mubalange abo babusya akati kanu inkazyanyo azilebyo zitali mbuli lwiiyo ndumwakaiya. Amubafutatile.” (Ba-Roma 16:17) ‘Tulabafwutatila’ kwiinda mukukaka mizeezo yabo, kufwumbwa naa batwaambila buya, ilembedwe buya naa aa Internet. Ino nkaambo nzi ncotucitila boobo? Cakusaanguna, nkaambo Jwi lya Leza ncolitwaambila kucita alimwi tulizi kuti Jehova lyoonse ulabikkila maano kuzintu zibotu nzyotuyandika.—Isaya 48:17, 18.

10 Icabili, tulaiyanda mbunga yatuyiisya kasimpe kayandika kapati kalo cakusalazya ikatwaandaanya kuzwa kuli Babuloni Mupati. Alimwi, tulizi kuti luzibo lwesu kujatikizya makanze aa Leza talulondokede pe; kwaba kucinca-cinca mbotwaamvwa makani mumyaka yainda. Banakristo basyomeka balindila Jehova mukulondola kuli boobo. (Tusimpi 4:18) Kwaciindi cino, tatukazwi mumbunga Leza njabelesya nkaambo tulacibona kabotu-kabotu citondezyo cazilongezyo zyakwe alinjiyo.—Incito 6:7; 1 Ba-Korinto 3:6.

Amukweelebe Kulyeena

11. Ino nkaambo nzi bantu batalondokede ncobajisi kampenda kakulyeena?

11 Ibantu batalondokede balijisi kampenda Saatani nkafwambaana kubelesya, nkokuti kulyeena. Jeremiya 17:9 waamba kuti: “Moyo wamuntu uleena kwiinda zintu zyoonse, ulijisi bulwazi bukaka kupona.” Awalo Jakobo wakalemba kuti: “Muntu ulatepaulwa na alengawidwa akoongwa kuzisusi zyakwe mwini.” (Jakobo 1:14) Ikuti naa moyo wesu wacengwa, ulakonzya kutalika kutupa kulombozya cintu cibi akucipa kuboneka kuba cintu cibotu alimwi citakonzyi kuleta ntenda. Ikuzibona boobu zintu kuleena, nkaambo kuzumina kucita cibi kusololela kukunyonyooka.—Ba-Roma 8:6.

12. Ino munzila nzi mbotukonzya kulyeena tobeni?

12 Ikulyeena kulakonzya kutucega kakunyina penzi. Imoyo weena ulakonzya kuubya-ubya kukompama kumwi nkotujisi naa kupa twaambo twapa kucita cibi cipati. (1 Samuele 15:13-15, 20, 21) Imoyo wesu uujisi bulwazi alimwi ulakonzya kupa twaambo twakulilemekela munzila itali kabotu. Mucikozyanyo, amuyeeye kujatikizya kulikondelezya. Kulikondelezya kumwi nkubotu alimwi kulakkomanisya. Nokuba boobo, ibunji bwazyakulikondelezya zyakunyika, nkokuti mabbasikopo alimwi amapulogilamu aacipekupeku aa Internet bunji bwawo alasesemya alimwi ajisi makani aakutalilemeka. Tulakonzya kusinizya kuti inga twalangilila cintu cimwi cisesemya kakunyina akunyonganizigwa. Mane bamwi baamba kuti, “Kunyina buya ambocikatazya manjezeezya aangu, aboobo ino ncibiji buti?” Pele, bantu bali boobo ‘balalyeena amizeezo yakubeja.’—Jakobo 1:22.

13, 14. (a) Ino ncikozyanyo nzi camu Magwalo citondezya kuti manjezeezya taasololeli kabotu lyoonse? (b) Ino mbuti mbotukonzya kuleka kulyeena?

13 Ino mbuti mbotukonzya kulikwabilila kukulyeena? Kusaanguna, tweelede kuyeeya kuti manjezeezya abantu taasyomeki lyoonse pe. Amulange cikozyanyo ca mwaapostolo Paulo. Katanaba Munakristo, wakabapenzya batobeli ba Kristo. (Incito 9:1, 2) Ambweni manjezeezya aakwe kunyina naakali kumukatazya pe. Nokuba kuti akali kumweena. Paulo wakaamba kuti: “Ndakali kucita eezi cakutaziba nketanasyoma.” (1 Timoti 1:13, Ci) Aboobo, ikwaamba kuti kulikondelezya kumwi takukatazyi manjezeezya eesu tacaambi kuti ncotucita cili kabotu pe. Imanjezeezya mabotu akayiisyigwa kabotu Jwi lya Leza alikke ngaakonzya kutusololela kabotu.

14 Ikutegwa tutalyeeni, kuli mizeezo imwi iigwasya kapati njotuyandika kubikkila maano. Amulilingule kwiinda mukubelesya mupailo. (Intembauzyo 26:2; 2 Ba-Korinto 13:5) Kulilingula cakusyomeka kulakonzya kumuyubunuda mbomuyandika kucinca mbomuzilanga zintu naa nzila zimwi. Kamubamvwida bamwi. (Jakobo 1:19) Mbwaanga kulilingula kwesu kulakonzya kuti kakunyongene, cilayandika kapati ikumvwida makani aa Banakristoma basimide aatanyongene. Ikuti mwajana kuti mulasala akucita munzila zitali kabotu mumeso aabasyominyoko bakkalikene ibajisi luzibo, mulakonzya kulibuzya kuti, ‘Sena manjezeezya aangu taayiisyidwe kabotu Bbaibbele naa kuti moyo wangu uli mukundeena?’ Lyoonse kamubala Bbaibbele alimwi amabbuku aamba zyamu Bbaibbele. (Intembauzyo 1:2) Ikucita boobu kuyoomugwasya kubamba mizeezo aciimo canu alimwi ambomulimvwa kuti zyeendelane anjiisyo zya Leza.

Amubucenjelele Bubeji bwa Saatani

15, 16. (a) Ino Saatani ubelesya bubeji nzi nasola kutweena? (b) Ino mbuti mbotukonzya kuteenwa abubeji buli boobu?

15 Saatani ulabelesya bubeji munzila ziindene-indene nasola kutweena. Ulasola kupa kuti tusinizye kuti kujana lubono lwakumubili kulaletela lukkomano alimwi akukkalwa moyo, kakuli ciimpene aceeci ncecicitika. (Mukambausi 5:10-12) Uyanda kuti tusyome kuti nyika eeyi mbyaabi iyoozumanana kukabe kutamani nokuba kuti kuli bumboni butadoonekwi bwakuti tupona “kumazuba aakumamanino.” (2 Timoteo 3:1-5) Saatani ukulwaizya muzeezo wakuti kunyina cilubide ikupona buumi bwakutalilemeka nokuba kuti aabo ibayandaula kulikondelezya balacitikilwa zintu zyeetezya. (Ba-Galatiya 6:7) Ino mbuti mbotukonzya kuteenwa abubeji buli boobu?

16 Amugwasyigwe azikozyanyo zyamu Bbaibbele. Ibbaibbele lilijisi zikozyanyo zyakutucenjezya zyabantu bakeenwa abubeji bwa Saatani. Bakali kuziyandisya zintu zyakumubili, eelyo bakaleka kubikkila maano kuciindi ncobakali kupona akutalika kutalilemeka, eelyo zyakabacitikila zilausisya. (Matayo 19:16-22; 24:36-42; Luka 16:14; 1 Ba-Korinto 10:8-11) Amwiiye kuzikozyanyo zyasunu. Cilausisya kujana kuti ziindi zimwi Banakristo balaleka kubikkila maano akutalika kuyeeya kuti kubelekela Leza cibaimya cintu cibotu. Balazwa mukasimpe ikutegwa bakatalike kupona buumi bwakulikondelezya. Nokuba boobo, bantu ibali boobo, bali “mumasena aatezemuka,” nkaambo buzuba bumwi milimo yabo yamafwunze iyoobanjizya mumapenzi. (Intembauzyo 73:18, 19) Cilakonzya kutugwasya ikwiiya kuzwa kukulubizya kwabamwi.—Tusimpi 22:3.

17. Ino nkaambo nzi Saatani ncabejela kuti Jehova tatuyandi naa kutubikkila maano?

17 Kuli bubeji abumwi Saatani mbwabelesya kapati, nkokuti ikubeja kuti Jehova tatuyandi alimwi tatubikkili maano. Saatani wali kubaiya bantu batalondokede kwazyuulu zyamyaka zinji. Ulizi kuti kutyompwa kulakonzya kupa kuti tuye ansi kumuuya. (Tusimpi 24:10) Aboobo, ubeja kuti tatujisi mpindu kumeso aa Leza pe. Ikuti naa “tuliwisizidwe ansi” alimwi akutalika kusyoma kuti Jehova kunyina natubikkila maano, tulakonzya kucileka. (2 Ba-Korinto 4:9) Eeci ncencico Sikweena mupati ncayanda! Aboobo, ino mbuti mbotukonzya kukutantamuka kweenwa a Saatani ooku?

18. Ino mbuti Ibbaibbele mbolitusyomezya kujatikizya luyando lwa Jehova?

18 Atuzinzibale kuyeeya ncolyaamba Bbaibbele kujatikizya mbwatuyanda Leza. Ijwi lya Leza libelesya zikozyanyo zilimvwisya kabotu ikutusyomezya kuti Jehova ulatulangilila akutuyanda lwesu cigaminina. Jehova ulaibikka “munsazi” yakwe misozi yanu, nkokuti ulabona akuyeeya kulila nkomucita akaambo kakuyanda kuzumanana kusyomeka. (Intembauzyo 56:8) Ulizi ciindi ‘nomuwizukide mumoyo’ alimwi uli afwaafwi kulindinywe muziindi zili boobo. (Intembauzyo 34:18) Ulizi makani woonse aajatikizya ndinywe, kubikkilizya amweelwe “[wa]masusu aali amitwe yanu.” (Matayo 10:29-31) Kunze lyaboobo, Leza “waka[mu]pa Mwanaakwe simuzyalwa alike.” (Johane 3:16; Ba-Galatiya 2:20) Ziindi zimwi cilakonzya kumukatazya kusyoma kuti magwalo aali boobu alabeleka kulindinywe kumugama. Nokuba boobo, tuleelede kulisyoma jwi lya Jehova. Uyanda kuti tusyome kuti ulatuyanda kutali buyo notuli munkamu, pele cakutugama buya.

19, 20. (a) Ino nkaambo nzi ncociyandika kuziba alimwi akukaka bubeji bwa Saatani bwakuti Jehova tamuyandi? (b) Ino mbuti mulangizi weendeenda umwi mbwaakagwasya batyompedwe?

19 Amubuzibe akubukaka bubeji. Ikuti naa mwaziba kuti umwi muntu ulabeja, mulakonzya kulikwabilila kutegwa muteenwi. Ncimwi buyo, ikuziba kuti Saatani uyanda kuti musyome bubeji bwakuti Jehova tamuyandi kulakonzya kumugwasya kapati. Kaamba zyacibalo camu Ngazi Yamulindizi cakali kucenjezya mbuli zyanzila zya Saatani, Munakristo umwi wakaamba kuti: “Kunyina nindakali kuyeeya kuti Saatani ulasola kubelesya mbondilimvwa kutegwa andityompye. Ikuziba makani aaya kulandigwasya kapati kutegwa ndizunde kulimvwa kuli boobu.”

20 Amulange-lange cakacitikila mulangizi weendeenda umwi kucisi cimwi cili ku South America. Nacita nyendo zyabweembezi kubasyominyina batyompedwe, ziindi zinji ulabuzya kuti, ‘Sena ulasyoma mu Butatu?’ Ooyo uutyompedwe ziindi zinji uvwuwa kuti ‘Peepe’ akaambo kakuziba kuti oobu mbubeji bwa Saatani bumwi. Eelyo mwaalu weendeenda ulabuzya kuti, ‘Sena ulasyoma mumulilo wahelo?’ Alimwi bwiinguzi mbwakuti ‘Peepe!’ Imwaalu weendeenda ulabaambila kuti kuli bubeji abumwi bwa Saatani bwalo ibutakonzyi kulibonya atuba. Ulabatondezya apeeji 249, muncali 21 mubbuku lya Amubaa Cilongwe a Jehova, * mpoliyubununa bubeji bwakuti Jehova tatuyandi kuti katuli tolikke pe. Mulangizi weendeenda waamba kuti nzila eeyi yakagwasya kapati. Aboobo, wakabagwasya batyompedwe kuziba akukaka bubeji oobu bwa Saatani.

Amulikwabilile Kulweeno

21, 22. Ino nkaambo nzi ncotutali mumudima kujatikizya nzila zya Saatani zyalweeno, alimwi ino ncinzi ncotweelede kukanza?

21 Mucibeela eeci caciindi cakumazuba aakumamanino, tacigambyi pe ikuti Saatani uyoozumanana kubeja alimwi akweena. Ibubotu mbwakuti Jehova kunyina naatuleka buyo mumudima kujatikizya nzila zya Saatani zyalweeno. Ibbaibbele alimwi amabbuku aamba zyamu Bbaibbele aa “muzike musyomesi uucenjede” alayubununa cakusalazya nzila zibyaabi zya Diabolosi. (Matayo 24:45) Ikucenjezyelwa limwi citugwasya kuti tulibambile.—2 Ba-Korinto 2:11.

22 Aboobo, atulikwabilile kumizeezo yabasiluleyo. Atukanze kutantamuka tukole itutali atuba itwalweeno. Alimwi atuzibe akukaka bubeji bwa Saatani boonse. Ikuti naa twacita oobo, tuyoocibamba cilongwe cesu a ‘Leza wakasimpe,’ uutaluyandi lweeno.—Intembauzyo 31:5; Tusimpi 3:32.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 5 Ikujatikizya cciti libelesyedwe kuti “nguuena” ku Ciyubunuzyo 12:9, ibbuku limwi lyabuvwuntauzi lyaamba kuti “litondezya cintu cizumananwa kucitwa calo iciba cilengwa buya camuntu.”

^ munc. 20 Lyakamwaigwa a Bakamboni ba Jehova.

Sena Muciyeeyede?

• Ino nkaambo nzi ncokuli lweeno lunji munyika sunu?

• Ino mbuti mbotukonzya kulikwabilila kukweenwa abasiluleyo?

• Ino mbuti mbutukonzya kulikwabilila kukampenda kali koonse kakulyeena?

• Ino mbuti mbotukonzya kuleka kweenwa abubeji bwa Saatani?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 17]

Mutalicengi kujatikizya zyakulikondelezya

[Zifwanikiso izili apeeji 18]

Mukulikwabilila kukulyeena, amulilingule kwiinda mukubelesya mupailo, amubamvwide bamwi alimwi akubala Jwi lya Leza lyoonse