Amusyome Muuya Wa Leza Bukkale Nobwacinca

“Kosungwaala kuti ube uuzuminika kuli Leza.”—2 TIMOTI 2:15, Ci.

1. Ino nkucinca kuli buti kuleta buyumuyumu kubuumi bwesu bwakumuuya?

NYIKA njotukkede iyaabuzumanana kucinca. Tulabona kuyaambele musayaansi alimwi amukubamba zibelesyo zigwasya kukondelezya kapati kubikkilizya akuyaansi kapati mukulilemeka. Mbubwenya mbuli mbotwaalanga-langa mucibalo cainda, Banakristo beelede kutantamuka muuya uutali wa Leza iwanyika. Nokuba boobo, inyika mboiyaabucinca, andiswe tulacinca munzila zinji. Tulakomena. Tulakonzya kujana naa kusweekelwa lubono, kupona kabotu naa kufwidwa bayandwa. Ikucinca kunji kuli boobu tatukonzyi kukweendelezya pe alimwi kulakonzya kuleta buyumuyumu bupya alimwi bukatazya kapati mubuumi bwesu bwakumuuya.

2. Ino mbuti bukkale bwa Davida mbubwakacinca?

² Bantu bace balasikilwa kucinca kupati kuli boobu mubuumi bwabo mbuli mbocakacitikila Davida mwana musankwa wa Jese. Davida wakacinca mukulaba kwaliso kuzwa kukuba muntu uutazibidwe kapati kali mweembezi buyo akuba muntu uujisi mpuwo yakuzunda mucisi. Kumbele wakazooba simutuntuli, uuvwimwa mbuli munyama amwami simunyono. Kumane boobo, Davida wakazooba mwami alimwi sikuzunda. Wakaliyumya kuzintu zikatazya kapati zyakaboola akaambo kacibi cipati. Wakasikilwa mapenzi mapati alimwi akwaandaana kwamukwasyi wakwe. Wakaba alubono, wakacembaala alimwi akusikilwa mapenzi aakubucembele. Nokuba kuti kwakaba kucinca kapati mubuumi bwakwe, Davida wakali sicamba alimwi wakatondezya lusyomo muli Jehova amumuuya wakwe. Wakasolekesya kapati ikutegwa abe muntu “uuzuminika kuli Leza,” eelyo Leza wakamuleleka. (2 Timoti 2:15, Ci) Nokuba kuti bukkale bwesu buliindene abwa Davida, tulakonzya kwiiya kuzwa munzila mbwaakatubamba twaambo mubuumi bwakwe. Icikozyanyo cakwe cilakonzya kutugwasya kumvwisya mbuli mbotukonzya kuzumanana kugwasyigwa amuuya wa Leza bukkale bwesu nobucinca.

Ikulibombya kwa Davida—Icikozyanyo Cibotu

3, 4. Ino mbuti Davida mbwaakasumpuka kuzwa kukuba mweembezi uutajisi mpuwo akuzooba muntu uujisi mpuwo mucisi?

³ Davida naakacili mulombe buyo, tanaakajisi mpuwo nomuba mumukwasyi wakwe pe. Musinsimi Samuele naakaunka ku Betelehemu, bausyi Davida bakamutondezya buyo bana babo basankwa ibali ciloba akati kabali lusele. Imusyoonto uutegwa Davida wakacaala keembela mbelele. Pele Jehova wakasalide Davida kuti akabe mwami wabana Israyeli kumbele. Davida wakaitwa kuzwa kumuunda. Kumane boobo, makani aalembedwe mu Bbaibbele aamba kuti: “Mpawo Samuele wakabweza luja lwamafuta, wakamunanika akati kabakwabo. Lino Muuya wa-Jehova wakaselukila Davida canguzu kuzwa kubuzuba obo. (1 Samuele 16:12, 13) Davida wakali kusyoma muuya ooyo mubuumi bwakwe boonse.

⁴ Muciindi cisyoonto buyo, mweembezi ooyu wakali kuzooba muntu uujisi mpuwo mucisi eeco. Wakaitwa kuti abelekele mwami akumulizila nyimbo. Wakajaya Goliati sinkondo, mubbabbani iwakali kuyoosya cakunga nobaba basikalumamba bana Israyeli bacibwene bakayoowa kulwana anguwe. Naakabikkwa kuba musololi wabasikalumamba, Davida wakabazunda ba Filisti. Ibantu bakamuyanda. Bakaanza nyimbo zyakumutembaula. Kumatalikilo, iwakali kugwasya Mwami Saulo wakapandulula mukubusi Davida kuti tanaakali buyo muntu “uuzi kusobana,” pele alimwi “ngumwaalumi sintanze, muyumu wankondo, ulijisi busongo bwakumvwisya makani, alimwi mweebesi.”—1 Samuele 16:18; 17:23, 24, 45-51; 18:5-7.

5. Ino ncinzi cakali kukonzya kupa Davida kulisumpula, alimwi ino tuziba buti ikuti tanaakalisumpula?

 ⁵ Impuwo, ikubota, bukubusi, kupasaula kukanana, kuciziba kwiimba, kuciziba zijatikizya nkondo akuyandwa a Leza kuboneka kuti Davida wakalizijisi zyoonse eezi. Kufwumbwa comwe buyo cazintu eezi cakali kukonzya kumupa kulisumpula, pele kunyina cakamupa kucita boobo pe. Amubone mbwaakamwiingula Mwami Saulo naakapa Davida mwanaakwe musimbi kuti akwate. Cakulibombya ncobeni, Davida wakati: “Ino mebo ndimeni? Buumi bwangu buli buti? Walo mukowa wataata uli buti? Sa ndakonzya kuba mukwe wamwami na?” (1 Samuele 18:18) Naakali kupandulula kapango aaka, mulombwana umwi sikwiiya Bbaibbele wakalemba kuti: “Ncaakali kupandulula aawa Davida ncakuti ikweelela, bukkale bwakwe naa mukowa wakwe tiizyaakali kukonzya kupa kuti alisumpule akwaamba kuti inga weelela ikuba acoolwe cakuba mukwe wamwami.”

6. Ino nkaambo nzi ncotweelede kuba bantu balibombya?

⁶ Kulibombya kwa Davida kwakayeeme akuziba kuti Jehova ulabainda kulamfwu mumbazu zyoonse ibantu batalondokede. Davida wakagambwa ikujana kuti Leza ulababikkila maano bantu. (Intembauzyo 144:3) Alimwi Davida wakalizi kuti kufwumbwa bupati mbwaakajisi bwakaliko akaambo buyo kakuti Jehova wakalibombya, wakalitola aansi ikutegwa amugwasye, kumukwabilila alimwi akumubamba. (Intembauzyo 18:35) Cabotaace ciiyo eeci kulindiswe! Zintu nzyotuzi kabotu kucita, kuzwidilila kwesu alimwi amilimo yesu yeendelezyegwa a Leza tazyeelede kutupa kulisumpula pe. Mwaapostolo Paulo wakalemba kuti: “Sa kuli cintu ncojisi ncotapedwe? Nkabela kuti wakapegwa, lino nkaambonzi ulalisumpula mbuli citali kupegwa buyo?” (1 Ba-Korinto 4:7) Ikutegwa tuzumanane ikuba amuuya uusalala wa Leza akuzuminwa anguwe, tuleelede kuba bantu balibombya.—Jakobo 4:6.

“Mutabweedezezyi Muntu Cibi”

7. Ino nciindi nzi ncaakajana Davida icakali cibotu kujaya Mwami Saulo?

⁷ Nokuba kuti mpuwo ya Davida tiiyakamupa kulisumpula, yakapa kuti Mwami Saulo iwatakacijisi muuya wa Leza abe amunyono akuyanda kumujaya. Nokuba kuti Davida wakanyina mulandu, wakatija kutegwa alivwune alimwi akutalika kukkala munkanda. Ciindi cimwi, Mwami Saulo naakali kuzumanana kutobela Davida cakutaleka, wakanjila mumpako yabbwe katazi kuti Davida abeenzyinyina nkobakayubide ooko. Mbaakalilimwi Davida bakamukulwaizya kuti abelesye ciindi eeci icakali kuboneka mbuli kuti wakacipegwa a Leza icakuti ajaye Saulo. Tulakonzya kubayeeyela kabafwenya-fwenya kwaambila Davida kuti: “Bwasika buzuba mbwaakakwaambila Jehova kuti, Bona, njooaba sinkondonyoko mumaanza  aako, kuti umucitile mbubonya mbuli mboyanda mumoyo wako.”—1 Samuele 24:2-6.

8. Ino nkaambo nzi Davida ncaakalekela kujolela cibi?

⁸ Davida wakakaka kumucitila cibi Saulo. Kwiinda mulusyomo alimwi akukkazika moyo, wakabona kuti cilagwasya imakani kwaasiya mumaanza aa Jehova. Mwami naakazwa mumpako yabbwe, Davida wakaita ulaamba: “Jehova atubeteke yebo ambebo. Jehova nguuyoondikoyekela nduwe, pele ijanza lyangu ndemwini taliyandi pe.” (1 Samuele 24:12) Nokuba kuti Davida wakalizi kuti Saulo nguulubizide, tanaakajolela cibi pe, nokuba kwaamba cakusampaula Saulo. Kwaziindi zinji, Davida wakakaka kujolela cibi. Muciindi caboobo, wakasyoma Jehova ikuti aabambe makani.—1 Samuele 25:32-34; 26:10, 11.

9. Ino nkaambo nzi ncotuteelede kujolela ikuti naa tuli mukukazyigwa naa mukupenzyegwa?

⁹ Mbubwenya mbuli bwakali Davida, mulakonzya kuba mubukkale bukozyene andinywe. Ambweni muli mukukazyigwa naa kupenzyegwa abasicikolonyoko, babelesinyoko, bamumukwasyi naa ibamwi ibatasyomi nzyomusyoma. Tamweelede kujolela pe. Amulindile Jehova, ikulomba muuya uusalala wakwe kuti umugwasye. Ambweni aabo ibatasyomi bayookukkomanina kulilemeka kwanu, eelyo bayootalika kusyoma. (1 Petro 3:1) Kufwumbwa naa ncinzi cinga cacitika, amusyome kuti Jehova uli bwene mbomukkede alimwi uyoobweza ntaamo muciindi ceelede. Mwaapostolo Paulo wakalemba kuti: “Mutaliyi inkoto, nubayandisi, pele amulekele bukali bwa-Leza busena, nkaambo kulilembedwe kuti, Lubeteko ndulwangu, mebo njoobweedezya, mbwaamba Jehova.”—Ba-Roma 12:19.

“Amuswiilile Lulayo”

10. Ino mbuti Davida mbwaakabisya, alimwi ino mbuti mbwaakasoleka kucisisa cibi?

¹⁰ Myaka yakakulauka. Davida wakaba mwami uuyandwa uujisi mpuwo kapati. Ibuumi bwakwe bwakusyomeka kubikkilizya antembauzyo zyakwe zibotu nzyaakalemba zyakutembaula Jehova, zilakonzya kupa muntu kuyeeya kuti tanaakali kukonzya kucita cibi cipati pe. Pele wakacicita cibi cipati. Buzuba bumwi, mwami kali aciluli wakabona mukaintu mubotu ulasamba. Wakabuzya ikuti naa nguni. Naakaziba kuti wakali Bateseba akuti mulumaakwe wakali kunkondo, Davida wakamwiita, eelyo wakoona anguwe. Nokwakainda mazuba, wakaziba kuti wakamita. Elo kaka aaya kali kuzooba masampu ikuti naa makani aaya ayubuluka! Mu Mulawo wa Musa, bumambi wakali mulandu mupati. Kulibonya kuti mwami wakali kuyeeya kuti cibi cilakonzya kusiswa. Aboobo, wakatuma mulomo kuli basikalumamba, ikwaamba kuti Uriya apilukile ku Jerusalemu. Davida wakali kuyeeya kuti Uriya uyakoona a Bateseba masiku aayo, pele eeco tiicakacitika pe. Akaambo kakupenga mumoyo, Davida wakapilusya Uriya kunkondo alugwalo lwa Joabu imupati wabasikalumamba. Ilugwalo lwakajisi makani aakuti Uriya abikkwe mubusena nkondo moyakaminyide ikutegwa afwe. Joabu wakaatobela malailile, eelyo Uriya wakajaigwa. Nocakamana ciindi cakabikkidwe cakulila ica Bateseba, Davida wakamukwata.—2 Samuele 11:1-27.

11. Ino ncaano nzi Natani ncaakaambila Davida, alimwi ino Davida wakacita buti?

¹¹ Nzila eeyi yakalibonya mbuli kuti yabeleka kabotu, nokuba kuti Davida wakeelede kuti wakalizi kuti makani aaya akali antangalala kuli Jehova. (Ba-Hebrayo 4:13) Myezi niyakakkwana, eelyo mwana wakazyalwa. Kwiinda mukusololelwa a Leza, musinsimi Natani wakaunka kuli Davida. Musinsimi wakamuluuda caano camuntu muvwubi iwakajisi mbelele zinji iwakabweza kabelele komwe buyo nkayandisya kapati muntu mucete. Caano eeci cakamunjila kapati Davida kayeeya zyabululami, pele kunyina nocakamupa kuyeeyela bupanduluzi busisidwe mbocakajisi. Davida wakakosola cakufwambaana kujatikizya muntu ooyu muvwubi. Kanyemede wakaambila Natani kuti: “Muntu iwakacita obo uleelede kufwa.”—2 Samuele 12:1-6.

12. Ino ndubeta nzi Jehova ndwaakapa Davida?

¹² Musinsimi wakaamba kuti: “Nduwe omwini.” Davida wakalibeteka. Kakunyina kudooneka, bukali bwa Davida bwakasanduka akuba bweemya alimwi abuusu bupati. Kagambidwe kapati, wakaswiilila Natani mbwaakaamba zyalubeta lwa Jehova ilutakonzyi kweelebwa. Kwakanyina majwi aaumbulizya pe. Davida wakasampula jwi lya Jehova kwiinda mukucita cibi. Sena tanaakamujazya Uriya kuli basinkondonyina? Ikujazyigwa  acceba takukamina mumukwasyi wa Davida. Sena tanaakamubweza muka Uriya cakusisikizya? Mapenzi ngoonya ayoomusikila, pele kutali cakusisikizya, pele caabuleya buya.—2 Samuele 12:7-12.

13. Ino Davida wakacita buti kululayo ndwaakapegwa a Jehova?

¹³ Icibotu buyo ncakonzya kulumbaizyigwa Davida ncakuti kunyina naakaukaka mulandu pe. Kunyina naakamunyemena musinsimi Natani pe. Kunyina naakatongooka bamwi pe naa kusola kubapa twaambo twakamupa kucita boobo. Naakaambilwa kujatikizya cibi cakwe, Davida wakazumina kwiinda mukwaamba kuti: “Ndabisya kuli-Jehova.” (2 Samuele 12:13) Ibbuku lya Intembauzyo 51 litondezya mbocakamupenzya cibi alimwi ampaakataana mukweempwa. Wakakombelezya Jehova kuti: “Utandisowi kuzwa kubusyu bwako; utandinyanzyi Muuya wako Uusalala.” Wakali kusyoma kuti Jehova kwiinda muluse lwakwe takonzyi kusampaula “moyo uupengede akweempwa” kucibi. (Intembauzyo 51:11, 17) Davida wakazumanana kusyoma muuya wa Leza. Nokuba kuti Jehova kunyina naakacingilila Davida kuzintu zyakatobela akaambo kacibi, wakamulekelela.

14. Ino tweelede kucita buti kululayo Jehova ndwapa?

¹⁴ Toonse tatulondokede alimwi tulabisya. (Ba-Roma 3:23) Ziindi zimwi tulakonzya kucita cibi cipati mbubwenya mbuli Davida. Mbubwenya mbuli wisi mbwalaya bana bakwe, awalo Jehova ulabalulamika aabo ibayanda kumubelekela. Nokuba kuti lulayo lulagwasya, tacili cuuba-uba kulutambula pe. Mane buya ziindi zimwi ‘lulausisya.’ (Ba-Hebrayo 12:6, 11) Pele, ikuti naa ‘twaswiilila lulayo,’ tulakonzya kuba bantu ibamvwana a Jehova alimwi. (Tusimpi 8:33) Ikutegwa tuzumanane kukkomana azilongezyo zyamuuya wa Jehova, tweelede kuzumina kululamikwa alimwi akubeleka canguzu kutegwa tukonzye kuzuminwa a Leza.

Mutabikki Bulangizi Mubuvwubi Butasyomeki

15. (a) Ino muunzila nzi bantu bamwi mobalubelesya lubono? (b) Ino Davida wakali kulombozya kulubelesya buti lubono lwakwe?

¹⁵ Kunyina citondezyo cakuti Davida wakalivwubide naa kuti mukwasyi wakwe wakalijisi lubono pe. Nokuba boobo, mubulelo bwakwe Davida wakajana lubono lunji kapati. Mbuli mbomuzi kale, bantu banji balayobola lubono lwabo, cabulyatu kabayanda kuti luvwule naa kulubelesya munzila yabulyato. Ibamwi babelesya mali kutegwa kabalemekwa. (Matayo 6:2) Davida wakalubelesya munzila imbi lubono. Wakalombozya kulemeka Jehova. Davida wakatondezya ncaakali kulombozya kuli Natani ikuti wakali kuyanda kuyakila Jehova tempele ikonzya kubikkwa bbokesi lyacizuminano, kwaciindi eeco lyakali mu Jerusalemu ilyakabikkidwe “muŋanda yamasani buyo.” Jehova wakaukkomanina muzeezo wa Davida, pele wakamwaambila kwiinda muli Natani kuti Solomoni mwana wa Davida ngowakali kuyooyaka tempele.—2 Samuele 7:1, 2, 12, 13.

16. Ino mbubambe nzi Davida mbwaakacita ibwamayake aatempele?

¹⁶ Davida wakabunganya zibelesyo zyakeelede kubelesyegwa mumulimo ooyu wakuyaka mupati. Davida wakaambila Solomoni kuti: “Ndabambila iŋanda ya-Jehova matalenta aangolida aali  zyuulu zili mwanda, amatalenta aansiliva aali zyuulu zili cuulu, amukuba abutale bunji loko buteelekeki, azisamu amabwe zyoonse ndazibamba. Ayebo uyooyungizizya.” Kuzwa kulubono ndwaakajisi, wakasanga matalenta aali 3,000 aangolida alimwi amatalenta aali 7,000 aansiliva. * (1 Makani 22:14; 29:3, 4) Ikupa kwa Davida cabuuya tiikwakali kwakuyanda kulitondezya buyo, pele kwakali kutondezya lusyomo akulyaaba kuli Jehova Leza. Akaambo kakuziba Ikwakazwa buvwubi bwakwe, wakaambila Jehova kuti: “Zintu zyoonse zilazwa kuli kulinduwe, azipo nzitwakupa nzezyakazwa kumaanza aako omwini.” (1 Makani 29:14) Imoyo wa Davida wabwaabi wakamukulwaizya kucita kusikila mpagolela kuti asumpule bukombi bwakasimpe.

17. Ino mbuti lulayo luli ku 1 Timoteo 6:17-19 mbolubeleka kubavwubi akubacete?

¹⁷ Mbubwenya buyo, atubelesye zintu nzyotujisi mukucita zintu zibotu. Muciindi cakuyandaula lubono, cilayandika kuyandaula kuzuminwa a Leza. Eeyi njenzila yabusongo alimwi alukkomano. Paulo wakalemba kuti: “Kolailila boonse abo bavubide ecino ciindi, kuti batalinuniki nokuba kusyoma buvubi butasyomeki, pele kusyoma Leza uutufonkweda zintu zyoonse kuti katunga katuligwasya nzizyo. Kobalailila kuti bacite milimo iiluzi, kuti babe bavubi mukumana milimo mibotu, kuti kabafwamba kupa akwaabilana abeenzinyina. Kabaliyobweda intalisyo imbotu yaciindi ciza, kuti bajatisye buumi bwinibwini.” (1 Timoteo 6:17-19) Kufwumbwa naa tujisi mali aali buti, atusyome muuya wa Leza alimwi akutobela nzila yabuumi iiyootupa kuba ‘bantu bavubi kuli-Leza.’ (Luka 12:21) Kunyina cintu ciyandika kapati kwiinda kuzuminwa a Taateesu wakujulu siluyando.

Amuzuminike Kuli Leza

18. Ino muunzila nzi Davida mbwaakabikkila Banakristo cikonzyanyo cibotu?

¹⁸ Mubuumi bwakwe boonse, Davida wakayandaula kuzuminwa a Jehova. Mulwiimbo wakaimba kuti: “Undifwide luzyalo, O Leza, undifwide luzyalo, nkaambo ndayubila mulinduwe.” (Intembauzyo 57:1) Ikusyoma kwakwe muli Jehova tiikwakali kwabuyo pe. Davida wakacembaala “akuba amyaka minji loko.” (1 Makani 23:1) Nokuba kuti Davida wakali kulubizya kapati, uyeeyegwa kuti wakali umwi wabakamboni ba Leza bakatondezya lusyomo lupati.—Ba-Hebrayo 11:32.

19. Ino mbuti mbotukonzya kuba bantu bazuminwa kuli Leza?

¹⁹ Ibukkale bwanu nobucinca-cinca, amuyeeye kuti mbubwenya mbuli Jehova mbwaakagwasya, kumuyumya akumululamika Davida, ulakonzya kumucitila mbubwenya. Mwaapostolo Paulo, mbubwenya mbuli Davida bukkale bwakwe bwakacinca kapati mubuumi bwakwe. Pele awalo wakazumanana kusyomeka kwiinda mukusyoma muuya wa Leza. Wakalemba kuti: “Zintu zyoonse buyo ndazikonzya nkaambo kanguzu nzimpedwe kuli-Kristo.” (Ba-Filipi 4:12, 13) Ikuti naa twasyoma Jehova, uyootugwasya kutegwa tuzwidilile. Uyanda kuti tuzwidilile. Ikuti naa twamuswiilila akubamba cilongwe anguwe, uyootupa nguzu zyakukonzya kucita kuyanda kwakwe. Alimwi ikuti naa twazumanana kusyoma muuya wa Leza, tuyoocikonzya ‘kuba bantu bazuminwa kuli Leza’ lino mane kukabe kutamani.—2 Timoteo 2:15.

Bupanduluzi buyungizidwe

Ino Inga Mwaingula Buti?

• Ino mbuti mbotunga twalicingilila kukulisumpula?

• Ino nkaambo nzi ncotuteelede kujolela cibi?

• Ino lulayo tweelede kulubona buti?

• Ino nkaambo nzi ncotweelede kusyoma Leza kutali buvwubi?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 28, 29]

Davida wakasyoma muuya wa Leza akuyandaula kuzuminwa anguwe. Sena andinywe mbomucita?

[Cifwanikiso icili apeeji 30]

“Zintu zyoonse zilazwa kuli kulinduwe, azipo nzitwakupa nzezyakazwa kumaanza aako omwini”