Skip to content

Skip to table of contents

Ibacembede—Mbantu Bayandika Kapati Mubunyina Bwesu Bwa Bunakristo

Ibacembede—Mbantu Bayandika Kapati Mubunyina Bwesu Bwa Bunakristo

Ibacembede—Mbantu Bayandika Kapati Mubunyina Bwesu Bwa Bunakristo

“Balisimpidwe muŋanda ya-Jehova, balasyuuka . . . Banoocizyala micelo amubucembele bwabo.”—INTEMBAUZYO 92:13, 14.

1. Ino mbuti bantu banji mbobababona bacembede?

JEHOVA ulabayanda babelesi bakwe basyomeka boonse, kubikkilizya abaabo ibacembede. Nokuba boobo, kweelana akweezyeezya kwacisi, amwaka ibacembede batandila kucisela cakaulunzuma kucisi ca United States balapenzyegwa akulekelezyegwa. Malipooti aakozyene aazwa mumasena aambi munyika atondezya kuti kupenzya bacembede ndipenzi lyanyika yoonse. Imbunga imwi yakaamba kuti iciletelezya penzi eeli “mbukkale budumide akati kabantu banji . . . bwakuti ibantu bacembede tabaciyandiki, tabacigwasyi alimwi mukuli mupati kubalanganya.”

2. (a) Ino Jehova ubalanga buti babelesi bakwe bacembede ibasyomeka? (b) Ino mbupanduluzi nzi bukkomanisya ibujanika ku Intembauzyo 92:12-15?

2 Jehova Leza ulababikkila maano kapati babelesi bakwe bacembede ibasyomeka. Ubikkila buyo maano “[ku]buntu bwesu bwamukati,” nkokuti mbotubede kulubazu lwakumuuya, ikutali kukulezya kwesu pe. (2 Ba-Korinto 4:16) Mu Jwi lyakwe Ibbaibbele, tujana cisyomezyo cikkazika moyo cakuti: “Balulami balasyuuka mbuli makunka, balamena mbuli makedari aaku-Lebano. Balisimpidwe muŋanda ya-Jehova, balasyuuka mumbuwa zya-Leza wesu. Banoocizyala micelo amubucembele bwabo, banooneneya akufwefwema; batondezye kuti Jehova uliluleme.” (Intembauzyo 92:12-15) Ikulanga-langa tupango ootu kuyootondezya zibeela momukonzya kugwasya kapati nywebo nomucembede kubunyina bwa Bunakristo.

‘Ikuzyala Micelo Mubucembele’

3. (a) Ino nkaambo nzi balulami ncobakozyanisigwa kumikunka? (b) Ino mbuti bacembede mbobakonzya ‘kunoocizyala mubucembele bwabo’?

3 Sintembauzyo ukozyanisya baluleme kumikunka ‘iisimidwe mubbuwa lya Leza wesu.’ “Banoocizyala micelo amubucembele bwabo.” Sena tamuzumini kuti majwi aaya alakulwaizya? Imikunka iiboneka kabotu iimvwi cakululama yakali kujanika kapati mumabuwa aamumasi aa Kujwe muciindi lyakali kulembwa Bbaibbele. Kunze lyakubotezya buyo, mikunka yakali kuyandika kapati akaambo kamicelo minji. Mikunka imwi yakali kuzumanana kuzyala kwamyaka iinda kumwaanda. * Kwiinda mukutazungaana mubukombi bwakasimpe, andinywe mulakonzya ‘kuzyala micelo yamilimo mibotu.’—Ba-Kolose 1:10.

4, 5. (a) Ino mmicelo nzi iiyandika kapati Banakristo njobayandika kuzyala? (b) Amupe zikozyanyo zyamu Magwalo zyabantu bacembede ibakazyala “micelo yamilomo.”

4 Jehova uyanda kuti Banakristo kabazyala “micelo yamilomo,” nkokuti majwi aambwa mukutembaula nguwe amakanze aakwe. (Ba-Hebrayo 13:15) Sena eeci cilamujatikizya andinywe nomucembede kale? Inzya.

5 Ibbaibbele lilijisi zikozyanyo zyabantu bacembede balo cakutayoowa ibakapa bumboni kuzina lya Jehova akumakanze aakwe. Musa wakaliindide kale ‘kumyaka iili makumi aali musanu aabili’ Jehova naakamutuma kali musinsimi kumwi kali mwiiminizi wakwe. (Intembauzyo 90:10; Kulonga 4:10-17) Ikucembala tiikwakapa musinsimi Daniele kuti aleke kucita bumboni cakutayoowa kujatikizya bweendelezi bwa Jehova. Daniele kuboneka kuti wakajisi myaka iibalilwa kuma 90 ciindi Belisazara naakamwiita kuti amupandulude bulembo buyoosya bwakali abwaanda. (Daniele caandaano 5) Alimwi ino mbuti kujatikizya mudaala mwaapostolo Johane? Kalondelela kumamanino kwamulimo wakwe, wakaangwa akutolwa kunsumbu ya Patmo “nkaambo kamakani aa-Leza abumboni bwa-Jesu Kristo.” (Ciyubunuzyo 1:9) Cakutadooneka mulakonzya kuyeeya bantu banji abambi mu Bbaibbele ibakazyala “micelo yamilomo” mubucembele bwabo.—1 Samuele 8:1, 10; 12:2; 1 Bami 14:4, 5; Luka 1:7, 67-79; 2:22-32.

6. Ino mbuti Jehova mbwaabelesya “bamadaala” mukusinsima kumazuba aaya aakumamanino?

6 Kazubulula majwi aamusinsimi mu Hebrayo uutegwa Joeli, mwaapostolo Petro wakati: “Leza ulaamba kuti, Kumazuba aakumana ndiyootila Muuya wangu atala lyabantu boonse [kubikkilizya “abamadaala,” Ci], . . . bayoosinsima.” (Incito 2:17, 18; Joeli 2:28) Mbubwenya buyo, mumazuba aaya aakumamanino, Jehova wabelesya bacembede ibaciinga cabananike alimwi a “mbelele zimwi” kuti baambilizye makanze aakwe. (Johane 10:16) Ibamwi akati kabaaba bali kuzyala micelo ya Bwami cakusyomeka kwamyaka minji.

7. Amupe cikozyanyo kutondezya mbuli bacembede mbobazumanana kuzyala micelo ya Bwami nokuba kuti balijisi makatazyo aakumubili.

7 Amulange-lange kujatikizya Sonia iwakanjila mumulimo waciindi coonse kali sikumwaya wa Bwami mu 1941. Nokuba kuti wakali kupenzyegwa abulwazi butasilikiki, lyoonse wakali kusololela ziiyo zya Bbaibbele muŋanda yakwe. Sonia wakapandulula kuti “kukambauka ncibeela cabuumi bwangu, ndaambe kuti mbobuumi mbundipona buya. Tandizumini kucileka kukambauka.” Takanaba kaindi pe, Sonia amupati wakwe musimbi uutegwa Olive bakaamba mulumbe wamu Bbaibbele wabulangizi kuli Janet uuciswa bulwazi butalangilwi kupona ngobakajana mukaanda kakkalila balwazi bayanda kusilikwa kucibbadela. Banyina Janet nokuba kuti bakalimaninide mubukombi bwa Katolika, bakalumba kapati akaambo kakubikkila maano kwakatondezyegwa kumwanaabo musimbi. Aboobo bakazumina kwiiya Bbaibbele alimwi lino bali mukuyaambele. Sena andinywe mulakonzya kucibelesya kabotu ciindi mukuzyala micelo ya Bwami?

8. Ino mbuti Kalebe uucembede mbwaakasyoma muli Jehova, alimwi mbuti Banakristo bacembede mbobaiya cikozyanyo cakwe?

8 Kwiinda mukuzumanana cabusicamba mumulimo wakukambauka Bwami nokuba kuti kuli makatazyo akaambo kakucembala, Banakristo bacembede bali mukutobela cikozyanyo camuna Israyeli uusyomeka uutegwa Kalebe walo wakeenda a Musa munkanda kwamyaka iili 40. Kalebe wakajisi myaka iili 79 naakazabuka Mulonga wa Jordano kuya Munyika Yakasyomezyegwa. Mbwaanga wakali munkamu yabasikalumamba bamu Israyeli yakali kuzunda kwamyaka iili cisambomwi, naakakkala buyo akukkutila amilimo njaakoonda kale. Pele walo cabusicamba wakalomba kuti atole lubazu mumulimo uukatazya wakuzunda “minzi mipati iizyungulukidwe bulambo” mubusena bujisi malundu ibwa Juda, imwakakkede bana Anaki, ibantu bapati kapati. Kwiinda mulugwasyo lwa Jehova, Kalebe ‘wakabatanda, mbubonya mbuli Jehova mbwaakaamba.’ (Joshua 14:9-14; 15:13, 14) Amusyome kuti Jehova uli andinywe mbubwenya mbwaakali a Kalebe mbomuyaabuzumanana kuzyala micelo ya Bwami mubucembele. Alimwi ikuti naa mwazumanana kusyomeka, uyoomuzumizya kuti mukanjile munyika yakwe mpya yakasyomezyegwa.—Isaya 40:29-31; 2 Petro 3:13.

“Banooneneya Akufwefwema”

9, 10. Ino mbuti Banakristo bacembede mbobazumanana kuba bayumu mulusyomo akubukulusya nguzu zyabo zyakumuuya? (Amubone kabbokesi aapeeji 11.)

9 Kabikkilide maano kukusyomeka kwababelesi ba Jehova bacembede, sintembauzyo wakaimba kuti: “Balulami balasyuuka mbuli makunka, balamena mbuli makedari aaku-Lebano. Banoocizyala micelo amubucembele bwabo, banooneneya akufwefwema.”—Intembauzyo 92:12, 14.

10 Ino mbuti mbomukonzya kubukulusya nguzu zyanu zyakumuuya nokuba kuti mwacembala? Icintu cipati cipa kuti mukunka uzumanane kweebeka, mmeenda aatamani ngoujana. Mbubwenya buyo, mulakonzya kujana nguzu kuzwa kumeenda aakasimpe kamu Bbaibbele kwiinda mukuliyiisya Jwi lya Leza nubeni alimwi akuyanzana ambunga yakwe. (Intembauzyo 1:1-3; Jeremiya 17:7, 8) Inguzu zyanu zyakumuuya zipa kuti muyandike kapati kubasyominyoko. Amubone eeci mbocakaba masimpe ku Mupaizi Mupati uucembede utegwa Jehoyada.

11, 12. (a) Ino mulimo nzi mupati ngwaakoonda Jehoyada mumakani aajatikizya bwami bwa Juda? (b) Ino mbuti Jehoyada mbwaakabelesya nguzu zyakwe ikutegwa asumpule bukombi bwakasimpe?

11 Kuboneka kuti Jehoyada wakali amyaka iinda kumwaanda ciindi Mwami mukaintu simakanze uutegwa Ataliya naakatalika kweendelezya cisi ca Juda kwiinda mukujaya bazyukulu bakwe boonse. Ino ncinzi ncaakali kukonzya kucita Jehoyada uucembede? Walo amukaintu wakwe bakasisa mwana omwe waluzubo lwabwami mutempele kwamyaka iili cisambomwi uutegwa Joasi. Cakutayeeyelwa, Jehoyada wakamubikka Joasi uujisi myaka iili ciloba acuuno cabwami, eelyo Ataliya wakajaigwa.—2 Makani 22:10-12; 23:1-3, 15, 21.

12 Mbwaanga ngowakali kulela mwami, Jehoyada wakasumpula bukombi bwakasimpe. “Wakatanga cizuminano, walo abantu boonse amwami, kuti babe bantu ba-Jehova.” Kwiinda mukulaililwa a Jehoyada, bantu bakamwaya ŋanda yaleza wakubeja Baala akugusya cipaililo, zikozyanyo alimwi amupaizi. Kwakali kwiinda mukusololelwa a Jehoyada icakapa kuti Joasi milimo yamutempele aitalike alimwi amulimo wakubambulula tempele iwakali kuyandika kapati. “Joasi wakacita ziluleme mumeso aa-Jehova mazuba woonse ngaakali kupona, nkaambo Jehoyada mupaizi wakali kumulaya.” (2 Makani 23:11, 16-19; 24:11-14; 2 Bami 12:2) Naakafwa kajisi myaka iili 130, Jehoyada wakazikkwa cabulemu kuzyuumbwe zyabami nkaambo “wakacita bubotu mucisi ca-Israyeli akuli-Leza akuluzubo lwakwe.”—2 Makani 24:15, 16.

13. Ino mbuti Banakristo bacembede mbobakonzya ‘kucita bubotu kuli Leza wakasimpe akuluzubo lwakwe’?

13 Ambweni kutapona kabotu naa bukkale bumwi bulakonzya kunyonganya nzyomuyanda kucita kutegwa musumpule bukombi bwakasimpe. Nokuba kuti zintu zili boobo, mulakonzya kucita ‘bubotu kuli Leza wakasimpe akuluzubo lwakwe.’ Mulakonzya kutondezya busungu mbomujisi kuluzubo lwa Leza lwakumuuya kwiinda mukujanika akutola lubazu mumiswaangano yambungano amumulimo wamumuunda kuti cakonzyeka. Ikulibambila kuzumina lulayo lwamu Bbaibbele akugwasilizya “muzike musyomesi uucenjede” kwanu ambungano kuyooyumya bunyina bwesu bwa Bunakristo. (Matayo 24:45-47) Alimwi mulakonzya kubabusya bakombinyoko “mukuyandana akucita milimo mibotu.” (Ba-Hebrayo 10:24, 25; Filimona 8, 9) Alimwi muyooba cilongezyo kumbungano akubantu bambi ikuti kamucita zintu kweelana alulayo lwamwaapostolo Paulo lwakuti: “Baalumi bapati babe basitikide, balilemeke akulibatamika, babe bayumu mukusyoma amukuyandana amukukakatila. Abalo bakaintu bapati mbubonya, babe aziwa zyabulemu, batanootamikizya, nokuba kwiindilizya kunywa imbote, pele babe bafundisi babululami.”—Tito 2:2-4.

14. Ino ncinzi balangizi Banakristo bakkala ciindi cilamfwu ncobakonzya kucita ikutegwa basumpule bukombi bwakasimpe?

14 Sena mwakabeleka kamuli baalu mumbungano kwamyaka minji? Mwaalu wamumbungano umwi wakkala ciindi cilamfwu wakapa lulayo oolu: “Amububelesye busongo mbomwakajana kwamyaka minji cakutaliyanda. Amubape bamwi mikuli akuluula zyakamucitikila kuli bamwi ibajisi muuya wakulisungula . . . amubone mbazu mobakonzya kucita kabotu. Amubagwasye kutegwa bakonzye kuyaambele mumilimo njobakonzya. Amucite bubambe bujatikizya zyakumbele.” (Deuteronomo 3:27, 28) Ikuuyandisya kapati mulimo wa Bwami uuyaabukomena kuyoopa kuti kube zilongezyo zinji kuli bamwi akubunyina bwesu bwa Bunakristo.

“Batondezye Kuti Jehova Uliluleme”

15. Ino mbuti Banakristo bacembede ‘mbobatondezya kuti Jehova uliluleme’?

15 Icakukondwa babelesi ba Leza bacembede balainyamuna mikuli yabo kutegwa “batondezye kuti Jehova uliluleme.” Ikuti kamuli Munakristo uucembede, imajwi amicito yanu ilakonzya kutondezya bamwi kuti ‘Jehova nindomba yanu, tamukwe bubi mulinguwe.’ (Intembauzyo 92:15) Mukunka ulacita bumboni kubube bubotu kapati bwa Mulengi wawo cakaumuumu. Pele Jehova nywebo wamupa coolwe cakucita bumboni kujatikizya nguwe kuli baabo ibakazumina ino kasimpe. (Deuteronomo 32:7; Intembauzyo 71:17, 18; Joeli 1:2, 3) Ino nkaambo nzi eeci ncociyandika?

16. Ino ncikozyanyo nzi camu Bbaibbele icitondezya mbociyandika ‘kutondezya kuti Jehova uliluleme’?

16 Imusololi wabana Israyeli Joshua “naakacembaala akuba amyaka minji, . . . wakaita bana ba-Israyeli boonse, bapati abasilutwe ababetesi abeendelezi,” akubayeezya kujatikizya Leza mbweendelezya cabululami. Wakaamba kuti: “Taakwe cintu niciba comwe icakawida ansi akati kazintu zibotu zyoonse Jehova Leza wanu nzyaakaamba aandinywe. Zyoonse buyo zyakacitika, taakwe niciba comwe cakawida ansi.” (Joshua 23:1, 2, 14) Kwaciindi cili mbocibede, imajwi aaya akabayumya bantu kuti bazumanane kusyomeka. Nokuba boobo, Joshua naakafwa, “kwakabuka izyalani alimwi iipya musule . . . ilyatakazi Jehova niziba incito zyakwe nzyaakacitila ba-Israyeli. Lino bana ba-Israyeli bakacita bubi mumeso aa-Jehova, bakamanina Baala milimo.”—Babetesi 2:8-11.

17. Ino mbuti Jehova mbwabeendelezya bantu bakwe mazubaano?

17 Ilusyomo lwambungano ya Bunakristo yamazubaano taluyeeme abumboni bwakumulomo ibupegwa ababelesi ba Leza bacembede pe. Pele lusyomo lwesu kuli Jehova amuzisyomezyo zyakwe lulayuma notulimvwida zibalo zijatikizya “incito zigambya” nzyaacitila bantu bakwe mumazubaano aakumamanino. (Babetesi 2:7; 2 Petro 1:16-19) Ikuti naa mwali kuyanzana ambunga ya Jehova kwamyaka minji, mulakonzya kuyeeya ciindi basikwaambilizya Bwami mubusena bwanu naa mucisi nobakali basyoonto kapati antela mulimo wakukambauka nowakali kukazyigwa kapati. Nokwainda ciindi, mwabona Jehova kagusya zisinkilizyo zimwi ‘akufwambaanya’ kuvwula kwamweelwe wabasikumwaya. (Isaya 54:17; 60:22) Mwalibonena kusalazigwa kwakasimpe kamu Bbaibbele alimwi akubambululwa kwambunga ya Leza iilibonya. (Tusimpi 4:18; Isaya 60:17) Sena mulasoleka kukulwaizya bamwi kwiinda mukubaambila zyakacitika zijatikizya mbweendelezya Jehova cakululama? Elo kaka eezi zyakacitika zilakonzya kuyumya akukulwaizya bunyina bwa Bunakristo!

18. (a) Amupe cikozyanyo cijatikizya mbuli ‘kutondezya bamwi kuti Jehova uliluleme’ mbokukonzya kugwasya kwaciindi cilamfwu. (b) Ino mbuti nywebo kumugama mbomwalibonena kululama kwa Jehova?

18 Ino mbuti kujatikizya ciindi nomwakalibonena mubuumi bwanu Jehova mbwalanganya caluyando akusololela? (Intembauzyo 37:25; Matayo 6:33; 1 Petro 5:7) Mucizi umwi ucembede uutegwa Martha wakali kukulwaizya bamwi kwiinda mukwaamba kuti: “Kufwumbwa kucitike cintu cili buti, tamweelede kumusiya Jehova. Uyoomugwasya.” Ilulayo oolu lwakamugwasya kapati Tolmina iwakabbapatizigwa kumatalikilo kwamyaka yakuma 1960, umwi wabaabo bakali kwiiya Bbaibbele a Martha. Tolmina ulayeeya ategwa, “mulumaangu naakafwa, ndakatyompwa kapati, pele majwi aayo akandipa kukanza kuti kanditaindwi muswaangano nuuba omwe. Eelyo Jehova wakandiyumya ncobeni kuti ndizumanane.” Tolmina walikupa lulayo ndomunya oolu kuli baabo mbaiya limwi Bbaibbele kwamyaka minji. Masimpe, kwiinda mukukulwaizya akuluula Jehova mbweendelezya cakululama, mulakonzya kugwasya kapati mukuyaka lusyomo lwabasyominyoko.

Jehova Ulababikkila Maano Ibacembede Basyomeka

19, 20. (a) Ino mbuti Jehova mbwaibona milimo yababelesi bakwe bacembede? (b) Ino ncinzi ciyoolangwa-langwa mucibalo citobela?

19 Munyika yasunu iitajisi muuya wakulumba, ibacembede tababikkilwi maano kapati pe. (2 Timoteo 3:1, 2) Ikuti naa balayeeyegwa, ziindi zinji nkaambo kazintu nzyobakacita kaindi, nkokuti mbobakabede, kutali mbobabede sunu pe. Kwiindana aceeci, Ibbaibbele lyaamba kuti: “Leza tali sikampenda, takonzya kuluba milimo yanu akuyanda nkomwaatondezya nkaambo kezina lyakwe, mbomwakabelekela basalala, asunu mucibabelekela.” (Ba-Hebrayo 6:10) Masimpe, Jehova Leza ulayeeya milimo yanu yakaindi njomwakacita cakusyomeka. Pele alimwi ulabikkila maano kuli ceeco ncomuzumanana kucita mumulimo wakwe. Ee, ibacembede basyomeka ubabona kuti balazyala micelo, mbazumi kumuuya alimwi Mbanakristo bajisi nguzu—ibantu bacipona ibacita bumboni kunguzu zyakwe.—Ba-Filipi 4:13.

20 Sena ibacembede ibali mubunyina bwesu bwa Bunakristo mubabona mbuli Jehova mbwababona? Ikuti naa mulacita oobo, muyookulwaizyigwa kubayanda. (1 Johane 3:18) Icibalo citobela ciyootondezya nzila mbotukonzya kubayanda kwiinda mukulanganya nzyobayandika.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 3 Cikungo naa cisankato comwe camakunka cilakonzya kuti kacijisi micelo iili cuulu alimwi ilakonzya kulema makkilogilamu aali 8 naa kwiinda aawo. Mulembi umwi wakeezyeezya kuti, “cisamu camukunka comwe cilalangilwa kuzyalila ulaaco micelo iilema mataani obilo naa otatwe mumazuba ngocipona.”

Ino Inga Mwaingula Buti?

• Ino mbuti bacembede ‘mbobazyala micelo’?

• Ino nkaambo nzi nguzu zyakumuuya izya Banakristo bacembede ncocili cintu ciyandika kapati?

• Ino mbuti bacembede mbobakonzya ‘kutondezya kuti Jehova uliluleme’?

• Ino nkaambo nzi Jehova ncababikkila maano babelesi bakwe bakatalika kaindi?

[Mibuzyo yaciiyo]

Kabbokesi kali apeeji 11]

Icibapa Kuzumanana Kuliyumya Mulusyomo

Ino ncinzi cabagwasya Banakristo bakatalika kaindi kuzumanana kuliyumya mulusyomo akuzumanana kuba anguzu zyakucita zintu zyakumuuya? Mboobu mbubaamba bamwi:

“Ikubala magwalo aajatikizya cilongwe ncotujisi a Jehova cilayandika kapati. Ziindi zinji masiku ndilaakubandauka zijanika ku Intembauzyo 23 alimwi a 91.”—Olive, wakabbapatizigwa mu 1930.

“Lyoonse ndilaakubona kuti ndilajanika naabandikwa makani aalubbapatizyo alimwi ndilaswiililisya kapati mbuli kuti ndime ndibbapatizigwa. Ikubikkila maano kukulyaaba kwangu, ncintu candipa kuti kandicili muyumu mulusyomo.”—Harry, wakabbapatizigwa mu 1946.

“Ikupaila lyoonse kulayandika—lyoonse kulomba kugwasyigwa a Jehova, kukwabililwa alimwi akulongezyegwa, ‘akumuzibya munzila zyesu zyoonse.’” (Tusimpi 3:5, 6)—Antônio, wakabbapatizigwa mu 1951.

“Ikuswiilila zyakabacitikila aabo ibali kumubelekela Jehova cakusyomeka kwamyaka minji, cilandikulwaizya ikuzumanana kusyomeka kuli nguwe.”—Joan, wakabbapatizigwa mu 1954.

“Cilayandika kapati ikutalisumpula. Zyoonse zyotujisi tulizijisi akaambo kaluzyalo lwa Leza. Ikuba abulangizi buli boobu citupa kuti tuyandaule busolozi bubotu bwabusani bwakumuuya buyandika kutegwa tuliyumye kusikila kumamanino.”—Arlene, wakabbapatizigwa mu 1954.

[Cifwanikiso icili apeeji 9]

Ibacembede balazyala micelo ya Bwami iiyandika kapati

[Cifwanikiso icili apeeji 12]

Inguzu zyakumuuya izyabacembede ncintu ciyandika kapati