Skip to content

Skip to table of contents

‘Kamuya Mukabayiisye Bantu’

‘Kamuya Mukabayiisye Bantu’

‘Kamuya Mukabayiisye Bantu’

‘Ndapegwa nguzu zyoonse kujulu alimwi aansi. Nkaambo kaako kamuya mukabayiisye bantu.’—MATEYO 28:18, 19, Ci.

1, 2. (a) Ino mulimo nzi Jesu ngwaakapa basikwiiya bakwe? (b) Ino mibuzyo nzi iijatikizya kulailila kwa Jesu njotulaalange-lange?

BUZUBA bumwi ku Israyeli mu 33 C.E., kumamanino aamupeyo, basikwiiya ba Jesu bakali bungenyi acilundu mu Galilaya. Imwami wabo Jesu wakabusyigwa wakali aafwiifwi kuti aunke kujulu, pele katanaunka wakalijisi cintu ciyandika ncaakali kuyanda kubaambila. Jesu wakajisi mulimo wakubapa. Ino wakali mulimo nzi? Ino basikwiiya bakwe bakaubeleka buti mulimo ooyo? Alimwi ino mbuti mulimo ooyo sunu mboutujatikizya swebo?

2 Jesu ncaakaamba cilembedwe kubbuku lya Mateyo 28:18-20 ooko mu Bbaibbele lya Cizuminano Cipya nkotubala kuti: “Ndapegwa nguzu zyoonse kujulu alimwi aansi. Nkaambo kaako kamuya muka[ba]iisye bantu bamisyobo yoonse, mukababbapatizye muzina lya Taata alya Mwana alya Muuya Uusalala. Mukabaiisye kuti babambe makani oonse ngindamulailila. Mebo ndili aanywebo [mazuba oonse], mane kusikila kumamanino aanyika.” Jesu wakaamba zyakupegwa “nguzu zyoonse,” kuli “bamisyobo yoonse,” “makani oonse” alimwi a “mazuba oonse.” Ikulailila kwakwe ikujatikizya twaambo ootu tone, kuletela kubuzya mibuzyo iiyandika kapati, yalo iikonzya kwaambwa buyo mumabala one aakuti, nkaambo nzi? nkuli? ncinzi? alimwi ilili? Atwiilange-lange mibuzyo eeyi aumwi olikke. *

“Ndapegwa Nguzu Zyoonse”

3. Ino nkaambo nzi ncotweelede kuccilila malailile aakuti katuyiisya bantu?

3 Wakutaanguna ngwakuti, ino nkaambo nzi ncotweelede kuccilila malailile aakuti katuyiisya bantu? Jesu wakati: “Ndapegwa nguzu zyoonse kujulu alimwi aansi. Nkaambo kaako kamuya muka[ba]iisye bantu.” Ibbala lyakuti “nkaambo kaako” ndyamubuzyo mupati wakuti, ino nkaambo nzi ncotweelede kuccilila kulailila kwakwe? Nkaambo kakuti Jesu iwakaamba malailile aaya ulijisi “nguzu zyoonse.” Ino zipati buti nguzu zyakwe?

4. (a) Ino zipati buti nguzu zya Jesu? (b) Ino ikubona nguzu zya Jesu zyajisi inga kwatugwasya buti kubona mbotweelede kuubeleka mulimo wakuyiisya bantu?

4 Jesu ulijisi nguzu kumbungano yakwe, alimwi ikuzwa mu 1914 walijisi nguzu ku Bwami bwa Leza bupya bwakatalisyigwa. (Ba-Kolose 1:13; Ciyubunuzyo 11:15) Mbwali mungelo mupati, ulijisi nguzu kujulu kumyaanda yatuulunzuma yabasikalumamba yabangelo. (1 Ba-Tesalonika 4:16; 1 Petro 3:22; Ciyubunuzyo 19:14-16) Wakapegwa nguzu a Wisi zyakunyonyoona “boonse beendelezi abami abasimutwe” ibakazya njiisyo zyabululami. (1 Ba-Korinto 15:24-26; Ba-Efeso 1:20-23) Inguzu zya Jesu tazyili buyo kubaumi pe. Pele alimwi “mubetesi wabaumi abafwide” alimwi Leza wamupa nguzu zyakubusya baabo bali muzyuumbwe. (Incito 10:42; Johane 5:26-28) Masimpe kulaililwa a Yooyo wakapegwa nguzu zili boobo, kweelede kubonwa kuti ncintu ciyandika kapati. Aboobo, cabulemu acakulisungula tulakuccilila kulailila kwa Kristo kwakuti ‘kamuya mukabayiisye bantu.’

5. (a) Ino mbuti Petro mbwaakaccilila majwi aa Jesu? (b) Ino ikumvwa malailile aa Jesu kwakamujanya zilongezyo nzi Petro?

5 Kumatalikilo aamulimo wakwe waanyika, Jesu wakayiisya basikwiiya bakwe munzila mbotu kapati kuti ikubikkila maano akuccilila malailile aakwe cakali kuya kuletela zilongezyo. Ibuzuba bumwi wakamwaambila Petro walo wakali muzubi wanswi kuti: “Katuya akati kaziba kuti mukawaale tunyandi twanu kutegwa mujaye nswi zinji.” Petro wakalisinizyide kuti taku nswi, aboobo wakaambila Jesu kuti: “O Mwami, twali kuzuba masiku oonse, pele taakwe ancitwajaya pe.” Pele Petro cakulibombya wakayungizya kuti: “Mukutobela majwi aako ndilawaala tunyandi.” Petro naakaccilila kulailila kwa Kristo, “[wa]kajaya nswi zinji.” Petro naakabona cakacitika, “wakafugamina Jesu, akwaamba kuti, ‘Tantamuka munsi lyangu, O Mwami, nkaambo mebo ndili muntu sizibi!’” Pele Jesu wakaingula kuti: “Utayoowi, nkaambo kuzwa sunu uyooba muzubi wabantu.” (Luka 5:1-10, Ci; Matayo 4:18) Ino ncinzi ncotwiiya mucibalo eeci?

6. (a) Ino mbuti cibalo caamba zyakujaya nswi zinji mbocitondezya kujatikizya kulibombya Jesu nkwayanda? (b) Ino mbuti mbotunga twamuccilila Jesu?

6 Jesu wakamupa Petro, Andreya alimwi abamwi baapostolo mulimo wakuba “bazubi babantu.” Pele wakabapa mulimo ooyu nibakamana kujaya nswi zinji kapati. (Maako 1:16, 17, Ci) Cilasalala kuti, Jesu tanaakayanda buyo muntu uuzumina mulimo cakwiile kuupaupa ameso. Wakaasalazya makani, ikaambo ncobakeelede kumumvwida. Mbweena kuccilila kulailila kwa Jesu kwakuwaala kanyandi mbukwakasololela kucintu cilamya, akwalo kuccilila kulailila kwa Jesu ‘kwakuzuba bantu’ kulakonzya kuletela zilongezyo zitalivwulili. Kabajisi lusyomo lunji, baapostolo bakazumina kubeleka. Cibalo cilamanizya kaciti: “Nobakazubusya maato kunkomwe, bakasia zyoonse, bamucilila.” (Luka 5:11) Asunu notukulwaizya bamwi kutola lubazu mumulimo wakuyiisya bantu, twiiya Jesu. Tatuyandi kuti bantu kabaile kucita cintu ncotwabaambila cakwiinzya buyo mulawo, pele tulabaambila twaambo tujisi bumboni ikaambo ncobeelede kuccilila kulailila kwa Kristo.

Itwaambo Tutupa Kuccilila Kulailila kwa Kristo

7, 8. (a) Ino ntwaambo nzi twamu Magwalo tupa kukambauka Bwami akuyiisya bantu? (b) Ino ndugwalo nzi ikapati lumukulwaizya kuzumanana mumulimo wakukambauka? (Amubone abupanduluzi buyungizyidwe.)

7 Akaambo kakuti tulazyibikkila maano nguzu zya Kristo, tulijisi lubazu mukukambauka Bwami amukuyiisya bantu. Ino ntwaambo nzi tumwi twamu Magwalo itutupa kucita mulimo ooyo ntotukonzya kwaambila baabo balombozya kucita milimo mibotu? Amulange-lange twaambo tuccilila tuyandika kapati tokaambwa a Bakamboni basyomeka banji bazwa muzisi ziindenyi-indenyi, alimwi amubone magwalo aapedwe mbwaayendelana amajwi aabo.

8 Roy wakabbapatizyigwa mu 1951: “Nindakalyaaba kuli Jehova, ndakasyomezya kuti ndinakumubelekela lyoonse. Ndiyanda kucita kweelana amajwi aangu.” (Intembauzyo 50:14; Matayo 5:37) Heather wakabbapatizyigwa mu 1962: “Ndayeeya zintu zyoonse Jehova nzyaandicitila, ndiyanda kumulumba kwiinda mukumubelekela cakusyomeka.” (Intembauzyo 9:1, 9-11; Ba-kolose 3:15) Hannelore wakabbapatizyigwa mu 1954: “Ciindi acimwi notuli mumulimo, tulagwasyilizyigwa abangelo. Ma! Elo kaka ncoolwe!” (Incito 10:30-33; Ciyubunuzyo 14:6, 7) Honor wakabbapatizyigwa mu 1969: “Caakusika ciindi calubeta lwa Jehova, tandiyandi kuti kukabe naba omwe simukoboma uuya kutalika kutamikizya Jehova a Bakamboni bakwe kuti tiibakali kubikkila maano akutalika kwaamba kuti, ‘Mebo tiindakacenjezyegwa!’” (Ezekieli 2:5; 3:17-19; Ba-Roma 10:16, 18) Claudio wakabbapatizyigwa mu 1974: “Notukambauka tuli ‘mumaanza aa Leza’ alimwi ‘tweenda a Kristo.’ Ma! Notuli mumuunda tulakkomana kuba abalongwe besu babotu kapati.”—2 Ba-Korinto 2:17. *

9. (a) Ino mbuti cibalo cakuzuba nswi cakacitikila Petro abamwi baapostolo mbocitondezya nzila mbotu mbokweelede kuccilila Kristo? (b) Ino ninzila nzi mbotu yakuccilila Leza a Kristo sunu, alimwi nkaambo nzi?

9 Icibalo caamba zyakujaya nswi zinji alimwi cilatondezya mbociyandika kuba akuyeeya kuli kabotu mukumvwida Kristo—nkokuti luyando. Petro naakaamba kuti, “Tantamuka munsi lyangu, O Mwami, nkaambo mebo ndili muntu sizibi!,” Jesu tanaakatantamuka nikuba kumusinganya Petro akaambo kacibi cili coonse. (Luka 5:8, Ci) Jesu tanaakamukalalila Petro naakamulomba kuti azwe. Pele Jesu caluzyalo wakati: “Utayoowi.” Naakamuccilila Kristo kwiinda mubukandu, eyo niyakaba nzila mbyaabi. Muciindi caboobo, Jesu wakaambila Petro kuti, Petro abeenzyinyina bakalijisi mulimo kabali bazubi babantu. Sunu andiswe mbweena tatweelede kubelesya bukandu naa kulimvwa kuusa ikusinikizya bantu ikuccilila Kristo. Lulikke luyando lumaninide lucitwa akaambo kaluyando kuli Leza a Kristo ndolumukkomanisya Jehova.—Matayo 22:37.

‘Mukabayiisye Bantu Bamisyobo Yoonse’

10. (a) Ino nkaambo nzi kapati kukulailila kwa Jesu kwakuyiisya bantu kakaleta buyumuyumu kuli basikwiiya bakwe? (b) Ino mbuti basikwiiya mbobakabeleka mulimo kweelana amalailile aa Jesu?

10 Imubuzyo wabili ngotukonzya kubuzya kujatikizya kulailila kwa Kristo ngwakuti, ino Nkuli mulimo ooyu wakuyiisya bantu nkoweelede kucitilwa? Jesu waambila basikwiiya bakwe kuti: ‘Mukabayiisye bantu bamisyobo yoonse.’ Kautanatalika mulimo wa Jesu, bantu bamasi bakali kutambulwa camaanza obilo ikuti naa baboola ku Israyeli kuti babelekele Jehova. (1 Bami 8:41-43) Jesu kumugama wakali kukambauka kapati kuba Juda beni-beni, pele lino wakaambila basikwiiya bakwe kuya kubantu bamisyobo yoonse. Mubwini, busena bwakuzubila naa cilawo cakukambaukila cabasikwiiya bakwe kakali “kaziba” kaniini—nkokuti iba Juda buyo beni-beni, pele kwakaba kubikkilizya a “lwizi” loonse lwamusyobo wabantu. Nokuba kuti kucinca ooku kwakaleta buyumuyumu kuli basikwiiya, bakazumina camoyo omwe kumalailile aa Jesu. Kaitanainda myaka iili 30 Jesu kafwide, imwaapostolo Paulo wakakonzya kulemba kuti makani mabotu akakambaukwa ikutali buyo kuba Juda pele aku “bantu boonse baansi ano.”—Ba-Kolose 1:23.

11. Ino nkuyungizyigwa kuli buti ‘kwamasena aakuzubila’ kwacitika kutalikila kumatalikilo aamwaanda wamyaka wa 20?

11 Aalo mazuba aano ikuyungizyigwa kwazilawo zyakukambaukila kwabonwa mbweena mbocakabede kaindi. Kumatalikilo kwamwaanda wamyaka wa 20, ‘busena bwakuzubila’ bwakali buyo mumasi masyoonto. Aboobo, basikwiiya ba Kristo abalo kaindi bakaccilila cikozyanyo ca Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna alimwi cabusungu bakayungizya cilawo mobakali kukambaukila. (Ba-Roma 15:20) Kumatalikilo aakuma 1930, bakali kuyiisya bantu mumasi aatandila kumwaanda. Sunu ‘masena aakuzubila’ ayungizyigwa kusika kumasi aasika ku 235.—Marko 13:10.

“Bazwa Kumisyobo Yoonse”

12. Ino mbuyumuyumu nzi bwaambidwe kubusinsimi bujanika kuli Zekariya 8:23?

12 Ikuyiisya bantu mumasi oonse kuli buyumuyumu, ikutali buyo akaambo kakukomena kwacilawo, pele akuvwula kwamilaka yaambaulwa. Ikwiinda mumusinsimi Zekariya, Jehova wakasinsima kuti: “Mumazuba ayo bantu bali ikumi bazwa kumisyobo yoonse akumyaambo yoonse bayoojata cikobela camuntu mu-Juda, bayooti, Atweende anywebo, nkaambo twamvwa kuti Leza mpali akati kanu.” (Zekariya 8:23) Ikuzuzikizyigwa kupati kwabusinsimi oobu, “muntu mu-Juda” wiiminina basyeede bananike Banakristo kakuli “bantu bali ikumi” baiminina “inkamu impati.” * (Ciyubunuzyo 7:9, 10; Ba-Galatiya 6:16) Eeyi inkamu impati yabasikwiiya ba Kristo bakali kuyoojanwa mumasi manji, kweelana ambwaakabona Zekariya, bakali kuna kwaambaula milaka minji. Sena bantu ba Leza mazuba aano bazwa mumasi manji balaambaula milaka minji? Bwiinguzi mbwakuti, inzya.

13. (a) Ino kucinca kuli buti kwacitika kujatikizya milaka akati kabantu ba Leza sunu? (b) Ino ciinga camuzike uusyomeka cacita buti kucakulya cakumuuya ciyandika mumilaka minji? (Amubikkilizye akabbokesi kakuti, “Mabbuku Aaboofwu.”)

13 Mu 1950 munyika yoonse kwakali kujanika kuti akati ka Bakamboni ba Jehova bali bosanwe, ibali botatwe bakali kwaambaula Cingisi. Kuzyikusika mu 1980 kwakaba kucinca, nkokuti bantu bali bobilo akati kabantu bali bosanwe bakali kwaambaula Cingisi, alimwi sunu muntu omwe akati ka Bakamboni bali bosanwe ulaambaula Cingisi. Mbwaanga lino bakwesu abacizyi baambaula milaka minji, ino ciinga camuzike uucenjede cacita buti kumakani aaya? Iciinga cacita buyandika kwiinda mukupa cakulya cakumuuya mumilaka minji. (Matayo 24:45) Mucikozyanyo, mu 1950 mabbuku eesu akali kumwaigwa mumilaka iili 90, pele sunu kwaba kuya ampela kusika kuma 400. Sena kwaleta mpindu ooku kubikkila maano bantu baambaula milaka iimbi? Inzya! Ibantu basika kuma 5,000 “bazwa kumisyobo yoonse” balaba basikwiiya ba Kristo ansondo. (Ciyubunuzyo 7:9) Alimwi kuyungizyigwa ooku kulazumanana. Mumasi aamwi “tunyandi” tulajaya nswi zinji!—Luka 5:6, Ci; Johane 21:6.

Mumulimo Uuletela Zilongezyo—Sena Inga Mwatola Lubazu?

14. Ino mbuti mbotukonzya kubagwasya bali mucilawo ncotubelekela ibaambaula mulaka uumbi? (Amubikkilizye akabbokesi kakuti “Mulaka Wakutambaika a Kuyiisya Bantu.”)

14 Ciindi aciindi cilayandika ikuyiisya bantu “bamisyobo yoonse” mucisi aumwi mwakkala akaambo kabantu baboola bazwa mumasi aambi. (Ciyubunuzyo 14:6) Ino mbuti mbotukonzya kubagwasya aabo bali mucilawo ncotubelekela ibaambaula mulaka uumbi? (1 Timoteo 2:4) Tulakonzya kubelesya kanyandi keelela. Amubape bantu mabbuku aamumulaka ngobaambaula. Ikuti kacikonzyeka, amucite bubambe bwakuti Kamboni waambaula mulaka ngobaambaula akabaswaye. (Incito 22:2) Ikubamba bubambe oobu tacikatazyi mazuba aano, kayi Bakamboni banji baiya kwaambaula milaka iimbi ikutegwa bakonzye kugwasya bamuzwa kule kuti babe basikwiiya ba Kristo. Imakani aatambulwa aamba kuti ikugwasya munzila iili boobu kulakatalusya.

15, 16. (a) Ino zikozyanyo nzi zitondezya kuti zilaletela zilongezyo ikugwasya baabo baambaula mulaka uumbi? (b) Ino mibuzyo nzi kujatikizya kubelekela muzilawo mwaambaulwa mulaka uumbi njotweelede kulanga-langa?

15 Amulange-lange zikozyanyo zyobilo zyaku Netherlands kwalo bubambe bwakukambauka Bwami nkobucitwa mumilaka iili 34. Bakamboni banabukwetenyi bakalisungula kuunka kwaakuyiisya bantu bazwa mumasi aambi baambaula mulaka waku Poland. Cakaccilila kukusoleka kwabo cali kukkomanisya kapati cakunga mulumi cakamupa kuti acesye ciindi cakubeleka mulimo wakumubili akuyungizya buzuba bumwi kutegwa kayiisya bantu Bbaibbele aabo batondezya luyandisyisyo. Mukaindi buyo kaniini, banabukwetenyi aaba bakatalika kusololela ziiyo zya Bbaibbele ziinda ku 20 ansondo. Bakati: “Mulimo wesu ulatupa kukkomana kapati.” Ibayiisya bantu balakkomana, ikapati eelyo aabo bamvwa majwi aakasimpe kamu Bbaibbele mumulaka wabo nobalumba. Mucikozyanyo, lyamuswaangano wakacitilwa mu Vietnamese, mudaala uumwi wakaimikila akulomba kuti apegwe ciindi cakwaambaula. Kaibaiba misozi, wakaambila Bakamboni kuti: “Ndamulumba kapati kukusoleka kwanu nkomucita ikwiiya mulaka wangu uukatazya. Ndili kkomenyi kapati ikwiiya zintu zinji zitaliboteli kuzwa mu Bbaibbele kubucembele bwangu.”

16 Tacilamyi pe ikubona baabo babelekela mumbungano zyibelesya milaka iimbi kuti balalimvwa kukatalukwa kapati. Banabukwetenyi baku Britain bakati: “Ikubelekela muzilawo muli bantu baambaula mulaka uumbi ndubazu lumwi lukkomanisya kapati lwalo ndotwabona mumyaka iili 40 yamumulimo wa Bwami.” Sena inga tamukonzyi kucinca bukkale bwanu kutegwa mukonzye kutola lubazu mumulimo ooyu uukkomanisya kapati? Ikuti kamucili kucikolo, sena inga tamukonzyi kwiiya mulaka aumbi kutegwa mukakonzye kutola lubazu mumulimo ooyu? Ikucita boobu inga kwajalula nzila yabuumi bukkomanisya alimwi buzwide zilongezyo. (Tusimpi 10:22) Sena tamukonzyi kukkala ansi abazyali kuti mulange-lange makani aaya?

Kucinca-Cinca Nzila

17. Ino mbuti mbotukonzya kusikila bantu banji mucilawo ncotubelekela cambungano?

17 Mubwini, buumi tabukonzyi kutuzumizya toonse kuwaala “tunyandi” muzilawo mwaambaulwa milaka iimbi. Nokuba boobo, inga twakonzya kusikila bantu banji ikwiinda mbotucita lino mucilawo ncotubelekela cambungano. Mubuti? Tulakonzya kucita oobo ikutali kwiinda mukucinca mulumbe wesu, pele kwiinda munzila nzyetubelesya. Mumasena manji bantu banji bakkala mumaanda aacingilidwe kapati mwalo muntu mwatakonzyi kwiile kunjila. Alimwi bamwi tabajaniki amunzi notuli mumulimo wakuŋanda aŋanda. Aboobo tweelede kuwaala “tunyandi” twesu aciindi cimbi mubusena bumbi. Munzila eeyi nkokuti twiiya Jesu. Wakasoleka kujana nzila ziindenyi-indenyi zyakwaambaula abantu mubukkale bwiindenyi-indenyi.—Matayo 9:9; Luka 19:1-10; Johane 4:6-15.

18. Ino mbuti ikukambauka munzila ziindenyi-indenyi mbokwagwasya kapati? (Amubikkilizye akabbokesi kakuti “Kuyiisya Bantu Bali Muzilawo Zyamakwebo.”)

18 Mumasi aamwi, ikukambauka kufwumbwa bantu nkobajanika ninzila iimwi iigwasya kapati mukuyiisya bantu. Ibajisi luzyibo mukuyiisya bantu bali kubikkila maano kapati ikukambauka mumasena aindenyi-indenyi. Kunze lyamulimo wakuŋanda aŋanda, basikumwaya sunu balakambauka amumabbuwa aandeke, mumaofesi, mumantoolo, musiilwa myootokala, muzitisyini zyamabbaasi, mumigwagwa, mumasena aakulikwaila, kumilonga alimwi amumbi buyo. Ibunji bwabantu bakabbapatizyigwa caino-ino mucisi ca Hawaii akuba Bakamboni, bakajanwa mumasena aali boobu mulweendo lwakutaanguna. Kucinca-cinca nzila zyakubelesya, kutugwasya kuubeleka kabotu mulimo kweelana a Jesu mbwaakalailila kuti tukayiisye bantu.—1 Ba-Korinto 9:22, 23.

19. Ino nimbazu nzi zyamulimo wa Jesu ngwaakatupa ziyoolangwa-langwa mucibalo ciccilila?

19 Imulimo wa Jesu wakuyiisya bantu ulabikkilizya atumwi twaambo ikutali buyo kakuti, ino nkaambo nzi alimwi nkuli nkotweelede kuubelekela mulimo ooyo, pele akakuti ino ncinzi ncotweelede kuyiisya alimwi ikusikila lili notweelede kuzumanana kucita boobo? Eezyi mbazu zyobilo zyamulimo ngwaakatupa Jesu ziyoolangwa-langwa mucibalo ciccilila.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 2 Tulalanga-langa mibuzyo yobilo yakutaanguna mucibalo eeci. Eelyo mibuzyo yobilo yamamanino iyoolangwa-langwa mucibalo ciccilila.

^ munc. 12 Kutwaambo atumwi kukuzuzikizyigwa kwabusinsimi oobu, amubone Ngazi Yamulindizi yamu June 1, 2001 peeji 10 alimwi abbuku lya Isaiah’s Prophecy—Light for All Mankind, Volume 2 peeji 408 lyakamwaigwa a Bakamboni ba Jehova.

Seena Muciyeeyede?

• Ino ntwaambo nzi alimwi tujisi makanze nzi aatupa kutola lubazu mukukambauka Bwami akuyiisya bantu?

• Ino basika kulamfwu kuli buti babelesi ba Jehova sunu mukubeleka mulimo kweelana amalailile aa Jesu akwiisya bantu bamisyobo yoonse?

• Ino mbuti mbotukonzya kucinca-cinca ‘tunyandi twesu twakuzubya,’ alimwi nkaambo nzi ncotweelede kucitila boobo?

[Mibuzyo yaciiyo]

Kabbokesi/[Zifwanikiso izili apeeji 21]

Mabbuku Aaboofwu

Albert mwaalu Munakristo alimwi mubelesi waciindi coonse ukkala mucisi ca United States. Talangi pe. Ikubelesya Mabbuku Aaboofwu aamba zyamu Bbaibbele, alamugwasya kapati kuba musungu mumulimo ikubikkilizya amumulimo wakwe wabulangizi wamulimo. Ino mbuti mbwailanganya milimo yambungano?

James mulangizi weendelezya wambungano wakati, “Taku nitwakajisi mulangizi wamulimo musungu mumbungano uuli mbuli Albert.” Albert ngumwi wabaabo wabantu basika kuma 5,000 mucisi ca United States balo mwaka oonse bali kutambula Mabbuku Aaboofwu mu Cingisi alimwi amuci Spanish. Mubwini, kuzwa mu 1912 kusika sunu, ciinga camuzike musyomesi caabila Mabbuku Aaboofwu ainda kumwaanda aamisyobo-misyobo. Kwiinda mukubelesya nzila zisumpukide, Bakamboni ba Jehova mincini yabo ilasimba tuulunzuma twa Mabbuku Aaboofwu amwaka mumilaka iinda kukkumi akwaatumina mumasi ainda ku 70 aayindene-indene. Sena kuli ngomuzyi uukonzya kugwasyigwa amabbuku aaya aamba zya Bbaibbile aalembelwa boofwu?

Kabbokesi/[Cifwanikiso icili apeeji 22]

Kubelesya Mulaka Wakutambaika a Kuyiisya Bantu

Zyuulu-zyuulu zya Bakamboni nyika yoonse kubikkilizya abakubusi basungu, baiya mulaka wakutambaika ikugwasya bantu bataambauli kuba basikwiiya ba Kristo. Akaambo kaceeci, mucisi ca Brazil molikke bantu basika ku 63 bakabbapatizyigwa ino-ino aawa alimwi Bakamboni bali 35 bataambauli lino balabeleka kabali bakambausi baciindi coonse. Munyika yoonse kuli tubunga ambungano zyamumulaka wakutambaika ziinda ku 1,200. Imuswaangano olikke uucitwa mu Russia wabantu bataambauli ngowiinda kukomena munyika yoonse.

Kabbokesi kali apeeji 23]

Kuyiisya Bantu Bali Muzilawo Zyamakwebo

Naakali kuswaya bantu basimakwebo babelekela mumaofesi, Kamboni umwi mucisi ca Hawaii wakaambaula amupati wakkampani uubona zyakweendela. Nekuba kuti wakali kujata bubi, wakazumina kwiiya Bbaibbele kwacisela cawoola ansondo muofesi mwabelekela. Abuzuba muli Bwatatu mafwumofwumo, wakali kwaambila mbocibeleka limwi kuti kutabi uumutumina luwaile, aboobo wakali kubikkila maano kuciiyo. Aumwi Kamboni mucisi ca Hawaii wakali kwiiya Bbaibbele ansondo aulaaŋanda yakusumina mabbusu aayaukide. Iciiyo cakali kucitilwa aatambudwa mali. Ikuti kwasika uyanda kubbadala naa ikusuminwa mabbusu, Kamboni wakali kwiimina ambali. Aunka buyo, ciiyo cakali kuzumanana.

Boonse bobilo mupati wakkampani aulaaŋanda yakusumina mabbusu bakakonzya kusikilwa akaambo kakuti Bakamboni bakabelesya bupampu bwakuwaala “tunyandi” mubusena bwiindenyi-indenyi. Sena taku busena mbomukonzya kuyeeya mucilawo cambungano ncomubelekela nkomukonzya kujana bantu batajaniki aŋanda?

[Cifwanikiso icili apeeji 23]

Sena mulakonzya kubelekela mucilawo mwaambaulwa mulaka uumbi?