Skip to content

Skip to table of contents

“Amuyandane Aluyandisyo”

“Amuyandane Aluyandisyo”

“Amuyandane Aluyandisyo”

“Amuyandane aluyandisyo lwabunyina.”—BA-ROMA 12:10.

1, 2. Ino ncilongwe cili buti misyinali umwi wamumazubaano alimwi amwaapostolo Paulo ncobakajisi kubanyina?

MUMYAKA yoonse iili 43 njaakabeleka mumulimo wabumisyinali muzisi zili Kujwe, Don wakalizibidwe kapati akaambo kakusangaalizya baabo mbaakali kubelekela. Lino mbwatabukili bulo akaambo kabulwazi butalangilwi kupona, aabo mbaakali kuyiisya Bbaibbele kaindi bakeenda zyuulu zyamakkilomita zili mbozibede kutegwa bazikumwaambile abulo bwakwe kuti “Kamsahamnida, kamsahamnida!” nkokuti “Twalumba, twalumba!” mucisyobo caku Korea. Iluyandisyo ndwaakajisi Don lwakabanjila mumoyo.

2 Icikozyanyo eeci caalubazu cijatikizya Don tacili cilikke pe. Mumwaanda wamyaka wakusaanguna, mwaapostolo Paulo wakatondezya luyandisyo ndwaakajisi kuli baabo mbaakali kubelekela. Paulo wakalyaaba. Nokuba kuti wakali muntu uutanyoneki muzintu nzyasyoma, wakali mubombe alimwi uulanganya “mbuli uunyonsya mbwabukata bana bakwe mwini.” Wakalemba boobu kumbungano yaku Tesalonika: “Mbuli mbotwakali [kumuyandisya], cintu ncitwakali kuyanda kumwaambila kaciteensi Makani aa-Leza luzutu pele amyoyo yesu tubeni, nkaambo mwakali bayandwi besu.” (1 Ba-Tesalonika 2:7, 8) Kumbele Paulo naakaambila banyina baku Efeso kuti tabakamuboni kabili, “bakalilisya boonse, bawida ansingo ya-Paulo, bamumyonta.” (Incito 20:25, 37) Kakunyina kudooneka, icilongwe akati ka Paulo alimwi abanyina cakaindilila aacilongwe cabantu bajisi lusyomo lomwe. Bakali kuyandana kapati.

Iluyandano

3. Ino mbuti mabala aali mu Bbaibbele aamba zyaluyandano mbwaaswaangene aluyando?

3 Mu Magwalo, luyandano, kweetelelana alimwi abuuya zyoonse ziliswaangene kapati abube bwa Bunakristo busumpukide, nkokuti luyando. (1 Ba-Tesalonika 2:8; 2 Petro 1:7) Mbubwenya mbuli mabazu aabbwe lya diamond mabotu, boonse bube oobu bwabunaleza bulagwasyanya kutegwa kube cintu cibotu. Bulapa kuti Banakristo bakamantane lwabo alimwi a Wisi wabo wakujulu. Aboobo, mwaapostolo Paulo wakakulwaizya basyominyina kuti: “Luyandisyo lwanu lutabi lwakuupaupa ameso. . . . Amuyandane aluyandisyo lwabunyina.”—Ba-Roma 12:9, 10.

4. Ino bbala lyakuti “luyandisyo” lyaamba nzi?

4 Ibbala lya Chigiliki Paulo ndyaakabelesya lyakuti “luyandisyo” lilijisi zibeela zyobilo. Bupanduluzi bumwi bwaamba cilongwe kakuli bumbi bwaamba luyando lwakuzyalwa ambubo. Kweelana ambuli sikwiiya Bbaibbele umwi mbwapandulula, eeci caamba kuti Banakristo “beelede kuzibwa akulyaaba ikwaluyando, lumvwano alimwi akuba mukwasyi uugwasyanya.” Sena oobu mbomulimvwa kubanyoko abacizi Banakristo? Ikusangalizya—kubabona kuti mbasazima kweelede kuti kakuliko mumbungano ya Banakristo. (Ba-Galatiya 6:10) Nkakaambo kaako, Ibbaibbele lya Cizuminano Cipya lyamu 1989 lisandulula lugwalo lwa Baloma 12:10 kuti: “Amuyandane kapati mbuli babunyina.” Inzya, luyando akati ka Banakristo taluli buyo cintu ceelede naa cicitilwa kuti nkaambo balaililwa kuti bayandane pe. Tweelede ‘kuyandana tobeni cakumaninina aluyandano lwabunyina.’—1 Petro 1:22.

‘Ibayiisyidwe a Leza Kuti Kabayandana’

5, 6. (a) Ino mbuti Jehova mbwaabelesya miswaangano yaakati kamasi ikuyiisya bantu bakwe kujatikizya luyandano lwa Bunakristo? (b) Ino mbuti caanzyo caluyando akati kabakwesu mbociyuma kwaciindi cili mbocibede?

5 Nokuba kuti munyika ‘bantu banji luyando lwabo’ luyaabumana, Jehova uli mukuyiisya bantu bakwe bamazubaano kuti ‘kabayandana.’ (Matayo 24:12; 1 Ba-Tesalonika 4:9) Miswaangano yaakati kamasi ya Bakamboni ba Jehova ilapa ciindi cibotu cakuyiisya ooku. Kumiswaangano eeyi, Bakamboni bakubusena oobo balaswaangana abanyina bakumasi akulamfwu alimwi ibanji balazumina kukkala muŋanda abeenzu aaba bakuzisi zimbi. Kumuswaangano umwi wakacitwa ino-ino, ibamwi bakazwa muzisi nkobataangulukide kutondezya mbobalimvwide mumoyo. Imunakristo wakali kulanganya kwakoona uluula kuti: “Ibeenzu aaba nobakasika, bakali kukankama akuyoowa. Pele nokwakamana mazuba aali cisambomwi kabayanda kulaya, balo abasimeenzu babo bakagwambatilana kumwi kabalila. Bakakkomana aluyando lwa Bunakristo ndobatakalubi.” Ikusamausya bakwesu kufwumbwa naa bakakomenena kuli kulakonzya kubagwasya kapati beenzu abaabo baswaidwe.—Ba-Roma 12:13.

6 Mbubwenya mbuli zicitika kumiswaangano mbozikondelezya, icilongwe cilakomena kapati ikuti Banakristo kababelekela Jehova antoomwe kwaciindi cili mbocibede. Ikuti twabaziba kabotu bakwesu, tulakonzya kulumbozya bube bwabo bubotu—ikwaamba kasimpe, kusyomeka, buuya, bwaabi, kubikkila maano, lubomba alimwi akutaliyanda kwabo. (Intembauzyo 15:3-5; Tusimpi 19:22) Mark wakabeleka kali misyinali ku East Africa wakaamba kuti, “Ikukamantana abakwesu mumulimo kulabamba cilongwe ciyumu citakonzyi kumana.”

7. Ino ncinzi ciyandika ikutegwa tube aluyandano lwa Bunakristo mumbungano?

7 Ikutegwa kube lukamantano luli boobu lyoonse mumbungano, ibali mumbungano beelede kuti kabamvwana kapati. Kwiinda mukujanika kumiswaangano ya Bunakristo lyoonse, tulayumya cilongwe cesu kubakwesu abacizi. Kwiinda mukujanika alimwi akuyanzana miswaangano kaitanatalika anoyamana kubikkilizya akutola lubazu, tulakulwaizyanya alimwi akubusyanya “kucita milimo mibotu.” (Ba-Hebrayo 10:24, 25) Mwaalu umwi ku United States uluula kuti: “Ndilayeeya kandicili mwana, mukwasyi wesu wakali akati kamikwasyi yakali kumuka kuzwa Aŋanda ya Bwami nkaambo twakali kubandika cabulongwe munzila iigwasya kwaciindi cili mbocibede.”

Sena Muyandika ‘Kujalula Moyo’?

8. (a) Ino ncinzi Paulo ncaakali kupandulula naakali kukulwaizya bana Korinto ‘kujalula moyo’? (b) Ino ncinzi ncotweelede kucita ikutegwa luyandano luyaambele mumbungano?

8 Ikutegwa tutondezye luyandano cakumaniina tuyandika ‘kujalula moyo.’ Mwaapostolo Paulo wakabalembela boobu bakumbungano yaku Korinto: “Moyo wesu ulijulidwe kumeso aanu. Teensi kulindiswe nkumusyaankene pe.” Paulo wakabakulwaizya kuti abalo ‘bajalule myoyo.’ (2 Ba-Korinto 6:11-13) Sena andinywe mulakonzya ‘kujalula moyo’ mukutondezya luyando lwanu? Tamweelede kulindila bambi kuti bamuboolele buya pe. Mulugwalo ndwaakalembela bana Roma, Paulo wakaswaanganya mbokuyandika kuba aluyandano alulayo lwakuti: “Amusungwaale kukulemekana.” (Ba-Roma 12:10) Ikutegwa mutondezye kuti mulabalemeka bamwi, amusaangune ndinywe kubaanzya kumiswaangano. Alimwi mulakonzya kubalomba kuti bamusangane mumulimo wamumuunda naa mukulibambila muswaangano. Ikucita boobu kupa kuti luyandano lukomene.

9. Ino nintaamo nzi ibamwi nzyobabweza ikutegwa babe balongwe beni-beni a Banakristonyina? (Amubikkilizye azikozyanyo zyakubusena nkomubede.)

9 Mikwasyi alimwi aumwi kumugama mumbungano balakonzya ‘kujalula moyo’ kwiinda mukuswayana, kulya antoomwe alimwi akutola lubazu antoomwe mumilimo iikondelezya. (Luka 10:42; 14:12-14) Ziindi zimwi Hakop ulacita bubambe bwakweenda lweendo lwakuya kulya zyakulya akakamu kasyoonto mumasena aasobaninwa. Uluula kuti, “misela yoonse inga nkoili kubikkilizya abazyali bali balikke. Umwi aumwi ulaunka kuŋanda kakkomenyi alimwi balalimvwa kuti balikamantene.” Mbotuli Banakristo, tuleelede kusolekesya kuba alusyomo lomwe alimwi akuba balongwe beni-beni.—3 Johane 14.

10. Ino ncinzi ncotweelede kucita twaba amapenzi aakubamba cilongwe abakwesu alimwi abacizi?

10 Nokuba boobo, ziindi zimwi ikutalondoka kulakonzya kupa kuti ciyume kubamba cilongwe alimwi akuyandana. Ino ncinzi ncotukonzya kucita? Icakusaanguna tulakonzya kupailila kuti katumvwana kabotu abakwesu. Leza uyanda kuti babelesi bakwe kabamvwana alimwi uyooingula mipailo iili boobo iipailwa camoyo omwe. (1 Johane 4:20, 21; 5:14, 15) Andiswe tweelede kubweza ntaamo kweelana amipailo yesu. Ric mubelesi weendeenda waku East Africa ulayeeya kujatikizya mukwesu umwi wakajisi bube bwalunya bwalo bwakapa kuti katakonzyi kweendelana abeenzinyina. Ric upandulula kuti: “Muciindi cakumutantamuka mukwesu, ndakasala kuti ndimuzibe kabotu. Ndakajana kuti bawisi mukwesu ooyu bakali bakali kapati. Nindakamvwisya mukwesu mbwaakali kusoleka kuzunda bukkale mbwaakakomena ambubo alimwi ambwaayaambele, ndakatalika kumulombozya. Eelyo twakaba balongwe beni-beni.”—1 Petro 4:8.

Amubaambile Bamwi Mbomulimvwa!

11. (a) Ino ncinzi ciyandika ikutegwa luyandano lukomene mumbungano? (b) Ino nkaambo nzi ikutatondezya mbotulimvwa kuli bamwi ncokukonzya kunyonganya kumuuya?

11 Mazubaano, bantu banji balapona kakunyina kubamba cilongwe ciyumu amuntu uuli woonse. Elo cilausisya kaka! Eeci taciyandiki alimwi zintu tazyeelede kuba boobo mumbungano ya Bunakristo. Iluyando lwini-lwini lwabunyina takuli kubandika buyo cabulemu naa kulilemeka pe; antela kubandika abamwi cakulikwaya kwiinda mukucita oobo alukkomano lutaambiki. Muciindi caboobo, tweelede kulisungula kutondezya mbotulimvwa mbuli bwakacita Paulo kubana Korinto alimwi akubatondezya basyomima kuti tulabubikkila maano buumi bwabo. Nokuba boobo, takuli kuti bantu boonse balayandisya kuba abantu bambi naa kwaamba mbobalimvwa, pele kulizandula kulakonzya kunyonganya. Ibbaibbele licenjezya kuti: “Uulipambukanya ulayandaula zisusi zyakwe mwini, ulasowa kubeteka koonse kubotu.”—Tusimpi 18:1.

12. Ino nkaambo nzi kwaambaula kabotu ncokuyandika kapati kubalongwe bamvwana mumbungano?

12 Ikusyomeka kulayandika kapati ikutegwa kube cilongwe cini-cini. (Johane 15:15) Toonse tulayanda kuba abalongwe mbotukonzya kwaambila zili mumoyo wesu alimwi ambotulimvwa. Kunze lyaboobo, ikuti twazibana kabotu amuntu, cilauba-uba kumucitila nzyayanda. Ikuti katubikkila maano kuzintu nzyayanda mweenzuma munzila eeyi, luyandano lulakomena alimwi tuyoobona mbwaali masimpe majwi aa Jesu aakuti: “Kupa kuli coolwe kwiinda kupegwa.”—Incito 20:35; Ba-Filipi 2:1-4.

13. Ino ncinzi ncotweelede kucita ikutegwa tutondezye kuti tulijisi luyando lwini-lwini kubakwesu?

13 Ikutegwa luyandano lwesu lube loolo lugwasya, tuyandika kulutondezya. (Tusimpi 27:5) Ikuti naa luyando lwesu ndwancobeni, ibusyu bwesu bulatondezya oobo alimwi bulakonzya kubakulwaizya abamwi kucita mbubwenya. Mulombwana musongo wakalemba kuti: “Mumuni wameso ulakondezya moyo.” (Tusimpi 15:30) Ikucita zintu cakubabikkila maano bamwi kupa kuti kube luyandano. Nokuba kuti kunyina uukonzya kuula luyandano lwini-lwini, icipo cipegwa camoyo woonse cilakonzya kugwasya kapati. Ikkadi naa lugwalo alimwi “[a]majwi aambwa kuciindi ceelede,” zyoonse eezi zilakonzya kutondezya luyandano lwini-lwini. (Tusimpi 25:11; 27:9) Ikuti twabamba cilongwe abantu, tuleelede kuzumanana kucibikkila maano kwiinda mukutondezya luyando cakutaliyanda. Ikapati ciindi nokuyandika lugwasyo, tuyooyandisya kubagwasya beenzuma. Ibbaibbele lyaamba kuti: “Muzwalani ulayandisya kuziindi zyoonse, alimwi munyina wazyalilwa mapenzi.”—Tusimpi 17:17.

14. Ino ncinzi ncotukonzya kucita ikuti naa muntu tabikkili maano notutondezya luyandano?

14 Imasimpe ngakuti tatukonzyi kulangila kuba balongwe babantu boonse mumbungano pe. Tunoomvwana kapati abamwi kwiinda bamwi. Aboobo, ikuti umwi katalibonyi kuba mulongwe mbuli mbomuyanda, mutaide kwaamba kuti kuli cilubide kulindinywe naa kumuntu ooyo pe. Mutalisungilizyi kumvwana kapati amuntu ooyo. Ikuti kamutondezya bulongwe kweelana ambwayanda walo, muyoopa kuti cikakonzyeke kuba balongwe beni-beni kumbele.

“Ulandibotezya”

15. Ino kulumbaizyigwa naa kutalumbaizyigwa kubajatikizya buti bamwi?

15 Elo kaka Jesu weelede kuti wakakkomana ciindi naakali kubbapatizyigwa ikumvwa ijwi lizwa kujulu lyakuti: “Ulandibotezya”! (Maako 1:11, Ci) Ijwi eeli litondezya kuti wazuminwa, lyeelede kuti lyakayumya lusyomo lwa Jesu lwakuti Bawisi balamuyandisya. (Johane 5:20) Cuusisya ncakuti ibamwi kunyina nobamvwa majwi aakulumbaizyigwa kuzwa kuli baabo mbobalemeka akuyanda. Ann wakaamba kuti: “Banike-nike banji mbuli ndime tabazwi mumikwasyi iizumina lusyomo lwa Bunakristo pe. Kuŋanda tumvwa buyo makani aakusampaula. Eeci cilatuusisya.” Nokuba boobo, nobasangana abamwi mumbungano, balabona bubotu bwakugwasyilizyigwa amukwasyi wakumuuya uulanganya kapati, nkokuti bamawisi abamanyina alimwi abanyina abacizi mulusyomo.—Marko 10:29, 30; Ba-Galatiya 6:10.

16. Ino nkaambo nzi kubona kulubizya kwabamwi ncokutagwasyi?

16 Muzilengwa zimwi, bazyali, bapati alimwi abamayi tabatondezyi camoyo woonse kuti balabotelwa azintu nzyobacita banike-nike, kabayeeya kuti ikubalumbaizya kuli boobu kulakonzya kubapa kutolwaala naa kulisumpula. Ikuyeeya boobu kulakonzya kwiijatikizya mikwasyi ya Banakristo alimwi ambungano. Ikwaamba kujatikizya makani naa kusoleka kumwi nkwaacita, imupati ulakonzya kwaambila mwana kuti: “Pesi wacita kabotu, pele weelede kwiinda aalya!” Antela munzila imwi balakonzya kutondezya kuti tiibamukkomanina mwana pe. Ibamwi basyoma kuti kwiinda mukucita boobu cilakonzya kupa kuti mwana akulwaizyigwe kusika waawo mpagolela. Pele kwaamba boobu kulakonzya kutyompya muciindi cakugwasya, mbwaanga mwana ulakonzya kutalika kulimvwa kuti takonzyi kusika eeni ayandika.

17. Ino nkaambo nzi ncotweelede kujana ciindi cakulumbaizya bamwi?

17 Nokuba boobo, kulumbaizya takuyandiki kuti kakucitwa kutegwa mupe kabotu lulayo pe. Ikulumbaizya kwini-kwini kulakomezya luyandano mumukwasyi alimwi amumbungano, aboobo eeci cilakonzya kukulwaizya banike-nike kuyanda kupegwa malailile kubakwesu abacizi bajisi luzibo. Aboobo, muciindi cakutobela zilengwa notulanganya bamwi, swebo “[atulisamike] buntu bupya bulengulwidwe mucinkozya ca-Leza cabululami acabusalali bwinibwini.” Kamulumbaizya mbuli mbwacita Jehova.—Ba-Efeso 4:24.

18. (a) Nobanike-nike, ino mbuti mbomweelede kulubona lulayo lupegwa abapati? (b) Ino nkaambo nzi bapati ncobabikkila maano kunzila njobapeda lulayo?

18 Kubbazu limwi, nobanike-nike mutayeeyi kuti ikuti bapati bamululamika naa kumulaya caamba kuti tabamuyandi buya pe. (Mukambausi 7:9) Tabusyi mbozibede zintu oobo pe! Ikubikkila maano alimwi aluyandisyo zyeelede kuti nzyezibakulwaizya kucita boobo. Ikuti kakutali boobo ino inga bapengela nzi kumwaambila makani aayo? Akaambo kakuti balizi majwi mbwaakonzya kumunyonganya muntu, ibapati—ikapati baalu bamumbungano, ziindi zinji balabweza ciindi cilamfwu ikuyeeya akupailila lulayo ndobeelede kupa, mbwaanga bayanda buyo kuti bacite cintu cibotu.—1 Petro 5:5.

“Jehova Ngusibuuya”

19. Ino nkaambo nzi aabo ibakatyompezyegwa ncobakonzya kulangila kugwasyigwa a Jehova?

19 Zintu zimwi zibyaabi izyakabacitikila bamwi zyakapa kuti kabalimvwa kuti ikutondezya buuya kukonzya buyo kubapa kutyompwa alimwi. Bayandika busicamba alimwi alusyomo luyumu kutegwa batondezye alimwi mbobalimvwa kuli bamwi. Pele tabeelede kuluba kuti Jehova “tali kule kuluumwi umwi wesu.” Ulatutamba kuti tubambe cilongwe anguwe. (Incito 17:27; Jakobo 4:8) Alimwi ulizi mbotukuyoowa kulicisa alimwi usyomezya kutuyumya akutugwasya. Sintembauzyo Davida utusyomezya kuti: “Jehova uli afwaafwi kubawizukide mumoyo, ulafutula batete myuuya.”—Intembauzyo 34:18.

20, 21. (a) Ino mbuti mbotuzi kuti tulakonzya kubamba cilongwe cini-cini a Jehova? (b) Ino ncinzi ciyandika ikutegwa tubambe cilongwe cini-cini a Jehova?

20 Icilongwe cini-cini a Jehova ncecilongwe ciyandika kapati ncotweelede kuyumya. Pele sena cilongwe cili boobo cilakonzyeka? Inzya. Ibbaibbele lilaamba mbuli balombwana abamakaintu balulami boonse mbobakali kulimvwa kuba afwaafwi a Taateesu wakujulu. Imajwi aabo aakondelezya ayobolwa ikutegwa atupe kuba alusyomo lwakuti andiswe tulakonzya kuswenena kuli Jehova.—Intembauzyo 23, 34, 139; Johane 16:27; Ba-Roma 15:4.

21 Jehova nzyayanda ikutegwa tube acilongwe ciyumu anguwe zilakonzya kuzuzikizyigwa amuntu woonse. Davida wakabuzya ategwa: “O Jehova, ngwani uukonzya kusekelezegwa mucilao cako? . . . Ngonguwe uuenda cakulondoka akucita bululami, uuamba lusinizyo mumoyo wakwe.” (Intembauzyo 15:1, 2; 25:14) Mbotuyaabubona kuti kubelekela Leza kulazyala micelo mibotu akupa kuti katusololela akutukwabilila, tuyooziba kuti ‘Jehova ngusiluyandisyo.’—Jakobo 5:11.

22. Ino ncilongwe cili buti Jehova ncayanda kuti bantu bakwe kabajisi?

22 Elo tulijisi coolwe kaka ikujana kuti Jehova ulombozya kubamba cilongwe andiswe tobantu batalondokede kutugama! Aboobo sena tatweelede kutondezya luyando kubeenzuma? Kwiinda mukugwasyigwa a Jehova, umwi aumwi wesu ulakonzya kugwasya akugwasyigwa aluyandano lwalo luli ncitondezyo cabunyina bwa Bunakristo. Mu Bwami bwa Leza, umwi aumwi anyika uyoolibonena luyando oolu kukabe kutamani.

Sena Inga Mwapandulula?

• Ino mmuuya uuli buti iweelede kuba mumbungano ya Banakristo?

• Ino mbuti umwi aumwi wesu mbwakonzya kupa kuti kube luyandano mumbungano?

• Ino mbuti kulumbaizya kwini-kwini mbokuleta luyandano lwa Bunakristo?

• Ino mbuti luyandano lwa Jehova mbolutugwasya akutuyumya?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Zifwanikiso izili apeeji 31]

Sena mulakonzya ‘kujalula moyo’ mukutondezya luyandano?