Skip to content

Skip to table of contents

Malailile Aagwasya Kuli Banabukwetene

Malailile Aagwasya Kuli Banabukwetene

Malailile Aagwasya Kuli Banabukwetene

“Nubanakazi, amulibombye kubalumi banu mbuli mbumulibombya kuli-Leza. Anywebo nobalumi, amuyande banakazi banu.”—Ba-efeso 5:22, 25.

1. Ino ninzila nzi mbotu mbolweelede kubonwa lukwatano?

JESU wakaamba kuti lukwatano nkuswaanganya mulumi amukaintu Leza nkwacita ikutegwa babe “nyama yomwe.” (Matayo 19:5, 6) Cibikkilizya bantu bobilo ibajisi bube bwiindene ibali mukwiiya kuyanda zintu zikozyene alimwi akusoleka kuzuzikizya makanze ngobayanda boonse. Lukwatano mbubambe mbobasyomezyanya bobilo kuti bayoozumanana kuba antoomwe kusikila lufwu, ikutali cizuminano buyo cikonzya kumana kakunyina kaambo. Muzisi zinji, kulekana ncuuba-uba kapati, pele Munakristo lukwatano ulubona kuti lulisetekene. Lumana buyo kuti kakuli kaambo kapati kajatikizyidwe.—Matayo 19:9.

2. (a) Ino ndugwasyo nzi luliko kuli banabukwetene? (b) Ino nkaambo nzi ncociyandika kusoleka kutegwa lukwatano luzwidilile?

2 Imukaintu umwi sikulaya banabukwetene wakaamba kuti: “Lukwatano luzwidilila mbukkale bwakuzumanana kucinca nkaambo kulabuka twaambo tupya, kulaba kulanga-langa mapenzi aabuka alimwi akubelesya zibelesyo ziliko aciindi cimwi mubuumi.” Kuli banabukwetene Banakristo, zibelesyo ziliko zibikkilizya lulayo lwamu Bbaibbele, lugwasyo lwa Banakristonyina alimwi acilongwe ciyumu a Jehova kwiinda mumupailo. Ilukwatano luzwidilila lulazumanana nokuba kuti kuli mapenzi, eelyo mukuya kwamyaka balatalika kukkomana akukkalwa moyo banabukwetene. Iciinda kubota ncakuti Jehova Leza Sikutalisya lukwatano ulalemekwa.—Matalikilo 2:18, 21-24; 1 Ba-Korinto 10:31; Ba-Efeso 3:15; 1 Ba-Tesalonika 5:17.

Amwiiye Jesu Alimwi Ambungano Yakwe

3. (a) Amwaambe mukufwiinsya lulayo Paulo ndwaakapa banabukwetene. (b) Ino ncikozyanyo nzi cibotu ncaakabikka Jesu?

3 Mwaapostolo Paulo wakapa lulayo lwabusongo myaka iili zyuulu zyobilo yainda kuli banabukwetene Banakristo lwakuti: “Mbuli imbungano mbwiilibombya kuli-Kristo, abalo banakazi mbubonya baleelede kulibombya kubalumi babo muzintu zyoonse. Anywebo nobalumi, amuyande banakazi banu, mbuli Kristo mbwaakayanda imbungano akulyaaba nkaambo kanjiyo.” (Ba-Efeso 5:24, 25) Elo kaka kukozyanisya ooku kuleelela! Bamakaintu Banakristo ibalibombya kubalumi babo baiya mbungano akaambo kakuziba akutobela njiisyo yabusilutwe. Balumi basyoma ibazumanana kuyanda bamakaintu babo nomuba muziindi zibotu azyamapenzi, batondezya kuti balacitobela cikozyanyo ca Kristo cakuyanda mbungano akwiilanganya.

4. Ino mbuti balumi mbobakonzya kutobela cikozyanyo ca Jesu?

4 Balumi Banakristo njemitwe yamikwasyi yabo, pele abalo balijisi mutwe, nkokuti Jesu. (1 Ba-Korinto 11:3) Aboobo, mbubwenya mbuli Jesu mbwaakailanganya mbungano, abalo balumi beelede kulanganya mikwasyi yabo caluyando kumuuya akumubili, nokuba kuti eeci ciyandika kulyaaba. Balayandisya kuti ziyandika kumikwasyi yabo zibe kumbele aazintu nzyobalombozya naa kuyanda balo. Jesu wakati: “Zintu zyoonse zili buti nzimuyanda kuti bantu bamucitile, anywebo amubacitile nzizyonya.” (Matayo 7:12) Injiisyo eeyi ilabeleka kapati mulukwatano. Wakacitondezya eeci Paulo naakaamba kuti: ‘Balumi beelede kuyanda banakazi babo mbuli mibili yabo beni. Taakwe muntu uusula mubili wakwe mwini, pe, ulausanina akuubamba kuti ubote.’ (Ba-Efeso 5:28, 29) Mwaalumi uleelede kusanina alimwi akumubamba kabotu mukaintu wakwe mbubwenya mbwali munkutwe kukulisanina akulibamba kabotu walo.

5. Ino mbuti bamakaintu mbobakonzya kwiiya mbungano ya Bunakristo?

5 Bamakaintu bakomba Leza batobela cikozyanyo cambungano ya Banakristo. Jesu naakali anyika, basikumutobela cakulisungula bakaileka milimo yabo akumutobela. Nociba ciindi kafwide kale, bakazumanana kulibombya kulinguwe. Alimwi kwamyaka iitandila ku 2,000, imbungano ya Banakristo yakasimpe yazumanana kulibombya kuli Jesu akutobela bweendelezi bwakwe muzintu zyoonse. Bamakaintu Banakristo abalo tabeelede kusampaula balumi babo naa kusoleka kuubya-ubya bubambe bwamu Magwalo bwabusilutwe mulukwatano. Muciindi caboobo, balabagwasyilizya akulibombya kuli mbabo alimwi akukamantana, eelyo balabakulwaizya. Ikuti naa banabukwetene kabacita oobu caluyando, ilukwatano lwabo luyoozwidilila alimwi boonse bayookkomana mulukwatano.

Amukkale Kabotu Ambabo

6. Ino ndulayo nzi Petro ndwaakapa kubalumi, alimwi nkaambo nzi ncoluyandika?

6 Awalo mwaapostolo Petro wakapa lulayo kuli banabukwetene. Imajwi ngaakaambila balumi akalibagamide. Wakati: “Amukale kabotu abakazi banu, nkaambo mukazi uli mbuli cilongo cikompeme, mulumi nguuinda inguzu. Amubalemeke, mbobali baswaananyoko kubuumi mbomuti pegwe, kuti kukomba kwanu kutabi kwabuyo.” (1 Petro 3:7) Mboluyandika lulayo lwa Petro kulapandululwa kabotu mumajwi aamamanino mukapango aako. Ikuti mulumi katamulemeki mukaintu wakwe, cilongwe cakwe a Jehova ciyoojatikizyigwa. Imipailo yakwe ilaba yabuyo.

7. Ino mulumi weelede kumulemeka buti mukaintu wakwe?

7 Aboobo ino mbuti balumi mbobakonzya kulemeka bamakaintu babo? Ikulemeka mukaintu caamba kumulanganya caluyando alimwi akumupa bulemu. Ikubalanganya munzila yalubomba iili boobu bamakaintu kwakali kunoobonwa kuba cintu ceenzu kubantu banji. Sikwiiya umwi mu Giliki wakalemba kuti: “Mumulawo waku Roma mukaintu tanaakajisi mulawo naa nguzu zimukwabilila. Caboola kumulawo, mukaintu wakali buyo mbuli mwana. . . . Wakeelede kulibombya cakumaniina kumulumi wakwe alimwi wakanyina bukwabilizi kucintu cili coonse ncaakali kukonzya kucita muntu kulinguwe.” Elo kaka eeci cakaliindene kapati anjiisyo ya Bunakristo! Mulumi Munakristo wakali kumulemeka mukaintu wakwe. Nzyaakeelede kumucitila zyakali kweendelezyegwa anjiisyo zya Bunakristo kutali amizeezo yakwe pe. Kunze lyaboobo, wakali kumubikkila maano kweelana aluzibo lwakwe kazi kuti ncilongo cikompeme.

Muunzila nzi Mukaintu Mwali “Cilongo Cikompeme”?

8, 9. Ino muunzila nzi bamakaintu mobeelene abaalumi?

8 Petro naakaamba kuti mukaintu ‘ncilongo cikompeme’ tanaakali kupandulula kuti bamakaintu balikompeme mubusongo naa kumuuya pe. Masimpe, baalumi banji Banakristo balijisi mikuli mumbungano iitakonzyi kupegwa bamakaintu, alimwi mumukwasyi bamakaintu balalibombya kubalumi babo. (1 Ba-Korinto 14:35; 1 Timoteo 2:12) Nokuba boobo, baalumi abamakaintu bayandika kuba alusyomo lomwe alimwi azyeelelo zisumpukide zikozyene. Alimwi kweelana abwakaamba Petro, mulumi amukaintu ‘mbaswaana kubuumi mbobatiikapegwe.’ Caboola kumakani aalufwutuko, Jehova Leza ubabona kuti baleelene. (Ba-Galatiya 3:28) Petro wakali kulembela Banakristo bananike bamumwaanda wamyaka wakusaanguna. Aboobo, majwi aakwe akayeezya balumi Banakristo kuti mbubali ‘baswaana antoomwe a Kristo,’ balo alimwi abamakaintu babo bakalijisi bulangizi bwakujulu bomwe. (Ba-Roma 8:17) Buzuba bumwi, baalumi abamakaintu bakali kuyoobeleka kabali bapaizi alimwi abami mu Bwami bwa Leza bwakujulu.—Ciyubunuzyo 5:10.

9 Bamakaintu Banakristo bananike tiibakali babuyo kubalumi Banakristo bananike. Mumulawo mbozibede oobu akwalo kuli baabo ibajisi bulangizi bwaanyika. Baalumi abamakaintu ibali mu “inkamu impati” boonse bakasanzya zyakusama zyabo akuzitubya mubulowa bwa Mwana wambelele. Baalumi abamakaintu boonse balatola lubazu mukoongolola kutembaula Jehova kucitwa munyika yoonse “isikati amasiku.” (Ciyubunuzyo 7:9, 10, 14, 15) Baalumi abamakaintu boonse balangila kuyooba “abulubulo bulemu bwabana ba-Leza,” nobayookkomana a “buumi bwinibwini.” (Ba-Roma 8:21; 1 Timoteo 6:19) Kufwumbwa naa mbananike naa nimbelele zimwi, Banakristo boonse balamubelekela Jehova kabali “itanga lyomwe” lyeembelwa “asikweembela omwe.” (Johane 10:16) Elo kaka kuli kaambo kakubwene kapa kuti balumi Banakristo alimwi abamakaintu kabalemekana!

10. Ino munzila nzi bamakaintu mobali ‘zilongo zikompeme’?

10 Pele ino muunzila nzi bamakaintu mobali ‘zilongo zikompeme’? Ambweni Petro wakali kupandulula kuti bunji bwabo mbaniini mibili alimwi tabajisi nguzu zyeelene azyabasankwa. Kunze lyaboobo, mukutalondoka kwabantu sunu, icoolwe cakuba abana cilayokezya naa kuti kunyonganya mibili yabo. Bamakaintu bacizyala tabalimvwi kabotu ciindi aciindi. Masimpe bayandika kubalanganya kabotu kumubili alimwi akubabikkila maano nobatalimvwide kabotu naa nobali mumakatazyo aaboola akaambo kakumita alimwi amumacise aakutumbuka. Imulumi uulemeka mukaintu wakwe, uuzi lugwasyo lwamumizeezo ndwayandika mukaintu, uyoogwasya kutegwa lukwatano luzwidilile.

Mumukwasyi Mobaunka Kuzikombelo Ziindene

11. Mmuunzila nzi lukwatano molukonzya kuzwidilila nokuba kuti mulumi amukaintu baunka kuzikombelo ziindene?

11 Pele ino mbuti kuti banabukwetene kabaindene lusyomo akaambo kakuti umwi wakazumina lusyomo lwa Bunakristo kabakwetene kale kakuli umwi tanaakazumina lusyomo oolo? Sena lukwatano luli boobo inga lwazwidilila? Ibanji bali mulukwatano luli boobu bazwidilila. Mulumi amukaintu ibajisi mizeezo yabukombi iindene abalo balakonzya kuba alukwatano luzwidilide akaambo kakuti lulakonzya kuzumanana akubaletela lukkomano boonse bobilo. Kunze lyaboobo, bacikwetene mumeso aa Jehova; bacili “nyama yomwe.” Aboobo, banabukwetene Banakristo balaililwa kuzumanana amweenzinyina ngobakwetene limwi uutasyomi ikuti naa kazumina. Ikuti naa kakuli bana, balagwasyigwa alusyomo lwamuzyali Munakristo.—1 Ba-Korinto 7:12-14.

12, 13. Kwiinda mukutobela lulalyo lwa Petro, ino mbuti bamakaintu Banakristo mbobakonzya kugwasya balumi babo batasyomi?

12 Petro ulapa lulayo calubomba kuli bamakaintu Banakristo ibali mumukwasyi mobaindene zikombelo. Majwi aakwe alimwi alakonzya kubeleka mumulawo kubalumi Banakristo ibali muciimo cili boobu. Petro wakalemba kuti: “Anywebo nobanakazi, amulibombye kubalumi banu nobeni, kuti kwanooli bamwi bataswiililisyi kumakani, basanduke nkaambo kanyendelo zyabakazi babo, kuti tabaambilwi zintu, kukulangilila inyendelo zyanu zisalala nzimweendela cakuyoowa.”—1 Petro 3:1, 2.

13 Ikuti mukaintu kakonzya kupandulula munzila mbotu nzyasyoma kumulumi wakwe, eeci cili kabotu kapati. Pele ino mbuti kuti katayandi kuswiilila? Ooko nkusala kwakwe. Nokuba boobo, bulangizi buciliko mbwaanga kulilemeka kwa Bunakristo akwalo kulapa bumboni bubotu. Balumi banji kaindi ibakali kukaka naa kukazya nzyobasyoma bamakaintu babo ‘bakazoosalwa kubuumi butamani’ nibakamana kulangilila mbobalilemeka bamakaintu babo. (Incito 13:48) Nokuba kuti mulumi takonzyi kuzumina kasimpe ka Bunakristo, pele ulakonzya kubotelwa ambwalilemeka mukaintu wakwe, calo cikonzya kuyumya lukwatano. Mulumi umwi wakakwete umwi wa Bakamboni ba Jehova wakazuminizya kuti tanaakali kukonzya kuzitobela zyeelelo zyabo zisumpukide. Nokuba boobo, wakaamba kuti wakali mulumi uukkomene kapati uujisi mukaintu uuli kabotu, eelyo wakamulumbaizya kapati mukaintu wakwe alimwi a Bakamboninyina mulugwalo lwakalembwa mumuteende.

14. Ino mbuti balumi mbobakonzya kugwasya bamakaintu batasyomi nzyobasyoma?

14 Balumi Banakristo ibabelesya njiisyo zili mumajwi aa Petro abalo balakonzya kupa kuti bamakaintu babo bacince mizeezo yabo akaambo kakubona mbobalilemeka. Bamakaintu batasyomi zisyoma balumi babo balabona balumi babo kabanyamuna mikuli yabo. Balaleka kunyonyoona mali kwiinda mukuula tombwe, kunywa zikola, kutabbeja alimwi tabacibelesyi majwi mabyaabi. Bamakaintu bamwi batasyomi bakazibilana kapati abamwi bali mumbungano ya Bunakristo. Bakakondwa kapati aluyando lwabunyina bwa Bunakristo. Alimwi ncobakabona akati kababunyina cakapa kuti babe acilongwe a Jehova.—Johane 13:34, 35.

“Mukati Kamoyo”

15, 16. Ino nkulilemeka kuli buti kucitwa amukaintu Munakristo ikukonzya kupa kuti mulumi acince bukkale bwakwe?

15 Ino nkulilemeka kuli buti kukonzya kupa kuti mulumi acince buumi naa bukkale bwakwe? Mbukkale mbobatondezya bamakaintu Banakristo. Petro wakati: “Kulisakatizya kwanu kutabi kwaatala, kwakupesa masusu akusama ingolida akusamisya masini, akube kwamukati kamoyo, nkokuti lulisakatizyo lwamoyo mubombe mutontozi, uuyandika loko mumeso aa-Leza. Nkaambo mbubonya obo mbobakali kulisakatizya banakazi basalala baciindi abakali kusyoma kuli-Leza. Bakali kulibombya kubalumi babo. Mulizi Sara mbwaakali kuswiilila kuli-Abrahamu akumwaamba kuti mwami, nkabela nywebo muli bana ba-Sara na mwacita kabotu akutazundwa kumacijo aali buti.”—1 Petro 3:3-6.

16 Petro wakalaya mukaintu Munakristo kuti teelede kulibesya naa kusyoma mbwalibonya aanze pe. Muciindi caboobo, mulumi weelede kubona mbuli ziyiisyo zyamu Bbaibbele mbozyamujatikizya mukati kamoyo. Weelede kulibonena mukaintu wakwe mbwabubelesya buntu bwakwe bupya. Ambweni ulakonzya kwiindanya bube mukaintu wakwe mbwaakajisi kaindi. (Ba-Efeso 4:22-24) Masimpe uyoojana “lulisakatizyo lwamoyo mubombe mutontozi” uukatalusya alimwi weebeka. Ibukkale buli boobu tabukkomanisyi buyo mulumi, pele ‘lulayandika kapati mumeso aa Leza.’—Ba-Kolose 3:12.

17. Ino mbuti Sara mbwali cikozyanyo cibotu kuli bamakaintu Banakristo?

17 Sara ulaambwa kali cikozyanyo, alimwi uleelela kuba cikozyanyo cibotu kuli bamakaintu Banakristo kufwumbwa naa nkuuli baabo basyoma naa pe. Sara kakunyina kudooneka Abrahamu wakali kumubona kuti ngomutwe wakwe. Nomuba mumoyo wakwe, wakamwiita kuti “mwami” wakwe. (Matalikilo 18:12 NW) Pele eeci tiicakali kumupa kuti abonwe kuti talemekwi pe. Wakali mukaintu uulibonya antangalala kuti wakali muyumu kumuuya akaambo kalusyomo lwakwe luyumu kuli Jehova. Ee, ubalilwa akati ‘kamakamu makamu aabakamboni’ ibajisi zitondezyo zyalusyomo zyeelede kutukulwaizya ‘kusiyana cakuliyumya kuli kumbele lyesu.’ (Ba-Hebrayo 11:11; 12:1) Takuli kufwubaala pe kumukaintu Munakristo ikuba mbuli Sara.

18. Ino ninjiisyo nzi izyeelede kubelesyegwa mumukwasyi banabukwetene mobaunka kuzikombelo ziindene?

18 Mumukwasyi banabukwetene mobaunka kuzikombelo ziindene, mulumi ucili ngomutwe. Ikuti mulumi kali mukasimpe, uyoozilemeka nzyasyoma mukaintu wakwe kumwi kataubyi-ubyi lusyomo ndwajisi. Ikuti naa mukaintu nguuli mukasimpe, awalo takaubyi-ubyi lusyomo lwakwe. (Incito 5:29) Mbubwenya buyo takakazyanyi abusilutwe bwamulumi wakwe. Uyoobulemeka busena mbwajisi akweendelezyegwa ‘amulawo wamulumaakwe.’—Ba-Roma 7:2.

Malailile Aamu Bbaibbele Aagwasya

19. Ino mapenzi nzi aanyonganya lukwatano, pele ino mbuti mbwaakonzya kumanizyigwa?

19 Mazubaano nzinji zikonzya kunyonganya lukwatano. Balumi bamwi balakakilwa kunyamuna mikuli yabo. Bamakaintu bamwi balakaka kutobela busilutwe bwabalumi babo. Mumakwatano umwi ulapenzyegwa kapati angobakwetene limwi. Kuli Banakristo, kukatazya kwamali, kutalondoka, muuya wanyika wakutalilemeka alimwi akunyonganizyigwa kwazyeelelo kulakonzya kupilinganya kusyomeka kwabo. Nokuba boobo, baalumi abamakaintu Banakristo ibatobela njiisyo zyamu Bbaibbele kufwumbwa naa bali mubukkale buli buti balajana zileleko kuzwa kuli Jehova. Nokuba kuti ngumwi buyo mulukwatano uutobela njiisyo zyamu Bbaibbele, bukkale bulabota kwiinda kubulila limwi. Kunze lyaboobo, Jehova ulabayanda akubagwasya babelesi bakwe ibazumanana kusyomeka kucikonke calukwatano nomuba mubukkale bukatazya. Takulubi kusyomeka kwabo pe.—Intembauzyo 18:25; Ba-Hebrayo 6:10; 1 Petro 3:12.

20. Ino ndulayo nzi Petro ndwajisi ku Banakristo boonse?

20 Naakamana kulaya bantu bakwetene, mwaapostolo Petro wakamanizya amajwi aakkomanisya aakulwaizya. Wakati: “Eno kukumana, amube amoyo omwe, amube akweetelelana akuyandana kwabunyina, aluzyalo, amoyo mutete. Mutabweedezyi cibi kucibi, naaba matusi kumatusi, pe, embo, pele amubweedezye kulongezya. Nkaambo nciconya eci, ncimwakaitilwa, kuti mukavube zilongezyo nobeni.” (1 Petro 3:8, 9) Masimpe lulayo oolu ndwabusongo kubantu boonse, ikapati kuli banabukwetene.

Sena Muciyeeyede?

• Ino mbuti balumi Banakristo mbobaiya Jesu?

• Ino mbuti bamakaintu Banakristo mbobaiya mbungano?

• Ino muunzila nzi balumi mobakonzya kulemeka bamakaintu babo?

• Ino ninzila nzi mbotu mukaintu Munakristo njeelede kutobela ikuti kakwetwe kumulumi uutasyomi nzyasyoma?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Zifwanikiso izili apeeji 29]

Mulumi Munakristo ulamuyanda akumulanganya mukaintu wakwe

Mukaintu Munakristo ulamulemeka mulumaakwe

[Cifwanikiso icili apeeji 31]

Baalumi abamakaintu iba “inkamu impati” boonse balangila buumi butamani mu Paradaiso

[Cifwanikiso icili apeeji 32]

Sara wakali kubona Abrahamu kuti mmwami wakwe