Skip to content

Skip to table of contents

Nobazyali, Amukwabilile Lukono Lwenu Lubotu

Nobazyali, Amukwabilile Lukono Lwenu Lubotu

Nobazyali, Amukwabilile Lukono Lwenu Lubotu

“Busongo bulatabilila . . . bulavuna buumi bwabaabo babujisi.” —Mukambausi 7:12.

1. Nkaambo nzi bazyali ncobeelede kubona bana babo kuba cipego?

BAZYALI balazyala muntu mupya uupona uucita zintu zikozyenye azyabo. Ibbaibbele lyaamba bana bali boobu kuti “ndukono luzwa kuli-Jehova.” (Intembauzyo 127:3) Mbwaanga ngo Sikupa Buumi, Jehova wapa bazyali eeco ceelede kuba cakwe. (Intembauzyo 36:9) Nobazyali, mbuti mbomucibona cipego cibotu cili boobu kuzwa kuli Leza?

2. Ino Manowa wakaingula buti naakazyiba kuti wakali kuyooba usyi mwana?

2 Kakunyina akudooneka cipego cili boobu ceelede kutambulwa amaanza obilo. Kwamyaka iinda ku 3,000, muna Israyeli Manowa wakaingula munzila eeyi ciindi mukaintu wakwe nakaambilwa amungelo kuti uyoozyala mwana. Naakamvwa mulumbe mubotu, Manowa wakapaila kuti: “O mwami, ndakumbila kuti muntu wa-Leza nguwakatuma aboole kulindiswe alwabili, kuti atwiisye mbutweelede kucitila mwana uuti zyalwe.” (Babetesi 13:8) Nobazyali ncinzi ncomunga mwaiya kucikozyanyo ca Manowa?

Lugwasyo lwa Leza Ncoluyandikila Mazuba Aano

3. Nkaambo nzi lugwasyo lwa Leza mukukomezya bana ncoluyandika ikapati mazuba aano?

3 Bazyali mazuba aano bayandika lugwasyo lwa Jehova mukukomezya bana babo. Nkaambo nzi? Nkaambo Saatani Diabolosi abangelo bakwe bakagusyigwa kujulu akuwaalwa anyika. Ibbaibbele licenjezya kuti: “Nywebo nonsi alwizi, muli mumapenzi, ikuti Diabolosi wamuselukila abukali bupati, nkaambo ulizi kuti ciindi ncacijisi nciniini buyo.” (Ciyubunuzyo 12:7-9, 12) Ibbaibbele lyaamba kuti, Saatani “mbuli syuumbwa wabutambo [uya] buyandaula ngwati lume.” (1 Petro 5:8) Basyuumbwa bavwula kuyandisya kujata banyama banyina lukwabililo, kanji-kanji bana. Camaano, ibazyali Banakristo bayandaula busolozi kuli Jehova kutegwa bakwabilile bana babo. Nkusoleka kuli buti nkomucita mukukwabilila bana banu?

4. (a) Ikuzyiba kuti syuumbwa uleendeenda afwaafwi ankobakkala kweelede kupa kuti bazyali bacite nzi? (b) Ncinzi bana ncobayandika kutegwa bajane lukwabililo?

4 Ikuti kamuzyi kuti kuli syuumbwa weendeenda afwaafwi ankomukkala, cintu cakusaanguna ncomukonzya kubikkila maano nkukwabilila bana banu. Saatani mmujayi. Uyanda kweena bantu ba Leza, kutegwa batatambulwi a Leza. (Jobu 2:1-7; 1 Johane 5:19) Ibana mbabatakatazyi kujata. Kutegwa batajatwi atukole twa Diabolosi, ibana beelede kumuzyiba akumuswiilila Jehova. Ikuzyiba zili mu Bbaibbele cilayandika kapati. Jesu wakati: “Mboobu buumi ubutamani, kuti bazibe nduwe, Leza mwini-mwini, ooli olike, ayooyo ngookatuma, nguwenya Jesu Kristo.” (Johane 17:3) Ikuyungizya, bana basyoonto bayandika busongo—kumvwisya akucita nzyobayiiya. Mbwaanga “busongo bulavuna buumi bwabaabo babujisi,” nobazyali mweelede kubayiisya kasimpe bana banu. (Mukambausi 7:12) Mbuti mbomukonzya kucita oobu?

5. (a) Mbuti busongo mbobukonzya kuyiisyigwa? (b) Mbuti Tusimpi mbotupandulula mbobuyandika busongo?

5 Mulakonzya alimwi mweelede kubabalila Ijwi lya Leza bana banu. Pele ikubagwasya kuti bamuyande akumumvwida Jehova kuyandika zinji—bayandika kumvwisya. Mucikozyanyo: Mwana ulakonzya kwaambilwa kuti tayelede kusotoka mugwagwa katana langa kululyo akulumwensyi. Pele bana bamwi tabamvwi. Nkaambo nzi? Ikulimbwa amootokala kweelede kuti tiikwakapandululwa ziindi zinji munzila yakali kukonzya kupa kuti mwana amvwisye ntenda ncoyaamba, ikugusya “bufubafuba” bwalo bukonzya kumunjizya muntenda. Kuyiisya busongo kuyandika ciindi alimwi akukkazyika moyo. Pele busongo bulayandika kapati. Ibbaibbele lyaamba kuti: “Inzila zyabo ninzila zibotezya, amigwagwa yabo yoonse njaluumuno. Musamu wabuumi kuliboonse babujana; bali acoolwe boonse babujatisya.”—Tusimpi 3:13-18; 22:15.

Kuyiisya Kupa Busongo

6. (a) Nkaambo nzi bana kanji-kanji ncobacitila zintu zitaluzi? (b) Ninkondo nzi iili mukulwanwa?

6 Kanji-kanji bana bacita zitaluzi, ikutali akaambo kakuti tiibakayiisyigwa ciluzi, pele akaambo kakuti kuyiisya tiikwakabanjila mumoyo. Diabolosi ulasoleka kapati kuti keendelezya bana basyoonto. Nzila zyakwe nzyakubona kuti balayungwa azintu zyamunyika yakwe zikazyanya anzyanda Leza. Alimwi ulasola kubelesya ciimo cabo cakuyanda kucita zintu zibi akaambo kakutalondoka. (Matalikilo 8:21; Intembauzyo 51:5) Bazyali beelede kuzyiba kuti nkondo ini ili mukulwanwa yakuzunda bana babo.

7. Nkaambo nzi ikwaambila mwana cibotu naa cibi ncokutazulide?

7 Bazyali kanji-kanji balamwaambila mwana icibotu naa cibi, kabasyomede kuti kwiinda mukucita boobo bamuyiisya njiisyo imwi yakulilemeka. Balakonzya kumwaambila mwana kuti kubeja, kubba, naa koonana amuntu ngomutakwetene limwi ncibi. Nokuba boobo, imwana uyandika kuba acimukulwaizya kutegwa abe mwana uumvwa ikutali buyo akaambo kakuti bazyali bakwe bamwaambila kucita boobo. Eeyi mmilawo ya Jehova. Imwana weelede kwiiya kuti ncamaano kutobela milazyo ya Leza.—Tusimpi 6:16-19; Ba-Hebrayo 13:4.

8. Nkuyiisya kuli buti kukonzya kugwasya bana kucita zyamaano?

8 Bubumbo bukatazya kumvwisya, kuvwula kwazintu zipona, kucinca kwaziindi, eezi zintu zyoonse zilakonzya kumugwasya mwana musyoonto kumvwisya kubako kwa Mulengi sibusongo. (Ba-Roma 1:20; Ba-Hebrayo 3:4) Ikuyungizya, imwana weelede kuyiisyigwa kuti Leza ulamuyanda alimwi akuti wabamba bubambe kwiinda mucipaizyo ca Mwanaakwe kumupa buumi butamani alimwi akuti ulakonzya kumukkomanisya Leza kwiinda mukumvwida nzyaamba. Aboobo ambweni mwana uyoosala kubelekela Jehova nokuba kuti Diabolosi unakusola kumukasya.—Tusimpi 22:6; 27:11; Johane 3:16.

9. (a) Ino kuyiisya kupa buumi kuyanda nzi? (b) Ncinzi bamatata ncobalaililwa kucita alimwi ino eeci cibikkilizya nzi?

9 Ikuyiisya kwalo kukonzya kukwabilila mwana akumukulwaizya kucita ciluzi kutola ciindi cilamfwu, kuyandika kubikkila maano alimwi akulibambila kabotu. Kuyanda kuti bazyali baatobele malailile aazwa kuli Leza. Ibbaibbele lyaamba kuti: “Numawisi, . . . amubalele [bana banu] mulwiiyo lwa-Mwami amumilazyo yakwe.” (Ba-Efeso 6:4) Ino eeco caamba nzi? “Mumilazyo,” mu Cigiliki caamba “kubikka mizeezo mukati.” Aboobo bamatata bakulwaizyigwa kubikka mizeezo ya Jehova mubana babo. Masimpe eeco ciyoobakwabilila kapati bana basyoonto. Ikuti bana kabajisi mizeezo ya Leza, kabayeeya mbwayeeya, nkokuti banookwabilidwe kuzintu zibi.

Makanze Akulwaizyigwa Aluyando

10. Kutegwa mumuyiisye kabotu mwana wanu, ino ntwaambo tuli buti tuyandika ntomweelede kuzyiba?

10 Ikutegwa mumukomezya kabotu mwana wanu, kusoleka kwanu kuyandika kukulwaizyigwa aluyando. Iciyandika kapati nkwaamba aumwi mbwalimvwa. Amumubuzye kutegwa muzyibe cicitika kumwana wanu alimwi akumvwa mbwazilanga zintu. Mubukkale buli kabotu, amumukulwaizye mwana wanu kwaambaula. Muziindi zimwi, mulakonzya kugambwa kuzintu nzyaamba. Amubone kuti tamuboneki kuti mwagambwa. Muciindi caboobo, amumuswiililisye.

11. Ino mbuti muzyali mbwakonzya kubikka mizeezo ya Leza mumwana?

11 Masimpe, mulakonzya kuti mwali kumubalila mwana wanu kuzwa mu Bbaibbele milawo ya Leza ikasya koonana, nokuba kucita oobo ziindi zinji. (1 Ba-Korinto 6:18; Ba-Efeso 5:5) Eeci ceelede kuti cakapa bana banu kuzyiba cimukkomanisya acitamukkomanisyi Jehova. Nokuba boobo, kubikka mizeezo ya Jehova mumwana kuyandika zinji. Ibana bayandika lugwasyo kubona mbwiiyandika milawo ya Jehova. Beelede kusyoma kuti milawo yakwe ililuzi alimwi ilagwasya alimwi akuti kwiitobela ncintu ciyandika kapati. Lilikke kwiinda mukubandika abana banu kuzwa mu Magwalo kutegwa bazumine mbwazilanga zintu Leza nomukonzya kwaamba kuti mwabikka mizeezo yakwe muli mbabo.

12. Ino mbuti muzyali mbwakonzya kugwasya mwana wakwe kwaalanga kabotu makani akoonana?

12 Nomubandika kujatikizya koonana, mulakonzya kubuzya kuti, “Sena uyeeya kuti, Ikuti muntu kamvwida milawo ya Jehova yakutoonana katana kwatwa kuyoomupa kuti katakkomani?” Amumukulwaizye mwana wanu kupandulula ncaainguda boobo. Mwamana kulanga-langa bubambe bubotu bwa Leza bwakuzyala mwana, mulakonzya kubuzya kuti: “Sena uyeeya kuti Leza wesu siluyando ulakonzya kupanga milawo ikonzya kutupa kutakkomana mubuumi? Naa uyeeya kuti milawo yakwe yakabambilwa kuti kaitukkomanisya akutukwabilila?” (Intembauzyo 119:1, 2; Isaya 48:17) Amumubuzye ncayeeya kumakani aaya mwana wanu. Mwamana mulakonzya kumupa zikozyanyo zyambuli koonana mbokwaleta buumba amapenzi. (2 Samuele 13:1-33) Kwiinda mukwaambaula amwana wanu cakuti wamvwisya akuzumina mbwazyibona zintu Leza, nkokuti munooli mwabeleka kapati kubikka mizeezo ya Leza muli nguwe. Nokuba boobo, kuli cintu cimwi ncomukonzya kucita.

13. Ncinzi ncayelede kumvwisya mwana kujatikizya Jehova eeco cikonzya kumukulwaizya mwana kuswiilila Jehova?

13 Camaano, tamukamuyiisyi buyo mwana wanu ziboola akaambo kakutamvwida Jehova, pele muyoopandulula mbuli Jehova mbwalimvwa kwiinda mbotulilemeka. Amumutondezye mwana wanu kuzwa mu Bbaibbele kuti tulakonzya kumukalazya Jehova ciindi notwaalilwa kucita kuyanda kwakwe. (Intembauzyo 78:41) Mulakonzya kubuzya kuti, “Nkaambo nzi ncotayandili kunyemya Jehova?” alimwi amupandulule kuti: “Sinkondonyina Leza Saatani waamba kuti tubelekela Jehova akaambo kakuyanda zintu zimwi ikutali kuti tulamuyanda.” Mwamana amupandulule mbuli Jobu mbwaakasyomeka akukkomanisya Leza akupa bwiinguzi kukubejelezya kwa Saatani. (Jobu 1:9-11; 27:5) Mwana wanu weelede kuzyiba kuti, kwiinda mukulilemeka kwakwe ulakonzya kumukkomanisya naa kumunyemya Jehova. (Tusimpi 27:11) Eeci alimwi aziiyo zimwi ziyandika zilakonzya kuyiisyigwa kubana kwiinda mukubelesya bbuku lya Amwiiye ku Mwiiyi Mupati. *

Mpindu Zikkomanisya

14, 15. (a) Nziiyo zili buti mubbuku lya Mwiiyi zyakulwaizya bana? (b) Nzintu nzi zibotu nzyomwajana kwiinda mukubelesya bbuku eeli?

14 Bakaapanyina mwana wamyaka iili ciloba ku Croatia ibabala bbuku lya Mwiiyi amuzyukulu wabo bakalemba kuti imwana musankwa ooyu wakabaambila boobu: “Bamaama bandaambila kucita cintu cimwi, pele tiindali kuyanda kucicita. Mpoonya ndayeeya cibalo caamba kuti ‘Ikuswiilila Kulakukwabilila,’ aboobo ndakajokela akubaambila kuti ndilazicita nzibandaambila.” Kujatikizya cibalo caamba kuti “Ncotuteelede Kubeja,” banabukwetene bamwi kucisi ca Florida, U.S.A., bakati: “Lilabuzya mibuzyo ipa kuti bana baambe zili mumyoyo akuzumina kulubizya nkobatakali kukonzya kuzumina.”

15 Ibbuku lya Mwiiyi lilijisi zifwanikiso ziinda ku 230, alimwi kuli makani aasindikizya cifwanikiso acimwi. Mukaintu umwi uukkomene abbuku eeli wakaamba boobu, “Kanji-kanji mwana wangu inga kaide kulanga cifwanikiso katayandi kuvwununa apeeji limbi. Takuli buyo kuti zifwanikiso ziboneka kabotu pele zilayiisya ziiyo alimwi zyikulwaizya bana kubuzya mibuzyo. Kujatikizya cifwanikiso aali mwana uulangilila cipeku-peku muŋanda muli mudima, mwanaangu wakabuzya kuti, ‘Baama, ncinzi musankwa ooyu ncacita?’ ijwi lyakwe lyakatondezya kuti wakalizyi kuti kuli cimwi cakali lubide.” Majwi aasindikizya cifwanikiso aamba kuti: “Ino nguni uukonzya kubona zintu zyoonse nzyotucita?”

Lwiiyo Luyandika Mazuba Aano

16. Ncinzi ciyandika kuyiisya bana mazuba aano alimwi nkaambo nzi?

16 Ibana bayandika kuzyiba mbozyeelede kubonwa zizyo zyabo zyabusankwa azyabukaintu. Nokuba boobo, kuzikanana zintu eezi tacili cuuba-uba lyoonse. Simubweza twaambo wakaamba kuti wakakomena kuciindi kwaamba mabala aamba zizyo zibelesyegwa mukoonana nokwakali kubonwa kuti nkutukila. Kujatikizya kuyiisya bana bakwe wakalemba kuti, “Tandeelede kuba ansoni.” Masimpe, akaambo kansoni bazyali tabayandi kubandika makani ajatikizya zyakoonana, ooku takukwabilili mwana. Bantu boona bana balacita oobo akaambo kakubula luzibo kwamwana. Ibbuku lya Amwiiye ku Mwiiyi Mupati lilabandika kaambo aaka munzila yabulemu. Kuzyibya bana kujatikizya koonana takupi kuti babule luzibo, kakuli kukakilwa kuyiisya bana inga kwapa kuti babule luzibo.

17. Mbuti bbuku lya Mwiiyi mboligwasya bazyali kuyiisya bana babo kujatikizya koonana?

17 Mu cibalo 10, nomubandika bangelo babi bakaboola anyika akuzyoozyala bana, mwana ulabuzyigwa kuti: “Ino ncinzi ncozyi kujatikizya koonana?” Ibbuku lilapa bwiinguzi buuba-uba. Amana, cibalo 32 cilapandulula mbuli bana mbobakonzya kukwabililwa kubantu bajata bana. Magwalo manji atondezya kuti kuyiisya kuli boobu kulayandika. Mukaintu umwi wakalemba kuti: “Nsondo yamana mwanaangu Javan naakaunka kumusilisi ulanganya bana, wakabuzya naa twakamuyiisya kabotu mbozyibelesyegwa zizyo zyabusankwa. Wakakkomana kapati kubona kuti bakacita oobo kwiinda mukubelesya bbuku lyesu lipya.”

18. Mbuti bbuku lya Mwiiyi mbolipandulula ikupa bulemu kuzibumbwa?

18 Cibalo acimwi cijatikizya cibalo camu Bbaibbele cabakubusi bana Hebrayo ba Sadrake, Mesaki alimwi Abedinego bakakaka kufwugamina cibumbwa ciiminina Munzi wa Babuloni. (Daniele 3:1-30) Bamwi tabakonzyi kubona kweendelana kuliko akati kakukomba cibumbwa akukomba ndembela, mbuli bbuku lya Mwiiyi mbolitondezya. Nokuba boobo, amubone ncaakaamba mulembi Edward Gaffney naakabuzyigwa mu magazini ya Catholic yaku U.S. Wakaamba kuti mwanaakwe musimbi naakamwaambila kuti mubuzuba bwakusaanguna kucikolo, wakayiiya “mupailo mupya,” wakamwaambila kuwiinduluka mupailo kuli nguwe. Gaffney waamba kuti: “Wakabikka janza lyakwe acamba akwaamba kuti ‘Ndazumina kuti ndinikusyomeka lyoonse kundembela . . . ’” Wazumanana kati: “Mpoonya ndakazikuyeeya cintu cimwi. Bakamboni ba Jehova bakali luzi. Kuli bukombi bwanyika ibukulwaizyigwa muzikolo zyesu mbootalikila buyo cikolo—ooku nkusyomeka cakumaniina kwiindilide.”

Ikusolekesya Kulagwasya

19. Mbulumbu nzi bujanika mukuyiisya bana?

19 Masimpe, kuyiisya bana banu cilagwasya kapati. Mutumbu umwi ku Kansas, U.S.A. wakalila naakatambula lugwalo kuzwa kumwanaakwe musankwa. Wakalemba kuti: “Ndilaa coolwe akaambo kakukomezyegwa kabotu kwandigwasya kukkalikana mumizeezo. Inywe abataata muyandika kulumbaizyigwa.” (Tusimpi 31:28) Bbuku lya Amwiiye ku Mwiiyi Mupati lilakonzya kugwasya bazyali banji kuyiisya bana babo kutegwa bakonzye kukwabilila lukono lubotu.

20. Ncinzi lyoonse bazyali ncobeelede kuyeeya, alimwi mbuti eeci mbocibajatikizya?

20 Bana besu bayandika kubikkilwa maano ciindi coonse alimwi tuyandika kusolekesya. Mbana kwaciindi buyo cisyoonto. Amucibelesye kabotu ciindi nomucili ambabo alimwi amubagwasye. Tamukausi ikuti mwacita oobo. Mukuya kwaciindi bayoomuyanda. Lyoonse amuyeeye kuti bana banu ncipego Leza ncaakamupa. Ndukono lubotu. (Intembauzyo 127:3-5) Aboobo, amubalanganye kamuzyi kuti muyooingula kuli Leza mbuli mbomubalela, nkaambo masimpe ngakuti mmukuli wanu.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 13 Lyakamwaigwa a Bakamboni ba Jehova. Amubone cibalo 40, “Mbonga Wamukkomanisya Leza.”

Ino Inga Mwaingula Buti?

• Nkaambo nzi bazyali ncobayandika kukwabilila bana babo mazuba aano?

• Nkuyiisya kuli buti kupa busongo?

• Makani nzi ayandika kubandikwa abana banu mazuba aano?

• Mbuti bbuku lya Mwiiyi mbolyabagwasya bazyali kuyiisya bana babo?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 25]

Nobazyali ncinzi ncomunga mwayiiya kuzwa kucikozyanyo ca Manowa?

[Cifwanikiso icili apeeji 26]

Nobakubusi, ncinzi ncomunga mwayiiya kucikozyanyo caba Hebrayo botatwe?

[Zifwanikiso izili apeeji 27]

Zifwanikiso alimwi amajwi asindikizya mubbuku lya “Mwiiyi” zilagwasya kapati mukuyiisya

Nkubeja kuli buti Ananiya nkwaambila Petro?

Nguni uukonzya kubona zyoonse nzyotucita?