Skip to content

Skip to table of contents

Tatuciliponeni Lwesu Tobeni

Tatuciliponeni Lwesu Tobeni

Tatuciliponeni Lwesu Tobeni

“[Kristo] wakabafwida boonse kuti abo bapona bataciliponene beni.” —2 Ba-korinto 5:15.

1, 2. Mmulawo nzi wamu Magwalo wakakulwaizya basikumutobela Jesu bamumwaanda wamyaka wakusaanguna kuzunda kuliyanda?

BWAKALI busiku bwamamanino kuli Jesu anyika. Mumawoola buyo masyoonto wakali kuya kwaaba buumi bwakwe kuli baabo boonse ibakali kuyoomusyoma. Mubusiku oobo, Jesu wakaambila baapostolo bakwe basyomeka zintu zinjaanji ziyandika. Akati kazyeezyi wakabaambila mulawo uujatikizya bube ibwakali kuyooba citondezyo cizibya basikumutobela bakwe. Wakati: “Ndamupa mulao mupya wakuti, amuyandane umwi amweenzinyina, mbuli mbwendali kumuyanda, anywebo muyandane mbubonya. Kuliceeci bantu boonse bayoomuziba, kuti muli basikwiiya bangu, mwanooyandana umwi amweenzinyina.”—Johane 13:34, 35.

2 Banakristo bakasimpe beelede kutondezyanya luyando lwakulyaaba alimwi beelede kubikka zintu nzyobayandika basyominyina kumbele lyazintu nzyobayanda lwabo. Tabeelede kuwayawaya buya nokuba ‘kutuulila beenzyinyina buumi bwabo.’ (Johane 15:13) Mbuti Banakristo bakusaanguna mbobakacita kujatikizya mulawo mupya? Mubbuku lyakwe lidumide litegwa Apology, imulembi wamumwaanda wamyaka wabili wazina lya Tertullian, wakazubulula bantu bamwi ibakali kwaamba kujatikizya Banakristo kuti: ‘Amubone mbobayandana; mbobalibambide nokuba kufwida beenzyinyina.’

3, 4. (a) Nkaambo nzi ncotweelede kukuzunda kuliyanda? (b) Ncinzi ncotutiilange-lange mucibalo eeci?

3 Aswebo tweelede kuzumanana ‘kunyampuzyanya mikuli, aboobo tuyoolondola mulawo wa Kristo.’ (Ba-Galatiya 6:2) Pele, ikuliyanda ncisinkilizyo cipati cipa kutatobela mulawo wa Kristo alimwi akwaalilwa ‘kuyanda Jehova Leza wesu amoyo wesu woonse, moya, amiyeeyo alimwi akuyanda beenzuma mbuli mbotuliyanda.’ (Matayo 22:37-39) Mbwaanga tatulondokede, tulombozya kulibikkila maano lwesu tobeni. Kuyungizya waawo, akaambo kamakatazyo abuzuba abuzuba, kuzundana kucitika kucikolo antela kumulimo, alimwi akusolekesya kujana ziyandika mubuumi, icitobela ncakuti kulombozya nkotwakazyalwa ankuko kwakuliyanda kuyaambele. Mulembi umwi wakati. Ikulombozya ooko kwakuliyanda kuyaambele buya. Imwaapostolo Paulo wakacenjezya kuti: “Kumazuba aakumamanino . . . bantu bayooba basikuliyanda.”—2 Timoteo 3:1, 2.

4 Kumamanino kwamulimo wakwe waanyika, Jesu wakapa basikwiiya bakwe nzila iijisi ntaamu zyotatwe iyakali kuyoobagwasya kuzunda kuliyanda. Ino ninzila nzi eeyo, alimwi mbuti mbotunga twagwasyigwa kumalailile aakwe?

Musamu Uubeleka!

5. Ncinzi Jesu ncaakayubununa kuli basikwiiya bakwe naakali kukambauka ku Galilaya nkoili kunyika, alimwi ino nkaambo nzi makani aaya ncaakabatyompya?

5 Jesu wakali kukambauka afwaafwi aku Kaisareya-Filipi ku Galilaya nkoili kunyika. Busena oobu bwaluumuno alimwi bubotu bulakonzya bwakalibonya kuti buyandika buyo kulyookezezya ikutali kuyiila makani aakuliimya. Pele kali kooko, Jesu wakatalika kutondezya basikwiiya bakwe kuti “uleelede kuya ku-Jerusalemu akuciswa loko kubapati akubapaizi basimutwe akubalembi, akujayigwa, akubuka kubuzuba bwatatu.” (Matayo 16:21) Elo kaka kuyubununa makani aaya kweelede kuti kwakabatyompya kapati basikwiiya ba Jesu. Kuli boobo nkaambo kusikila kuciindi eeco bakali kulangila Musololi wabo kuti atalisye Bwami bwakwe anyika.—Luka 19:11; Incito 1:6.

6. Nkaambo nzi Jesu ncaakamusinsa Petro?

6 Petro cakutasowa ciindi “wakamutola [Jesu] kumbali akutalika kumukalalila wakati, ‘Peepe, O Mwami! Eeci citakakucitikili!’” Ino Jesu wakacita buti? “Jesu wakacebuka akuti kuli Pita, ‘Kozwa aawa Saatani iwe. Uli cilebyo kuli ndime, nkaambo toyeeyi miyeeyo ya Leza, pele yabantu.’” Elo kaka takulikomeneni kwiindana kujatikizya mbobakali kuzilanga zintu bantu bobile aaba! Jesu wakabuzumina camoyo woonse bukkale bwakulyaaba mbwaakamutuma Leza—nkokuti bwakali kuyoosololela kulufwu lwakwe acisamu cakupenzezya mumyezi buyo misyoonto kumbele. Petro wakakulwaizya bukkale bwakuliiba. Wakati: ‘Lifwide luzyalo.’ Petro cakutadooneka wakajisi makanze mabotu. Nokuba boobo, Jesu wakamusinsa akaambo kakuti aciindi eeco Petro wakalilekela kuyungwa a Saatani. Petro tanaakajisi “miyeeyo ya Leza, pele yabantu.”—Mateyo 16:22, 23, Ci.

7. Kweelana ambokulembedwe kuli Matayo 16:24, ino mbukkale nzi Jesu mbwaakaamba mbobeelede kutobela batobeli bakwe?

7 Majwi aakozyenye ayaaya Petro ngaakaambila Jesu alakonzya kumvwugwa mazubaano. Bantu munyika kanji-kanji bakulwaizya ‘kulyeengelela’ antela ‘kutaliminya.’ Pele Jesu wakakulwaizya bukkale bwiindene. Wakaambila basikwiiya bakwe kuti: “Kuti muntu kayanda kunditobela, aliimye, abweze ciingano cakwe elyo ulanditobela.” (Matayo 16:24) Ibbuku litegwa The New Interpreter’s Bible lyaamba kuti: “Majwi aaya taali aakutamba bantu aabo ibatanaba basikwiiya pe, pele apa kuzinzibala kuyeeya kujatikizya ncokwaamba kuba sikwiiya kuli baabo ibakazumina kale kukutamba kwa Kristo.” Intaamu zyotatwe nzyaakaamba Jesu, kweelana ambozilembedwe mulugwalo oolo, zyeelede kutobelwa abasyomi. Atulange-lange ntaamu imwi aimwi.

8. Amupandulule ncocaamba kuliimya.

8 Cakusaanguna, tweelede kuliimya. Ibbala lya Cigiliki lyaamba “kuliimya” litondezya kulisungula kukaka kulombozya zintu zibyaabi antela zintu nzyotuyandisya. Ikuliimya tacaambi buyo kuleka zintu zimwi zitukondelezya kwaciindi aciindi pe; alimwi tacaambi kuti tuliimye zintu cakwiindilizya naa kulinyonyoona. ‘Tatulivwubi lwesu tobeni’ mukuti cakulisungula tulaaba buumi bwesu boonse alimwi azyoonse zijatikizyidwe kuli Jehova. (1 Ba-Korinto 6:19, 20) Muciindi cakuliyanda, tubikkila maano mukubelekela Leza. Ikuliimya kubikkilizya kukanza kucita kuyanda kwa Leza, nokuba kuti kucita boobo cilakonzya kacili cintu ncotutayandi. Tulatondezya kuti tulilyaabide camoyo woonse kuli Leza ciindi notulyaaba kulinguwe alimwi akubbapatizyigwa. Mpoonya tulasolekesya kuzuzikizya kulyaaba kwesu mubuumi bwesu boonse.

9. (a) Ino cisamu cakupenzezya cakali kwiiminina nzi Jesu naakali anyika? (b) Mmuunzila nzi motubweza cisamu cesu cakupenzezya?

9 Intaamu yabili njakuti tweelede kubweza cisamu cesu cakupenzezya. Mumwaanda wamyaka wakusaanguna, cisamu cakupenzezya cakali kwiiminina mapenzi, masampu alimwi alufwu. Zyalikke zigwebenga nzyobakali kujaya acisamu cakupenzezya naa imitunta yabo njiyakali kwaanzikwa acisamu. Kwiinda mukaambo aaka, Jesu wakatondezya kuti Munakristo weelede kalibambide kuzumina kupenzyegwa, kusulaikwa nokuba kujaigwa buya mbwaanga tali cibeela canyika. (Johane 15:18-20) Izyeelelo zyesu zya Bunakristo zilatwaandaanya kubantu bamunyika eeyi, aboobo bantu balakonzya ‘kutusampaula.’ (1 Pita 4:4, Ci) Eeci cilakonzya kucitika kucikolo, kumulimo, ambweni nomuba mumukwasyi buya. (Luka 9:23) Nokuba boobo, tulilibambide kuliyumya kukusulaikwa abantu bamunyika akaambo kakuti tatuciliponeni lwesu tobeni. Jesu wakati: “Inywe muli acoolwe nibazoomutukila akumupenzya akumutamikizya zintu zibi zyoonse zyakubeja nkaambo kandime. Amukondwe akusekelela, nkaambo bulumbu bwanu bwakujulu mbupati.” (Matayo 5:11, 12) Masimpe, iciyandika kapati nkukkomaninwa a Leza.

10. Ncinzi cibikkilizyidwe mukuzumanana kutobela Jesu?

10 Catatu, Jesu Kristo wakaamba kuti tweelede kuzumanana kumutobela. Ibbuku lipandulula mabala aamu magwalo aa Cigiliki litegwa An Expository Dictionary of New Testament Words lyakalembwa a W. E. Vine lyaamba kuti, ikutobela caamba kuba mulongwe naa “muntu weenda aumwi mumugwagwa.” Ibbuku lya 1 Johane 2:6 lyaamba kuti: “Oyo uuamba kuti ndi [muli Leza], uleelede kweenda mwini mbubonya mbuli [Kristo] mbwaakeenda walo.” Mbuti Jesu mbwaakeenda? Iluyando Jesu ndwaakajisi kuli Bausyi bakujulu alimwi abasikwiiya bakwe tiilwakamupa kuliyanda. Paulo wakalemba kuti: “Kristo alakwe teewakalikondezya mwini.” (Ba-Roma 15:3) Noliba leelyo naakakatala antela kufwa nzala, Jesu wakabona zintu nzyobakali kuyandika bamwi kuba ziyandika kapati kwiinda zyakwe. (Marko 6:31-34) Alimwi Jesu wakabeleka canguzu mumulimo wakukambauka Bwami alimwi akuyiisya. Sena tatweelede kumwiiya mbotuya buzumanana kuzuzikizya cabusungu mulimo ngotupedwe ‘wakugwasya bantu mumasi oonse kuba basikwiiya, kubayiisya kutobela makani oonse Jesu ngaakalailila’? (Matayo 28:19, 20) Mubukkale bwakwe boonse, Kristo wakatusiila cikozyanyo, alimwi tweelede kuti ‘tutobele mumikondo yakwe.’—1 Petro 2:21.

11. Nkaambo nzi ncociyandika kuti tuliimye, tubweze cisamu cesu cakupenzezya alimwi akuzumanana kutobela Jesu Kristo?

11 Cilayandika kapati kuti tuliimye, tubweze cisamu cesu cakupenzezya alimwi akuzumanana kumutobela iwakatusiila Cikozyanyo. Ikucita boobo cipa kumana muuya wakuliyanda, ooyo uuli ncisinkilizyo mukutondezya luyando lwakulyaaba. Kuyungizya waawo, Jesu wakati: “Umwi aumwi uuyanda kuliyobweda buumi bwakwe uzoobusweekelwa, pele umwi aumwi uusweekelwa buumi bwakwe nkaambo kandime uzoobujana. Nkaambo nimpindunzi njajana muntu nikuba kuti wavuba nyika yoonse anukuti wanyanzigwa buumi bwakwe? Na ncinzi ncakonzya kupa muntu kuti anunune buumi bwakwe?”—Matayo 16:25, 26.

Tatukonzyi Kubelekela Bami Bobile

12, 13. (a) Ncinzi ncaakabikkide maano imweendelezi mwana-mwana iwakalomba lulayo kuli Jesu? (b) Ino ndulayo nzi Jesu ndwaakamupa mukubusi, alimwi nkaambo nzi?

12 Nokwakainda myezi iili mbwiibede kuzwa Jesu naakakankaizya mbociyandika kuli basikwiiya bakwe kuliimya, mukubusi muvwubi umwi wakamusikila akwaamba kuti: “Mufundisi, ncintunzi cibotu ncinti cite kuti mbe abuumi butamani?” Jesu wakamwaambila ‘kutobela milazyo lyoonse,’ mpoonya wakazubulula imwi yanjiyo. Mukubusi wakati: “Eyi yoonse ndaijatisya.” Kulibonya kuti mwaalumi ooyo wakaliluleme alimwi wakasolekesya kutobela malailile aamu Mulawo. Aboobo wakabuzya kuti: “Ino ncinzi ncincibula?” Jesu wakaingula kwiinda mukumutamba caalubazu mukubusi kaamba kuti: “Kuti koyanda kulondoka [“kuzulizya,” New American Standard Bible], koya ukauzye imbono zyako, ukaabile bacete, nkabela uzoojana buvubi kujulu, lino uboole kuzootobela ndime.”—Matayo 19:16-21.

13 Jesu wakabona kuti kutegwa mukubusi amubelekele Jehova camoyo woonse, wakeelede kugwisya cisinkilizyo cipati mubuumi bwakwe, nkokuti lubono lwakwe. Sikwiiya mwini-mwini wa Kristo takonzyi kubelekela bami bobile. ‘Takonzyi kubelekela Leza antoomwe alubono.’ (Matayo 6:24) Weelede kuba ‘aliso lyabuuya’ iligamikidwe azintu zyakumuuya. (Matayo 6:22) Ikubweza zintu nzyajisi muntu alimwi akuzipa bacete nkulyaaba. Mukucincana azintu eezyi zyakumubili nzyaakali kuyooaba, Jesu wakapa imweendelezi mwana-mwana coolwe citalikomeneni cakuyobola lubono kujulu—ilubono lwakali kuyooamba buumi butamani kulinguwe alimwi ilwakali kuyoosololela kubulangizi bwakulela limwi a Kristo kujulu. Imukubusi tanaakalibambide pe kuliimya. “Wakainka cakuusa, nkaambo kakuti kajisi imbono zinji.” (Matayo 19:22) Pele basikutobela Jesu bamwi tiibakacita boobo.

14. Ino basikuzuba nswi bone bakacita buti Jesu naakabatamba kuti bamutobele?

14 Myaka iisika kuli yobile musyule, Jesu wakatambide bazubi banswi bone, nkokuti Petro, Andreya, Jakobo alimwi a Johane munzila njimunya. Bobile akati kabo bakali kuzuba nswi aciindi eeco, kakuli aaba bambi bobile bakajisi bubi kulungula tunyandi. Jesu wakati kuli mbabo: “Amunditobele, nkamucite basikuzuba bantu.” Boonse buyo bone bakauleka mulimo wabo wakuzuba nswi alimwi bakamutobela Jesu mubuumi bwabo boonse.—Matayo 4:18-22.

15. Mbuti umwi wa Bakamboni ba Jehova bamazubaano mbwaakalyaaba kutegwa atobele Jesu?

15 Banakristo banji mazubaano bacitobela cikozyanyo cabasikuzuba nswi bone ikutali ceeco camweendelezi mwana-mwana muvwubi. Bantu baaba lubono alimwi azyoolwe nzyobajisi munyika eeyi ikutegwa babelekele Jehova. Deborah waamba kuti: “Nindakali aamyaka iili 22, ndakaba acakusala cipati.” Ulapandulula kuti: “Ndakaiya Bbaibbele kwamyezi iili cisambomwi, alimwi ndakali kuyanda kwaaba buumi bwangu kuli Jehova, pele bamukwasyi wangu tiibakali kuyanda buya naaceya pe. Bakalijisi mali manji, aboobo bakali kubona kuti, ikuti ndaba umwi wa Bakamboni cakali kukonzya kuleta masampu. Bakandipa mawoola aali 24 kuti ndisale ncindakali kuyanda, ikupona bukkale bubotu naa bwakutobela kasimpe. Ikuti nondatakaleka kuswaangana koonse a Bakamboni, ndakali kuyootandwa mumukwasyi. Jehova wakandigwasya kusala bweelede alimwi wakandipa nguzu zyakucita ncindakasala. Ndabeleka myaka iili 42 mumulimo waciindi coonse alimwi kunyina nondatyompwa pe. Kwiinda mukukaka bukkale bwakuliyanda, bwakuyandisya kulikkomanisya, ndakaleka buumi bunyina mpindu alimwi akutyompwa nkondibona kuli banamukwasyi. Mebo amulumaangu twagwasya bantu bainda kumwaanda kwiiya kasimpe. Bana bakumuuya aaba balayandika kapati kulindime kwiinda lubono luli loonse lwakumubili.” Tuulunzuma twa Bakamboni ba Jehova bambi abalo mbobalimvwa oobo. Ino mbuti nywebo?

16. Mbuti mbotunga twatondezya kuti tatuciliponeni lwesu tobeni?

16 Ikulombozya kutaliponena beni kwakulwaizya myaanda-myaanda ya Bakamboni ba Jehova kubeleka kabali bapainiya, antela bakambausi ba Bwami baciindi coonse. Ibambi aabo bukkale mbobutabazumizyi ikutola lubazu mumulimo waciindi coonse, batondezya muuya wabupainiya alimwi balagwasyilizya mumulimo wakukambauka Bwami kusikila mpobagolela. Bazyali balatondezya muuya nguwenya ooyo eelyo nobabelesya ciindi cabo cinji alimwi akuleka zintu nzyobayanda kutegwa bajane ciindi cakuyiisya bana babo zintu zyakumuuya. Munzila imwi, toonse tulakonzya kutondezya kuti makani aa Bwami ali mubusena bwakusaanguna mubuumi bwesu.—Matayo 6:33.

Ino Nduyando Lwani Lutukulwaizya?

17. Ncinzi citukulwaizya kulyaaba?

17 Ikutondezya luyando lwakulyaaba tacili cintu cuuba-uba kutobela pe. Pele amuzinzibale kuyeeya kujatikizya icitukulwaizya kucita boobo. Paulo wakalemba kuti: “Kuyanda Kristo nkokutusinikizya, ikuti tulabeteka obo, kuti omwe wakafwida boonse . . . Nkabela wakabafwida boonse kuti abo bapona bataciliponene beni pele baponene oyo iwakabafwida akubuka.” (2 Ba-Korinto 5:14, 15) Nduyando lwa Kristo ilutukulwaizya ikutaliponena lwesu tobeni. Elo kaka ncintu cikulwaizya kapati eeco! Mbwaanga Kristo wakatufwida, tulijisi mukuli wakuponena nguwe. Masimpe, ikulumba akaambo kaluyando lutalikomeneni ndwaakatondezya Leza alimwi a Kristo kulindiswe nkokwakatukulwaizya kulyaaba kuli Leza alimwi akuba basikwiiya ba Kristo.—Johane 3:16; 1 Johane 4:10, 11.

18. Ino nkaambo nzi ikulyaaba ncokugwasya kapati?

18 Sena kuli mbocigwasya ikutaliponena lwesu tobeni? Imweendelezi mwana-mwana muvwubi naakakaka kutamba kwa Kristo akuunka, Petro wakati kuli Jesu: “Langa! iswe tulisiide zintu zyoonse kuzootobela nduwe. Ino tuyoopegwanzi?” (Matayo 19:27) Petro alimwi abaapostolo bambi bakaliimya ncobeni. Ino ncinzi ncobakali kuyoopegwa? Jesu wakasaanguna kubaambila coolwe ncobakali kuyooba ancico cakulela anguwe kujulu. (Matayo 19:28) Aciindi nciconya, Jesu wakaamba zilongezyo aumwi sikumutobela nzyaakali kuyoojana. Wakati: “Taakwe muntu iwakaleka iŋanda nibaba banabakwabo nibaba bacizi nibaba banyina naba wisi nibaba bana bakwe niiba myuunda nkaambo kandime aka-Makani Mabotu, anu ulijene kale kuciindi ecino . . . elyo muciindi ciboola uyoojana buumi butamani.” (Marko 10:29, 30) Tulatambula zintu zinji kwiinda nzyotwakaaba. Sena bamatata, bamamama, bakwesu, bacizyi alimwi abana besu bakumuuya tabayandiki kapati kwiinda zintu zyoonse nzyotwakasiya akaambo ka Bwami? Ino nguni wakaba abuumi buli ampindu kapati, sena ngu Petro antela mweendelezi mwana-mwana muvwubi?

19. (a) Ino mpaali aayeeme lukkomano lwini-lwini? (b) Ncinzi ncotutiilange-lange mucibalo citobela?

19 Kwiinda mumajwi alimwi amilimo yakwe, Jesu wakatondezya kuti lukkomano lulajanika kwiinda mukupa alimwi akubeleka, ikutali mukuliyanda pe. (Matayo 20:28; Incito 20:35) Notuzumanana kutobela Kristo akutaliponena lwesu tobeni, tulakkutila kapati mubuumi lino alimwi akuba abulangizi bwabuumi butamani kumbele. Masimpe, eelyo notuliimya tuba bantu ba Jehova. Aboobo tuba bazike ba Leza. Nkaambo nzi buzike oobu ncobuli ampindu? Ino buzijatikizya buti zyakusala nzyotucita mubuumi? Icibalo citobela cilaibandika mibuzyo eeyi.

Sena Muciyeeyede?

• Ino nkaambo nzi ncotweelede kukukazya ikulombozya kwesu kubyaabi?

• Ino caamba nzi kuliimya, kubweza cisamu cesu cakupenzezya alimwi akuzumanana kutobela Jesu?

• Ncinzi citukulwaizya ikutaliponena lwesu tobeni?

• Nkaambo nzi ncocigwasya ikupona buumi bwakulyaaba?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 9]

‘Lifwide luzyalo Mwami’

[Zifwanikiso izili apeeji 11]

Luyando lukulwaizya Bakamboni ba Jehova kubeleka kabali bakambausi ba Bwami baciindi coonse