Skip to content

Skip to table of contents

Sena Mulasyomeka Muzintu Zyoonse?

Sena Mulasyomeka Muzintu Zyoonse?

Sena Mulasyomeka Muzintu Zyoonse?

“Uusyomekede kuciniini ulisyomekede akucipati.”—LUKA 16:10.

1. Ino muunzila nzi yomwe akati kanzila zimwi Jehova mwasyomeka?

SENA mwakacibona kale cicitika kucimvwiide cacisamu izuba mboliyaabutanta? Cimvwiide cilazumanana kucinca bupati alimwi abusena bwaco. Izintu nzyobasola kucita bantu alimwi anzyobasyomezya ziindi zinji tazisitikide mbubwenya mbuli cimvwiide. Pele Jehova Leza walo tacinci kwainda ciindi pe. Sikwiiya Jakobo umwaamba boobu mbwaanga ngo “Wisi wamimuni”: ‘Tasanduki, tajisi ceenzule cakusanduka.’ (Jakobo 1:17) Jehova tacinci alimwi ulasyomeka, nomuba mumakani masyoonto kapati. “Ngu-Leza uusyomeka.”—Deuteronomo 32:4.

2. (a) Ino nkaambo nzi ncotweelede kulilingula kutegwa tubone naa tulasyomeka? (b) Ino mibuzyo nzi iijatikizya kusyomeka njotutiilange-lange?

2 Ino Leza ukubona buti kusyomeka kwabakombi bakwe? Ukubona mbuli mbwaakakubona Davida walo wakaamba boobu kujatikizya mbabo: “Meso aangu ali kubasyomesi bacisi kuti bakale kulindime. Uuenda [kanyina kapenda] nguuyoondimanina milimo.” (Intembauzyo 101:6) Inzya, Jehova ulakukkomanina kusyomeka kwababelesi bakwe. Mwaapostolo Paulo wakalijisi kaambo kabotu naakalemba kuti: “Ciyandika kapati kubabanzi bali boobu ncakuti kabasyomeka.” (1 Bakolinti 4:2, Ci.) Ino kusyomeka cibikkilizya nzi? Ino muumbazu nzi zyabuumi motweelede kusyomeka? Ino nimpindu nzi ziboola akaambo ‘kakweenda kakunyina kampenda’?

Kusyomeka Ncocipandulula

3. Ino ncinzi citondezya kuti tulasyomeka?

3 Bbuku lya Ba-Hebrayo 3:5 lyaamba kuti: ‘Musa wakali kusyomeka mbwaakali mubelesi.’ Ino ncinzi cakapa kuti musinsimi Musa kasyomeka? Naakali kuyaka akubamba tente lyakubunganina, “Musa wakacita obo. Wakacita zintu zyoonse buyo nzyaakamulailila Jehova.” (Kulonga 40:16) Mbotuli bakombi ba Jehova, tulatondezya kuti tulasyomeka kwiinda mukumubelekela cakulibombya. Eeci cilabikkilizya akuzumanana kusyomeka kuli Jehova notusikilwa misunko iikatazya naa masukusyo. Nokuba boobo, ikuzunda misunko iikatazya kapati takali nkakaambo kapati katondezya kuti tulasyomeka pe. Jesu wakaamba kuti: “Uusyomekede kuciniini ulisyomekede akucipati, uutaluleme kuciniini taluleme akucipati.” (Luka 16:10) Tuleelede kusyomeka nomuba mumakani aaboneka kuti masyoonto.

4, 5. Ino kusyomeka kwesu “kuciniini” kutondezya nzi?

4 Ikusyomeka abuzuba “kuciniini” kulayandika akaambo katwaambo tobilo. Kusaanguna, ciyubununa mbotulimvwa kujatikizya bweendelezi bwa Jehova. Amuyeeye buyo mbobakasunkwa bantu bakusaanguna bobilo ba Adamu a Eva kuti babonwe naa balasyomeka. Icakali kuyandika tiicakali kukonzya kubaminya munzila iili yoonse pe. Bakali kukonzya kulya cakulya cili coonse mumuunda wa Edeni, pele bakakasyidwe buyo kulya micelo yacisamu comwe—“musamu wakuziba bubotu abubi.” (Matalikilo 2:16, 17) Ikusyomeka kumalailile aaya aatakatazyi nokwakatondezya kuti bantu bobilo bakusaanguna bakali kubulemeka bulelo bwa Jehova. Ikutobela malailile aa Jehova abuzuba mubuumi bwesu citondezya kuti tulabulemeka bweendelezi bwa Jehova.

5 Cabili, mbotucita “kuciniini” kulajatikizya ambotukonzya kucita “kucipati,” nkokuti notwasikilwa twaambo tuyumu mubukkale. Mumakani aaya, amulange-lange zyakacitikila Daniele alimwi abeenzinyina ba Hebrayo botatwe—Hananiya, Misayeli alimwi a Azariya. Bakatolwa mubuzike ku Babuloni mu 617 B.C.E. Kabacili bana, ambweni kabajisi myaka iili akati ka 13 a 19, bakabikkwa muŋanda ya Mwami Nebukadinezara. Kabali kokuya, “wakababambila zilyo zyabuzuba abuzuba, caabilo cazilyo zinono nzyaakali kulya mwami acawaini ngwaakali kunywa. Wakalailila kuti balelwe myaka yotatwe; yamana myaka yotatwe, baime kubusyu bwamwami.”—Daniele 1:3-5.

6. Ino musunko nzi Daniele alimwi abeenzinyina ba Hebrayo botatwe ngobakasikilwa muŋanda yabwami ku Babuloni?

6 Nokuba boobo, ikulya zyakulya zyamwami waku Babuloni cakabayumina ba Hebrayo bakubusi bone. Izyakulya zyakali kukasigwa mu Mulawo wa Musa, kuboneka kuti azyalo zyakaliko akati kazyakulya zinono zyamwami. (Deuteronomo 14:3-20) Ibanyama bakali kujaigwa kuboneka kuti kunyina nobakali kutendwa amoyo, eelyo kulya nyama eeyo nokwakaba kutyola Mulawo wa Leza. (Deuteronomo 12:23-25) Ambweni cakulya eeci cakali kutuulwa kumituni, mbwaanga ncicakali cilengwa cabakombi bana Babuloni kabatanalya cakulya antoomwe.

7. Ino kuswiilila kwa Daniele abeenzinyina botatwe kutondezya nzi?

7 Kakunyina kudooneka, makani aajatikizya cakulya tiicakali cintu cipati muŋanda yabwami yamwami waku Babuloni. Nokuba boobo, Daniele abeenzinyina bakalikanzide kutalisofwaazya kwiinda mukulya cakulya cakakasidwe mu Mulawo Leza ngwaakapa bana Israyeli. Ikaambo aaka nkakakajatikizya kusyomeka kwabo kuli Leza. Aboobo, bakalomba kuti kabapegwa buyo cisyumani ameenda, eelyo bakapegwa. (Daniele 1:9-14) Kubantu bamwi mazubaano, ncibakacita bakubusi aaba bone cilakonzya kulibonya kuti tacili cintu cipati. Nokuba boobo, ikuswiilila Leza kwabo kwakatondezya kulubazu nkobakabede mukaambo kajatikizya bweendelezi bwa Jehova.

8. (a) Ino musunko nzi uukatazya ujatikizya kusyomeka ngobakasikilwa ba Hebrayo botatwe? (b) Ino ncinzi cakatobela akaambo kamusunko ooyu, alimwi ino eeci citondezya nzi?

8 Ikusyomeka mucintu cakali kuboneka mbuli kuti nkantu kaniini kwakapa kuti beenzinyina Daniele botatwe bakonzye kuzunda musunko muyumu. Amujalule Bbaibbele kucaandaano 3 cabbuku lya Daniele akulibalila mbuli ba Hebrayo botatwe mbobakapegwa mulandu walufwu akaambo kakukaka kukomba cibumbwa cangolida Mwami Nebukadinezara ncaakaimikide. Nobakaima kumbele lyamwami, bakaamba makanze aabo calusyomo kuti: “Na Leza wesu ngotukomba ulijisi inguzu zyakutuvuna kuzwa kubbila lyamulilo wamabangabanga, uyootuvuna mumaanza aako, O mwami. Nekubaboobo na tacili boobo kuzibwe kulinduwe, O mwami, kuti twakaka kukomba baleza bako akukotamina cikozyano cangolida ncowakabika.” (Daniele 3:17, 18) Sena Jehova wakabavwuna? Balindizi ibakawaala bakubusi mubbibi lyamulilo wamabangabanga bakapya, pele ba Hebrayo botatwe basyomeka bakazwa kabapona—alimwi buya kunyina anobakamvwa kkumbi lyabbibi lyamulilo! Ilusyomo luyumu ndobakajisi lwakabagwasya kusyomeka mumusunko ooyu uukatazya. Sena eeci tacitondezyi mbociyandika kapati kusyomeka mutuntu tuniini?

Kusyomeka Kumakani Aajatikizya “Lubono Lwamunyika Muno”

9. Ino makani nzi aali mumajwi aa Jesu aalembedwe ku Luka 16:10?

9 Katanaamba njiisyo yakuti muntu uusyomeka kucintu cilibonya kuti nciniini ulasyomeka akucipati, Jesu wakakulwaizya baswiilizi kuti: “Amulicitile cilongwe alubono lwamunyika muno, kutegwa lwaakumumanina mukatambulwe mumaanda aatamani.” Kumane boobo naakaamba kaambo kajatikizya kusyomeka kucintu ciniini. Eelyo Jesu wakaamba kuti: “Aboobo kuti kamutasyomeki kulubono lwaanyika ano, ino nguni uuyoomusyoma akumupa lubono lwakasimpe? . . . Taakwe mubelesi uukonzya kubelekela bami bobilo. Nkaambo ulasula umwi ayande umwi, naa ulakakatila kuluumwi akusampaula umwi. Aboobo tamukonzyi kubelekela Leza antoomwe alubono.”—Luka 16:9-13, Ci.

10. Ino mbuti mbotukonzya kutondezya kusyomeka kwiinda munzila mbotulubelesya “lubono lwamunyika muno”?

10 Kweelana amakani aambwa, bupanduluzi bwini bwamajwi aa Jesu aali ku Luka 16:10 aamba kubelesya “lubono lwamunyika muno,” nkokuti zintu nzyotujisi. Ziitwa kuti lubono lwamunyika muno nkaambo lubono—ikapati mali, ayendelezyegwa abantu babisyide. Kunze lyaboobo, kulombozya kujana lubono kupa kucita milimo yakutasyomeka. Tutondezya kuti tulasyomeka kwiinda mukubelesya busongo munzila njotubelesya lubono lwesu. Muciindi cakulubelesya kutegwa tujane nzyotuyanda tobeni, tuyanda kuti tulubelesye kutola ambele zintu zya Bwami alimwi akugwasya baabo babulide. Kwiinda mukusyomeka munzila iili boobu, tulabamba cilongwe a Jehova Leza alimwi a Jesu Kristo, ibajisi “maanda aatamani.” Bayootutambula mumaanda aaya, ikutupa buumi butamani kujulu naa mu Paradaiso anyika.

11. Nkaambo nzi ncotuteelede kuwayawaya kupanduluda mbotukambaukila ikuti tulatambula kusanga kucitwa kumulimo wanyika yoonse wa Bakamboni ba Jehova?

11 Alimwi amubone coolwe ncotupa kubantu aabo mbotupa ma Bbaibbele alimwi amabbuku aamba zya Bbaibbele notukambauka mulumbe wa Bwami akubapanduluda kuti tulatambula kusanga kucitwa kumulimo wanyika yoonse wabantu ba Jehova. Kwiinda mukucita boobu, tuli mukubapa coolwe cakuti balubelesye kabotu lubono lwabo. Nokuba kuti bupanduluzi bwini bwabbuku lya Luka 16:10 bujatikizya kubelesya lubono, injiisyo yaambwa aawa ilabeleka amwalo mumbazu zimbi zyabuumi.

Kusyomeka Kulayandika Kapati

12, 13. Ino muumbazu nzi motukonzya kutondezya kusyomeka?

12 Mwaapostolo Paulo wakalemba kuti: “Ncobeni twazumina kuti tulijisi manjezeezya mabotu, tuyanda kuti tusyomeke muzintu zyoonse.” (Ba-Hebrayo 13:18, NW) “Muzintu zyoonse” cilabikkilizya amutwaambo tujatikizya mali. Tulajola zikwelete alimwi tulatela amitelo cakufwambaana alimwi cakusyomeka. Nkaambo nzi? Tulacita oobo akaambo kamanjezeezya eesu alimwi aluyando ndotujisi kuli Leza akutobela malailile aakwe. (Ba-Roma 13:5, 6) Ino tucita buti ikuti twabwezyela cintu casweeka? Tulasoleka kutegwa tucipilusye kuli ulaaco. Kulakonzya kucitwa bukamboni buli kabotu notupandulula catupa kuti tucipilusye cintu eeco kuli ulaaco.

13 Ikusyomeka muzintu zyoonse kulabikkilizya akusyomeka amulimo mpotubelekela. Kusyomeka kwiinda munzila mbotubeleka kulatondezya mbwabede Leza ngotwiiminina. ‘Tatubbi’ ciindi kwiinda mukuba batolo. Muciindi caboobo, tulabeleka canguzu mbuli kuti tubelekela Jehova. (Ba-Efeso 4:28; Ba-Kolose 3:23) Kweezyeezyegwa kuti mucisi cimwi caku Europe, babelesi ibali mbobabede balabeja kumilimo kwiinda mukulomba dokotela kuti abape mazuba aakupumuna kutegwa bakaliswiilile nkaambo mbalwazi. Babelesi ba Leza beni-beni tabalitamizyi twaambo tutako kutegwa bataunki kukubeleka pe. Ziindi zimwi, Bakamboni ba Jehova balasumpulwa amulimo nkaambo bakabanjizya mulimo balabona mbobasyomeka akubeleka canguzu.—Tusimpi 10:4.

Kusyomeka Mumulimo Wesu wa Bunakristo

14, 15. Ino muunzila nzi motukonzya kutondezya kuti tulasyomeka mumulimo wa Bunakristo?

14 Ino mbuti mbotutondezya kuti tulasyomeka kumulimo ngotupedwe? Ibbaibbele lyaamba kuti: “Atupaile Leza lyoonse cipaizyo cakulumba, nkokuti micelo yamilomo iilumba izina lyakwe.” (Ba-Hebrayo 13:15) Inzila yakusaanguna mbotukonzya kutondezya kuti tulasyomeka mumulimo wamumuunda nkwiinda mukutola lubazu lyoonse. Sena tuleelede kwiinzya mwezi kakunyina kukambauka kujatikizya Jehova alimwi amakanze aakwe? Akwalo kutola lubazu lyoonse mukukambauka kulatugwasya kuba anzila zibotu zyakubelesya alimwi akuba basungu.

15 Inzila aimbi mbotukonzya kutondezya kusyomeka mumulimo wamumuunda nkwiinda mukubelesya nzila zijanika mu Ngazi Yamulindizi alimwi amu Mulimo Wesu wa Bwami. Notulibambila alimwi akubelesya nzila zipedwe naa zimbi buyo zibeleka kabotu, sena tatujani kuti mulimo wesu ulazwidilila? Notuswaangana amuntu uutondezya luyandisyo kumulumbe wa Bwami, sena tulafwambaana kuunka alimwi kumuntu ooyo? Ino mbuti kujatikizya ziiyo zya Bbaibbele nzyotukonzya kutalisya kubantu batondezya luyandisisyo? Sena tulasyomeka mukusololela ziiyo zya Bbaibbele? Ikusyomeka mumulimo kulakonzya kutusololela kubuumi alimwi abaabo batuswiilila.—1 Timoteo 4:15, 16.

Ikutaba Banyika Lyoonse

16, 17. Ino muunzila nzi mbotukonzya kutondezya kuti tulaandeene anyika?

16 Mumupailo wakwe kuli Leza, Jesu wakabapailila boobu basikumutobela: “Ndakabapa ijwi lyako, pele inyika yakabasula, nkaambo tabali banyika, mbuli mbwentali wenyika amebo. Nsikumbili kuti ubagwisye munyika, pele kuti ubavune kulooyo mubi. Tabali banyika mbuli mbwentali wenyika amebo.” (Johane 17:14-16) Tulakonzya kuti katukanzide kutaba banyika mutwaambo tupati-pati mbuli kutatola lubazu mutwaambo twacisi, mukulyookezya kwabukombi, muzilengwa alimwi amukulilemeka. Ino mbuti mutuntu tuniini? Sena tulayungwa abukkale bwanyika kakunyina kuzyiba? Ikuti naa tatucenjeli, mucikozyanyo tulakonzya kutalika kusama munzila iitali yabulemu alimwi iiteelede. Ikusyomeka kuyandika kuba ‘abulemu alimwi akulibombya’ caboola kumakani aajatikizya kusama alimwi akulibamba. (1 Timoti 2:9, 10, Ci) Inzya, “tatubiki imfumpu niiba yomwe munzila yamuntu, kuti milimo yesu itasampauki, pele muzintu zyoonse tulatondezya kuti tuli basimilimo benibeni ba-Leza.”—2 Ba-Korinto 6:3, 4.

17 Akaambo kakulombozya kulemeka Jehova, tulasama cabulemu notuunka kumiswaangano yesu yambungano. Tulacita mbubwenya notuswaangana mubunji kumiswaangano yabbazu naa yaalubazu alimwi ayacooko. Ikusama kwesu kweelede kuti kakuli kwabulemu alimwi kwabulondo. Ikucita boobu kupa bukamboni kuli baabo batulangilila. Nobaba bangelo balacibona eeci, mbubwenya mbobakacita kuli Paulo a Banakristo mbaakali kuyanzana limwi. (1 Ba-Korinto 4:9) Ikaambo kapati nkakuti tweelede kusama cabulemu lyoonse. Bantu bamwi, kusyomeka caboola kumakani aakusala zyakusama bacibona kuti nkantu kaniini buyo, pele kumeso aa Leza ncintu cipati.

Izilongezyo Akaambo Kakusyomeka

18, 19. Ino nzilongezyo nzi zijanika akaambo kakusyomeka?

18 Banakristo bakasimpe baambwa kuti “[babanzi babotu] baabilwa luzyalo lwa-Leza lubeleka muziyanza ziyanza.” Mbwaanga mbobabede oobo, ‘balabeleka akaambo kanguzu nzyabapa Leza.’ (1 Petro 4:10, 11) Kunze lyaboobo, mbwaanga tuli babanzi, tuli kulikidwe mukuli uutali wesu kutugama, nkokuti makani aaluzyalo lwa Leza, kubikkilizya amulimo. Ikutegwa tube babanzi babotu, tusyoma nguzu Leza nzyapa, “inguzu zigambya.” (2 Ba-Korinto 4:7) Elo kaka tulayiisyigwa kabotu ikutegwa tukonzye kulwana masukusyo aakonzya kuboola kumbele!

19 Sintembauzyo wakaimba kuti: “Amuyandisye Jehova nyoonse nobasalali bakwe! Nkaambo Jehova ulabamba basyomeka.” (Intembauzyo 31:23) Atukanze kuba bantu basyomeka, katusinizyide kuti Jehova “Mufutuli wabantu boonse, kwiindilila ngwabaabo bazumina.”—1 Timoteo 4:10.

Sena Muciyeeyede?

• Ino nkaambo nzi ncotweelede ‘kusyomeka kucintu ciniini’?

• Ino mbuti mbotukonzya kutondezya kuti tulasyomeka?

• Ino mbuti mbotukonzya kutondezya kuti tulasyomeka mumulimo?

• Ino mbuti mbotukonzya kutondezya kuti tulasyomeka caboola kumakani aakutaba banyika?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Zifwanikiso izili apeeji 13]

Uusyomekede kuciniini, ulisyomekede akucipati

[Cifwanikiso icili apeeji 16]

‘Amusyomeke muzintu zyoonse’

[Cifwanikiso icili apeeji 16]

Inzila mbotu yakutondezyela kuti tulasyomeka nkwiinda mukulibambila kabotu mulimo wamumuunda

[Cifwanikiso icili apeeji 17]

Amusame cabulemu akulibamba kabotu