Skip to content

Skip to table of contents

“Abe Citondezyo Kumisyobo Yoonse”

“Abe Citondezyo Kumisyobo Yoonse”

“Abe Citondezyo Kumisyobo Yoonse”

“Muyooba bakamboni bangu . . . kusikila kumamanino aanyika.”—INCITO 1:8.

1. Ndilili, alimwi nkuli basikwiiya nkobakataanguna kumvwa businsimi bulembedwe ku Matayo 24:14?

MAJWI aa Jesu aalembedwe ku Matayo 24:14 alizyibidwe kapati cakuti bunji bwesu ali mumutwe. Alimwi businsimi oobu bulayandika kapati! Amuyeeye buyo mbobakalimvwa basikwiiya nibakamvwa businsimi oobu kwaciindi cakutaanguna. Wakali mwaka wa 33 C.E. Basikwiiya bakali limwi a Jesu kwamyaka iitaleli kuli yotatwe, lino bakaboolede anguwe ku Jelusalemu. Bakabona maleele aakwe, alimwi bakakumvwa kuyiisya kwakwe. Nekuba kuti bakakkomana kukasimpe kataliboteli Jesu nkaakabayiisya, bakalizyi kuti tabali bantu boonse bakali kkomenyi. Jesu wakalijisi basinkondonyina bakatazyide alimwi balemekwa.

2. Nintenda nzi, alimwi mbuyumuyumu nzi basikwiiya mbobakali kulangilwa kusikilwa?

2 Acilundu ca Elaioni, basikwiiya bone bakakkala a Jesu kabaswiilila naakali kwaamba mapenzi abuyumuyumu zyakali kulangilwa kubasikila. Musyule, Jesu wakalibaambide kuti wakali kuyoojaigwa. (Matayo 16:21) Aciindi aawa wakacibikka atuba kuti abalo bakali kulangilwa kupenzyegwa citaambiki. Wakati: “bazoomwaabila mapenzi akumujaya. Nkabela muzoosulwa kumisyobo yoonse nkaambo kazina lyangu.” Aya taali ngamapenzi alikke. Basinsimi babeji bakali kulangilwa kubasowa banji. Bamwi bakali kulangilwa kutyompwa, alimwi bakali kuyooabana akusulana akati kabo. Alimwi bamwi “banji” luyando lwabo kuli Leza aku Jwi lyakwe lwakali kulangilwa kumana.—Matayo 24:9-12.

3. Nkaambo nzi majwi aa Jesu aajanwa ku Matayo 24:14 ncaalamya kapati?

3 Naakamana kwaamba makani aatyompya aali boobu, Jesu wakaamba majwi aalangilwa kuti akapa basikwiiya kunyongana. Wakati: “Aya Makani Mabotu aa-Bwami azookambaukwa munyika yoonse kuti abe citondezyo kumisyobo yoonse. Elyo mamanino azoosika.” (Matayo 24:14) Masimpe, imulimo Jesu ngwaakatalika mu Isilayeli ‘wakulungulula bwini,’ wakali kulangilwa kuzumanana kusika mumbazu zyoonse zyanyika. (Johane 18:37) Obu bwakali businsimi bulamya. Ikukambauka “kumisyobo yoonse,” wakali kuyooba mulimo mupati; ikucita oobo ‘kumisyobo yoonse iitusulide’ kwakali kuyooba maleele. Ikubeleka mulimo ooyu uutalikomeneni tiikwakali kusumpula buyo bweendelezi bwa Jehova bwakoonse-koonse anguzu zyakwe, pele alimwi kwakali kutondezya luyando lwakwe, lweetelelo, akukkazyika moyo. Kunze lyaboobo, kwakali kuyoopa babelesi bakwe ciindi cakutondezya lusyomo akulyaaba kwabo.

4. Mbabaani bakaambilwa kubeleka mulimo wakukambauka, alimwi nkuumbulizya kuli buti Jesu nkwaakabaumbulizya?

4 Jesu wakacisalazya kuli basikwiiya bakwe kuti bakalijisi mulimo uuyandika kapati ngobakeelede kubeleka. Katanajokela kujulu, Jesu wakalibonya kuli mbabo alimwi wakati: “Muyootambula nguzu, wasika alindinywe Muuya Uusalala, muyooba bakamboni bangu muno mu-Jerusalemu, amu-Judaya moonse, amu-Samariya, mane kusikila kumamanino aanyika.” (Incito 1:8) Inzya abamwi cakutamuka bakali kulangilwa kubasangana. Nekuba boobo, mweelwe wabasikwiiya wakali musyoonto. Cakali cintu cikkomanisya ikuzyiba kuti nguzu zya Leza nkokuti muuya uusalala wakali kuyoobapa nguzu kutegwa bakonzye kubeleka mulimo ngwaakabapa Leza.

5. Ncinzi basikwiiya ncibatakalizyi kujatikizya mulimo wakukambauka?

5 Basikwiiya bakalizyi kuti bakalaililwa kukambauka makani mabotu akuti “baiisye bantu bamisyobo yoonse.” (Matayo 28:19, 20) Pele tiibakalizyi eeni mulimo mpokeelede kusika, alimwi tiibakalizyi mamanino naakali kuyoosika. Andiswe tatuzyi. Oyu mukuli wa Jehova cilenga nzubo kubona nokuyandika. (Matayo 24:36) Jehova aakubona kuti kokambaukwa kusikila mpayanda, uya kwiinyonyoona nyika eeyi mbi. Kusikila ciindi eeco Banakristo nibaya kuzyiba kuti mulimo wakukambauka wabelekwa kusikika mpayanda Jehova. Basikwiiya bansiku tiibakali kukonzya kuyeeyela bupati bwabukambausi bwakali kulangilwa kucitwa kuciindi ecino cakumeelezya.

Bukambausi Ibwakacitwa Mumwaanda Wamyaka Wakutaanguna

6. Ncinzi cakacitika lya Pentekosito 33 C.E., alimwi anokwakainda kaindi kaniini?

6 Mumwaanda wamyaka wakutaanguna, kukambauka Bwami amulimo wakugwasya bantu kuba basikwiiya, wakaya ampela citaambiki. Mubuzuba bwa Pentekosito 33 C.E., basikwiiya ibasika kuma 120 bakali muŋanda yamujulu mu Jelusalemu. Muuya uusalala wa Leza wakatilwa ali mbabo, imwaapostolo Petro wakaamba makani aaenzya mubili kapandulula ncaamba maleele aaya, ibantu basika kuma 3,000 bakasyoma eelyo bakabbapatizyigwa. Aayo akali buyo matalikilo. Nekuba kuti basololi bazyikombelo bakasoleka canguzu kwiimika mulimo wakukambauka makani mabotu, ‘abuzuba Jehova wakali kuyungizya bamwi basikwiiya bakali kufwutulwa.’ Tiilyakalampa ‘mweelwe wabaalumi wakatisike kuzyuulu zyosanwe.’ Kuzwa waawo, “basyomi bakaindilila kuyungililwa ku-Mwami, makamu makamu aabaalumi abakaintu.”—Incito 2:1-4, 8, 14, 41, 47; 4:4; 5:14.

7. Nkaambo nzi kusanduka kwa Koneliyo ncokwakali kuya ampela kulamya?

7 Mumwaka wa 36 C.E. kwakacitika acimwi cintu cipati, kwakaba kusanduka akubbapatizyigwa kwa Koneliyo Wamasi. Leza naakasololela mwaapostolo Petro kuunka kumuntu ooyu uuyoowa Leza, Jehova wakatondezya kuti kulailila kwa Jesu kwakuti “baiisye bantu bamisyobo yoonse” tiikwakali buyo kuba Juda luzutu. (Incito 10:44, 45) Ino bakacita buti aabo bakali kusololela? Baapositolo abalupati-pati mu Judaya nibakabona kuti makani mabotu akatolwa mumasi nkokuti kubantu batali ba Juda, bakamutembaula Leza. (Incito 11:1, 18) Kwaciindi cili mbocibede, mulimo wakukambauka wakazumanana kuzyala micelo kuba Juda. Kwiinde myaka, kulibonya kuti nkuuma 58 C.E., kwakaba kuyungizyigwa kuli Bamasi bakasyoma “zyuulu-zyuulu zya Bajuda basyoma.”—Milimo 21:20, Ci.

8. Mbuti makani mabotu mbwaabacinca bantu?

8 Nekuba kuti kuyungizyigwa kwa Banakristo bamumwaanda wamyaka wakutaanguna kwakali kukkomanisya, tatweelede kuluba kuti mweelwe ooyu wakali kwaamba bantu kubagama. Mulumbe wamu Bbaibbele ngobakamvwa wakalijisi nguzu. (Ba-Hebrayo 4:12) Wakabacinca nkalilo yabo citanabonedwe aabo bakauzumina. Bantu bakatalika kulilemeka, bakasama buntu bupya, alimwi bakaba balongwe ba Leza. (Ba-Efeso 4:22, 23) Ncimwi buyo asunu. Boonse aabo bazumina makani mabotu balijisi bulangizi butaliboteli bwakuba abuumi butamani.—Johane 3:16.

Basimilimonyina a Leza

9. Ncoolwe nzi, alimwi mukuli nzi Banakristo bakutaanguna ngobakazyi kuti wakali mulimo wabo?

9 Banakristo bakutaanguna tiibakalidunda kukuzwidilila kuli koonse kwakali kucitika. Bakalizyi kuti mulimo wabo wakukambauka wakali kugwasyilizyigwa a “nguzu zya-Muuya Uusalala.” (Ba-Roma 15:13, 19) Jehova ngookali kupa kuti kube kuzwidilila. Alimwi Banakristo aabo bakalizyi kuti bakalijisi coolwe amukuli wakuba “basimilimonyina a Leza.” (1 Ba-Korinto 3:6-9) Aboobo kweelana akulailila kwa Jesu, bakalitakata kubeleka mumulimo ngobakapegwa kuti babeleke.—Luka 13:24.

10. Nkusoleka kuli buti Banakristo bakutaanguna nkobakacita kutegwa bakonzye kukambauka mumasi oonse?

10 Mbwaakali ‘mwaapostolo wabamasi,’ Paulu wakeenda misinzo milamfwu, imwi wakali kuyeenda mulwizi eelyo imwi yakali yanyau katalisya mbungano zinji mucooko caku Loma, Asia, aku Greece. (Ba-Roma 11:13) Wakeenda aku Loma alimwi kulibonya kuti wakasika aku Spain. Kwaciindi cino, mwaapostolo Petro, wakajisi mukuli wakukambauka “Makani Mabotu . . . akukambaukila bapalule,” wakeenda akumwi kwaakubeleka ku Bbabbuloni, kubusena kwakali kukkala ba Juda banji mazuba aayo. (Ba-Galatiya 2:7-9; 1 Petro 5:13) Akati kabaabo bakabeleka cabusungu mumulimo wa Mwami, kwakali bamakaintu bategwa Trufena a Trufosa. Aumwi mukaintu wazina lya Persida waambwa kuti “wakabeleka loko cabusungu mu-Mwami.”—Ba-Roma 16:12.

11. Mbuti Jehova mbwaakaulongezya mulimo wabasikwiiya?

11 Jehova wakabalongezya babelesi aba abaabo bamwi bakabeleka cabusungu. Kaitanakkwana myaka iili 30 Jesu naakasinsima kuti kuya kukambaukwa mumasi oonse, Paulu wakalemba kuti ‘Makani Mabotu akambaukwa kubantu boonse baansi ano.’ (Ba-Kolose 1:23) Hena mamanino akasika? Munzila imwi inga twati inzya akasika. Kwakaba kunyonyoonwa kwabulelo bwaba Juda mu 70 C.E., basikalumamba babana Loma nibakanyonyoona munzi wa Jelusalemu atempele. Aboobo, Jehova wakalikanzide kuti kukambauka kusikila mumasi manji kwakeelede kucitwa katana inyonyoona nyika mbi ya Saatani.

Bukambausi Bwacitwa Sunu

12. Mbuti Basikwiiya Bbaibbele bakutaanguna mbobakakumvwa kulailila kwakuti bakambauke?

12 Kumamanino aamwaanda wamyaka wa 19 basiluleyo bazyikombelo nibakeela kwaciindi cilamfwu, bukombi busalala bwakatalisyigwa alimwi. Basikwiiya Bbaibbele ikweelana a Bakamboni ba Jehova mbobakali zyibidwe kaindi, bakakumvwa kulaililwa kwakuyiisya bantu munyika yoonse kuti babe basikwiiya. (Matayo 28:19, 20) Mumwaka wa 1914 bakali kusika kuma 5,100 bakabeleka cabusungu mumulimo wakukambauka, eelyo makani mabotu akasika kumasi aasika ku 68. Nekuba boobo, Basikwiiya Bbaibbele bakutaanguna tiibakamvwisya mbokayandika kaambo ikali ku Matayo 24:14. Kumamanino aamwaanda wamyaka wa 19, Ibbaibbele ilijisi makani mabotu, lyakasandululwa akusimbwa aba Bible society mumilaka minji akutolwa mumbazu zyoonse zyanyika. Aboobo kwiinde myaka minji, Basikwiiya Bbaibbele bakayeeya kuti bukambausi bwakazulila mumasi oonse.

13, 14. Nkumvwisya kuli buti kwakasalazyigwa mu Ngazi Yamulindizi yamu 1928 kujatikizya luyando amakanze aa Leza?

13 Aaniini-niini, Jehova wakajalula meso aabantu bakwe kuti bakonzye kumvwisya luyando amakanze aakwe. (Tusimpi 4:18) Ngazi Yamulindizi yamu December 1, 1928, yakati: “Hena ikutolwa kwa Bbaibbele mumbazu zinji zyanyika inga twaamba kuti kwazuzikizya businsimi bwakukambauka makani mabotu aabwami? Nee naaceya! Nekuba kuti kwaba kutolwa kwa Bbaibbele mumbazu zinji, ciciyandika kakamu kabakamboni ba Leza kusimba mabbuku atubbuku kupandulula makanze aa Leza, akuunka muminzi ooko ma Bbaibbele aaya nkwaakatolwa. Buyo-buyo bantu inga bacaala mumudima caboola kumakani aakuzyiba Bwami bwa Mesiya bubikkidwe muciindi cesu.”

14 Eeyo Ngazi Yamulindizi yakayungizya kuti: “Mu 1920, . . . Basikwiiya Bbaibbele bakabumvwisya ncobwaamba businsimi bwa Mwami wesu buli ku Matayo 24:14. Aboobo bakazyiba kuti “aya makani mabotu” aakali kuyandika kukambaukwa munyika yoonse kuti abe citondezyo kuli Bamasi naa kumasi oonse, tanaakali makani aakali kwaamba bwami bwakali kuboola, pele akali makani aakali kwaamba kutalika kulela kwa Bwami bwa Mesiya munyika yoonse.”

15. Waya buti ampela mulimo wakukambauka kuzwa muma 1920?

15 Aako “kakamu kabakamboni” kamuma 1920, tiikakazumanana kakali kaniini. Kwiinde myaka minji, “inkamu impati” ya “mbelele zimwi” yakazyibwa alimwi yakatalikwa kuyobololwa. (Ciyubunuzyo 7:9; Johane 10:16) Sunu kuli tuulunzuma tusika ku 6,613,829 twaambilizya makani mabotu mumasi aali 235. Elo takuliboteli kuzuzikizyigwa kwabusinsimi ooku! Taku “aya Makani Mabotu aa-Bwami” naakakambaukidwe boobu. Alimwi taku nikwakali babelesi ba Jehova basyomeka munyika mbuli mbocili sunu.

16. Mulimo nzi wakoondwa mumwaka wamulimo mwaka wamana? (Amubone apeeji 23-26)

16 Eeyi nkamu mpati ya Bakamboni bali bbaatidwe mumwaka wamulimo wa 2005. Bacita mawoola aainda kubbiliyoni ikukambauka makani mabotu mumasi aali 235. Bakeenda nyendo zyakujokelela zyili tuulunzuma, alimwi atuulunzuma twazyiiyo zya Bbaibbele zyakasololelwa. Mulimo ooyu wakabelekwa a Bakamboni ba Jehova balo bakaaba ciindi alubono lwabo kukambauka Jwi lya Leza kubantu. (Matayo 10:8) Kwiinda mumuuya wakwe uusalala uujisi nguzu, Jehova ucizumanana kubapa nguzu babelesi bakwe kutegwa bazuzikizye luyando lwakwe.—Zekariya 4:6.

Amukonkotanye Kukambauka

17. Mbuti bantu ba Jehova mbobacita kumajwi aa Jesu aamba zyakukambauka makani mabotu?

17 Nekuba kuti kwainda myaka iinda ku 2,000 kuzwa Jesu naakaamba kuti makani mabotu ayelede kukambaukwa, busungu mbobajisi bantu ba Leza bwakubeleka mulimo tiibwamana. Tulizyi kwaamba kuti ikwiinda mukuliyumya kwesu ikucita cili kabotu, tutondezya bube bwa Jehova bwaluyando, luzyalo akukkazyika moyo. Mbuli nguwe, tatulombozyi kuti kukabe uufwa, pele tulombozya kuti kubota bantu beempwa akuba balongwe ba Jehova. (2 Ba-Korinto 5:18-20; 2 Petro 3:9) Akaambo kamuuya wa Leza, Bakamboni ba Jehova cabusungu batolelela kukambauka makani mabotu kusika kuminyinza yanyika. (Ba-Roma 12:11) Eeci capa kuti bantu koonse bakazumine kasimpe akuccilila busolozi Jehova mbwapa caluyando. Amulange-lange zikozyanyo zisyoonto.

18, 19. Zyakuluula nzi nzyomukonzya kwaamba zyabantu bakazumina makani mabotu?

18 Charles wakali mulimi mucisi ca Kenya nkocili kumbo. Mumwaka wa 1998 wakauzya tombwe uulema makilogilamu aali 8,000 alimwi wakapegwa cipepa cimuzyibya kuti Mulimi Wiinda Kucizyiba Kulima Tombwe. Aciindi aawo, wakatalika kwiiya Bbaibbele. Kumane wakabona kuti muntu uulima tombwe utyola mulawo wa Jesu wakuyanda syimukobonyina. (Matayo 22:39) Naakazyiba kuti ‘mulimi wiinda kucizyiba kulima tombwe’ wakali muntu ‘wiinda kujaya,’ Charles wakausansaila paizoni muunda wakwe watombwe eelyo tombwe wakayuma. Wakatolelela kwiiya akusika aciimo cakulyaaba akubbapatizyigwa, sunu mupainiya waciindi coonse alimwi mukutausi.

19 Tacidoonekwi buya kuti Jehova wazungaanya zisi zyoonse kwiinda mukukambauka munyika yoonse, alimwi izyintu zyiyandisi, nkokuti bantu, bali bujisi kuboola. (Hagai 2:7) Pedro uukkala mucisi ca Portugal wakanjila cikolo cakwiiya mulimo wabupaizi naakali amyaka iili 13. Makanze aakwe akali aakuba misyinali akuti kayiisya Bbaibbele. Nekuba boobo, nikwakainda buyo kaindi kaniini, wakacileka cikolo nkaambo Bbaibbele tiilyakali kubelesyegwa kapati mucikolo. Nikwakainda myaka iili cisambomwe, acikolo cipati ca Lisbon wakatalika kwiiya lwiiyo lwakuzyiba bantu mbobayeeya (psychology). Wakali kukkala abanyina basyoonto balo bali Bakamboni ba Jehova ibakamuyumyayumya kwiiya Bbaibbele. Aciindi eeco, Pedro tanaakali masimpe kuti Leza nkwali, alimwi tanaakali kukonzya kusala naa wakeelede kutalika kwiiya Bbaibbele naa pe. Wakamwaambila mwiiyi haabupampu iwakali kumuyiisya kujatikizya myoyo yobilo njaakajisi. Mwiiyi wakati, zyimwi akati kazyintu lwiiyo lwakuzyiba bantu mbobayeeya nzyoluyiisya nzyakuti, ibantu baalilwa kusala ncobayandika kucita, balalikopa mumizeezo. Aciindi awo Pedro wakakonzya kusala kuba aciiyo ca Bbaibbele. Ino-ino wakabbapatizyigwa alimwi kwaciindi cino awalo ulasololela zyiiyo zya Bbaibbele zyimugemi.

20. Nkaambo nzi ncotweelede kukkomana kuti kukambauka kulacitwa mumasi manji?

20 Asunu tatuzyi kukambauka nkokuya kutaana munyika, alimwi tatuzyi buzuba niciba ciindi mamanino naaya kusika. Ncotuzyi buyo ncakuti ndiino-ino. Tulikkomenyi kuti kukambaukwa kwamakani mabotu mumasena manji boobu nkaambo akamwi katondezya kuti Bwami bwa Leza bulaafwiifwi kunjilila busena mfwulumende zyabantu balya maila. (Daniele 2:44) Amwaka, tuulunzuma twabantu tulapegwa coolwe cakutambula makani mabotu, alimwi eeci cipa bulemu Leza wesu, Jehova. Aabe makanze eesu kuzumanana kusyomeka alimwi antoomwe abakwesu abacizyi nyika yoonse katujisi bubi mumulimo wakukambauka kumasi oonse. Ikwiinda mukucita boobu, tuya kulifwutula abaabo batuswiilila.—1 Timoteo 4:16.

Hena Muliyeeyede?

• Nkaambo nzi businsimi bwa Matayo 24:14 ncobuli businsimi buyandika kapati?

• Nkusoleka kuli buti Banakristo bakutaanguna nkobakacita mukukambauka, alimwi ncinzi cakaccilila?

• Mbuti Basikwiiya Bbaibbele mbobakamvwisya mbokuyandika kukambauka makani mabotu kumasi oonse?

• Mwalanga mulimo ngobali kubeleka bantu ba Jehova mumwaka wamulimo wainda, ncinzi cimukkomanisya?

[Mibuzyo yaciiyo]

Ccaati iili apeeji 23-26]

LIPOOTI YAMWAKA WAMULIMO WA 2005 YA BAKAMBONI BA JEHOVA NYIKA YOOONSE MBWIIZULWA

Maapu/[Zifwanikiso izili apeeji 21]

Paulu wakeenda misinzo milamfwu, imwi wakali kuyeenda mulwizi eelyo imwi yakali yanyau kakambauka makani mabotu

[Cifwanikiso icili apeeji 20]

Jehova wakamusololela Petro kukambaukila Koneliyo abamukwasyi wakwe