Skip to content

Skip to table of contents

Ibweendelezi Bugwasya Kuzuzikizya Makanze Aa Leza

Ibweendelezi Bugwasya Kuzuzikizya Makanze Aa Leza

Ibweendelezi Bugwasya Kuzuzikizya Makanze Aa Leza

“[Leza] uubamba makani oonse mbuli miyeeyo yamoyo wakwe”—BA-EFESO 1:11.

1. Nkaambo nzi mbungano zyoonse zya Bakamboni ba Jehova ncoziyooswaangana mu April 12, 2006?

MU Citatu kumangolezya, mu April 12, 2006, ibantu basika kutuulunzuma tuli 16 bayooswaangana kwiibaluka Mulalilo wa Mwami. Kubusena abumwi nkobayooswaanganina, kunooli tebulu anoobikkidwe mukamu uunyina bumena, kwiiminina mubili wa Kristo, awaini uusalala, kwiiminina bulowa bwakwe bwakatilwa. Cakumamanino aamakani aapandulula ncociiminina Ciibalusyo ca lufwu lwa Jesu, eezyi zitondezyo—kusaanguna mukamu, mpoonya waini—ziyooinzigwa kuli boonse ibanooliko. Mumbungano buyo zisyoonto zya Bakamboni ba Jehova, omwe naa ibali mbobabede bayoolya naa kunywa zitondezyo eezyo. Pele kanji-kanji, kunyina uulya naa kunywa. Ino nkaambo nzi ncokuli buyo Banakristo basyoonto bajisi bulangizi bwakuyoopona kujulu, ibalya akunywa, kakuli ibanji, aabo ibajisi bulangizi bwakuyoopona anyika kukabe kutamani tabalyi akunywa?

2, 3. (a) Mbuti Jehova mbwaakalenga zintu kweelana amakanze aakwe? (b) Ino Jehova wakajisi makanze nzi naakalenga nyika abantu?

2 Jehova ngu Leza uujisi makanze. Mukuzuzikizya makanze aakwe, ‘ulabamba makani oonse mbuli miyeeyo yamoyo wakwe.’ (Ba-Efeso 1:11) Wakasaanguna kulenga Mwana wakwe simuzyalwa alikke. (Johane 1:1, 14; Ciyubunuzyo 3:14) Mpoonya, kwiinda mu Mwana wakwe ooyu, Jehova wakalenga mukwasyi wabana basankwa bamuuya mane abubumbo boonse kubikkilizya anyika alimwi abantu bali mpawo.—Jobu 38:4, 7; Intembauzyo 103:19-21; Johane 1:2, 3; Ba-Kolose 1:15, 16.

3 Jehova kunyina naakalenga nyika kuti bube busena bwakusunkilwa akubona naa bantu inga beelela kusangana mukwasyi wakwe wabana basankwa bamuuya bakujulu, kweelana ambobayiisya bazikombelo zya Bunakristo bwanyika. Makanze ngaakajisi naakiibumba nyika, akali akuti “ikalwe bantu.” (Isaya 45:18) Leza nyika wakailengela muntu, awalo muntu wakamulenga kuti akkale anyika. (Intembauzyo 115:16) Inyika yoonse yakali kweelede kuba paradaiso, iikkedwe abantu baluleme, bakali kuyooilima akwiilanganya. Ibanabubili bakusaanguna kunyina nobakalipedwe bulangizi bwakuunka kujulu.—Matalikilo 1:26-28; 2:7, 8, 15.

Makanze aa Jehova Akanyonganizigwa

4. Ino nzila mbweendelezya Jehova yakakazyigwa buti mbobakatalikila buyo kupona bantu anyika?

4 Mwana wa Leza wamuuya wakazanga akuyanda kunyonganya makanze aa Jehova, ikutalubelesya kabotu lwaanguluko lwakulisalila ndwaakamupede Leza. Wakanyonganya luumuno ndobakajisi aabo boonse ibalibombya kubweendelezi bwa Jehova. Saatani wakapa kuti banabubili bakusaanguna babe amuuya wakutayanda kweendelezyegwa a Leza. (Matalikilo 3:1-6) Kunyina naakakazya nguzu nzyajisi Jehova, pele wakakazya nzila mwabweenzya bulelo bwakwe, aboobo ikukazya kuti teeleli pe kweendelezya. Aboobo, ikaambo kakukazya bulelo bwa Jehova kakabuka ano anyika mbobakatalikila buyo kupona bantu.

5. Nkaambo kali kabili ikakabusyigwa, alimwi kakajatikizya bani?

5 Akamwi kaambo kajatikizya kaako kakweelela kwa Jehova kuba mweendelezi wakoonse-koonse, nkaambo kabili nkaakabusya Saatani kuciindi naakali kupona Jobu. Saatani wakadooneka cakali kupa kuti zilenge zya Jehova kazilibombya kuli Nguwe akumubelekela. Saatani mubwini wakaamba kuti bakali kucita oobo akaambo kakuyanda zintu zimwi akuti ikuti naa basunkwa, bakali kukonzya kumubukila Leza. (Jobu 1:7-11; 2:4, 5) Nokuba kuti kaambo aaka kakali kujatikizya mubelesi wa Jehova muntunsi, ikudooneka ooku alimwi kwakabikkilizya abana bamuuya ba Leza, mane a Mwana wa Jehova simuzyalwa alikke.

6. Ino mbuti Jehova mbwaakatondezya kusyomeka kumakanze aakwe alimwi akuzina lyakwe?

6 Kasyomeka kumakanze aakwe alimwi akubupanduluzi bwazina lyakwe, Jehova wakaba Musinsimi alimwi a Mufwutuli. * Wakaambila Saatani kuti: “Njoobusya inkondo akati kanduwe amwanakazi, akati kalunyungu lwako alunyungu lwakwe. Walo uyookuuma amutwe, ayebo uyoomuluma kukasinde.” (Matalikilo 3:15) Kwiinda mu Lunyungu lwa “mwanakazi” wakwe, naa cibeela cambunga yakwe yakujulu, Jehova uyoopa bwiinguzi kububeji bwa Saatani akupa baluzubo lwa Adamu bulangizi bwakuyoofwutulwa akuba abuumi.—Ba-Roma 5:21; Ba-Galatiya 4:26, 31.

“Makanze Aakwe Aamaseseke Aasetekene”

7. Mmakanze nzi ngaakaamba Jehova kwiinda mumwaapostolo Paulo?

7 Mulugwalo lwakwe ku Banakristo mu Efeso, imwaapostolo Paulo munzila mbotu wapandulula Jehova mbwayendelezya zintu kutegwa azuzikizye makanze aakwe. Paulo wakalemba kuti: “Wakatuzibya makanze aakwe aamaseseke aasetekene. Nkweelana aceeco ncaakayanda kutegwa kube bweendelezi caakusika buyo ciindi ceelede, nkokuti kuyobolola zintu zyoonse alimwi muli Kristo, izintu zya kujulu alimwi azintu zya ansi.” (Ba-Efeso 1:9, 10, NW) Makanze aa Jehova aataliboteli ngakuti bubumbo boonse bukamantane kabuzwide zilenge zilibombya kubulelo bwakwe. (Ciyubunuzyo 4:11) Aboobo, izina Lyakwe liyoosalazyigwa, Saatani uyoobonwa kuti mubeji alimwi imakanze aa Leza ayoozuzikizyigwa “ansi ano mbubonya mbuli kujulu.”—Matayo 6:10.

8. Ncinzi ncolyaamba bbala lisanduludwe kuti “bweendelezi”?

8 “Ncaakayanda” naa makanze aa Jehova akali kuyoozuzikizyigwa kwiinda mu “bweendelezi.” Paulo wakabelesya bbala lyalo mubwini lyaamba kuti “bweendelezi bwamukwasyi.” Talyaambi imfwulumende mbuli Bwami bwa Mesiya, pele lyaamba nzila mbozyeendelezyegwa zintu. * Nzila mbotu oomo Jehova mwaakali kuyooyendelezya zintu kutegwa azuzikizye makanze aakwe yakali kubikkilizya a “makanze . . . aamaseseke aasetekene” alo akali kuyooyubununwa bucebuce mukuya kwaciindi.—Ba-Efeso 1:10; 3:9, NW.

9. Ino Jehova wakaayubununa buti bucebuce makanze aakwe aamaseseke aasetekene?

9 Kwiinda mumulongo wazizuminano, Jehova bucebuce wakayubununa makanze aakwe kujatikizya Lunyungu lwakasyomezyegwa mu Edeni mbolwakali kuyoozuzikizyigwa. Mucizuminano cakwe a Abrahamu wakatondezya kuti Lunyungu lwakasyomezyegwa lwakali kuyoosika kwiinda muzyalani ya Abrahamu akuti ndolwakali kuyooba nzila oomo “zisi zyoonse zyaansi” mozyakali kuyoolongezyegwa. Cizuminano eeco alimwi cakatondezya kuti kuli bamwi bakali kuyoosangana cibeela citaanzi calunyungu. (Matalikilo 22:17, 18) Mulawo wacizuminano iwakapegwa kuba Israyeli banyama, wakatondezya makanze aa Jehova aakuba a “cisi cabapaizi.” (Kulonga 19:5, 6) Icizuminano a Davida cakatondezya kuti Lunyungu lwakali kuyooba Mutwe wa Bwami mane kukabe kutamani. (2 Samuele 7:12, 13; Intembauzyo 89:3, 4) Mulawo wacizuminano nowakasisya ba Juda kuli Mesiya, Jehova wakaamba azimbi zijatikizyidwe mukuzuzikizyigwa kwa makanze aakwe. (Ba-Galatiya 3:19, 24) Aabo bantu bakali kuyoosangana cibeela citaanzi calunyungu, bakali kuyooba “cisi cabapaizi” cakasinsimwa alimwi bakali kuyoonjizyigwa mu “cizuminano cipya” kabali “Israyeli” mupya, iwakumuuya.—Jeremiya 31:31-34; Ba-Hebrayo 8:7-9. *

10, 11. (a) Mbuti Jehova mbwaakatuzibya Lunyungu lwakasyomezyegwa? (b) Ino Mwana wa Leza simuzyalwa alikke wakaboolela nzi anyika?

10 Kweelana abweendelezi bwamakanze aa Leza, cakasika ciindi cakuti Lunyungu lwakasinsimwa luboneke anyika. Jehova wakatuma mungelo Gabriyeli kwaambila Mariya kuti wakali kuyoozyala mwana musankwa wakali kuzooitwa kuti Jesu. Imungelo wakati kulinguwe: “Unoozooli mupati, uzootegwa Mwana a-Sijulu lyamajulu, Jehova Leza uzoomupa cuuno cabwami cawisi Davida, uyooendelezya ŋanda ya-Jakobo mane kukabe kutamani, ubwami bwakwe tabukooyoomana.” (Luka 1:32, 33) Aboobo, iwakali kuzyooba Lunyungu lwakasyomezyegwa wakazyibwa.—Ba-Galatiya 3:16; 4:4.

11 Mwana wa Jehova simuzyalwa alikke wakaboola anyika kutegwa asunkwe kusikila kulufwu. Ibwiinguzi bwakali kuyoomana kaambo nkaakabusya Saatani bwakayeeme abuumi bwa Jesu. Sena wakali kuyoozumanana kusyomeka kuli Bausyi? Eeci cakali kubikkilizya amakanze aamaseseke aasetekene. Imwaapostolo Paulo kumbele wakazyi kuupandulula mulimo ngwajisi Jesu naakati: “Maseseke aabukombi bwesu mapati kapati. Ngaaya: Walo wakabonwa mumubili wabuntu, wakaambwa kuti mululami a Muuya Uusalala, wakabonwa abangelo. Wakakambaukwa akati kamisyobo yoonse, wakasyomwa abantu baansi ano, wakatolwa kujulu mubulemu.” (1 Timoti 3:16, Ci) Inzya, kwiinda mukusyomeka cakutazungaana kusikila kulufwu, Jesu wakapa bwiinguzi butakonzyi kukazyigwa kukaambo nkaakabusya Saatani. Pele twaambo tumwi tujatikizyidwe mumakani aasisidwe aabukombi twakacili kuyooyubununwa.

“Aasisidwe aa-Bwami bwa-Leza”

12, 13. (a) Ncibeela nzi cimwi camakani “aasisidwe aa-Bwami bwa Leza?” (b) Ncinzi cakajatikizyidwe mukusala mweelwe wabantu muniini kuya kujulu nkwaakacita Jehova?

12 Munyendo zyakwe zyakukambauka mu Galilaya, Jesu wakatondezya kuti makani aasisidwe akali kweendelana kapati a Bwami bwakwe bwa Mesiya. Wakaambila basikwiiya bakwe kuti: “Inywe mwapegwa kuziba aasisidwe aa-Bwami bwakujulu [“Bwami bwa-Leza,” Marko 4:11].” (Matayo 13:11) Cibeela cimwi camaseseke aayo cakabikkilizya kusala “katanga kaniini” nkwaacita Jehova kabantu bali 144,000 kutegwa bakasangane Mwana wakwe kabali cibeela calunyungu, kuyoolela anguwe kujulu.—Luka 12:32; Ciyubunuzyo 14:1, 4.

13 Mbwaanga bantu bakalengelwa kukkala anyika, Jehova wakali kuyandika ‘zilenge zipya’ kutegwa bantu bamwi baye kujulu. (2 Ba-Korinto 5:17) Petro walo wakali umwi wabaabo bakasalwa kutola lubazu mubulangizi oobu bwakujulu butaliboteli, wakalemba kuti: “Alumbwe Leza, Wisi wa-Mwami wesu Jesu Kristo! Nguwe wakatuzyalulula calweetelelo lwakwe lunji, kububuke bwa-Jesu Kristo kulufu, kuti tube abuumi bwabulangizi, kuti tukapegwe lukono lutafwiki, lutakwe kampenda, lutapusami. Ndulo lukono ndumuyobwedwa kujulu.”—1 Petro 1:3, 4.

14. (a) Ino mbuti aabo ibatali ba Juda mobakajatikizyigwa mumakani “aasisidwe aa-Bwami bwa-Leza”? (b) Ino nkaambo nzi ncotukonzya kumvwisya “makani aamaseseke aa Leza” aaya?

14 Acimbi cibeela camakani aamaseseke cijatikizya Bwami bwakumbele akali makanze aa Leza aakubikkilizya bantu batali ba Juda akati kamweelwe muniini wabantu ibakali kuyooitwa kuyoolela a Kristo kujulu. Paulo wakacipandulula cibeela eeci ca “bweendelezi,” naa nzila iibelesyegwa mukuzuzikizyigwa kwamakanze aakwe kati: “Mumizukulu yakamana aya makani taakakazibisigwa kubantu, pele sunu Muuya waayubunwida baapostolo abasinsimi bakwe basalala. Makani ngindakayubunwida ngakuti bamasi babe baswaananyokwe abasizizonyina mumubili omwe abasicaabilonyina mucisyomezyo ncitusyomezegwa muli-Kristo Jesu. Eci cakaboneka nkaambo ka-Makani Mabotu.” (Ba-Efeso 3:5, 6) Ibupanduluzi bwacibeela eeci camakani aamaseseke bwakazibisyigwa kuli “baapostolo . . . basalala.” Ncimwi buyo asunu, ikuti nokwatali kugwasyigwa amuuya uusalala, nitwatali kumvwisya “makani aamaseseke aa Leza.”—1 Bakolinti 2:10; 4:1 Ci; Ba-Kolose 1:26, 27.

15, 16. Nkaambo nzi Jehova ncaakasalila basikulelanyina a Kristo kuzwa akati kabantu?

15 “Bali zyuulu zili mwaanda amakumi one azine” bakabonwa kabaimvwi a “Mwanambelele” a Cilundu ca Zioni baambwa kuti “bakanunuwa kuzwa ansi,” “kunununwa akati kabantu, kuti babe kabalwebalwe ba-Leza aba-Mwanambelele,” Kristo Jesu. (Ciyubunuzyo 14:1-4) Jehova wakasala mutaanzi kubana bakwe bakujulu kuba cibeela citaanzi calunyungu lwakasyomezyegwa mu Edeni, pele ino nkaambo nzi ncaakasalila basikulelanyina a Kristo kuzwa akati kabantu? Imwaapostolo Paulo upandulula kuti mweelwe musyoonto ooyu ‘wakaitwa mumakanze aa Jehova,’ “kweelana aceeco ncaakayanda.”—Baloma 8:17, 28-30, Ci; Ba-Efeso 1:5, 11, NW; 2 Timoteo 1:9.

16 Makanze aa Jehova ngakusalazya zina lyakwe lipati alimwi lisalala akusinizya bulelo bwakwe bwakoonse-koonse. Kwiinda mu “bweendelezi” bwakwe butakonzyi kweelanisyigwa abumbi, naa nzila mbwayendelezya zintu, Jehova wakatuma Mwana wakwe simuzyalwa alikke anyika, alo mpaakasunkwa kusikila kulufwu. Kunze lyaboobo, Jehova wakajisi makanze aakuti Bwami bwa Mesiya bwa Mwana wakwe bukabikkilizye abantu aabo ibakazumanana kusyomeka kubulelo Bwakwe kusikila kulufwu.—Ba-Efeso 1:8-12; Ciyubunuzyo 2:10, 11.

17. Nkaambo nzi ncotweelede kukkomana kuti Kristo abasikulelanyina abalo bakali bantu balya maila?

17 Jehova wakatondezya kuti ulabayanda kapati ibaluzubo lwa Adamu kwiinda mukuzumizya Mwana wakwe kuboola anyika akwiinda mukusala akati kabantu aabo ibaya kuba basikulelanyina a Mwana wakwe mu Bwami bwakwe. Ino mbuti eeci mbociyoobagwasya bamwi ibakasyomeka kuli Jehova, kutalikila kuli Abelo abamwi? Mbotwakazyalwa katuli bazike kucibi alufwu, bantu batalondokede bayandika kuponesyegwa kumuuya akumubili akuba bantu balondokede kweelana amakanze aa Jehova aakusaanguna ngaakajisi kubantu. (Ba-Roma 5:12) Elo cilaumbulizya kuli boonse aabo ibajisi bulangizi bwakuyoopona kukabe kutamani anyika ikuziba kuti Mwami wabo uyoobatondezya luyando alweetelelo mbubwenya mbwaakacita kuli basikwiiya bakwe mumulimo wakwe waanyika! (Matayo 11:28, 29; Ba-Hebrayo 2:17, 18; 4:15; 7:25, 26) Alimwi cilakkazyika moyo kaka ikuzyiba kuti bami alimwi bapaizinyina a Kristo kujulu bakali baalumi abamakaintu basyomeka aabo ibakalwana bukompami mbobakajisi alimwi bakainda mumakatazyo aabuumi mbubwenya mbotucita andiswe sunu!—Ba-Roma 7:21-25.

Makanze aa Jehova Aazwidilila

18, 19. Nkaambo nzi majwi aa Paulo ku Ba-Efeso 1:8-11 ncaalimvwisya kulindiswe, alimwi ncinzi ciyoolangwa-langwa mucibalo citobela?

18 Lino twacimvwisya ncaakali kwaamba majwi aa Paulo ngaakaambila Banakristo bananike aajanika ku Ba-Efeso 1:8-11, NW. Wakaamba kuti Jehova wakabayubunwida “makanze aakwe aamaseseke aasetekene,” akuti bakali ‘baswaananyina’ a Kristo akuti “[ba]kasalilwa limwi kweelana amakanze aakwe ooyo weenzya zintu zyoonse kweelana aluyando lwakwe mbulubede.” Twabona kuti eeci cileendelana a “bweendelezi” bwa Jehova bukkomanisya bwazintu mukuzuzikizya makanze aakwe. Eeci cilatugwasya kumvwisya ncokuli buyo Banakristo basyoonto ali baabo ibajanika a Mulalilo wa Mwami ibalya akunywa zitondezyo.

19 Mucibalo citobela, tuyoobona Ciibalusyo calufwu lwa Kristo ncocipandulula ku Banakristo ibajisi bulangizi bwakujulu. Alimwi tuyooiya kaambo tuulunzuma twabaabo ibajisi bulangizi bwakupona kukabe kutamani anyika ncobeelede kubikkila maano kuli ceeco ciimininwa a Ciibalusyo.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 6 Izina lya Leza mubwini lyaamba “Upa Kuti Kube.” Jehova ulakonzya kuba kufwumbwa ciyandika kutegwa azuzikizye makanze aakwe.—Kulonga 3:14.

^ munc. 8 Majwi aa Paulo atondezya kuti “bweendelezi” bwakaliko ciindi naakali kupona, kakuli alo Magwalo atondezya kuti Bwami bwa Mesiya bwakatalisyigwa mu 1914.

^ munc. 9 Kutegwa mujane twaambo tunji kujatikizya zizuminano eezi mukuzuzikizyigwa kwamakanze aa Leza, amubone Ngazi Yamulindizi yamu Chichewa ya February 1, 1989, mapeeji 10-15.

Kwiinduluka

• Nkaambo nzi Jehova nkaakalengela nyika akubikka bantu mulinjiyo?

• Nkaambo nzi ncocakali kuyandika kuti Mwana wa Jehova simuzyalwa alikke asunkwe anyika?

• Nkaambo nzi Jehova ncaakasala basikulelanyina a Kristo kuzwa akati kabantu?

[Mibuzyo yaciiyo]