Skip to content

Skip to table of contents

Kweenda Munzila ya Mumuni Uuya Bungwengwemuka

Kweenda Munzila ya Mumuni Uuya Bungwengwemuka

Kweenda Munzila ya Mumuni Uuya Bungwengwemuka

“Inzila yabaluleme ili mbuli mumuni uumweka, uuya bungwengwemuka mane bwaca buzuba.”—TUSIMPI 4:18.

1, 2. Ncinzi bantu ba Leza ncobacitikilwa akaambo kamumuni wakumuuya uuya bungwengwemuka uuzwa kuli Jehova?

NGUNI umbi uukonzya kupandulula kabotu bubotu bwamumuni uuba izuba noliyaabupasula mumudima kwiinda Yooyo wakapanga mumuni, Jehova Leza? (Intembauzyo 36:9) ‘Izuba nolimunika kuzyooko zyanyika,’ Leza waamba kuti ‘inyika ilalibonya mbuli bulongo busimbwa; ilijisi mibala-mibala mbuli cisani.’ (Jobu 38:12-14) Kwiinda mumumuni uuya bungwengwemuka, zintu zili anyika zilatalika kuboneka kabotu, mbubwenya mbuli bulongo butete mbobucinca ikuti naa bwasimbwa.

2 Jehova alimwi ngonguwe Uupa mumuni wakumuuya. (Intembauzyo 43:3) Nokuba kuti nyika icili mumudima uusiya mbi, Leza wakasimpe ulazumanana kumunikila bantu bakwe. Ino ncinzi citobela? Ibbaibbele liingula kuti: “Inzila yabaluleme ili mbuli mumuni uumweka, uuya bungwengwemuka mane bwaca buzuba.” (Tusimpi 4:18) Mumuni uuya bungwengwemuka kuzwa kuli Jehova ulazumanana kumunika munzila yabantu bakwe. Ubapa kuyaambele mumbunga, munjiisyo alimwi amubukkale.

Mumuni Wakumuuya Uuya Bungwengwemuka Ulagwasya Kuyaambele mu Mbunga

3. Ino ncinzi cakasyomezyegwa kuli Isaya 60:17?

3 Kwiinda mumusinsimi Isaya, Jehova wakasinsima kuti: “Mucibaka camukuba njooleta ingolida, amucibaka cabutale njooleta insiliva; mucibaka cazisamu muzooba mukuba, amucibaka camabwe muzooba butale.” (Isaya 60:17) Mbubwenya kubikka cibelesyo cisumpukide mucibaka cacibelesyo citasumpukide mbokwiiminina lusumpuko, Bakamboni ba Jehova balibonena lusumpuko lwacitwa mumbunga yabo ‘kumamanino aaciindi,’ naa “kumazuba aakumamanino.”—Matayo 24:3; 2 Timoteo 3:1.

4. Ino mbubambe nzi bwakacitwa mu 1919, alimwi ino bwaali kugwasya buti?

4 Kumatalikilo aamazuba aakumamanino, imbungano zya Basikwiiya Bbaibbele, kweelana ambobakazyibidwe Bakamboni ba Jehova kuciindi eeco, bakali kubavwootela buya baalu abadikoni. Nokuba boobo, baalu bamwi bakanyina muuya wakukambauka. Ibamwi tiibakalilisungude kutola lubazu mumulimo wakukambauka alimwi bakali kubatyompya bamwi kutola lubazu. Aboobo, mu 1919 kwakabambwa cuuno cimbi mumbungano—camweendelezi wamulimo. Mweendelezi wamulimo tanaakali kusalwa ambungano pe, pele wakali kubikkwa acuuno eeci abweendelezi bwa Leza kwiinda muofesi yamutabi yabantu ba Leza. Mikuli yakwe yakali kubikkilizya kusololela mumulimo wakukambauka, kwaapaula zilawo akukulwaizya bamwi kutola lubazu mumulimo wamumuunda. Mumyaka yakatobela, imulimo wakukambauka wa Bwami wakayaambele kapati.

5. Ino nkucinca kuli buti kwakacitika muma 1920?

5 Boonse mumbungano bakayumizigwa akukulwaizigwa kuti: “Amwaambilizye, amwaambilizye, amwaambilizye Mwami abwami bwakwe,” kwakaambwa mu 1922 amuswaangano wacooko wa Basikwiiya Bbaibbele ku Cedar Point Ohio, U.S.A. Kuzyikusika mu 1927, mulimo wamumuunda wakalibambilwa cakuti buzuba bwamu Nsondo bwakabonwa kuti mbobuzuba bubotu kutola lubazu mumulimo wakukambauka kuŋanda-aŋanda. Nkaambo nzi buzuba oobo? Nkaambo kakuti mu Nsondo mbobwakali buzuba ibanji nobatakali kuunka kumilimo. Bakamboni ba Jehova mazuba ano bajisi muuya nguwenya akaambo kakuti balasoleka kusikila bantu aciindi nobalangilwa kuba aŋanda, mbuli kumamanino aamvwiki akumangolezya.

6. Mu 1931, ino nkusala kuli buti kwakacitwa, alimwi mbuti kusala ooko mbukwakaujatikizya mulimo wakwaambilizya Bwami?

6 Mulimo wakukambauka Bwami wakakulwaizyigwa kapati mu Nsondo kumazuba, mu July 26, 1931, nokwakazuminwa kwaciindi cakusaanguna amuswaangano wacooko ku Columbus, Ohio, U.S.A., mpoonya munyika yoonse. Mucibeela buyo, kuzumina ooku kwakali kwakuti: “Tuli babelesi ba Jehova Leza batumidwe kubeleka mulimo muzina lyakwe alimwi kwiinda mukutobela malailile aakwe, ikwaambilizya mulumbe ngwaakakambauka Jesu Kristo akuzibya bantu kuti Jehova ngo Leza wakasimpe a Singuzuzyoonse; aboobo kuzwa lino twalibweza zina eelyo lizwa kumulomo wa Mwami Leza mwini, alimwi tuyandisya kuzibwa akwiitwa azina eelyo, lyakuti, Bakamboni ba Jehova.” (Isaya 43:10) Elo zina eelyo lipya lyakaupandulula kabotu mulimo mupati uucitwa abaabo boonse baitwa azina eelyo! Inzya, Jehova wakali amulimo babelesi bakwe boonse ngobakeelede kucita. Bantu banji bakalilisungude kapati kuubeleka mulimo ooyu.

7. Ino nkucinca kuli buti kwakacitwa mu 1932, alimwi nkaambo nzi?

7 Baalu banji bakalyaaba kumulimo wakukambauka. Nokuba kuti mumasena amwi baalu ibakali kuvwootwa buya, bakaukazya muzeezo wakuti muntu uli woonse mumbungano weelede kutola lubazu mumulimo uucitwa kubuleya. Nokuba boobo, ikucinca akumbi kwakali kuyoocitika kumbele. Mu 1932 imbungano zyakatambula malailile kwiinda mu Ngazi Yamulindizi aakuti bacileke kuvwootela baalu abadikoni. Pele bakeelede kuvwootela kkomiti yamulimo ibambwa abaalumi basimide kumuuya ibakali bankutwe mumulimo wakukambauka kubuleya. Aboobo, bweendelezi bwakapegwa kuli baabo ibakali kutola lubazu cabusungu mumulimo, eelyo mulimo wakayaambele.

Kuyaambele Akumbi Mbouya Bungwengwemuka Mumuni

8. Ino nkucinca kuli buti kwakacitwa mu 1938?

8 Imumuni wakali kuya “bungwengwemuka.” Mu 1938 ikuvwoota kwakalekelwa limwi. Babelesi boonse bamumbungano bakali kunoobikkwa kwiinda mubweendelezi bwa Leza kabalanganizyigwa a “muzike musyomesi uucenjede.” (Matayo 24:45-47) Ikucinca ooku kwakazuminwa ambungano zyoonse zya Bakamboni ba Jehova alimwi mulimo wakukambauka wakazumanana kuzyala micelo.

9. Mu 1972, mbubambe nzi bwakabikkwa alimwi nkaambo nzi ncokwaambwa kuti ooko kwakali kuyaambele?

9 Kutalikila mu October 1, 1972, kwakali kucinca akumbi mubweendelezi bwambungano. Ibubambe bwakuti kube kabunga kabaalu kanoolanganya zintu bwakatalisyigwa mumbungano zya Bakamboni ba Jehova nyika yoonse, ikunjilila busena bweendelezi bwamuntu omwe buyo, mubelesi wambungano, naa mulangizi. Oobu bubambe bupya bwabagwasya kapati baalumi basimide ikusisya zyeelelo ziyandika kutegwa kabasololela mumbungano. (1 Timoteo 3:1-7) Akaambo kaceeci, ibakwesu banji baba aluzibo lwakulanganya mikuli yambungano. Bagwasya kapati mukweembela ibapya banji ibazumina kasimpe kamu Bbaibbele.

10. Mbubambe buli buti bwakatalisyigwa mu 1976?

10 Ibabamba Kabunga Keendelezya bakaabanizyigwa muma kkomiti aali cisambomwi alimwi kutalikila mu January 1, 1976, milimo yoonse yambunga alimwi ambungano nyika yoonse yakatalika kweendelezyegwa ama kkomiti aaya. Caba cintu cigwasya kapati kuba a “basinkuta banji” beendelezya mbazu zyoonse zya mulimo wa Bwami.—Tusimpi 15:22; 24:6.

11. Nkucinca kuli buti kwakacitwa mu 1992, alimwi nkaambo nzi?

11 Mumwaka wa 1992 kwakali kuyaambele akumbi, ooko kukozyenye acakacitika bana Israyeli abamwi nobakapiluka kuzwa mubuzike ku Bbabbuloni. Aciindi eeco, tiikwakali ba Levi banji bakali kuyandika kulanganya milimo yakutempele. Aboobo iba Netinimu ibatali bana Israyeli bakapegwa zinji zyakucita mukugwasya ba Levi. Aboobo, ikugwasya baciinga ca muzike musyomesi uucenjede mukulanganya mikuli minji kujatikizya mulimo anyika, mu 1992 bamwi ba “mbelele zimwi” bakatambula mikuli aimbi. Bakabikkwa kabali bagwasyilizyi kuma kkomiti aa Kabunga Keendelezya.—Johane 10:16.

12. Ino mbuti Jehova mbwaasala luumuno kuba basimutwe besu?

12 Ino ncinzi catobela akaambo kakucinca ooku? “Njoobika Luumuno lube simutwe wako, a-Bululami bube sikukubelesya,” mbwaamba Jehova. (Isaya 60:17) Kuli ‘luumuno’ akati kababelesi ba Jehova mazuba ano alimwi akuyandisya ‘bululami’ kwabo kwaba ‘ngosikubabelesya’—ikaambo kabakulwaizya kubelekela Leza. Balilibambilide kabotu kubeleka mulimo wakukambauka Bwami alimwi akugwasya bamwi kuba basikwiiya.—Matayo 24:14; 28:19, 20.

Jehova Ulapa Makani Aagwasya Kumvwisya Njiisyo zya Bukombi

13. Muma 1920, mbuti Jehova mbwaakagwasya bantu bakwe kumvwisya njiisyo zimwi zyabukombi?

13 Jehova alimwi ulabamunikila bucebuce bantu bakwe mumakani aanjiisyo zya bukombi. Ciyubunuzyo 12:1-9 cilapa cikozyanyo. Imakani aaya aamba zyabantu botatwe—“mwanakazi” ujisi da, “Simwaaba” alimwi a “mwana mulombe.” Sena mulizyi aumwi ncaiminina? Bakapandululwa mu cibalo cakajisi mutwe wakuti “Ikuzyalwa kwa Cisi,” cakali mu Ngazi Yamulindizi ya March 1, 1925, yamu Cingisi. Cibalo eco cakabagwasya bantu ba Leza kumvwisya businsimi bwaamba zyakuzyalwa kwa Bwami, cakasalazya kuti kuli mbunga ziindene zyobilo—ya Jehova aya Saatani. Mpoonya mu 1927/28, bantu ba Leza bakazyi kuzyiba kuti Kkilisimasi akusekelela buzuba bwakuzyalwa tazyili zyamu magwalo mane bakacileka kuzisekelela.

14. Ninjiisyo zili buti zyabukombi zyakasalazyigwa muma 1930?

14 Muma 1930 kwakali kumunikilwa akumbi mutwaambo totatwe twanjiisyo zyabukombi. Kwamyaka minji, Basikwiiya Bbaibbele bakalizyi kuti makamu aabantu, naa “inkamu impati,” iyaambwa ku Ciyubunuzyo 7:9-17 yakali indene aba 144,000, ibakali kuyoolela a Kristo kabali bami abapaizi. (Ciyubunuzyo 5:9, 10, 14) Nokuba boobo, imakamu aabantu tanaakazyibidwe kabotu. Mbubwenya mbuli mumuni uuya bungwengwemuka mboupa kuti zintu zyatali kuboneka zitalike kuboneka kabotu, mu 1935 imakamu aabantu akazyi kuzyibwa kuti mbabaabo ibafwutuka “mapenzi ayo mapati,” balangila kuyoopona anyika kukabe kutamani. Mumwaka nguwenya ooyo, kwakali makani aakasalazya twaambo tumwi tujatikizya bana ba Bakamboni ba Jehova baciiya cikolo mumasi aaindene-indene. Nokuba kuti kulisumpula akaambo kacisi cokwanu kwakali dumide nyika yoonse, Bakamboni bakalizyi kuti kukotamina ndembela kwakali kujatikizya zinji kwiinda buyo kwiinzya mulawo. Mwaka wakatobela, kasimpe akamwi, kakuti Kristo wakafwida acisamu ikutali aciingano kakapandululwa.—Incito 10:39.

15. Ndilili alimwi muunzila nzi ikusetekana kwabulowa nokwakakankaizyigwa?

15 Mboyakamanina buyo Nkondo ya Nyika Yoonse Yabili, ciindi eeco ikubabikka bulowa basikalumamba bacisigwa nocakaba cilengwa cizumizidwe, kwakali kuyaambele mukumvwisya mbobusetekene bulowa. Ngazi Yamulindizi yamu Cingisi yamu July 1, 1945 yakakulwaizya “bakombi ba Jehova boonse ibalombozya buumi butamani munyika yakwe mpya yabululami ikubona bulowa kuti buli setekene akutobela malailile aa Leza aaluleme kujatikizya makani aaya.”

16. Ino ndilili Ibbaibbele lya New World Translation of the Holy Scriptures nolyakamwaigwa, alimwi nzintu nzi zyobilo zili mumo ziyandika kapati?

16 Mu 1946 kwakabonwa kuti kwakali kuyandika busanduluzi bupya bwa Bbaibbele bwalo bwakali kuyoogwasyilizyigwa aluzibo alimwi alwiiyo lwa mazuba ano alimwi butasofweede anjiisyo zizwa mutunsiyansiya twa Bunakristo bwanyika. Mulimo wakusandulula ooyu wakatalika mu December 1947. Mu 1950 Ibbaibbele lya New World Translation of the Christian Greek Scriptures lyakamwaigwa mu Cingisi. Magwalo aa Cihebrayo mu Cingisi akasimbwa kaali mabbuku osanwe akali kumwaigwa asyoonto-syoonto, kutalikila mu 1953. Ibbuku lyamamanino lyakamwaigwa mu 1960, kakwiindide buyo myaka iinda aniini ku 12 kuzwa mulimo wakusandulula nowakatalikwa. Ibbaibbele lyuumbulu lya New World Translation of the Holy Scriptures lyakamwaigwa mu 1961. Ibbaibbele eeli mazuba ano lyalo lijanika mumyaambo minji lilijisi zibeela zimwi ziyandika kapati. Lilijisi izina lya Leza, Jehova. Kunze lyaboobo, ikusandululwa kwalyo kwiinda mukutobela malembe aakusaanguna kwagwasya kapati kuyaambele mukumvwisya Jwi lya Leza.

17. Mumuni nzi wakangwengwemuka mu 1962?

17 Ikaambo kakuti “maami aacisi” kali ku Ba-Roma 13:1 alimwi akubona mpayelede kusika Munakristo mukulibombya kuli mbabo, kakasalazyigwa mu 1962. Ikucilanga-langa kabotu caandaano 13 ca Ba-Roma alimwi a Magwalo amwi mbuli Tito 3:1 2 a 1 Petro 2:13, 17 kwakasalazya kwaamba kuti kaambo kakuti “maami aacisi” takaambi Jehova Leza a Jesu Kristo, pele kaamba beendelezyi bamfwulumende zyabantu.

18. Ino ntwaambo nzi twamu Bbaibbele twakasalazyigwa muma 1980?

18 Mumyaka yakatobela, inzila yabaluleme yakazumanana kungwengwemuka. Mu 1985 mumuni wakamunikila kujatikizya ncocipandulula kwaambwa kuti baliluleme ‘kwabuumi’ alimwi akululama kuba mulongwe wa Leza. (Ba-Roma 5:18; Jakobo 2:23) Ncolupandulula Lwaanguluko lwa Bunakristo cakasalazyigwa mu 1987.

19. Ino mbuti Jehova mbwaapa mumuni wakumuuya aumbi kubantu bakwe mumyaka misyoonto yainda?

19 Mu 1995 ikwaandanizyigwa kwa “mbelele” “ampongo” kwakazyi kumvwugwa kabotu. Mumwaka wa 1998 kwakali bupanduluzi bumvwika kabotu bwatempele lya mucilengano ca Ezekieli, bwalo buli kale mukuzuzikizyigwa. Mu 1999 kwakasalazyigwa kujatikizya ‘cisesemyo ciimvwi mubusena busalala’ nociyooba alimwi ambociyooba. (Matayo 24:15, 16; 25:32) Alimwi mu 2002 kwakazyi kuzyibwa ncokwaamba kukomba Leza “mumuuya amubwini.”—Johane 4:24.

20. Muumbazu nzi imbi bantu ba Leza mobabona kucinca?

20 Kunze lyakucinca kwali kucitika mumbunga alimwi amunjiisyo zyabukombi, kwali kucinca kujatikizya bukkale bwa Bunakristo. Mucikozyanyo, mu 1973 ikufweba kwakazyi kubonwa kuti ‘mbusofwaazi bwamubili’ alimwi kwakabonwa kuti cakali cibi cipati. (2 Ba-Korinto 7:1) Nokwakainda myaka iili kkumi, Ngazi Yamulindizi yamu Cingisi yamu July 15, 1983, yakasalazya mbotweelede kukubona kubelesya ntobolo. Eezyi nzimwi zyazikozyanyo zyamumuni uuya bungwengwemuka kuciindi cesu.

Amuzumanane Kweenda Mumumuni Uuya Bungwengwemuka

21. Nkuba abulangizi buli buti bwazintu kuyootugwasya kweenda mumumuni uuya bungwengwemuka?

21 “Ikuzumina kucinca kumwi nokucitwa alimwi akukutobela inga nciyumu,” mbwakaamba mwaalu umwi wali kubeleka kwaciindi cilamfwu. Ino ncinzi camugwasya kuzumina kucinca kunji nkwaabona mumyaka iili 48 njaali sikumwaya wa Bwami? Uvwiila kuti “Kuzilanga kabotu zintu ncecintu cipati. Ikukaka kuzumina kucinca kupa kuti ucaale munsi mbunga noiyaabuyaambele. Ndabona kuti kucinca kulandiyumina kuzumina, ndiyeeya majwi ngaakaamba Petro kuli Jesu aakuti: ‘Omwami, tuye kuli? Nduwe oojisi majwi aabuumi ubutamani.’ Mpoonya ndilaakulibuzya kuti ‘Ino nkuli nkondikonzya kuunka?—Sena nduunke kunze, kumudima wanyika?’ Eeci cindigwasya kukakatila ku mbunga ya Leza.”—Johane 6:68.

22. Ino mbuti mbotugwasyigwa kwiinda mukweenda mumumuni?

22 Inyika motukkede masimpe ili mumudima uusiya mbi. Jehova mbwayaabuzumanana kubamunikila bantu bakwe, kwiimpana kuliko akati kabo abaabo bali munyika kuyaabukomena. Sena mumuni ooyu utucitila nzi? Inzya, mbubwenya mbuli kumunika mumuni acikomba mumugwagwa muli mudima uusiya mbi mbokutagusyi cikomba eeco, awalo mumuni uuzwa mu Jwi lya Leza kunyina nougusya zifwumpu. Pele imumuni uuzwa mu Jwi lya Leza ulatugwasya kutanjila mucikomba kutegwa tuzumanane kweenda mumumuni uuya bungwengwemuka. Aboobo, atuzumanane kubikkila maano kujwi lya Jehova lyabusinsimi “mbuli ilampi limunika mumudima.”—2 Petro 1:19.

Sena Mulayeeya?

• Nkuyaambele kuli buti mumbunga nkwaacita Jehova kubantu bakwe?

• Nkucinca kuli buti munjiisyo zyabukombi nkowaleta mumuni uuya bungwengwemuka?

• Ino nkucinca kuli buti nkomwalibonena nobeni, alimwi ncinzi camugwasya kukuzumina kucinca ooku?

• Ino nkaambo nzi kamupa kuzumanana kweenda mumumuni uuya bungwengwemuka?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Zifwanikiso izili apeeji 19]

Imuswaangano wamu 1922 ku Cedar Point, Ohio wakabakulwaizya Basikwiiya Bbaibbele kucita mulimo wa Leza

[Cifwanikiso icili apeeji 21]

Ibbaibbele lya “New World Translation of the Holy Scriptures” lyakamwaigwa mu 1950 aba N. H. Knorr

Nkotwakajana cifwanikiso icili apeeji 18]

© 2003 BiblePlaces. com