Skip to content

Skip to table of contents

Kusika Azyeelelo zya Lubbapatizyo lwa Bunakristo

Kusika Azyeelelo zya Lubbapatizyo lwa Bunakristo

Kusika Azyeelelo zya Lubbapatizyo lwa Bunakristo

“Ino ncinzi cicindikasya kubbapatizigwa?”—MILIMO 8:36, Ci.

1, 2. Ino Filipo wakautalika buti mubandi ankumekume yaku Etiopiya, alimwi ncinzi citondezya kuti mwaalumi ooyu wakali kuyandisya bukombi bwakasimpe?

NOKWAKAINDA mwaka omwe naa yobile kuzwa naakafwa Jesu, inkumekume yamfwulumende yakali kweenda kutozya kumusanza kuzwa ku Jerusalemu kuya Gaza. Wakali musinzo uukatazya weendwa ankalaki wamakkilomita aatandila ku 1,500. Ooyu mwaalumi iwakali mukombi wakeenda kuzwa ku Etiopiya kuya ku Jerusalemu kuyookomba Jehova. Mulweendo lwakwe lulamfwu lwakupilukila, wakali kubelesya ciindi eeci munzila iigwasya kwiinda mukubala Jwi lya Leza—eeci citondezya lusyomo ndwaakajisi mwaalumi ooyu. Jehova wakamubona muntu ooyu uusyomeka alimwi kwiinda mumungelo, wakasololela sikwiiya Filipo kuti amukambaukile.—Incito 8:26-28.

2 Filipo tiicakamukatazya kutalika mubandi mbwaanga nkumekume yaku Etiopiya yakali kubala cakupozya mbuli cilengwa kuciindi eeco. Aboobo, Filipo wakamvwa kuti wakali kubala bbuku lya Isaya. Imubuzyo muuba-uba ngwaakabuzya Filipo wakapa kuti mwaalumi ulya abikkile maano: “Sena ulacimvwisya eco ncobala?” Mubuzyo ooyu wakapa kuti batalike mubandi uujanwa kuli Isaya 53:7, 8. Mpoonya, Filipo “wakamwaambila zya Mulumbe Mubotu wa Jesu.”—Milimo 8:29-35, Ci.

3, 4. (a) Nkaambo nzi Filipo ncaakabbapatizyila muna Etiopiya mpoona-mpoona? (b) Mmibuzyo iili njotulaalange-lange lino?

3 Mukaindi buyo kasyoonto, muna Etiopiya wakamvwisya lubazu ndwajisi Jesu mumakanze aa Leza alimwi ambociyandika kuba sikwiiya wa Kristo uubbapatizyidwe. “Ino ncinzi cicindikasya kubbapatizigwa?” wakamubuzya Filipo mbwaakabonena buyo meenda. Masimpe, oobu bwakali bukkale bulibedelede. Ooyu wakali mwaalumi uujisi lusyomo iwakali kale mukombi wa Leza kali mu Juda musandule. Kuboneka kuti wakali kuyoolindila ciindi cilamfwu kutegwa akajane coolwe acimbi cakubbapatizyigwa. Kunze lyaboobo, ooyu mwaalumi wakacimvwisya Leza ncaakali kuyanda kulinguwe, aboobo wakayanda kuti acite oobo camoyo woonse. Filipo wakazumina kumubbapatizya alimwi muna Etiopiya amane kubbapatizyigwa, “wakatola munzila yakwe uya bubotelwa.” Cakutadooneka wakaba sikukambauka makani mabotu musungu mucisi cokwabo.—Incito 8:36-39.

4 Nokuba kuti kulyaaba akubbapatizyigwa zyeelede kukkalila ansi, icikozyanyo cankumekume yaku Etiopiya citondezya kuti kuli ziindi ibantu nobali kubbapatizyigwa mbubamvwida buyo kasimpe kamu Jwi lya Leza. * Aboobo, ncibotu ikulanga-langa mibuzyo eeyi: Nkulibambila kuli buti nkwayelede kucita muntu katana bbapatizyigwa? Ndilili ciimo camuntu noceelede kulangwa-langwa? Nkuyaambele kuli buti kweelede kulibonya imuntu katana bbapatizyigwa? Ikapati, nkaambo nzi Jehova ncayanda kuti babelesi bakwe babweze ntaamu eeyi?

Cisyomezyo Cizwa Mumoyo

5, 6. (a) Ino mbuti bantu ba Leza musyule mbobakatondezya kulumba akaambo kaluyando lwa Jehova? (b) Ncilongwe cili buti ncotukonzya kuba ancico a Leza twabbapatizyigwa?

5 Naakabafwutula bana Israyeli kuzwa mu Egepita, Jehova wakalilibambilide kubatambula kabali bantu ‘bayandika mumeso’ aakwe, kubayanda akubakwabilila akubagwasya kuba “musyobo uusalalisya.” Pele ikutegwa bapegwe zilongezyo eezyo, ibantu bakeelede kutondezya munzila iigaminide kuti balamulumba Leza akaambo kaluyando lwakwe. Bakacita oobu kwiinda mukuzumina kucita ‘coonse buyo Jehova ncakaambide’ akupangana cipangano anguwe. (Kulonga 19:4-9) Mumwaanda wamyaka wakusaanguna, Jesu wakalailila basikwiiya bakwe ikugwasya bantu bamisyobo yoonse kuba basikwiiya, alimwi aabo ibakazumina njiisyo zyakwe bakabbapatizyigwa. Ikuba acilongwe cibotu a Leza kwakayeeme mukuba alusyomo muli Jesu Kristo mpoonya akubbapatizyigwa.—Matayo 28:19, 20; Incito 2:38, 41.

6 Eezi zibalo zyamu Magwalo zitondezya kuti Jehova ulabalongezya aabo ibasyomezya camoyo woonse kuti bayoomubelekela alimwi akucita oobo. Ku Banakristo, kulyaaba akubbapatizyigwa nintaamu ziyandika ziletela zilongezyo zya Jehova. Tulikanzide kutobela zyeelelo zyakwe akuyandaula busolozi bwakwe. (Intembauzyo 48:14) Citobela ncakuti, cili mbuli kuti Jehova utujata kujanza akutusololela munzila motweelede kweenda.—Intembauzyo 73:23; Isaya 30:21; 41:10, 13.

7. Nkaambo nzi ncotweelede kulisalila tobeni kulyaaba alimwi akubbapatizyigwa?

7 Iceelede kutukulwaizya kutola ntaamu eezi nduyando kuli Jehova alimwi akuyandisya kumubelekela. Kunyina weelede kubbapatizyigwa akaambo kakuti muntu umwi wamwaambila kuti walikwiiya kwaciindi cilamfwu naa akaambo kakuti beenzinyina balabbapatizyigwa. Masimpe, bazyali alimwi a Banakristo bamwi basimide inga bakulwaizya muntu kuti ayeeyesye kujatikizya kulyaaba akubbapatizyigwa. Imwaapostolo Petro wakabakulwaizya ‘kubbapatizyigwa’ aabo ibakali kumuswiilila lya Pentekoste. (Incito 2:38) Nokuba boobo, ikulyaaba mmakani aakulisalila omwini alimwi kunyina uukonzya kutusalila. Tweelede kulisalila kucita kuyanda kwa Leza.—Intembauzyo 40:8.

Kulibambila Kabotu Kumakani aa Lubbapatizyo

8, 9. (a) Nkaambo nzi kubbapatizya bavwanda ncokuteendelani a Magwalo? (b) Nkuyaambele kuli buti ibana nkobeelede kucita kabatana bbapatizyigwa?

8 Sena bana balakonzya kulyaaba kweelana aluzibo ndobajisi? Imagwalo kunyina naapa zyeelelo zyamyaka iyandika kutegwa umwi abbapatizyigwe. Pele, ibana basyoonto kunyina nobakonzya kuba basyomi, kusala kweelana alusyomo ndobajisi naa kulyaaba kuli Leza. (Incito 8:12) Kujatikizya Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna, sikulemba zyansiku Augustus Neander mubbuku lyakwe lyakuti General History of the Christian Religion and Church waamba kuti: “Akusaanguna balikke bakali kubbapatizyigwa mbantu bapati mbwaanga bantu bakali kubona kuti lubbapatizyo alusyomo zyakaliswaangene kapati.”

9 Kujatikizya bakubusi, ibamwi balayaambele kumuuya kabacili buyo basyoonto, kakuli bamwi balacita oobo bakomena-komena. Pele katana bbapatizyigwa, imukubusi weelede kuba acilongwe a Jehova, kumvwisya ncaamba Magwalo alimwi akumvwisya kulyaaba ncokwaamba mbubwenya mbuli mbobacita bapati.

10. Nintaamu nzi zyeelede kutolwa muntu katanalyaaba akubbapatizyigwa?

10 Jesu wakalailila basikwiiya bakwe kuyiisya bapya zyoonse nzyaakabalailide. (Matayo 28:20) Aboobo, kusaanguna ibapya beelede kuba aluzibo lwini-lwini lwakasimpe lwalo luyoobagwasya kuba alusyomo muli Jehova amu Jwi lyakwe. (Ba-Roma 10:17; 1 Timoteo 2:4; Ba-Hebrayo 11:6) Mpoonya, kasimpe kamu Magwalo kamunjila mumoyo muntu, kalamukulwaizya kweempwa akuleka kucita zintu nzyaakali kucita katanaiya kasimpe. (Incito 3:19) Kwamana, muntu usika aciimo mpayanda kulyaaba kuli Jehova akubbapatizyigwa, kweelana ambwaakalailila Jesu.

11. Nkaambo nzi ncociyandika kapati kuti katutola lubazu lyoonse mumulimo wakukambauka katutana bbapatizyigwa?

11 Aimbi ntaamu iiyandika kapati mukuyaambele kutegwa muntu abbapatizyigwe njakutola lubazu mukukambauka makani mabotu aa Bwami. Ooyu ngomulimo mupati Jehova ngwapede bantu bakwe kumazuba aano aakumamanino. (Matayo 24:14) Aboobo, basikumwaya batabbapatizyidwe balakonzya kuba acoolwe cakwaamba zyalusyomo lwabo kuli bamwi. Ikutola lubazu mumulimo ooyu alimwi kulabagwasya kulibambila kunootola lubazu cabunkutwe mumulimo wamumuunda bamana kubbapatizyigwa.—Ba-Roma 10:9, 10, 14, 15.

Sena Kuli Cimulesya Kubbapatizyigwa?

12. Ncinzi bamwi icikonzya kubalesya kubbapatizyigwa?

12 Ibamwi inga balawayawaya kubbapatizyigwa nkaambo kakuti tabalibambilide ikubweza mukuli uuboola alubbapatizyo. Balizi kuti ikutegwa batobele zyeelelo zya Jehova, beelede kucinca zintu zinji mubuumi bwabo. Ambwene bayoowa kuti ciyoobayumina ikutobela zyeelelo zya Leza babbapatizyigwa. Ibamwi mane inga bayeeya kuti, “Buzuba bumwi inga ndaakucita cintu cimwi cilubide mane bakandigusye mumbungano.”

13. Jesu naakali anyika, ncinzi cakali kubalesya bamwi kuba basikumutobela?

13 Jesu naakali anyika, ibamwi bakalekela zintu nzyobakali kuyandisya alimwi akuyandisya banamukwasyi kubalesya kuba basikwiiya bakwe. Umwi mulembi wakaambide kuti wakali kuyoomutobela Jesu kufwumbwa nkwaakali kuyootozya. Pele Jesu wakaambide kuti ziindi zinji, wakanyina busena bwakoona. Jesu naakatamba sikumuswiilila umbi kuti abe sikumutobela, muntu ooyu wakavwiila kuti anzina ‘akazikke’ bausyi. Ambweni wakali kuyanda kukkala aŋanda akulindila mane bausyi bafwe muciindi cakutobela Jesu akulanganya mukuli ooyo casika ciindi. Mane watatu wakati katana mutobela Jesu, wakali kuyanda ‘kuyoolaya’ bamukwasyi wakwe. Ikuwayawaya kuli boobu Jesu wakakupandulula kuti ‘nkucebuka munsi.’ Aboobo, kuboneka kuti aabo ibawayawaya, lyoonse banoojisi twaambo twakulitamizya mukukaka mukuli wa Bunakristo.—Luka 9:57-62.

14. (a) Ino mbuti Petro, Andreya, Jakobo a Johane mbobakacita Jesu naakabatamba kuti babe basikuzuba bantu? (b) Nkaambo nzi ncotuteelede kuwayawaya kubweza joko lya Jesu?

14 Icikozyanyo ca Petro, Andreya, Jakobo a Johane ciliindene kapati. Jesu naakabatamba kuti bamutobele akuba basikuzuba bantu, Ibbaibbele lyaamba kuti: “Mpawo bakasia bwaato awisaabo, bakamutobela.” (Matayo 4:19-22) Kwiinda mukusala boobo mpoona-mpoona, bakalibonena eeco Jesu ncaakazyi kubaambila naakati: “Amulivoleke joko lyangu, mundiiye. Amubone mebo ndili bombede alimwi ndimutete moyo, nkaako muyoojana kulyookezya kwa mumoyo. Nkaambo joko lyangu lilamweelela awalo mukuli wangu ulamuubaubila.” (Mateyo 11:29, 30, Ci) Nokuba kuti lubbapatizyo lulaletelezya amukuli wakunyamuna joko, Jesu utusyomezya kuti ndijoko litweelede akuti ndyuubauba lyalo likonzya kutukatalusya kapati.

15. Ino mbuti cikozyanyo ca Musa a Jeremiya mbocitondezya kuti tulakonzya kumusyoma Jehova kuti atugwasye notuyandika lugwasyo?

15 Kulitenga mwalanga mukuli uuboola alubbapatizyo kuli buyo kabotu. Musa a Jeremiya akusaanguna bakalibona kuti inga tabacikonzyi ikucita milimo Jehova njaakabapede. (Kulonga 3:11; Jeremiya 1:6) Ino Leza wakabayumya buti? “Ndilaba aanduwe,” wakamwaambila oobo Musa. “Ndili aanduwe ndiyookuvuna,” wakamusyomezya Jeremiya. (Kulonga 3:12, BT; Jelemiya 1:8, BT) Andiswe tulakonzya kuba alusyomo lwakuti Leza uyookutugwasya. Kumuyanda Leza alimwi akumusyoma kulakonzya kutugwasya kutalibilika kuti ambweni inga tatuzumanani kupona kweelana akulyaaba kwesu. “Muntu ulaaluyando tayoowi pe,” mbwaakalemba imwaapostolo Johane, “nkaambo luyando lwini-lwini ndolugwisya kuyoowa.” (1 Joni 4:18, Ci) Imwana muniini inga wayoowa ikweenda alikke, pele inga ulalikwaya nayenda abausyi kabamujatilide kujanza. Mbubwenya buyo, ikuti katumusyoma Jehova amoyo woonse, utusyomezya kuti ‘uyootululamikila nzila zyesu’ notuyabweenda anguwe.—Tusimpi 3:5, 6, BT.

Iciindi Nokuyandika Bulemu

16. Nkaambo nzi lubbapatizyo ncolujatikizya ikubbizyigwa cakumaninina mumeenda?

16 Ilubbapatizyo kalutanaba kuli makani aamu Magwalo aapandulula mboluyandika lubbapatizyo lwa Bunakristo. Kumamanino aamakani aaya, basikubbapatizyigwa balaambilwa ikwaambila buleya kujatikizya lusyomo lwabo kwiinda mukwiingula mibuzyo yalubbapatizyo yobilo. (Ba-Roma 10:10; amubone kabbokesi kali apeeji 20.) Mpoonya basikubbapatizyigwa balabbizyigwa mumeenda mukutobela cikozyanyo cakasiya Jesu mwini. Ibbaibbele litondezya kuti naakamana kubbapatizyigwa, Jesu “wakazwa mumaanzi” naa wakanuka kuzwa mumaanzi. (Matayo 3:16; Marko 1:10) Cakutadooneka, Johane Mubbapatizi wakali mubbizyide mumeenda Jesu cakumaninina. * Ikubbizyigwa cakumaninina mumeenda kutondezya kucinca kupati nkotwacita mubuumi bwesu—cili mbuli kuti buumi mbotwakajisi musyule bulafwa akutalika buumi bupya mumulimo wa Leza.

17. Ino mbuti basikubbapatizyigwa alimwi abasikulangilila mbobakonzya kutondezya bulemu ciindi calubbapatizyo?

17 Lubbapatizyo nciindi nokuyandika bulemu alimwi akukondwa. Ibbaibbele litondezya kuti Jesu wakali kupaila Johane naakamubbizya mu Mulonga wa Jordano. (Luka 3:21, 22) Kweelana acikozyanyo eeci, basikubbapatizyigwa mazuba ano beelede kulilemeka mbubwenya. Alimwi mbwaanga Ibbaibbele litukulwaizya kusama kabotu lyoonse, masimpe tuyandika kusama bweelede mubuzuba notubbapatizyigwa. (1 Timoteo 2:9) Abalo basikulangilila balakonzya kutondezya bulemu kwiinda mukuswiilila kabotu-kabotu makani aalubbapatizyo alimwi akweebelela citola busena munzila iili kabotu.—1 Ba-Korinto 14:40.

Zilongezyo Nzyobajisi Basikwiiya Babbapatizyidwe

18, 19. Ino nzilongezyo zili buti ziboola alubbapatizyo?

18 Mbotwalyaaba buyo kuli Leza alimwi akubbapatizyigwa, tuba cibeela camukwasyi uulibedelede. Cakusaanguna, Jehova uba Taateesu a Mulongweesu. Twakali andanizyidwe kuli Leza katutana bbapatizyigwa; lino twayazanisyigwa. (2 Ba-Korinto 5:19; Ba-Kolose 1:20) Kwiinda mucituuzyo ca Kristo, twaboola afwaafwi a Leza alimwi awalo waboola afwaafwi andiswe. (Jakobo 4:8) Imusinsimi Malaki upandulula kuti Jehova ulababikkila maano akubaswiilila aabo ibabelesya akwiitwa azina lyakwe akuti ulalemba mazina aabo mubbuku lyakwe lyaciibalusyo. “Bayooba bantu bangu,” mbwaamba Leza, “ndiyoobalekelela mbubonya mbuli wisi mbweengelela mwanaakwe uumubelekela milimo.”—Malaki 3:16-18, BT.

19 Alimwi lubbapatizyo lutupa kuba cibeela cabunyina bwanyika yoonse. Imwaapostolo Petro naakabuzya zilongezyo nzyobakali kuyootambula basikwiiya ba Jesu akaambo kakulyaaba nkobakacitide, Jesu wakasyomezya kuti: “Umwi aumwi uusiide maanda nanka babunyina nanka bacizi nanka wisi nanka banyina nanka bana nanka myuunda nkaambo kazina lyangu uzootambula kwiinda mwaanda nkabela uzookona buumi butamani.” (Matayo 19:29) Nokwakainda myaka, Petro wakazyi kulemba zya “babunyina” ibakazi kuba ‘mumasi oonse.’ Petro lwakwe wakagwasyigwa akulongezyegwa ababunyina basiluyando, andiswe tulakonzya kugwasyigwa.—1 Petro 2:17; 5:9.

20. Ino mbulangizi nzi butaliboteli lubbapatizyo mbolupa?

20 Kunze lyaboobo, Jesu wakaamba kuti aabo ibamutobela “[ba]zookona buumi butamani.” Masimpe, kulyaaba akubbapatizyigwa kutupa bulangizi ‘bwakujatisya buumi bwini-bwini’—buumi butamani munyika ya Leza mpya. (1 Timoteo 6:19) Kunyina ntalisyo imbi mbotu njotukonzya kulibikkila lwesu amikwasyi yesu kwiinda yeeyi. Oobu bulangizi butaliboteli buyootugwasya ‘kweenda muzina lya Jehova Leza wesu lyoonse mane kukabe kutamani.’—Mika 4:5.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 4 Iba Juda basika kuzyuulu zyotatwe abasandule ibakamvwa majwi aa Petro lya Pentekoste mbubwenya bakabbapatizyigwa mpoona-mpoona. Inzya, mbubwenya mbuli muzibe muna Etiopiya, bakalizyizyi kale njiisyo zyantalisyo zyamu Jwi lya Leza.—Incito 2:37-41.

^ munc. 16 Ibbala lya Cigiliki lyakuti baʹpti·sma (lubbapatizyo) lyaamba “kubbizya, kunyika mumeenda akwiimpuka,” kweelana ambolyaamba bbuku ya Vine’s Expository Dictionary of New Testament Words.

Sena Inga Mwapandulula?

• Mbuti alimwi nkaambo nzi ncotweelede kubweza ntaamu kujatikizya luyando lwa Jehova?

• Nkuyaambele kuli buti kwakumuuya nkwayelede kucita muntu katana bbapatizyigwa?

• Nkaambo nzi ncotuteelede kulekela kuyeeya kwakuti ndiza tatukacikonzyi naa kuwayawaya kubweza mukuli kutulesya kubbapatizyigwa?

• Nzilongezyo nzi zilibedelede basikwiiya ba Jesu Kristo babbapatizyidwe nzyobakonzya kubaazyo?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 24]

“Ino ncinzi cicindikasya kubbapatizigwa?”

[Zifwanikiso izili apeeji 27]

Lubbapatizyo nciindi nokuyandika bulemu alimwi akukondwa